# اعداد
بیست بنویسیم یا ۲۰؟ در متنهایمان، اعداد را باید با حروف بنویسیم یا با رقم؟
قانون:
اعداد یکتکه (بیواو)
بهحرف:
هشت، یازده، بیست، هفتاد، سیصد.
اعداد چندتکه (واودار)
بهرقم:
۲۱، ۳۵، ۹۴، ۳۸۶
گفتیم که اعداد یکتکه (بیواو) را باید بهحروف نوشت:
شش، شانزده، شصت، ششصد.
این یعنی اعداد کمتر از بیست، دهگانها، صدگانها.
اعداد چند تکه (واودار) را باید بهرقم نوشت:
۲۱، ۴۹، ۸۸، ۴۴۸
این «و» باید «واو عطف» باشد.
یکوقت نگویی «دوازده» را باید «۱۲» نوشت؛ چون وسطش «و» دارد!
* برای نُه و دَه همیشه ُ و َ بگذار تا با «خیر» و «روستا» اشتباه نشود!
البته گاهیوقتها بافت متن بهقدری گویاست که محال است کسی اینها را اشتباه بخواند. درآنصورت نیازی به حرکتگذاری نیست.
............
اکنون، ادامهٔ درس «عددنویسی»:
اعداد «ترتیبی» را همیشه بهحرف بنویس. ترتیبی یعنی «ـــُم ـــُمین» دارد:
ششم، بیستویکم، سیوششمین،
هفتادوهشتم، صدوبیستونهمین.
پس، دیگر مهم نیست یکتکهای باشد یا چندتکهای. «هر» عددی اگر ترتیبی باشد، باید بهحروف بیاید، نه بهرقم.
خندهدار است بنویسی: ۲۶ام، ۶۵مین، ۵۵مُ، ۱۲۵اُمین.
البته در متنهای خلاق، مانند متن پوستر و تیترها و روی جلد، اجازه داری قواعد را بشکنی و بنویسی مثلاً ۷۴مین؛ اما در متنهای غیرخلاق، مانند مقاله و کتاب و پایاننامه و خبر، حق نداری از قاعده گذر کنی.
خلاصه
اعداد یکتکه: با حرف
اعداد چندتکه: با رقم
اعداد ترتیبی (ــُم ــُمین): با حرف
***
اگر جملهات با عدد شروع میشود، آن عدد را بهحرف بنویس.
فرقی نمیکند که عددِ یکتکه باشد یا عددِ چندتکه. کلاً جمله نباید با عدد شروع بشود.
غلط:
۱۶۰ نفر از این مرحله گذر کردند.
۲۱ کیلو برنج خراب شد.
درست:
صدوشصت نفر از این مرحله گذر کردند.
بیستویک کیلو برنج خراب شد.
اگر احساس میکنی اینجوری عجیب است و «صدوشصت» طولانی است، خب قاعده را نشکن؛ بلکه آن را دور بزن!
یعنی کاری کن که همین جملهها با کلمه شروع شود، نه عدد:
از این مرحله، ۱۶۰ نفر گذر کردند.
پس ۲۱ کیلو برنج خراب شد.
سه استنثنای رقمی:
عددهای خاص، با رقم: پ۱۲، منطقۀ ۵ شهرداری، اتاق ۱۹
درصدها، با رقم: [درس امروز]
برای اصل یکدستی، با رقم: [درس آینده]
***
درصدها را همیشه با رقم بنویس و همواره در «همین قالب»:
۲درصد، ۳۶درصد، ۹۹درصد، ۱۰۰درصد.
یعنی: عدد بهرقم + کلمهٔ «درصد» چسبیده.
با اینکه «۲» و «۱۰۰» یکتکهاند و «و» عطف ندارند، وقتی درصد میشوند باید با رقم بیایند. پس تمام درصدها با چی؟ با رقم.
نادرستها:
۲۵%، %۲۵، ۲۵/۰، دو درصد، دودرصد.
چرا نشانۀ % را نیاوریم؟ چون:
هم در وُرد جابهجا میشود و گاهی میرود قبل و گاهی بعد از عدد، هم اینکه این نشانه را ممکن است خواننده با اعشار اشتباه بگیرد؛ زیرا «صفر» و «نقطه» در قلمهای فارسی خیلی شبیه هماند.
بههرحال، اگر جایی اصرار کردند که % بیاور، آن را سمت راستِ عدد درج کن.
* نکته
فرض کن در متنیهم عدد نوزده هست که باید بهحرف بیاید و هم عدد ۲۴ هست
که باید بهرقم درج شود. حالا اگر این دو عدد نزدیکِ هم بیایند، صورت خوشی ندارد که یکیشان بهحرف باشد و دیگری بهرقم. درست است؟
از میان ۲۴ حوزهٔ انتخابی،
رأیهای نوزده صندوق را تاکنون شمردهاند.
اینجاها، پای اصلی بس فراگیر بهمیان میآید که در خیلی از مباحث ویرایش و نگارش و حتی صفحهآرایی و طراحی جلد و... کارساز است: اصل یکدستی.
وقتی چند عددِ حرفی و رقمی نزدیکِ هم آمدند، همه را باید یکدست کرد به...؟ آهان! حالا باید همه را «رقمی» کنیم یا «حرفی»؟
جواب: همه باید رقمی بشوند.
یعنی نوزده بشود ۱۹.
از میان ۲۴ حوزهٔ انتخابی،
رأیهای ۱۹ صندوق را تاکنون شمردهاند.
پس در یکدستسازی عددها رقمیکردن به حرفیکردن میچربد.
بیست بنویسیم یا ۲۰؟ در متنهایمان، اعداد را باید با حروف بنویسیم یا با رقم؟
قانون:
اعداد یکتکه (بیواو)
بهحرف:
هشت، یازده، بیست، هفتاد، سیصد.
اعداد چندتکه (واودار)
بهرقم:
۲۱، ۳۵، ۹۴، ۳۸۶
گفتیم که اعداد یکتکه (بیواو) را باید بهحروف نوشت:
شش، شانزده، شصت، ششصد.
این یعنی اعداد کمتر از بیست، دهگانها، صدگانها.
اعداد چند تکه (واودار) را باید بهرقم نوشت:
۲۱، ۴۹، ۸۸، ۴۴۸
این «و» باید «واو عطف» باشد.
یکوقت نگویی «دوازده» را باید «۱۲» نوشت؛ چون وسطش «و» دارد!
* برای نُه و دَه همیشه ُ و َ بگذار تا با «خیر» و «روستا» اشتباه نشود!
البته گاهیوقتها بافت متن بهقدری گویاست که محال است کسی اینها را اشتباه بخواند. درآنصورت نیازی به حرکتگذاری نیست.
............
اکنون، ادامهٔ درس «عددنویسی»:
اعداد «ترتیبی» را همیشه بهحرف بنویس. ترتیبی یعنی «ـــُم ـــُمین» دارد:
ششم، بیستویکم، سیوششمین،
هفتادوهشتم، صدوبیستونهمین.
پس، دیگر مهم نیست یکتکهای باشد یا چندتکهای. «هر» عددی اگر ترتیبی باشد، باید بهحروف بیاید، نه بهرقم.
خندهدار است بنویسی: ۲۶ام، ۶۵مین، ۵۵مُ، ۱۲۵اُمین.
البته در متنهای خلاق، مانند متن پوستر و تیترها و روی جلد، اجازه داری قواعد را بشکنی و بنویسی مثلاً ۷۴مین؛ اما در متنهای غیرخلاق، مانند مقاله و کتاب و پایاننامه و خبر، حق نداری از قاعده گذر کنی.
خلاصه
اعداد یکتکه: با حرف
اعداد چندتکه: با رقم
اعداد ترتیبی (ــُم ــُمین): با حرف
***
اگر جملهات با عدد شروع میشود، آن عدد را بهحرف بنویس.
فرقی نمیکند که عددِ یکتکه باشد یا عددِ چندتکه. کلاً جمله نباید با عدد شروع بشود.
غلط:
۱۶۰ نفر از این مرحله گذر کردند.
۲۱ کیلو برنج خراب شد.
درست:
صدوشصت نفر از این مرحله گذر کردند.
بیستویک کیلو برنج خراب شد.
اگر احساس میکنی اینجوری عجیب است و «صدوشصت» طولانی است، خب قاعده را نشکن؛ بلکه آن را دور بزن!
یعنی کاری کن که همین جملهها با کلمه شروع شود، نه عدد:
از این مرحله، ۱۶۰ نفر گذر کردند.
پس ۲۱ کیلو برنج خراب شد.
سه استنثنای رقمی:
عددهای خاص، با رقم: پ۱۲، منطقۀ ۵ شهرداری، اتاق ۱۹
درصدها، با رقم: [درس امروز]
برای اصل یکدستی، با رقم: [درس آینده]
***
درصدها را همیشه با رقم بنویس و همواره در «همین قالب»:
۲درصد، ۳۶درصد، ۹۹درصد، ۱۰۰درصد.
یعنی: عدد بهرقم + کلمهٔ «درصد» چسبیده.
با اینکه «۲» و «۱۰۰» یکتکهاند و «و» عطف ندارند، وقتی درصد میشوند باید با رقم بیایند. پس تمام درصدها با چی؟ با رقم.
نادرستها:
۲۵%، %۲۵، ۲۵/۰، دو درصد، دودرصد.
چرا نشانۀ % را نیاوریم؟ چون:
هم در وُرد جابهجا میشود و گاهی میرود قبل و گاهی بعد از عدد، هم اینکه این نشانه را ممکن است خواننده با اعشار اشتباه بگیرد؛ زیرا «صفر» و «نقطه» در قلمهای فارسی خیلی شبیه هماند.
بههرحال، اگر جایی اصرار کردند که % بیاور، آن را سمت راستِ عدد درج کن.
* نکته
فرض کن در متنیهم عدد نوزده هست که باید بهحرف بیاید و هم عدد ۲۴ هست
که باید بهرقم درج شود. حالا اگر این دو عدد نزدیکِ هم بیایند، صورت خوشی ندارد که یکیشان بهحرف باشد و دیگری بهرقم. درست است؟
از میان ۲۴ حوزهٔ انتخابی،
رأیهای نوزده صندوق را تاکنون شمردهاند.
اینجاها، پای اصلی بس فراگیر بهمیان میآید که در خیلی از مباحث ویرایش و نگارش و حتی صفحهآرایی و طراحی جلد و... کارساز است: اصل یکدستی.
وقتی چند عددِ حرفی و رقمی نزدیکِ هم آمدند، همه را باید یکدست کرد به...؟ آهان! حالا باید همه را «رقمی» کنیم یا «حرفی»؟
جواب: همه باید رقمی بشوند.
یعنی نوزده بشود ۱۹.
از میان ۲۴ حوزهٔ انتخابی،
رأیهای ۱۹ صندوق را تاکنون شمردهاند.
پس در یکدستسازی عددها رقمیکردن به حرفیکردن میچربد.
آخرین ویرایش توسط مدیر: