- عضویت
- 2020/05/25
- ارسالی ها
- 2,429
- امتیاز واکنش
- 4,523
- امتیاز
- 666
چرا پیر می شویم و نقش تلومر در آن چیست؟
در تمام فرهنگها، زمانها و مکانها افسانههایی مربوط به رویای جاودانگی انسان وجود دارد، افسانههایی که در آنها فرد یا افرادی به جاودانگی دست مییابند. دانشمندان نیز همواره و در هر کجا به دنبال راهی برای افزایش سن انسان و رهایی انسان از مرگ بودهاند. پیر شدن و مرگ، کابوس دائمی انسان بوده و هست. حال این سوال پیش میآید که ما چرا پیر میشویم؟
فهرست مطالب این نوشته پنهان کردن
1. مثل همیشه، رمزهای ژنتیکی
1.1. جایگاه ژنها در یاختهها
1.2. یوکاریوتها و پروکاریوتها
1.3. دیانای (DNA) چیست؟
1.4. دو نیمه مکمل
2. دردسرهای یوکاریوتی
3. تلومر: چارهجویی تکاملی
4. اگر تلومراز وجود دارد، پس چرا ما پیر میشویم؟
5. جانوران نامیرا
6. تلومراز، دوست یا دشمن؟
7. چه چیزهای دیگری ما را پیر میکنند؟
مگر اینطور نیست که در سنین پیری نیز بسیاری از سلولهای ما مثل سنین جوانی تقسیم میشوند تا سلولهای جوانتر تولید کنند، پس چه اتفاقی باعث آسیبپذیری و تخریب تدریجی سلولها و بدن ما در کهنسالی میشود؟ این سوالیست که باید از علم زیستشناسی بپرسیم. اما قبل از این که سراغ پاسخ آن برویم، بد نیست با مقدماتی درباره دستگاه ژنتیک موجودات زنده آشنا شویم.
مثل همیشه، رمزهای ژنتیکی
هرموقع صحبت از ویژگیهای زیستی جانداران زنده میشود، بحث رمزهای ژنتیکی یعنی دیانای (DNA) نیز به میان میآید. با این حال شاید کمتر کسی شنیده باشد که پیر شدن ما نیز در همین رمزهای ژنتیکی کد شده است. برای درک کامل این مطلب، قبل از اینکه در مورد این موضوع صحبت کنیم، لازم است به بررسی اینکه این کدهای ژنتیکی چه هستند و چه ساختاری دارند بپردازیم.
جایگاه ژنها در یاختهها
کوچکترین واحد سازنده بدن موجودات زنده سلول است. برخی موجودات مثل باکتریها، آمیبها و… تنها از یک سلول درست شدهاند و برخی مثل انسان، کاجها، قارچ چتری و … از چندین سلول ساخته شدهاند. هر سلول اندامکهای متعددی دارد که این اندامکها بسته به نوع جاندار و وظیفه سلول متفاوت است.
ساختار خارجی این سلولها نیز ممکن است متفاوت باشد؛ مثلاً سلولهای گیاهی و قارچهای پریاختهای دیوارهی اسکلتی دارند؛ اما سلولهای جانوری دیواره اسکلتی ندارند، یا گلبولهای قرمز از اندامک خالی شدهاند تا بتوانند بیشترین حجم ممکن اکسیژن را حمل کنند.
یوکاریوتها و پروکاریوتها
تصویر ۱: مقایسه سلولهای پروکاریوت و یوکاریوت. سلول سمت راست یوکاریوت است که هسته و اندامک دارد و سلول سمت چپ پروکاریوت است که دیانای آن درون هسته نیست و در سیتوپلاسم رهاشده است.
بسته به این که سلولها اندامک داشته باشند یا نه، میتوان سلولهای جانداران مختلف را به طور کل به دو نوع کلی تقسیم کرد: سلولهای پروکاریوت (Prokaryote) مثل سلولهای باکتریها که فاقد هسته و اندامک هستند و سلولهای یوکاریوت (Eukaryote) مثل سلولهای آغازیان، گیاهان، جانوران و قارچها.
سلولهای پروکاریوت هیچ اندامک غشاداری در درون خود ندارند و در ضمن دیانای آنها نیز حلقویست و به جداره داخلی غشاء سلول وصل است و در سیتوپلاسم (Cytoplasm) (مایع درون سلولی) سلول شناور شده، اما در سلولهای یوکاریوت دیانای خطیست و درون اندامکی به نام هسته (Nucleus) قرار دارد. هسته اندامکی معمولا کروی یا بیضوی در سلول است که فضای داخلی خود را به وسیلهی دو غشا از باقی محیط سلول جدا میکند. در درون هسته اجزایی چون مولکولهای دیانای، مولکولهای آرانای (RNA) ها و اجزاء کوچک دیگر وجود دارند. کدهای ژنتیکیای که پیشتر از آنها صحبت کردیم در اصل روی مولکولهای دیانای قرارگرفتهاند.
در تمام فرهنگها، زمانها و مکانها افسانههایی مربوط به رویای جاودانگی انسان وجود دارد، افسانههایی که در آنها فرد یا افرادی به جاودانگی دست مییابند. دانشمندان نیز همواره و در هر کجا به دنبال راهی برای افزایش سن انسان و رهایی انسان از مرگ بودهاند. پیر شدن و مرگ، کابوس دائمی انسان بوده و هست. حال این سوال پیش میآید که ما چرا پیر میشویم؟
فهرست مطالب این نوشته پنهان کردن
1. مثل همیشه، رمزهای ژنتیکی
1.1. جایگاه ژنها در یاختهها
1.2. یوکاریوتها و پروکاریوتها
1.3. دیانای (DNA) چیست؟
1.4. دو نیمه مکمل
2. دردسرهای یوکاریوتی
3. تلومر: چارهجویی تکاملی
4. اگر تلومراز وجود دارد، پس چرا ما پیر میشویم؟
5. جانوران نامیرا
6. تلومراز، دوست یا دشمن؟
7. چه چیزهای دیگری ما را پیر میکنند؟
مگر اینطور نیست که در سنین پیری نیز بسیاری از سلولهای ما مثل سنین جوانی تقسیم میشوند تا سلولهای جوانتر تولید کنند، پس چه اتفاقی باعث آسیبپذیری و تخریب تدریجی سلولها و بدن ما در کهنسالی میشود؟ این سوالیست که باید از علم زیستشناسی بپرسیم. اما قبل از این که سراغ پاسخ آن برویم، بد نیست با مقدماتی درباره دستگاه ژنتیک موجودات زنده آشنا شویم.
مثل همیشه، رمزهای ژنتیکی
هرموقع صحبت از ویژگیهای زیستی جانداران زنده میشود، بحث رمزهای ژنتیکی یعنی دیانای (DNA) نیز به میان میآید. با این حال شاید کمتر کسی شنیده باشد که پیر شدن ما نیز در همین رمزهای ژنتیکی کد شده است. برای درک کامل این مطلب، قبل از اینکه در مورد این موضوع صحبت کنیم، لازم است به بررسی اینکه این کدهای ژنتیکی چه هستند و چه ساختاری دارند بپردازیم.
جایگاه ژنها در یاختهها
کوچکترین واحد سازنده بدن موجودات زنده سلول است. برخی موجودات مثل باکتریها، آمیبها و… تنها از یک سلول درست شدهاند و برخی مثل انسان، کاجها، قارچ چتری و … از چندین سلول ساخته شدهاند. هر سلول اندامکهای متعددی دارد که این اندامکها بسته به نوع جاندار و وظیفه سلول متفاوت است.
ساختار خارجی این سلولها نیز ممکن است متفاوت باشد؛ مثلاً سلولهای گیاهی و قارچهای پریاختهای دیوارهی اسکلتی دارند؛ اما سلولهای جانوری دیواره اسکلتی ندارند، یا گلبولهای قرمز از اندامک خالی شدهاند تا بتوانند بیشترین حجم ممکن اکسیژن را حمل کنند.
یوکاریوتها و پروکاریوتها
تصویر ۱: مقایسه سلولهای پروکاریوت و یوکاریوت. سلول سمت راست یوکاریوت است که هسته و اندامک دارد و سلول سمت چپ پروکاریوت است که دیانای آن درون هسته نیست و در سیتوپلاسم رهاشده است.
بسته به این که سلولها اندامک داشته باشند یا نه، میتوان سلولهای جانداران مختلف را به طور کل به دو نوع کلی تقسیم کرد: سلولهای پروکاریوت (Prokaryote) مثل سلولهای باکتریها که فاقد هسته و اندامک هستند و سلولهای یوکاریوت (Eukaryote) مثل سلولهای آغازیان، گیاهان، جانوران و قارچها.
سلولهای پروکاریوت هیچ اندامک غشاداری در درون خود ندارند و در ضمن دیانای آنها نیز حلقویست و به جداره داخلی غشاء سلول وصل است و در سیتوپلاسم (Cytoplasm) (مایع درون سلولی) سلول شناور شده، اما در سلولهای یوکاریوت دیانای خطیست و درون اندامکی به نام هسته (Nucleus) قرار دارد. هسته اندامکی معمولا کروی یا بیضوی در سلول است که فضای داخلی خود را به وسیلهی دو غشا از باقی محیط سلول جدا میکند. در درون هسته اجزایی چون مولکولهای دیانای، مولکولهای آرانای (RNA) ها و اجزاء کوچک دیگر وجود دارند. کدهای ژنتیکیای که پیشتر از آنها صحبت کردیم در اصل روی مولکولهای دیانای قرارگرفتهاند.