نکات کنکوری شیمی یازدهم

[Angel of Fate]

به نام ایزد پاک​

* شیمی یازدهم فصل اول*
چگالی سومین هیدروکربن خانواده ی آلکان نسبت به دومین هیدروکربن خانواده آلکین کدام است؟
۱- 1/1
۲- 1/2
۳- 1/3
۴- 1/4

نکته اول
طبق قانون آووگادرو، حجم مولی گازها در شرایط یکسان برابر است، در نتیجه نسبت چگالی دو گاز با نسبت جرم مولی آنها برابر می شود.

نکته دوم
سومین هیدروکربن خانواده آلکانها، پروپان (C3H8) و دومین هیدروکربن خانواده آلکینها پروپین (C3H4)است.

نکته سوم
خانواده آلکنها و آلکینها، عضو یک کربنه ندارند و اولین عضو آنها از دو کربن آغاز می شود.

جرم مولی پروپان=44 گرم
جرم مولی پروپین=40 گرم
نسبت جرمها -»44/40=1/1

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*

**مواد طبیعی: برخی مواد که پیرامون ما وجود دارند به همان شکل مورد استفاده قرار میگیرند بدون آنکه انسان روی آنها فرآیندی انجام دهد. به این مواد طبیعی (Natural Material) گفته می شود مثل پنبه، سنگ آهک، طلا و ...

**مواد ساختگی: موادی که با دستکاری انسان از مواد موجود در طبیعت بدست می آیند مواد ساختگی (Man Made , Synthrtic Material) می نامند مثل شیشه، فولاد، پلاستیک و ... ممکن است این موا از پیش در طبیعت وجود داشته باشند یا وجود نداشته باشند.

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*

چرا در گروه اول با اینکه فرانسیم پایین تر از سزیم است ولی برای سزیم خصلت فلزی بیشتری در نظر می گیریم؟

دلایل علمی :

۱) بررسی ها در بعضی از منابع نشان می دهد شعاع سزیم بیشتر از فرانسیم است که همین می تواند دلیلی بر از دست دادن راحت الکترون در سزیم باشد.

۲) فرانسیم عنصری ناپایدار است که قبل از شرکت در واکنشهای شیمیایی، در واکنش هسته ای متلاشی شده و از بین می رود و مجالی برای از دست دادن الکترون ندارد.

۳) فرانسیم تقریبا بصورت طبیعی یافت نمی شود و در طبیعت وجود ندارد و نمی توان برای آن خصلت فلزی تعریف کرد.

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*

واژه های کلیدی مقدمه فصل اول یازدهم:

✔️زمین تنها خانه ماست که هدایای پیدا و پنهان زیادی خداوند در آن قرار داده است.

✔️هر هدیه ای در کره زمین اندازه معینی دارد و نامحدود نیست.

✔️نقش دانش شیمی: ۱) شناسایی ساختار دقیق این هدایا، ۲) پی بردن به رفتار آنها، ۳) بهره برداری درست از هدایا

✔️رشد و گسترش تمدن بشری در گروی کشف و شناخت مواد جدید است

✔️گسترش فناوری به میزان دسترسی به مواد مناسب دارد.

✔️کشف و درک خواص یک ماده جدید پرچم دار توسعه فناوری است.

✔️گسترش صنعت خودرو مدیون شناخت و دسترسی به فولاد است.

✔️پیشرفت صنعت الکترونیک مبتنی براجزایی است که از موادی به نام نیمه رساناها ساخته شده می شوند.

✔️توسعه جوامع انسانی به توانمندی افرادی هوشمند گره خورده است.

✔️افراد هوشمند توانسته اند برای رفع نیازهای خود و جامعه موادی تولید کنند یا با دست کاری مواد خواص آنها را تغییر دهند.

✔️با گسترش دانش تجربی، شیمی دانها به رابـ ـطه میان خواص مواد با عنصرهای سازنده آنها پی برند. یکی از این یافته ها این بود گرما دادن به مواد و افزودن آنها به یکدیگر سبب تغییر و گاهی بهبود خواص می شود

✔️امروزه با رشد و توسعه فناوری هزاران ماده تهیه و تولید شده که زندگی مدرن و پیچیده امروزی را ممکن کرده است.

✔️شیشه از شن و ماسه ساخته می شود.

✔️قاشق از فولاد زنگ نزن ساخته می شود.

✔️برای رشد سبزیجات و میوه ها از کودهای حاوی عنصرهای پتاسیم، نیتروژن و فسفردار استفاده می شود.

*دکتر قهرمانی فرد*​

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*
مروری بر برخی روندها در جدول تناوبی

✔️عناصر در جدول تناوبی برحسب افزایش عدد اتمی کنار هم قرار گرفته اند.

✔️جدول تناوبی شامل ۷ دوره و ۱۸ گروه است.

✔️هر دوره از چپ به راست با یک فلز شروع شده (به جز دوره اول) و در انتهای دوره به یک نافلز ختم می شود.

✔️شبه فلزات همانند دیواری فلزها را از نافلزهای جدول جدا نموده اند. جدول تناوبی ۸ شبه فلز دارد.

✔️در یک گروه از بالا به پایین شعاع اتمی افزایش و در یک دوره از چپ به راست شعاع اتمی کاهش می یابد.

✔️به توانایی از دست دادن الکترون، خصلت فلزی و به توانایی گرفتن الکترون، خصلت نافلزی گفته می شود.

✔️شعاع اتمی با خصلت فلزی رابـ ـطه مستقیم و با خصلت نافلزی رابـ ـطه معکوس دارد.

✔️در یک گروه از بالا به پایین خصلت نافلزی کاهش و خصلت فلزی افزایش می یابد.

✔️در یک دوره از چپ به راست خصلت فلزی کاهش و خصلت نافلزی افزایش می یابد.

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*
نکات مهمی از جدول تناوبی که قبل از کنکور باید مرور شود:

▪️همه دوره های جدول تناوبی دارای فلز، نافلز و شبه فلز هستند به جز دوره اول و هفتم

▪️گروههای 14 و 15 هر سه نوع عنصر فلز، نافلز و شبه فلز را دارند.

▪️نافلزات با هر سه نوع حالت فیزیکی گاز، مابع و جامد وجود دارند.

▪️تمامی فلزات جامد نیستند (جیوه به حالت مایع می باشد)

▪️شبه فلزات تماما جامد می باشند.

▪️همه عناصر سمت چپ جدول فلز نیستند.

▪️همه عناصر سمت راست جدول، دسته p نیستند.

▪️استاتین شبه فلزی است که هالوژن (در گروه 17) می باشد.

▪️لانتانیدها از عدد اتمی 57 تا 70 می باشند. خود عنصر لانتان جزو لانتانیدها می باشد.

▪️اکتینیدها از عدد اتمی 89 تا 102 می باشند، خود عنصر اکتینیم جزو اکتینیدها می باشد.

▪️در لانتانیدها زیرلایه 4f و در اکتینیدها زیرلایه 5f در حال پرشدن است.

▪️جیوه در گروه 12 (2فرعی) و دوره 6 قرار گرفته و مایع است (هم گروه فلز Zn ).

▪️فلزات قلع و سرب جزوه عناصر اصلی دسته p بوده (گروه 14 و همگروه کربن) و دارای چند توع عدد اکسایش و ظرفیت می باشند.

▪️اختلاف عدد اتمی عناصر گروه 2 و 13 در دوره دوم و سوم فقط یک واحد است.

▪️پلاتین، طلا و جیوه هم دوره بوده (دوره 6) و در کنار همدیگر جای گرفته اند

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*
بررسی عناصر گروه چهاردهم

• گروه ۱۴ جدول تناوبی یکی از گروههای خاص جدول تناوبی است که هر سه نوع عنصر نافلز، فلز و شبه فلز را در خود دارد.
• از بالا به پایین کربن (نافلز)، سیلیسیم و ژرمانیم (شبه فلز) و قلع و سرب (فلز) هستند.
  در این گروه از بالا به پایین، افزایش خواص فلزی و کاهش خواص نافلزی کاملا مشهود است.
• کربن، سیلیسیم و ژرمانیم خواص شیمیایی تقریبا مشابهی دارند، هر سه الکترون به اشتراک می گذارند.
• قلع و سرب الکترون از دست می دهند و کاتیونهایی با بارهای ۲ و ۴ بوجود می آورند و ترکیبهایی یونی (که خصلت کووانسی هم دارند) تشکیل میدهند.
• سیلیسیم و ژرمانیم همانند فلزها رسانایی الکتریکی دارند (البته رسانایی اندک) ولی برخلاف فلزها براثر ضربه خرد می شوند.
• کربن در حالت گرافیت رسانای الکتریسیته است.
• کربن و سیلیسیم یون تک اتمی پایدار ندارند ولی در ساختار یونهای چند اتمی مثل کربنات و سیلیکات هستند
• کربن و سیلیسم جامدات کووالانسی نیز تشکیل می دهند.

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*
واکنش پذیری و خصلت فلزی عناصر

*واکنش پذیری تمایل یک عنصر را برای انجام واکنش شیمیایی نشان می دهد. هر چه واکنش پذیری عنصر بیشتر باشد تمایل آن برای انجام واکنش بیشتر است.

*تولید نور، آزادسازی گرما، تشکیل رسوب و خروج گاز نشانه هایی از تغییر شیمیایی هستند هر چه شدت نور یا آهنگ خروج گاز بیشتر باشد واکنش شیمیایی سریعتر و شدیدتر بوده و واکنش دهنده فعالیت شیمیایی بیشتری دارد.

*واکنش پذیری با شعاع فلزات رابـ ـطه مستقیم دارد چون هر چه شعاع بیشتر باشد الکترونهای لایه ظرفیت از جاذبه هسته دور شده و جدا شدن آنها راحتتر صورت می گیرد.

*در گروه اول و دوم جدول تناوبی از بالا به پایین شعاع اتمی افزایش، واکنش پذیری نیز افزایش و در نتیجه خصلت فلزی نیز افزایش می یابد.

*در گروه اول شعاع فرانسیم کمتر از سزیم، همچنین فرانسیم در واکنش های هسته ای شرکت می کند و پایدار نیست به همین دلیل خصلت فلزی سزیم در این گروه بیشترین است.

*هر چه خصلت فلزی یک فلز بیشتر باشد تمایل آن برای تبدیل شدن به کاتیون بیشتر است (فلزات گروه اول کاتیون یک بار مثبت و فلزات گروه دوم کاتیون دوبار مثبت تولید می کنند)

*خصلت فلزی عناصر گروه اول از گروه دوم بیشتر است.

*فلزات پتاسیم، سدیم و لیتیم با گاز کلر واکنش و نمک تولید می کنند. در این واکنش سرعت واکنش پتاسیم بیشتر از بقیه است.
2K(s) + Cl2(g) => 2KCl

*در یک دوره از چپ به راست خصلت فلزی کاهش می یابد (بدون در نظر گرفتن عناصر واسطه)

*در بررسی ویژگی های عناصر گروه اول باید هیدروژن را استثنا دانست چون یک نافلز است و بجز آرایش الکترونی هیچ شباهتی به فلزات گروه اول ندارد.

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*
مقایسه واکنش پذیری عناصر از واکنش

• هر چه واکنش پذیری یک عنصر بیشتر باشد تمایل آن برای تبدیل شدن به یون بیشتر است و ترکیب حاصل از آن پایدارتر از خود عنصر می باشد.
• در هر واکنش شیمیایی که بصورت خودبه خودی انجام می گیرید واکنش پذیری واکنش دهنده (ها) از فرآورده (ها) بیشتر است.
• اگر در یک واکنش شیمیایی در هر دو طرف معادله واکنش یک عنصر آزاد وجود داشته باشد واکنش پذیری عنصر سمت اول (واکنش دهنده ) از فرآورده بیشتر است.

به چند مثال توجه کنید:
Zn + CuSO4 => Cu + ZnSO4
واکنش پذیری Zn از Cu بیشتر است.

Al+ CuSO4 => Cu + Al2(SO4)3
واکنش پذیری Al از Cu بیشتر است.

• اگر واکنشی بصورت خودبخودی انجام نگیرید می توان نتیجه گرفت واکنش پذیری عنصر آزاد سمت فرآورده از سمت واکنش دهنده بیشتر است.
• نمونه ای از مقایسه واکنش پذیری چند فلز مهم:

K > Na > Mg > Al >Ti > Zn > Fe > Cu > Ag > Au

 

[Angel of Fate]

* شیمی یازدهم فصل اول*
ویژگی های منحصر بفرد فلز طلا

✔️چکش خواری و نرمی زیاد

✔️رسانایی الکتریکی زیاد

✔️حفظ رسانایی الکتریکی در شرایط دمایی گوناگون

✔️واکنش ندادن با گازهای موجود در هواکره

✔️واکنش ندادن با مواد موجود در بدن انسان

✔️بازتابش زیاد پرتوهای خورشیدی

توجه : طلا واکنش پذیری کمی دارد و با گازهای هواکره و مواد موجود در بدن واکنش نمی دهد ولی این گفته بدین معنی نیست که طلا واکنش ناپذیر است و اصلا واکنش نمی دهد! طلا در شرایط خاصی می تواند با مواد دیگر واکنش دهد و یونها و ترکیبات یونی و کمپلکسهای زیادی بوجود آورد

*دکتر قهرمانی فرد*​