نکات کنکوری شیمی دوازدهم

[Angel of Fate]

به نام ایزد پاک​

* شیمی دوازدهم فصل اول*

دسته بندی محلولها برحسب تفکیک

• الکترولیت قوی

انحلال: یونی
درصد تفکیک: 100 درصد
رسانایی الکتریکی: قوی
مثال: اسید و بازهای قوی مثل HCl و KOH و نمکهای محلول مثل NaCl و KNO3

• الکترولیت ضعیف

انحلال: عمدتا مولکولی و اندکی یونی
درصد تفکیک: اندک
رسانایی: ضعیف
مثال: اسید و بازهای ضعیف مثل HF و NH3

• غیرالکترولیت

انحلال: مولکولی
درصد تفکیک: کمتر از 10%
رسانایی الکتریکی: نارسانا
مثال: ترکیبهای مولکولی مثل شکر، اتانول، استون و ...

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
کارکرد شوینده ها

✔️وبا یک بیماری واگیردار و کشنده است که به دلیل آلوده شدن آب و نبود بهداشت شایع می شود.

✔️ساده ترین وموثرترین راه پیشگیری بیماری وبا رعایت بهداشت فردی و همگانی است.

✔️آلاینده ها موادی هستند که بیش از مقدار طبیعی در یک محیط، ماده یا یک جسم وجود دارند مثل گل و لای آب، گرد و غبار هوا، لکه های چربی و مواد غذایی روی لباس ها و پوست

✔️برای زدودن آلاینده هایی که در آب حل نمی شوند باید از شوینده ها استفاده کرد.

✔️صابون یکی از شوینده ها یا پاک کننده های رایج بوده که نمک اسید چرب بلند زنجیر می باشد.

توضیحات بیشتر درباره صابون در پستهای بعدی ...

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
چربی، اسید چرب ، استر و صابون

✔️چربی مخلوطی از اسیدهای چرب و استرهای بلندزنجیر است.

✔️اسیدهای چرب همان کربوکسیلیک اسیدها با زنجیر بلند کربنی است (زنجیر بلند یعنی تعداد کربن آنها بیشتر باشد).

✔️استرها گروهی از ترکیبات هستند که از واکنش الکلها با کربوکسیلیک اسیدها به دست می آیند.

✔️در چربی ها نیروی بین مولکولی غالب نیروی واندروالس است چون بخش عمده مولکول ناقطبی است (به علت زنجیر بلند هیدروکربنی). در نتیجه چربی ها در آب نامحلول هستند.

✔️صابونها نمک اسیدهای چرب هستند (حاوی کاتیون و آنیون).

✔️اگر کاتیون صابون، سدیم باشد صابون جامد ولی اگر پتاسیم و یا آمونیوم باشد صابون به حالت مایع می شود.

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
تفاوت کلوئید با محلول

• در محلول ذرات حل شونده بصورت یون یا مولکول بسیار ریز هستند ولی در کلوئید ذرات بصورت مولکولهای بزرگ و توده های مولکولی بوده و از حل شونده های محلول بزرگترند.
• با گذشت زمان نه محلول و نه کلوئید ته نشین نمی شوند هر دو پایدارند اما کلوئیدها برخلاف محلولها با اضافه شدن محلول الکترولیت لخته می شوند
• محلولها تک فازی و همگن هستند ولی کلوئیدها بیش از یک فاز و حداقل دو فاز و ناهمگن محسوب می شوند.
• محلولها شفاف ولی کلوئیدها ظاهری کدر یا مات دارند.
• در محلولها مسیر عبور نور مشخص نیست ولی در کلوئیدها به علت ذرات بزرگتر و پخش نور، مسیر عبور نور مشخص است.

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
صابون

پاک کننده ها می توانند امولسیون پایداری از چرک در آب ایجاد کنند.

صابون یکی از رایج ترین پاک کننده هاست.

صابون نمک سدیم، آمونیوم و یا پتاسیم اسیدهای چرب است.

بخش آنیونی صابون آب دوست است و در حلالهای قطبی حل می شود.

بخش هیدروکربنی صابون آب گریز است و در چربی حل می شود.

زنجیر هیدروکربنی عموما 14 تا 18 کربن دارد.

بخش هیدروکربنی می تواند سیر شده و یا سیرنشده باشد.

اسیدهای چرب گروه عاملی کربوکسیل دارند.

اگر کاتیون صابون سدیم باشد صابون جامد بدست می آید.

اگر کاتیون صابون پتاسیم یا آمونیوم باشد صابون مایع بدست می آید

کف نوعی کلوئید گاز در مایع است.

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
نکات تهیه و افزودنی های صابون

✔️صابون جامد را از گرم کردن مخلوط روغن های گیاهی یا جانوری مانند روغن زیتون، نارگیل و دنبه با سدیم هیدروکسید تهیه میکنند

✔️صابون مایع نمک پتاسیم یا آمونیوم اسیدهای چرب هستند.

✔️صابون مراغه (طبیعی) از جوشاندن مخلوطی از پیه گوسفند و سود سوزآوز (سدیم هیدروکسید) در آب بمدت چند ساعت و پس از قالب گیری در آفتاب خشک بدست می آید.

✔️صابون مراغه افزودنی شیمیایی ندارد و به دلیل خاصیت بازی مناسب برای موهای چرب مناسب است.

✔️برای از بین بردن جوش صورت و قارچ های پوستی به صابون گوگرد اضافه می کنند.

✔️برای افزایش خاصیت ضدعفونی کنندگی و میکروب کشی به صابون ماده شیمیایی کلردار اضافه می کنند.

✔️برای افزایش قدرت پاک کنندگی به مواد شوینده نمک هایفسفات می افزایند تا از تشکیل رسوب و ایجاد لکه جلوگیری کند

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
تفاوت غیرصابونها و صابونها

1. پاک کننده های غیرصابونی گروه سولفونات ولی صابونها گروه کربوکسیلات دارند.
2. پاک کننده های غیرصابونی از مواد پتروشیمیایی در صنعت تولید می شوند ولی صابونها از مواد طبیعی و براحتی تولید می شوند.
3. قدرت پاک کنندگی غیرصابونها بیشتر از صابونهاست.
4. بخش قطبی و آنیونی غیرصابونها سنگین تر از صابونهاست.
5. غیرصابونها در آب سخت نیز خاصیت پاک کنندگی خود را حفظ می کنند ولی صابونها در آب سخت رسوب می دهند و کارکرد مناسبی ندارند.
6. غیرصابونها را می توان به مقدار انبوه تولید کرد ولی صابونها چون منشا طبیعی دارند تولید آنها با محدودیت روبرو است.
7. غیرصابونها در قسمت ناقطبی خود گروه آروماتیک بنزنی دارند ولی صابونها از هیدروکربن غیرآروماتیکی ساخته شده اند.

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
پاک کننده های خورنده

✔️رسوبات و مسدود کننده های مجاری لوله ها را نمی توان با صابون و یا غیرصابون زدود.

✔️برای زدودن این رسوبات به پاک کننده هایی نیاز است که بتوانند با آنها واکنش داده و فرآورده هایی تولید کنند که با آب شسته شود.

✔️موادی مانند هیدروکلریک اسید (جوهر نمک)، سدیم هیدروکسید (NaOH) و سفید کننده هااز شیمیایی فعال بوده و خاصیت خورندگی دارند.

✔️این ترکیبات خاصیت اسیدی و بازی شدیدی دارند.

✔️نوعی پاک کننده به شکل پودر عرضه می شود که شامل سدیم هیدروکسید و پودر آلومینیوم بوده که در واکنش با آب گاز هیدروژن و گرما نیز تولید می کنند.

✔️تولید گرما باعث افزایش دما و افزایش قدرت پاک کنندگی می شود.

✔️گاز تولید شده با نفوذ در خلل و فرج رسوبات و انبساط ناشی از تولید آن باعث سست شدن استحکام رسوبات و مسدود کننده ها شده و به باز شدن مجاری کمک می کند.

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
اسید در نظریه آرنیوس

اسید در نظریه آرنیوس ماده ای است که اولا در آب حل شده، دوما یون هیدروژن یا پروتون آزاد یا تولید کند.

اسیدهای آرنیوس که در ساختمان خود H داشته باشند، در آب H(مثبت) آزاد می کنند مثل HCl

اسیدهای آرنیوس که در ساختمان خود H ندارند می گوییم در آب H (مثبت) تولید می کنند مثل N2O5

هیدروژن هالیدها اسید آرنیوس هستند زیرا با حل شدن در آب یون هیدروژن آزاد می کنند که به محلول آنها هیدروهالیک اسید می گویند مثل: HF، HCl، HBr..

نافلزهای فعال اسید آرنیوس هستند زیرا آنها با آب واکنش داده و یون هیدروژن تولید می کنند مثل :
Cl2+ H2O —> HClO + H + Cl

️اکسیدهای نافلزی محلول در آب اسید آرنیوس هستند (اکسیدهای اسیدی) مثل CO2، SO3، N2O5

️مولکولهای CO، NO و N2O اگرچه اکسیدهای نافلزی هستند ولی به دلیل قطبیت بسیار کم، انحلال پذیری بسیار کم در آب دارند و بصورت مولکولی حل شده و نمی توانند یون هیدروژن در آب تولید کنند به همین دلیل اسید آرنیوس به شمار نمی روند.

️الـ*کـل ها با اینکه در ساختار خود OH- دارند مثل متانول و اتانول، اما به هنگام حل شدن در آب یون H تولید نمی کنند و اسید آرنیوس نیستند.

️فنول بر خلاف الـ*کـل ها به هنگام انحلال در آب به مقدار جزئی تفکیک شده و یون پروتون تولید می کند و اسید آرنیوس به شمار می آید.

 

[Angel of Fate]

* شیمی دوازدهم فصل اول*
تبدیل یون هیدروژن به هیدرونیوم

▪️یون هیدروژن (پروتون) بسیار ناپایدار است و به حالت آزاد وجود ندارد.

▪️یون هیدروژن فقط یک پروتون دارد که یک بار مثبت روی آن پخش شده است.

▪️با توجه به کوچک بودن شعاع یون هیدروژن، چگالی بار بالایی دارد و در آب به شدت آبپوشیده می شود.

▪️یون هیدروژن با داشتن یک اوربیتال خالی، یک جفت الکترون به صورت داتیو از آب میگیرد و یون هیدرونیوم (H3O) تشکیل می شود.

▪️یون هیدرونیوم سه قلمرو پیوندی و یک قلمرو ناپیوندی دارد که شکل آن هرم با قاعده مثلثی می باشد (مثل آمونیاک).

▪️یک یون هیدرونیوم می تواند با سه اتم H خود با سه مولکول آب، آب پوشی شده و گونه های مثبت H5O2، H7O3 و H9O4 ایجاد کند.