آمریکا موزه هنر فورت ورث، بی مرزی با طبیعت

[ATENA_A]

تمامی آنچه نشانه‌های ساختاری طراحی تادائو آندو است، در موزه هنرهای مدرن فورت ورث دیده می‌شود. این موزه، واقع در ایالت تگزاس آمریکا و در مجاورت موزه هنر کیمبل اثر برجسته لویی کان، پس از موزه موما در نیویورک، بزرگ‌ترین موزه هنرهای مدرن در آمریکا و از بزرگ‌ترین کارهای خارجی آندو به شمار می‌رود. این موزه در سال ۲۰۰۲ میلادی برای عموم گشایش یافت. فورت ورث (Fort Worth) یکی از شهرهای ایالت تگزاس در ایالات متحده است. در این موزه بیش از ۲۶۰۰ کار مدرن و پست‌مدرن از کارهای هنری بین‌المللی در ۵۳۰۰۰ فوت مربع به نمایش گذاشته شده است.


مقالات مرتبط:

• نگاهی به موزه‎ ارتباطات شهر فرانکفورت آلمان
• موزه هنرهای معاصر تهران با نمایی ظاهری از بادگیرهای کویر ایران
• آشنایی با موزه‌ شرلوک هلمز؛ شهر لندن
• موزه ابوالحسن صبا؛ خانه‌ی موسیقی اصیل ایرانی
• موزه فرش، محل نمایش تار و پود هنر ایران

زمانی که افراد وارد آن می‌شوند، صرفا یک زندگی را به همراه دارد. بنابراین معماری نقش مهمی در این فضا دارد و این فضا با معماری خاصش موجب تقویت تبادل بین افراد و ایده‌های حاکی از نقاشی‌ها و مجسمه‌ها و مهم‌تر از آن بین خود مردم می‌شود. موزه هنری مدرن فورت ورث نمونه‌ای از معمار ژاپنی تادائو آندو با هندسه ساده آن در محیطی طبیعی با حداقل مواد انتخابی است. پنج پشت بام مسطح و طولانی در ساختمان‌های منفرد با بیش از ۵/۱ هکتار که مقابل آن دریاچه‌ای کوچک قرار دارد از دیگر پروژه‌های به یادماندنی آندو است.

احجام بی‌پیرایه، متشکل از سطوح هندسی ساده در بستری از مدولاسیون واضح، با مصالح ابتدایی همچون بتن نمایان، شیشه، چوب و نوری که به آرامی بر آنها می‌تابد برای ایجاد فضایی مینیمالیستی، آرام و با احساس انسانی به خدمت گرفته شده و به کمک آب که انعکاسی مداوم را به نمایش می‌گذارد، در کمال زیبایی خود به‌کار رفته است.

 

[ATENA_A]

موزه متشکل از چند حجم مکعب مستطیلی است که به صورت پلانی ال (L) شکل ترکیب شده‌اند و بدین ترتیب استخری بازتابنده را در بر گرفته است. با تفکیک ساختمان به چند بخش، مجموعه‌ای از احجام مکعب مستطیلی به‌وجود آمده است؛ این همان راهکار لویی کان برای موزه هنر کیمبل است. نکته جالب توجه این است که موزه فورت ورث در نزدیکی موزه هنری کیمبل لویی کان و موزه آمون کارتر با طراحی فیلیپ جانسون ساخته شده است.


از این منظر آندو سعی داشته به این اثر ارزشمند معماری در مجاورت خود پاسخ مناسبی دهد. از سوی دیگر فرم خطی امکان بسط و گسترش مفهومی و فیزیکی بنا را باز گذاشته است.

دیوارهای سایت وظیفه به تاخیر انداختن درک ساختمان توسط مخاطبان موزه را دارند. راه‌ها و مسیرهای پیاده متعدد به داخل و اطراف ساختمان، بازدیدکنندگان را به مشاهده معماری از زوایای مختلف با پرسپکتیوهای غنی دعوت می‌کند.

آندو اعتقاد خود مبنی بر نقش هدایت‌کنندگی معماری در راه و رسم زندگی مردم را در این اثر نشان می‌دهد و علاقه‌مندی خود را به «نوعی از معماری، که به مردم القا می‌کند، از منابع خودشان برای حرکت به آینده استفاده کنند» با ایجاد مسیرها و فضاهای ارتباطی متعدد در طرح‌هایش نشان می‌دهد.

از درون به بیرون بنا لایه‌های فضایی متعددی را می‌توان شناسایی کرد. ابتدا فضاهای نمایش و گالری که لابلای دیوارهای بتنی شکل می‌گیرند و سپس فضایی حد فاصل گالری‌ها و جداره شفاف و شیشه‌ای بنا، فضاهای بینابینی گاه با پله و گاه با فضایی متشکل از دیوارهای کاملا شیشه‌ای برای دیدن استخر و مناظر دوردست پر شده است.

این ساختمان از بتون، آهن، آلومینیوم، شیشه و گرانیک ساخته شده است. در اطراف آن یک دریاچه مصنوعی وجود دارد. درختان و صخره‌های زیبا اطراف موزه نمونه‌ای از سبک معماری آندو است. این موزه به دلیل طراحی ساده و بی‌پیرایه به‌عنوان یک کار هنری مدرن محسوب می‌شود.

در نهایت نیز محدود‌ه‌ای ورای دیوارهای شیشه‌ای وجود دارد. این فضا شامل سقفی کنسول شده است که از تابش مستقیم اشعه خورشید بر کارهای هنری جلوگیری می‌کند. پشت بام‌های بتونی در قالبی یکپارچه پنجره‌های شیروانی را پشتیبانی کرده که نور طبیعی فراهم می‌آورد.

شیشه و آب در توافق با هم هستند؛ درست زمانی که دریاچه آرام فضاها و در سوی دیگر شیشه آب را نشان می‌دهد. استفاده از شیشه، به لحاظ فیزیکی نوعی مانع و حصار به وجود می‌آورد، اما به لحاظ تصویری هیچ گونه مرزی بین بیرون و داخل وجود ندارد. همچنین این نور است که موجب می‌شود آب از طریق شیشه دیده شده و مرز آن از بین رود. استفاده از بتون به احساس تادئو آندو در سطح‌ها و لبه‌ها اشاره دارد.

 

[ATENA_A]

۵ المان Y شکل به بلندی ۴۰ فوت ورقه‌های روی آن را پشتیبانی می‌کند و نشانه یک حوزه هستند. این المان‌ها، کنسول بزرگ را نگه می‌دارند و از سوی دیگر ریشه در آبی دارند که تا مجاورت جداره شیشه‌ای ساختمان پیش می‌رود. این‌ها همگی تمهیداتی هستند که آندو به واسطه آن توانسته این موزه را بر خلاف بسیاری از موزه‌های صلب و نفوذناپذیر، در پوشش شیشه‌ای شفافی قرار دهد.

گالری‌ها منابع نوری متعدد و ارتفاعات متنوعی دارند که گاه تمام ارتفاع بنا و گاه نیمی از آن را شامل می‌شود. سطوح مسطح و گاه منحنی نور را کنترل می‌کند و فضاهای داخلی را به گونه‌ای شکل می‌دهد که یادآور موزه هنری کیمبل است.

آثار متعدد بسیار باارزشی در این موزه وجود دارد که در دیگر موزه‌های هنر آمریکا کمتر به چشم می‌خورد.

نور تابیده شده از بنا و انعکاس بنا در استخر، هنگام تاریکی شب، تداعی‌کننده چراغ‌های بزرگ نورانی است.

لبه‌های مشخص تا حدی که مواد اجازه این کار را می‌دهند، دیوارهای مسطح بزرگ ساختار پایه ساختمان را به ما نشان می‌دهد. در مقایسه با محیط طبیعی که در معماری‌اش احاطه شده، دو عنصر آن را پویاتر کرده است. موزه هنری فورت ورث بالاترین و ظریف‌ترین تاکید را روی مرزهای آن با استفاده از مواد جهت ایجاد معماری تا حد استخر اطراف آن نشان ‌می‌دهد. نور همچنین در طراحی موزه با تاکید بر نور طبیعی پراکنده و همین‌طور منعکس شده نکته‌ای کلیدی است.


آندو می‌گوید:

همواره سعی کرده‌ام میان فرم‌های ثابت و روش ترکیبی زندگی مردم ارتباط ویژه‌ای برقرار کنم تا در فضایی که در اختیارشان گذاشته می‌شود و فضای اجتماعی تعامل ایجاد شود. تکیه‌گاه اصلی من در انتخاب راه‌حل مناسب این مشکلات فقط معماری مستقل من از هر گونه ضوابط است. نظر شخصی من درباره مفهوم زندگی،‌ به‌عنوان یک ژاپنی به طرح‌های من جهت می‌دهد.

هنگام ورود مخاطب به فضا، آنچه برایش چشم‌گیر است تصویر موزه و انعکاس آن روی آب است و در واقع تاکید بر ارتباط همیشگی انسان و طبیعت است که از مدخل معماری ظهور می‌یابد. همچنین موزه در شب چنان می‌درخشد که همه عناصر موزه دست به دست می‌دهند تا تمام توجه فرد فقط متوجه موزه رویایی فورت ورث شود.