∂حوزه علمیه|نگاه دانلودջ

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

وضعیت پیشرفت خواهران و برادران در حوزه‌ علمیه



دبیر شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران گفت: مقالات و آثار پژوهشی بانوان طلبه را مطالعه کردم و به این نتیجه رسیدم که پیشرفت خواهران طلبه از برادران بیشتر بوده است.


به گزارش مهر، آیت‌الله مرتضی مقتدایی قبل از ظهر چهارشنبه در آیین تودیع و معارفه مدیر حوزه‌های علمیه خواهران که در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران برگزار شد ضمن تسلیت به مناسب ایام شهادت حضرت فاطمه (س) اظهار کرد: ایام دهه فجر، ایام بسیار مبارک، باشکوه و بافضیلتی است و امیدواریم از فرصت این ایام در راستای اهداف انقلاب اسلامی به بهترین شکل ممکن استفاده شود.


وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران همواره دشمنان زیادی داشته است، افزود: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون دشمنان همواره علیه انقلاب اسلامی توطئه و برنامه‌ریزی می‌کنند و حتی برای نابودی انقلاب مهلت و ضرب‌الاجل تعیین می‌کردند اما خوشبختانه همیشه با شکست مواجه شدند.


دبیر شورای سیاست‌گذاری حوزه‌های علمیه خواهران عنوان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عراق با حمایت‌های همه جانبه ابرقدرت‌ها به جمهوری اسلامی ایران حمله کرد و توهم داشت که می‌تواند در مدت یک هفته انقلاب اسلامی را نابود و بر کشور مسلط شود، اما این جنگ ۸ سال به طول انجامید و بدون تردید در پایان جنگ نیز قدرت انقلاب از ابتدای آن کمتر نبود.


وی ادامه داد: دشمنان همواره به این مسئله اذعان داشتند که تا زمانی که امام خمینی(ره) رهبری کشور را بر عهده دارند، انقلاب استوار خواهد ماند و قصد داشتند که بعد از رحلت کشور را به آشوب بکشند، اما انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب و تدابیر ایشان موجب شد که دشمنان هرگز موفق نشوند.


انقلاب اسلامی یک نظام مقتدر و تأثیرگذار در جهان است


آیت‌الله مقتدایی با بیان اینکه در حال حاضر انقلاب اسلامی یک نظام مقتدر و تأثیرگذار در جهان است اظهار کرد: در حال حاضر که در آستانه چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی ایران هستیم، مقام معظم رهبری نیز فرموده‌اند که آینده نظام و انقلاب خوشبین هستند و امیدواریم همان‌گونه که تاکنون شاهد پیشرفت کشور بوده‌ایم، از این پس نیز شاهد اقتدار و پیشرفت روزافزون کشور باشیم.


وی اظهار کرد: دشمنان همواره علیه جمهوری اسلامی ایران توطئه و برنامه‌ریزی می‌کنند و برای نابودی انقلاب از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند اما با تدابیر مقام معظم رهبری تمام نقشه‌های دشمنان نقش بر آب شده است.


نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان با بیان اینکه زمین هیچ‌گاه از حجت خالی نبوده است خاطرنشان کرد: سنت الهی همواره بر این بوده است که در هر عصری، خداوند پیامبران و رهبرانی را در جامعه معین می‌کرد تا مردم را هدایت کنند و به همین دلیل زمین هیچ‌گاه از حجت خالی نبوده است؛ پیامبر اکرم(ص) همواره مشغول تبلیغ دین الهی بودند و دائماً مردم را به حق دعوت می‌کردند.


وی ادامه داد: در زمان غیبت امام معصوم وظیفه هدایت دینی جامعه و حفظ دین بر عهده علما و حوزه‌های علمیه است و خوشبختانه نیز حوزه‌های علمیه تاکنون به خوبی به این وظیفه خود عمل کرده‌اند؛ بر اساس روایتی از امام حسن عسکری(ع) اگر پس از غیبت امام زمان(عج)، علما و بزرگانی نبودند تا مردم را به دین حق دعوت کنند، هیچ فردی از دین باقی نمی‌ماند مگر اینکه از دین خارج شده باشد.


تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران با دستور امام خمینی(ره) بود


آیت‌الله مقتدایی با بیان اینکه تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران با دستور امام خمینی(ره) بود، خاطرنشان کرد: تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران از ابتکارهای امام خمینی(ره) و از برکات انقلاب اسلامی بود چرا که در طول تاریخ همواره حوزه‌های علمیه، علما و بزرگان دینی حافظ دین بودند و مردم را هدایت می‌کردند و امام خمینی(ره) با تأسیس حوزه‌های علمیه خواهران قصد داشتند تا بانوان عالمه و فاضله تربیت شوند.


وی اظهار کرد: حوزه‌های علمیه خواهران نهالی بود که توسط امام خمینی(ره) کاشته شد و در حال حاضر این نهال بسیار رشد کرده است و به درختی تنومند تبدیل شده است؛ امام خمینی(ره) دستور تأسیس جامعه الزهرا(س)‌ را صادر کردند که در حال حاضر نیز طلاب ایرانی و خارجی زیادی در آن مشغول تحصیل هستند.


نماینده مردم اصفهان در مجلس خبرگان با بیان اینکه جامعه‌الزهرا(س) تنها در قم فعالیت می‌کند، گفت: پس از تأسیس جامعه الزهرا(س) و نمایان شدن برکات آن، شورای عالی حوزه‌های علمیه تصمیم به توسعه و گسترش حوزه‌های علمیه خواهران در سراسر کشور گرفت و مقرر شد که آیت‌الله شرعی پیگیر تأسیس و راه‌اندازی حوزه‌های علمیه خواهران شوند و ایشان نیز از این تصمیم استقبال کردند و از همان روز اول، فعالیت‌های خود را در راستای توسعه حوزه‌های علمیه خواهران با جدیت شروع کردند.


وی ادامه داد: حجت‌الاسلام جمشیدی نیز از ابتدا همراه آیت‌الله شرعی بودند و در راه‌اندازی و مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران به آیت‌الله شرعی کمک می‌کردند و پس از رحلت آیت‌الله شرعی به عنوان مدیر حوزه‌های علمیه خواهران انتخاب شدند.


۵۰۰ مدرسه علمیه خواهران در کشور وجود دارد


آیت‌الله مقتدایی با اشاره به پیشرفت‌های حوزه‌های علمیه خواهران در سال‌های اخیر گفت: در حال حاضر قریب به ۵۰۰ مدرسه علمیه خواهران در کشور وجود دارد که تعداد زیادی طلبه در آن مشغول تحصیل هستند.


آیت‌الله مقتدایی با تأکید بر اینکه پیشرفت خواهران در حوزه‌های علمیه از پیشرفت برادران بهتر بوده است اظهار کرد: بنده مقالات و آثار پژوهشی حوزه‌های علمیه خواهران را مطالعه مشاهده و مطالعه کردم و به این نتیجه رسیدم که پیشرفت خواهران طلبه از برادران طلبه بیشتر بوده است، همچنین میزان شرکت خواهران طلبه در جشنواره‌های پژوهشی نیز گواهی بر این ادعا است.


وی با بیان اینکه امیدواریم پیشرفت‌های حوزه‌های علمیه با همین سرعت ادامه پیدا کند، گفت: حجت‌الاسلام والمسلمین جمشیدی در حوزه‌های علمیه خواهران بسیار خوب عمل کردند و خدمات زیادی داشتند، اما بنا بر مصالحی تصمیم گرفته شد تا فرد جدیدی به عنوان مدیر حوزه‌های علمیه خواهران انتخاب شود که البته حجت‌الاسلام جمشیدی نیز موافق این تصمیم بودند.


عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به سوابق حجت‌الاسلام بهجت‌پور خاطرنشان کرد: حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور نیز فعالیت‌ها و سوابق درخشانی در حوزه‌های علمیه داشته‌اند، ایشان همچنین با حوزه‌های علمیه خواهران در ارتباط بودند و اشراف بر فعالیت‌های حوزه‌های علمیه خواهران دارند.


وی افزود: امروز تودیع سرباز اسلام و مدیر لایق و شایسته است که تاکنون حوزه‌های علمیه خواهران را به این پیشرفت و جایگاه رسانده است و امیدواریم از این پس نیز با مدیریت حجت‌الاسلام والمسلمین بهجت‌پور و با حمایت و عنایت بزرگان حوزه و مراجع تقلید، شاهد پشیرفت‌های روز افزون حوزه‌های علمیه خواهران باشیم.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

راه برای پیشرفت خواهران طلبه باز است

در حوزه، خواهران همان دروس برادران را می‌خوانند و همان واحدها را می‌گذرانند جز در برخی از موارد که آنها هم ویژه حوزه علمیه خواهران است. مساله دیگر این است که ما تعداد زیادی مدرس خواهر داریم اما در حوزه مدرس آقا هم برای آقایان و هم برای خانم‌ها تدریس می‌کند ولی مدرس خانم تنها برای خانم‌ها تدریس می‌کند. هم‌اکنون در حوزه‌های علمیه خواهران دروس تخصصی هم توسط خواهران تدریس می‌شود.

معصومه ظهیری

دکتر معصومه ظهیری؛ استاد حوزه و دانشگاه و مدیرکل دفتر امور زنان و خانواده استانداری قم که از روزگار جوانی در حوزه علمیه تحصیل کرده و سپس به‌عنوان استاد در حوزه مشغول به کار شده و سمت‌های اجرایی نیز برعهده دارد. در خصوص ساختار حوزه علمیه خواهران و وضعیت طلاب خواهر گفتگویی با ایشان داشتیم.







- خانم ظهیری! لطفاً خودتان را معرفی کنید و بفرمایید از چه زمانی وارد حوزه شدید و چه فعالیت‌هایی داشتید؟

من متولد سال 1340 هستم و در یک خانواده روحانی به دنیا آمدم و به همین دلیل در دوران دبیرستان کتاب جامع‌المقدمات و صرف و نحو عربی را نزد پدرم مطالعه کردم. بنابراین، با حوزه آشنایی داشتم و به آن علاقمند بودم. سال 60 ازدواج کردیم و به قم مهاجرت کردیم و به اتفاق تصمیم گرفتیم تحصیل در حوزه را دنبال کنیم. اواخر سال 64 جامعه‌الزهرا تأسیس شد و من رسما از سال 65 دروس سطح را با جامعه‌الزهرا شروع کردم و دروس قدیمی را تا کفایتین خواندم. تا سال 72 هم سطح 2 قدیم را تمام کردم و یک سال هم در خارج از کشور خودم دروس را خواندم.



ساختار جامعه‌الزهرا بعداً تغییر کرد و تبدیل به سطح یک و دو و سه و تعیین رشته شد. در آن زمان با مرکز تحقیقات زن و خانواده آشنا شدم و بحث زنان را به‌صورت تخصصی خواندم و سپس وارد کارهای پژوهشی روی مباحث زنان شدم. بعدها به دلیل علاقه به تفسیر و علوم قرآن، در دانشگاه در رشته علوم قرآن و حدیث در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا تحصیل کردم. چند سال در حوزه مسئول تبلیغات بین‌الملل و مسئول کتاب‌خانه جامعه‌الزهرا بودم و در حال حاضر نیز سمت دبیری انجمن علمی و فرهنگی جامعه‌الزهرا و سرپرستی معاونت تربیتی فرهنگی جامعه‌الزهرا را برعهده دارم.



تغییر در حضور طلاب زن به لحاظ کمی و کیفی

- از زمانی که آغاز به تحصیل کردید تاکنون به لحاظ کمیت و کیفیت حضور طلاب زن در حوزه و تفاوت ساختار خانم‌ها در حوزه نسبت به ساختار حوزه برای آقایان چه تغییراتی را شاهد بودید؟

حوزه قم هم از جهت کمی و هم از جهت کیفی تغییرات زیادی داشته است. از جهت کمی، تعداد طلاب خواهر در حوزه‌های علمیه افزایش قابل توجهی داشته و از جهت کیفیت هم در محتوای دروس، رشته‌ها، تنوع رشته‌ها و سطح مدارج علمی شاهد تغییرات خوبی بوده‌ایم. در گذشته اکثر طلاب قبل از دیپلم گرفتن وارد حوزه می‌شدند اما الان طلابی را داریم که چه به‌صورت حضوری چه به‌صورت مجازی و غیرحضوری در حوزه تحصیل می‌کنند و دارای مدارک دکتری و مهندسی هستند و با دانش، آگاهی و تحقیق دروس حوزوی را می‌خوانند. این افراد برای حوزه‌های علمیه سرمایه گران‌قدری هستند. در حوزه بین‌الملل هم بیش از 100 طلبه از سایر کشورها داریم که در حوزه علمیه قم تحصیل می‌کنند. مقام معظم رهبری نیز در رابـ ـطه با کیفی کردن محتوای دروس حوزوی و تحول در حوزه در دهه اخیر چندین بار بیاناتی داشتند و گروهی ستادی هم در راستای تغییر واحدهای درسی، محتوای کتب و به‌روزرسانی‌ واحدها تلاش می‌کنند.



- به نظر شما عملکرد حوزه زنان در زمینه محقق‌پروری چیست و عملکرد حوزه خواهران را نسبت به حوزه آقایان در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ما بیش از 450 مدرسه تابعه مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران قم در شهرستان‌ها داریم که اکثر مدرسین آنها فارغ‌التحصیلان جامعه‌الزهرا یا حوزه‌های علمیه تابعه هستند. همچنین، مسئولان اجرایی نیز از فارغ‌التحصیلان حوزه هستند. از سوی دیگر، چند هزار مبلغ در سطوح عمومی، تخصصی و عالی داریم که این مبلغات همگی از خروجی‌های حوزه علمیه خواهران هستند. مدرسین و مولفان در رشته‌های مختلف نیز همگی از فارغ‌التحصیلان حوزه هستند.



مسأله‌ای که وجود دارد این است که در مقایسه با برادران عرصه و بستر برای عرضه محصولات خواهران کمتر است. برادران پس از طی دروس عمومی و تخصصی، جذب دفاتر علما و مراکز پژوهشی می‌شوند و تعدد این مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و تبلیغی برای برادران بیش از خواهران است. از سوی دیگر، تعداد جذب خواهران و برادران با هم مساوی نیست و بالطبع خروجی آنها هم با یکدیگر برابر نیست. در واقع، از بین خواهران فارغ‌التحصیل، مبلغان، مدرسان و مسئولان اجرایی زیادی داریم که خروجی کار آنها تعداد زیادی مقاله و کتاب است اما در کل، نمی‌توانیم خواهران را با برادران مقایسه کنیم چون شرایط برابری بین آنها حاکم نیست.



در حوزه، خواهران نیز همان دروس برادران را می‌خوانند و همان واحدها را می‌گذرانند جز در برخی از موارد که آنها هم ویژه حوزه علمیه خواهران است. مساله دیگر این است که ما تعداد زیادی مدرس خواهر داریم اما در حوزه مدرس آقا هم برای آقایان و هم برای خانم‌ها تدریس می‌کند ولی مدرس خانم تنها برای خانم‌ها تدریس می‌کند. هم‌اکنون در حوزه‌های علمیه خواهران دروس تخصصی هم توسط خواهران تدریس می‌شود.



ممنوعیتی برای فعالیت‌های پژوهشی خواهران وجود ندارد

- در جامعه‌الزهرا و حوزه خواهران برنامه ویژه‌ای برای کاهش محدودیت‌های موجود در زمینه فعالیت خانم‌ها وجود دارد تا فعالیت خانم‌ها در مراکز پژوهشی بیشتر شود؟

در زمینه کار پژوهشی، تبلیغی، عرضه محصولات، شرکت در همایش‌ها و حتی فعالیت‌های رسانه‌ای خواهران هیچ مانعی وجود ندارد که جامعه‌الزهرا این موانع را رفع کند. حتی تسهیلاتی هم مثلا در حوزه چاپ و نشر و ... برای خواهران قائل می‌شوند اما به دلیل کمبود امکانات، محدودیت‌هایی مانند پذیرش پژوهشگران در پژوهشگاه جامعه‌الزهرا وجود دارد. اما این‌گونه نیست که خواهری بخواهد کار پژوهشی انجام دهد اما بگوییم چون شما خانم هستید نمی‌توانید در این زمینه فعالیت کنید.



خانم‌های مبلغ و مشکلات موجود

- در حوزه تبلیغ، در ایام محرم و صفر و ماه رمضان آقایان به شکل گسترده در یک ساختار تبلیغی وارد می‌شوند و با عامه مردم ارتباط می‌گیرند. مبلغاتی هم داریم که در سطح کشور وارد این فعالیت‌ها شوند و ارتباط چهره به چهره با خانم‌ها برقرار کنند و هم اطلاعات خود را در اختیار خانم‌ها بگذارند و هم بتوانند مشکلات جامعه زنان را احصا کنند؟

خانم‌ها در باب فرزندآوری، پرورش فرزند، رسیدگی به امور خانواده و همسرداری اولویت‌هایی دارند که این اولویت‌ها و وظایف محدودیت‌هایی برای خانم‌ها به‌وجود می‌آورد. غیر از این اولویت‌ها، هیچ مانع دیگری وجود ندارد که یک خانم در زمینه تبلیغ فعالیت داشته باشد و زمینه برای او فراهم است که در شهرها، روستاها و حتی خارج از کشور کار تبلیغ را انجام دهد. اما به هر روی، تعداد خانم‌های مبلغ کمتر از آقایان است. برخی از خانم‌ها مبلغ پرور یا همیار مبلغ هستند و بسیاری از اوقات بستر خانواده را آرام می‌کنند تا آقایان برای تبلیغ بروند. خانم‌های طلبه‌ای هم داریم که همسرانشان طلبه نیستند اما در دهه محرم مردان قبول می‌کند که مسئولیت خانواده برعهده آنها باشد و این خانم‌ها برای تبلیغ اعزام می‌شوند. همچنین، خانمی که بچه ندارد یا بچه‌های او بزرگ هستند از فراغت بهتری برخوردار است که برای تبلیغ برود.

اجتهاد یک رتبه علمی است و بین آقایان و خانم‌ها تفاوتی وجود ندارد

- در حوزه اجتهاد خانم گل‌گیری و خانم صفاتی به‌عنوان مجتهده‌های حال حاضر هستند و یک زمانی هم بانو امین و بانو همایونی را به‌عنوان مجتهده داشتیم. ارزیابی شما از عملکرد حوزه خانم‌ها در زمینه اجتهاد چگونه است و این میزان بانوان مجتهده که پرورش پیدا کرده‌اند میزان مطلوبی است یا خیر؟ از سوی دیگر، چقدر مردم آن اندازه که مجتهدین آقا را می‌شناسند و با آنها ارتباط دارند خانم‌های مجتهده را می‌شناسند و با آنها ارتباط برقرار می‌کنند؟

ابتدا باید بگویم مقام مرجع تقلید با مقام اجتهاد متفاوت است و مرجعیت به دلیل مشقت، سختی و تعاملاتی که مورد نیاز است، برای خانم‌ها جایز نیست در حالی که اجتهاد یک رتبه علمی است که در خصوص آن بین آقایان و خانم‌ها تفاوتی وجود ندارد.



خانم‌های مجتهده وارد رشته‌های تخصصی می‌شوند

در رابـ ـطه با اجتهاد و قدرت استنباط و استنتاج و فتوا نیز بین مرد و زن تفاوتی وجود ندارد و منحصر به دو بانویی که نام بردید نمی‌شود. چون همه کسانی که الان سطح 4 را می‌خوانند مجتهد هستند اما ممکن است مجتهد متجزی باشند نه مجتهد جامع‌الشرایط. از سوی دیگر، بسیاری از خانم‌هایی که در این سطح هستند خودشان عهده‌دار کرسی درس خارج نمی‌شوند و در باب اجتهاد کار نمی‌کنند بلکه تنها در رشته‌های تخصصی مانند کلام، تفسیر، فلسفه و ... تدریس دارند. با وجود آقایان مراجع شاید ضرورتی احساس نشود که بانوان در عرصه درس خارج به این نحو وارد شوند وگرنه مقام علمی آن را دارند ولی معمولا وقتی به این سطح می‌رسند در یکی از رشته‌ها کار تخصصی انجام می‌دهند. از سوی دیگر، با توجه به حساسیت و دقت‌ خانم‌ها، افرادی را داریم که در رساله‌های خود نسبت به آقایان از رتبه علمی بهتری برخوردار بودند.

مقایسه کمیت حضور خانم‌ها و آقایان

- پس در حوزه آموزش، پژوهش و تبلیغ تبعیض ساختاری بین خانم‌ها و آقایان وجود ندارد اما چه اتفاقی می‌افتد که در بین خانم‌ها تعداد کمتری محقق، مبلغ و مجتهد جامع‌الشرایط داریم؟

مسأله اصلی تفاوت‌های جنس زن و مرد و اولویت‌هایی مانند فرزندآوری، همسرداری و ... است که برای زنان وجود دارد و البته، زنان عالمه ما این اولویت‌ها را رعایت می‌کنند. این نکته هم قابل توجه است که مثلا عرصه تبلیغ فقط محدود به سفر به شهرها و روستاها نیست و ممکن است یک خانم مبلغ در محدوده خانواده، محله یا فضای مجازی کار تبلیغی انجام می‌دهد. این در حالی است که آقایان به دلیل جنس و شرایط اجتماعی و خانوادگی خود فراغت بیشتری دارند. بنابراین، نمی‌توان کمیت حضور خانم‌ها و آقایان در این عرصه را با یکدیگر مقایسه کرد.



استفاده خواهران طلبه از محضر علمای بزرگ

- طلاب آقا می‌توانند از محضر علمای بزرگ استفاده کنند که این مساله در غنای علمی آنها موثر است. این فضای ارتباطی برای طلاب خواهر هم فراهم است یا خیر؟

حوزه‌ها زمینه بهره‌مندی از محضر علمای عالی‌رتبه را تا مقطع خارج فراهم کرده‌اند و زمینه طی رتبه‌های علمی تا مرحله اجتهاد برای خواهران در حوزه‌های علمیه خواهران فراهم است. مثلا چندین سال است که خانم‌ها در درس تفسیر آیت‌الله جوادی آملی در مسجد اعظم قم شرکت می‌کنند. در درس خارج مقام معظم رهبری نیز از ابتدا تا به امروز حضور خواهران بلامانع است و خواهران حضور دارند. در واقع، زمینه استفاده خواهران طلبه از محضر برخی از علمای بزرگ فراهم است. از سوی دیگر، امروزه، با توجه به فضای مجازی و امکانات نرم‌افزاری کسی دیگر نمی‌تواند بگوید من می‌خواهم درس خارج بخوانم اما نمی‌توانم سوالم را از کسی بپرسم. الان راه‌های ارتباطی افزایش یافته و اگر کسی سوال و شبهه‌ای داشته باشد می‌تواند از این راه‌ها استفاده کند و به پاسخ خود برسد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مصاحبه آخوندی


نمیدانم چه سرّی است میان عَلم و قَلم!


شاید علم های به پا خواسته دیروز،قلم های امروز را تربیت کرده اند.


نمی دانم!نمیدانم!


ولی این را خوب میدانم که هر علم که می افتد ،هزاران قلم از آن جوانه میزند و رشد میکند و بزرگ میشود.


آری!پس ای مادر خوبی ها از علمدارت بخواه قلم شکسته ام را برافراشد ،بر فراز آسمان ها،تا همه جهانیان بدانند که جز عشق پسرت هیچ در چنته ندارم!


پس امروز برای تو قلم میزنم،إی مادر خوبی ها،إی ام البنین (سلام الله علیها) …





این دفعه قرار بریم سراغ یه مصاحبه توپ!ولی این مصاحبه با مصاحبه های قبلی یه کَمکی فرق داره.حالا خودت مصاحبه رو بخونی فرقش رو میفهمی و خوب شیرفهم میشی:





باسلام و خسته نباشید خدمت شما دوست بزرگوار،

1. لطفا بسیار کوتاه خودتان را معرفی کنید.
   • نام مستعار:دختر بهشتی
   • سن:۲۴
   • وضعیت تاهل:متاهل
   • تعداد فرزند:۰
   • شغل و تحصیلات پدر:کارمند بازنشسته، لیسانس الهیات
   • شغل و تحصیلات مادر:استاد حوزه و دانشگاه،فوق لیسانس فقه و اصول
   • شغل و تحصیلات همسر:مهندس مکانیک

1. لطفا از تحصیلات خودتان بفرمایید؟

حوزه و دانشگاه را باهم شروع کردم.دانشگاه در رشته ی مهندسی فناوری اطلاعات (IT) ،دانشگاه پیام نور ،که تا ترم ششم خواندم، ولی به خاطر یک سری مشکلات تصمیم گرفتم که با دانشگاه خداحافظی کنم و دروس حوزوی را با دقت بیشتری بخوانم.تصمیم دارم ادامه تحصیلم در حوزه باشد ان شاالله.هرچند دانشگاه برایم بسیار مفید واقع شد. ولی خب تا همین جا کافی بود!

1. چرا از ابتدا رشته دانشگاهی را همزمان با حوزه شروع کردید؟

بهترین دلیلم برای اینکه هردو رشته را بخوانم،شرط پدرم بود.خب ایشان با رفتن من به حوزه مخالف بودند،یعنی خیلی مخالف بودند.میخواستند مهندس بشوم.خواهر و برادرم هردو در بهترین دانشگاه ها درس خوانده بودند(برادرم رشته مهندسی برق و خواهرم فیزیک محض ) به همین علت، پدرم برای من نقشه ها کشیده بودند!


بالاخره به شرط رفتن به دانشگاه اجازه ی حضور در حوزه را به من دادند (حالا بماند که من دوهفته بدون اطلاع پدرم به حوزه میرفتم)،ایشان تقریبا در عمل انجام شده قرار گرفتند.فکر میکنم الان نظرشان تغیر کرده و کمی راضی تر شده باشند.


دلیل بهتری هم برای این کار داشتم، فکر میکنم که لازم است بعضی طلبه ها از دل دانشگاه و دانشگاهیان باشند تا بهتر بتوانند فضای جامعه را درک کنندو ارتباط بهتری برقرار کنند.تحصیلات دانشگاهی معلومات در زمینه های دیگر را بالا میبرد و عرصه ی حضور در اجتماع را برای طلبه بیشتر میکند.از طرفی درک بهتری از افکار و ایده ها در جامعه به او میدهد.دانشگاه محل بروز افکار مختلف است و بیشترین شبهات برای این قشر مطرح میشود.این طلبه را آماده تر میکند.


باید بگویم که این کار بسیار دشوار است ولی ارزشمند.فکر میکنم بهره ی خودم را از دانشگاه بـرده ام.


این کار هرچند از نظر سیستم حوزه غیرقانونی است ولی اساتیدم مرا همراهی میکردند و مشوقم بودند.(بعضی از اساتید حوزه که تحصیلات دانشگاهی داشتند)

1. دو تا از نکات جالب حوزه را برای ما بگویید.

همیشه دنبال جایی بودم که با افراد هم عقیده ی خودم در ارتباط باشم.آدمهایی که به من کمک کنند دستم را بگیرند و جلو ببرند.جواب سوال هایم را بگیرم.یک جایی که قوانینش برپایه خوبی ها باشد.ملاکش ارزش ها باشد.حرف حق خریدار داشته باشد.همه ی اینها را در حوزه دیدم.حوزه یک جور مدینه ی فاضله بود برای من.احساس صمیمیت بین دوستان و اساتید موج میزد.بعد از ورودم به حوزه با اینکه از قبل با فضای حوزه آشنا بودم،خیلی شگفت زده بودم…


استاد گاهی خودش را هم سطح شاگردش میکند تا نبودن هم مباحثه ای را برای طلبه اش جبران کند.اتفاقات جالبی اینجا می افتد.


یکی از اتفاقات شیرین حوزه که در دانشگاه هرگز نمی افتد،امتحان های بدون مراقب است.امتحان بدون پچ پچ و تقلب!!حضور امام زمان (عج) در تمام لحظات زندگی بین طلبه ها حس میشود.در حوزه اصل بر درس خواندن و نمره گرفتن نیست.گاهی طلبه خودش را موظف میداند تا درس را ترک کند.البته در شرایط خاص.طلبگی فقط کسب علم نیست که از ظاهرش بر می آید.درس خواندن راه رسیدن به هدف طلبگی است.حاج اسماعیل دولابی یک تعبیر قشنگ از طلبگی دارند که میفرمایند:« طلبگی یعنی مودبانه طالب خدا بودن»من این را خیلی دوست دارم.طلبه دنبال راه بندگی خدا و عمل کردن به وظیفه اش نسبت به نفس خودش و اطرافیان و جامعه است…

1. هر شخصی در زندگی تلخی ها و سختی هایی را تجربه کرده است،میشود شما یکی از سختی ها و آزمون های الهی را که تجربه کرده اید بفرمایید؟

اتفاقی که در زندگی من افتاد …سه سال پیش با یک غده در گلویم خودش را نشان داد و بعد فهمیدم که سرطان است و با سه تا عمل و یک پرتو درمانی ان شالله که برطرف شده است.به یک گونه ی نادر تبدیل شده بودم که برای دکترها خیلی جالب بود.روزهای سختی بود،خانواده ام بیشتر از من زجر کشیدند.به خصوص که خودِ جراحم از عمل میترسید و میگفت احتمال دارد تارهای صوتیم پاره بشود و دیگر نتوانم اینقدر حرف بزنم! نمیدانم چرا من نمیترسیدم و عمل ها را به راحتی میپذیرفتم.فکر میکردم همه اینها یک خواب یا یک شوخی است…شوخی شوخی سه بار گلویم را شکافتند!!!


الان خوب هستم.فقط دیگر تیرویید ندارم.دو ترم از حوزه ام عقب افتادم که خدارو شکر جبرانش کردم و الان ترم آخرم.دانشگاه را رها کردم که بازهم ایرادی ندارد!در کل زندگی خوبی دارم.

1. آیا حوزه توانسته است برای پیروز شدن در این آزمون الهی به شما کمک کند؟

نمیدونم پیروز شده باشم یا نه! باید بدانیم که سراسر زندگی ما آزمون الهی است.امتحانات خداهمیشه یک اتفاق خیلی بد نیست که متوجه آن باشی.گاهی ممکن است یک لحظه ی کوتاه باشد و حواست نباشد.گاهی در خوشی باشد نه ناخوشی.به نظر من اینها سخت ترند.اینکه بدانی سرطان داری و بدانی که باید صبر کنی و همیشه شکرگذار خدا باشی چیز سختی نیست.من به یک جای مطمئن وصل بودم که به من دلگرمی میداد.وقتی پای درس اخلاق استاد بودم محکم میشدم.وقتی مشکلات رنگارنگ دوستان دیگرم را میدیدم که چطور صبوری میکنند و دم نمیزنند، برای چه من بیتابی میکردم؟شاید این اتفاق یک آزمون کلی از تمام درسهایی بود که در این مدت خوانده بودم.راستش فکر میکنم که خدا میخواست این بشر مغرور را سر جایش بنشاند.الان حضور خدارا بیشتر حس میکنم و میدانم که زندگی من ممکن است هرروز با یک شرایط جدید و سختی تازه ای روبرو باشد،و فقط خدا تکیه گاهم است.

1. آیا حضورتان در حوزه به زندگی زناشویی شما لطمه وارد نکرده است؟و آیا توانسته اید وظایف خودتان را در این عرصه انجام بدهید؟

لطمه؟! خیر.اتفاقا به زندگی ام کمک کرده است.خداروشکر همسرم راضی است و در این راه همیشه همراه و مشوقم بوده اند.


هرکاری برای اینکه نتیجه بدهد نیاز به برنامه ریزی دارد.من هم مثل خانم های دانشجو و شاغل با برنامه ریزی به وظایفم عمل میکنم.حوزه هم این موضوع را در نظر دارد و به همین دلیل ساعت کلاس های حوزه فقط صبح تا ظهر است.سعی میکنیم سرکلاس درس را کامل از استاد بگیریم و همان جا رفع اشکال کنیم و گاهی بعد از کلاس خلاصه نویسی میکنیم و مباحثه هم که همانجا است. زمان زیادی در منزل برای درسم نمیگذارم و در منزل فقط یک خانم خانه دارم!اساتید ما همیشه میگویند که اولویت اول شما باید همسرداری باشد.یک طلبه ی خانم هیچ وقت دلیلی برای کم کاری در منزل ندارد.این صحبتهای اساتید همیشه در ذهنم هست.در این مورد لطف خدا را بسیار دیده ام.

1. به نظر شما فرق اساسی حوزه خواهران با برادران در چیست؟

تفاوت اصلی حوزه ی برادران با خواهران در اهداف آنهاست.حقیقت این است که هدف اصلی حوزه ی برادران(اکثرا) اجتهاد است و بیشتر متخصص در فقه میخواهند، بعد از آن مبلغ و پژوهشگر و… اما حوزه های خواهران اول مبلغ و پژوهشگر و استاد میخواهند.بله یک طلبه ی خانم میتواند در این حوزه ها مجتهد شود ولی اگر خود او بخواهد.دلیلش هم واضح است.راه اجتهاد بسیار دشوار است.


این رویکرد حوزه ی خواهران باعث شده تا کتاب های درسی و مطالب آموزشی با حوزه ی برادران تفاوت کند.موضوع همان است فقط شکل آن تغییر کرده است.درس های جانبی برای خانمها هم زیاد است که در زندگی روزمره به کارشان می آید.منطق و اصول و فلسفه و فقه هست ولی نه به سختی ای که در حوزه ی برادران وجود دارد.غیر از این تفاوت دیگری ندیده ام!

1. به چه علت حوزه نیازمند حضور خواهران در این صحنه است؟

نیاز حوزه به طلبه های خانم به دلیل نیاز جامعه به آنهاست.خانم هایی که در دین پژوهش کرده اند و به مسایل روز آگاه باشند، در جمع خانمها قرار میگیرند و مسایل دین را تبیین میکنند.در دانشگاه ها حضور پیدا میکنند و پاسخگوهستند.در مدارس و مساجد حضور دارند.


پژوهش درباره ی مسایل مربوط به زنان را برعهده میگیرند. حوزه سخنران های برجسته ای دارد و مبلغان خبره که به کشورهای مختلف سفر میکنند تا دین اسلام را گسترش دهند.اساتید برجسته و عارفی که طلبه ها را پرورش میدهند تا در جامعه به نحو احسن حضور پیدا کنند.بعضی از اساتید دانشگاه از دل حوزه آمده اند که این هم باعث رشد دانشگاه در مسایل دینی میشود

1. آیا شما در دنیای مجازی هم حضور فعال دارید؟اگه دارید به چه صورت و به چه علت ؟

.بله، در حال حاظر با یک وبلاگ با دوستانم در ارتباط هستم .فعلا برای گرفتن اخبار و بودن در کنار دوستان و پاسخ به سوالات آنها در باب حوزه ،ولی در آینده ان شالله برای پاسخ به مسایل دینی و ارایه پژوهش هایم خواهم بود.به نظر من حضور طلاب در دنیای مجازی کمرنگ است.درس و بحث های ما در این دنیا مطرح نیست و به این دلیل نمیتوانیم از تجربیات هم استفاده کنیم.با اینکه قدمت حوزه از دانشگاه بیشتر است ولی تحصیلات مجازی دروس حوزه بین طلاب مطرح نیست.انشالله این کاستی ها را جبران کنیم.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مصاحبه در حوزه چگونه است؟

سوالی که خیلی از متقاضیان حوزه دارن اینه که توی مصاحبه حضوری حوزه ازم چی چی میپرسند؟


خب اول بگم یه نفس عمیق بکش،خیلی ریلکس باش.خبری نیست.


چهار تا سوال کشکی ازت میپرسن و بعدش میگن برو خونت و به درد حوزه نمیخوری!نگران نباش،شوخی کردم…


توی مصاحبه ممکنه درباره چند موضوع ازتون سوال بشه،پس بد نیست یکمی به این موضوعات تسلط داشته باشید.(البته بماند که خودم اصلا نمیدونستم ازم چی چی میپرسند.همین جوری رفتم مصاحبه و اتفاقا هر چی ازم پرسیدند مثل بلبل جواب دادم.اونقده هم باهاشون بحث کردم که نگو و نپرس.بعد از حدود نیم الی یکساعت مباحثه ،دو نفری که باهام مصاحبه کردند ایولی بهم گفتن و اومدن باهام روبوسی کردن!)


قرآن:اولین چیزی که مهمه بلد باشید قرآن خوندنه.البته لازم نیست عبدالباسط باشید،همین جناب پرهیزگار هم کافیه!


در حدی که غلط قرآن رو نخونید کافیه.اگه صوت و لحن خوبی داشته باشید خوبه،ولی همین که بدون غلط قرآن رو بخونید براشون کافیه.اصلا هم هول نشید و آروم واسشون قرآن بخونید.در حقیقت توی این مرحله میخوان بدونن شما اصلا توی عمرتون یه بار قرآن رو باز کردید یا نه.چون من دقت کردم کسایی که اصلا اهل قرآن نیستند حتی بلد نیستند فهرست قرآن رو پیدا کنن ،چه برسه به پیدا کردنه سوره.خیلی آروم سوره مورد نظر رو پیدا کنید و شروع کنید به خوندن.


احکام:ممکنه چند تا حکم از شما بپرسند.البته معمولا احکام سختی نمیپرسند.ولی احکام روزمره خودتون رو باید بلد باشید.(ولی از من یه حکم نسبتا سخت پرسیدن.فکر کنم میخواستن حالم رو بگیرن.ولی از شانس بدشون دقیقا چند روز پیش حاج اقای مسجدمون این حکم رو با اختلاف اقوالش دقیق بحث مفصل کرد.منم با جزئیاتش براشون گفتم.به گمونم کفشون برید که همچین حکمی رو بلدم.خخخخخ)


عقاید:ممکنه بحث های عقیدتی تابلو ازتون پرسیده بشه.البته سوالات بسیار تابلو که هر کسی تا چشم باز میکنه به ذهنش میرسه.مثلا اصلا چرا خدا هست.چرا خدا یکیه و از این چیزا.لازم نیست جواب فلسفی واسشون بگید.همین که یه جوابی بدید که عوام رو قانع کنه بسه.(مثلا من خودم برهان نظم که خیلی ساده هست رو توی این جواب بهشون گفتم.البته بحث وحدت خدا رو هم ازم پرسیدند )


سیاست:توی این بخش بیشتر مبانی ولایت فقیه ازتون ممکنه سوال بشه.به نظرم اگه کتاب کوچیک ولایت فقیه حضرت امام رو بخونید کافیه.(برای دانلود کتاب ولایت فقیه نسخه کامیپوتر اینجا کلیک نمایید)


انگیزه:به نظرم مهم ترین بخش مصاحبه شفاهی همین بخشه.شک نکنید.اگه این بخش رو خوب براشون حلاجی کنی خیلی به قبولی نزدیک شدی.درستش هم همینه.


حوزست و انگیزش.آدمه بی انگیزه به درد حوزه نمیخوره.انگیزه هم از هدف سرچشمه میگیره.یعنی آدمی که هدف نداره،قطعا انگیزه نداره.و اگه انگیزه نداره اصلا به درد حوزه نمیخوره.حوزه مثل صخره نوردیه.کار سختیه و انرژی زیادی میبره.پس قطعا اگه کسی انگیزه نداشته باشه کم میاره.


من هرچی از انگیزه بگم کم گفتم.دقیقا کسانی که ازتون مصاحبه میکنن به این نکته اشراف دارن که انگیزه چقدر مهمه.کسی که هنوز نمیدونه چرا میخواد بیاد حوزه به نظرم امروز از حوزه بره خیلی به نفعشه.چون اگه وارد حوزه بشه،مجبوره چند سال دیگه بره که اونطوری کلی از عمرش حروم شده.اگه هم احیانا تا اخر عمر بدون انگیزه توی حوزه بمونه دنیا و آخرت خودش و ملتی رو به فنا میده.


پس اول ساعت ها پیش خودتون فکر کنید چرا میخواهید بیایید حوزه.خواهشا از جواب های کلیشه ای مثل :میخوام آدم بشم و غیره خودداری کنید.چون قطعا اگه این رو بگید، بهتون جواب میده مگه نمیشه توی جای دیگه آدم شد.مگه مرحوم نخودکی طلبه بود؟ ولی آدم شد.


یا اگه دانشجویید ،ممکنه ازتون بپرسه،مگه ما توی جامعه به مهندس مومن کم نیاز داریم که شما میای حوزه.خب برو تو اون عرصه خدمت کن!(خلاصه از این سوالایی که اگه بیایید حوزه روزی ده بار ملت ازتون میپرسن!)


تمامی این سوال ها رو کسی میتونه جواب بده که کامل برای خودش اهدافش رو حلاجی کرده باشه.شما واسه خودت خوب از لحاظ منطقی استدلال کن که چرا میخوای بیای حوزه،اونوقت راحت به تمام این سوالا میتونی جواب بدی.(من خودم یادم یکی دو شب خوابم نمیبرد.یعنی وقتی تصمیم گرفتم بیام حوزه همش به این «چرا» فکر میکردم.اونقده توی اتاق راه رفته بودم که پا درد گرفتم.ولی اخر واسه خودم مسلم شد که فقط و فقط حوزه میتونه من رو به اهدافم برسونه ولاغیر)


اگه از علت تصمیمتون خوب دفاع نکنید احتمال زیاد توی حوزه قبول نمیشید و به نظرم به نفعتونه رد بشید.پس هم خوب فکر کنید و هم مشورت کنید و محکم از اعتقاداتتون دفاع کنید.


شاید این سوال براتون پیش بیاد که :من علت اومدن به حوزم رو میدونم،ولی نمیتونم از علت هدفم جلوی چند نفر دفاع کنم.من چرا باید رد بشم؟


توی جواب باید این تذکر رو بدم که طلبه باید سر زبون دار باشه.چون اگه یه طلبه از هدف خودش جلوی یک نفر نتونه دفاع کنه،چجوری در آینده میتونه از اسلام دفاع کنه.وقتی طلبه لباس روحانیت رو میپوشه در چشم مردم نماینده اسلام میشه.وقتی نمیتونه جواب سوالی رو که بلده بِده،در حقیقت انگار اسلام جواب اون سوال رو نداده!


فقط یه تذکر در آخر میمونه و اونم اینکه شاید کسایی که باشما مصاحبه میکنند بداخلاق باشن.


این کار هم علت داره و باید بهشون توجه داشته باشید.خیلی از این افراد مخصوصا بد اخلاقی میکنند ،چون بدونن عکس العمل شما چیه.


مثلا من خیلی ها رو دیدم با این جور بداخلاقی ها بی خیال حوزه شدن.مثلا گفتن اگه طلبه ها اینجوری هستن پس حوزه بدردِ من نمیخوره.دقیقا این جور ادما حوزه نیان بهتره.چون ملاکشون افرادن.یعنی اگه یه طلبه خوب ببینن از حوزه خوششون میاد و یه طلبه بد ببینن بدشون میاد.و این ملاک درستی نیست.


ملاک باید حقیقت حوزه باشه نه افراد.اگه حقیقت حوزه خوبه ولو هزارتا طلبه بد هم دیدید باید حوزه رو انتخاب کنید و اگه حقیقت حوزه بده اگه هزار تا طلبه خوب دیدید باید بی خیال حوزه بشید.


افرادی که دید عوامانه به حوزه یا حتی اسلام دارن ،ملاکشون رو فرد قرار میدن.همیشه ملاک رو باید حقیقت قرار داد نه فرد.


این مسئله انکار ناپذیره که در پیکره صدها هزار نفری طلاب آدمهای نا مناسب هم پیدا میشن.پس نباید ملاک رو افراد قرار داد.


گاهی کسایی که مصاحبه میکنن بداخلاقی میکنند تا عکس العمل شما رو آنالیز کنن.اگه ملاک شما افراد هستش قطعا ناراحت میشید یا اصلا بی خیال حوزه میشید.ولی اگه ملاک شما حقیقته اصلا کَکِتون نمیگزه!(وقتی خودم مصاحبه داشتم ،دونفر جلوم نشستن و مثل جناب نکیر و منکر سیم جیمم کردن.یکیشون خیلی با تندی باهام برخورد میکرد.منم اصلا واسم مهم نبود.همچین جوابش رو میدادم و باهاش بحث کردم که اخرش کم اورد و اومد باهام روبوسی کرد و گفت امیدوارم توی حوزه موفق باشی.حالا جالبته از قضا با یکیشون الان آشنام.اونقده انسان مودب و مهربونیه که نگو.گاهی فکر میکنم اون روز چجوری اینقده با من بداخلاق بود!)


اینم از یه سری اسرار مصاحبه مخصوص رفقایی که میخوان پا در این عرصه بذارن.امیدوارم به دردتون بخوره


یاعلی مددی

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

پیشرفت های حوزه های علمیه خواهران مصاحبه با معاونت محترم پژوهش مرکز خواهران



پیام حوزه: با تشکر از اینکه در این مصاحبه شرکت کردید، بفرمایید چه ضرورت هایی سبب شکل گرفتن مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران گردید؟
حجة الاسلام محمدی: بسم الله الرحمن الرحیم، شاید یکی از حرکت های بسیار مؤثر، بدیع و ممتاز انقلاب، در دهه دوم، سامان دهی امر آموزش های دینی خواهران در سطح کشور و تا حدودی هم در خارج از کشور بود.

با توجه به این که عمر حوزه های علمیه خواهران تا آن جا که ما می توانیم نشان دهیم، پنجاه سال است - به خلاف حوزه های برادران که عمری بیش از هزار سال دارد- فراز و نشیب هایی که در این مدت، در آستانه انقلاب و چند سال پس از آن، پیش آمده، امر آموزش های دینی خواهران و تربیت خواهران مبلّغ، محقق و مدرس را دچار یک نوع تشتت، آشفتگی و بی برنامگی ساخته است. بحمدلله، پیش از تشکیل مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران که با عنایت بزرگانی همچون حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی، حضرت آیت الله راستی و حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، حاصل شد، مشکلات ما در دو زمینه بود: نخست، مشکلات سخت افزاری، مانند: نبود امکانات، تجهیزات و شرایط آموزشی؛ و دیگری، مشکلات نرم افزاری، مانند: نبود برنامه درسی و متون و منابع آموزشی و نیروهای انسانی. ما در هر دو بخش دچار مشکل و آسیب بودیم و این تشتت را به طور کامل حس می کردیم.

این مشکلات ما را بر آن داشت که این کار را به صورت جدی دنبال کنیم. امروز که مرکز، سازمان تازه ای پیدا کرده، وقتی به گذشته نگاه می کنیم، می بینیم که چه رویداد بزرگی اتفاق افتاده است؛ رویدادی که بدون وجود یک مرکز مستقل، هرگز ممکن نبود. امروز مرکز مدیریت خواهران با این ساز کار گسترده، راه اندازی مراکز منطقه ای ده گانه را در سطح کشور، در دستور کار قرار داده است. و بالغ بر 220 مدرسه علمیه، زیر پوشش دارد، و پیش بینی می شود در آینده هم تعداد قابل توجهی به این ها افزوده شود. یکی از مراجع می فرمود که پیش بینی می شود در آینده تعداد حوزه های خواهران و طلبه های خواهر، به دلیل استقبال و انگیزه تحصیلی بالای آنها، بیش از برادران بشود.

چنان که گفتم، بخشی از مشکلات ما سخت افزاری بود، چون بعضی ها، طلبه های خواهر را طلبه نمی شناختند و برای آنها رسمیت قائل نبودند. بسیاری از موقوفات و فضاهایی که در اختیار حوزه بود، در انحصار حوزه های برادران بود؛ بنابراین حوزه های خواهران در بخش پشتیبانی مادی از فقر جدی رنج می بردند.

در بخش نظام دهی و برنامه و متن هم هیچ کار مستقلی برای خواهران نشده بود. نکته قابل توجه این است که در ابتدا، بیش از بیست ودو برنامه متفاوت به ما عرضه کردند. طیفی از حوزه های علمیه خواهران، تابع مرکز برادران بودند و برنامه آنها را اجرا می کردند. عده ای پیرو جامعة الزهرا علیهاالسلام بودند گروهی، برنامه مکتب نرجس مشهد را پیاده می کردند. و برخی، از نظرات ائمه جمعه پیروی می کردند که خود مؤسس آن مراکز بودند، خلاصه، برنامه های متنوعی در مراکز مختلف، اجرا می شد. اما خوشبختانه امروز می توان با قاطعیت و بدون هیچ گونه شبهه ای گفت در بیش از 220 مدرسه علمیه خواهران در سطح کشور، یک برنامه و یک متن درسی و یک نظام آموزشی حاکم و در حال اجرا است.

در بخش پشتیبانی هم، امکانات خیلی خوبی جذب شد و بسیاری از حوزه ها بازسازی شدند و خدمات بسیاری ارائه شد، کتابخانه ها و مراکز رایانه ای تجهیز شد و تا جایی که در بعضی از حوزه های خواهران، خدمات و امکانات رایانه ای، بیشتر از حوزه های برادران است و این، بیانگر اهتمام ویژه ای است که بعد از این سامان دهی ابتدایی به حوزه های خواهران صورت گرفته است، و نگاه ها نسبت به حوزه های خواهران تغییر کرده و امید می رود در آینده هم بیشتر تغییر کند.

پیام حوزه: مهم ترین رسالت آموزشی حوزه های علمیه خواهران چیست؟ فکر می کنید نتیجه این برنامه ها کجا آشکار خواهد شد؟
حجة الاسلام محمدی: این سؤال در حقیقت، پرسش از هدف فعالیت های حوزه علمیه خواهران است. در مرکز مدیریت حوزه های خواهران، نهادی به نام شورای برنامه ریزی و تربیتی هست، که بالاترین مرجع تصمیم گیری محتوایی در مرکز خواهران است. این شورا از حدود یازده کارشناس و متخصص تشکیل شده که همه تصمیم گیری ها بر عهده آنهاست. مسئول این شورا، معاون پژوهش است. دستور سی جلسه ابتدایی این شورا، طراحی اهداف و اصول حاکم بر برنامه آموزشی، پژوهشی و تربیتی حوزه های خواهران بود. در مجموع، هدف آرمانی حوزه های علمیه، ترویج عبودیت از طریق فهم، ابلاغ و اجرای دین، ترسیم شد. در حقیقت ما برای رسیدن به این سه هدف (فهم دین، ابلاغ دین، اجرای دین) در تلاش و تحقیق هستیم.

نظام آموزشی حوزه خواهران این گونه مقطع بندی شده است: سطح یک، دوره کاردانی حساب می شود، سطح دو در حد کارشناسی است، سطح سه کارشناسی ارشد، سطح چهار دکترا و در آخر هم مقطع اجتهاد. هر یک از اینها جداگانه تعریف شده است. ما سهم فهم، ابلاغ و اجرای دین را در هر کدام از این سطوح تعیین کردیم. مثلاً دانش پژهان، در سطح یک باید به بیست درصد از فهم دین دست یابند و حدود پانزده الی بیست درصد، هم ابلاغ دین. برای اجرای دین که در سه حیطه مدیریت دینی، کارشناسی دینی و مشاوره در امور دینی تعریف شده، سطح خاصی تعیین نشده است. ما دوره های سطح یک و دو را با هم و به صورت پیوسته داریم و کارشناسی ما همیشه پیوسته است و کاردانی نداریم. فعلاً برای سامان دهی تبلیغ شهری در سطح کشور، تحصیلات در حد سطح دو را برای خواهران ضروری می دانیم.

در بخش آموزش دو اصل را پی می گیریم: یکی بحث محتوایی است که جنبه های تربیتی و تهذیبی و افزایش اطلاعات دارد؛ و دیگر، بحث های مهارتی برای انتقال مفاهیم است، که جای خالی آن به شدت در حوزه های برادران احساس می شود.

پیام حوزه: به این معن که شما با استفاده از تجربه هزار ساله حوزه های علمیه برادران استفاده کردیده اید و پس از شناسایی ضعف های آن سیستم، براساس نیازهای روز، دروس حوزوی خواهران را برنامه ریزی کرده اید؟
حجة الاسلام محمدی: بله، ما تلاش کرده ایم، نقص ها و خلأهای آن حوزه ها را به حوزه خواهران راه ندهیم. ما نظام آموزشی، پژوهشی و تربیتی این حوزه را در 32 اصل طراحی کرده ایم. از نود کتاب درسی حوزه های خواهران، تنها دو عنوان آن با حوزه های برادران مشترک است. به هر حال، حوزه های خواهران در یک فضای ویژه و در حال حرکت به جلو هستند.

ما این 32 اصل را در هر سه حیطه آورده ایم و کوشیده ایم با تبیین تمامی راهکارها، پایه های اصلی این حوزه را به صورت عملی طراحی کنیم. در تأمین متون هم به همین گونه عمل کرده ایم. براساس نیاز خود به پژوهشگران و متخصصان، سفارش داده ایم. کتابی متناسب با اهداف و ساختارهای آموزشی حوزه های خواهران، در هر ماده درسی تألیف کنند و تکنولوژی آموزشی را در آن به کار بندند. امروز، بیش از پنجاه کتاب درسی متناسب با نیازهای حوزه های خواهران تولید و تدوین شده است و آرام آرام کتاب های تعیینی از دور خارج می شود.

در سطح سه، رشته هایی از قبیل فلسفه و کلام، فقه و اصول، قرآن و حدیث، تبلیغ و ارتباطات، تاریخ اسلام، اخلاق و تربیت اسلامی، و مطالعات زنان و بعضی رشته های دیگر مثل مهدویت، قرار داده ایم. هر یک از این رشته ها نیز در سطح چهار، دو تا سه گرایش خواهند داشت که در حال برنامه ریزی برای آن هستیم.

برنامه دوره عمومی ما که در سطح کشور هم خیلی تأثیر گذار بوده، سه شاخصه اصلی دارد که اولین شاخصه آن، جامعیت است. در برنامه اصلی ما برای دیپلمه ها 210 واحد و برای سیکل ها 280 واحد در نظر گرفته شده، که شورای عالی، اخیرا تعداد واحدهای دیپلمه ها را به 190، کاهش داده است.

پایان نامه های مرکز در سطح پایان نامه های کارشناسی ارشد دانشگاه ها و حوزه های برادران است.

همه ساله حجم انبوهی وارد دوره عمومی می شوند و عمده فارغ التحصیلان این دوره، از این دوره ها است، یعنی ما همه ساله به طور متوسط 3500 تا 4 هزار نفر ورودی به دوره عمومی و سطح دو داریم که ممکن است پانزده درصد از این افراد، به سطح سه یا کارشناسی ارشد وارد شوند. با این اوصاف، ما سالانه سه هزار فارغ التحصیل داریم که عمده نیازهای تبلیغی جامعه توسط این افراد برآورده می شود.

برنامه ما در برآوردن نیازهای تبلیغی، به شدت جامع بوده، به طوری که کمتر عنوانی پیدا می شود که نیاز تبلیغی باشد و ما در برنامه هایمان نداشته باشیم.

درس هایی مثل ادبیات، قرآن، فقه، اصول، اخلاق، فلسفه، کلام و منطق، پایه های اصلی آموزش های حوزوی را در برنامه ها شکل می دهند و بقیه درس ها در کنار او مطرح می شوند. ما بیست درصد درس های روش شناسی و ده واحد درسی، اخلاق داریم که غیر از دروس اخلاقی غیر رسمی است. خیلی از درس هایی که ما در مرکز خواهران داریم، در مرکز برادران ناشناخته است که امیدواریم به زودی، در قسمت برادران هم رایج شود؛ مانند آشنایی با ادیان و مذاهب، نظام سیـاس*ـی اسلام، زن در اسلام، غرب شناسی و... برای ادبیات عرب و درس مکالمه انگلیسی هم دو واحد اختیاری، در برنامه تعریف شده است.

دومین شاخصه برنامه های ما این است که ناظر بر همه نیازها و مسائل مبتلابه است. حجم زیادی از مباحث ما مسائل تربیتی است این درس ها نوعا با نگرش تربیتی تدوین شده اند، حتی آیات و روایاتی که در مبادی العربیه آمده با نگرش های تربیتی، گزینش شده اند.

سومین شاخصه برنامه های ما جنسیت محوری است. جنسیت محوری یکی از نیازهای خواهران است که باید در نظر گرفته شود. مثلاً مباحث اخلاقی را با توجه به خصال خانم ها طرح می شود، یا در درس تاریخ، بر نقش زن در تاریخ و تحولاتی که زنان در تاریخ به وجود آورده اند، تکیه می کنیم به طوری که خانم ها خودشان را در تاریخ بیابند. به جای درس های کلیشه ای بی هویت، مثل زنان قهرمان در تاریخ، جایگاه زن را در تاریخ تبیین می کنیم. کوتاه سخن اینکه درس ها با توجه به نیازهای مبتلابه خانم ها تنظیم کرده ایم.

پیام حوزه: برای تدوین متون از چه کارشناسانی استفاده می کنید؟
حجة الاسلام محمدی: متون آموزشی، یکی از دشواری های کار ما بوده، چرا که بسیاری از کتاب ها اساسا با نگرش های ویژه و غیر درسی نوشته شده اند. تنظیم کتاب درسی متناسب با اهداف و عناوین درسی، و مطابق با تکنولوژی های آموزشی، کاری بسیار دشوار، دقیق و فنی است. برای نمونه، امروز، نظام آموزش و پرورش کشور ما با بیش از پنجاه سال تجربه تولید کتاب های درسی و در اختیار داشتن بودجه های هنگفت و سازمان های عریض و طویل، در سال حدود چهل جلد کتاب درسی عوض می کند. و بعد هم با قاطعیت می گوید کتابی که قبلاً نوشته شده بود، اشتباه داشت! این نشانگر دشواری کار تدوین متون درسی است.

ما برای تأمین متون، ساز و کار نداشته ایم، امّا در این مرکز، اهتمام خاصی به تدوین متون شد و واقعا تحولی در این بخش ایجاد شد. ما درباره تدوین متون درسی مطالعه جدی کردیم که نتایج آن به صورت چند جلد کتاب، در دست چاپ است.

ما در تدوین و تألیف کتاب های درسی، کارشناس و متخصص محتوایی نداریم. مشکل بزرگ ما، نبود کارشناسان شکلی تدوین کتاب، و متخصصان آشنا به تکنولوژی آموزشی است. این کار در حوزه سابقه ندارد؛ از این رو، تولید متن درسی و کتاب آموزشی به معنای خاصشان در حوزه، با مشکلات جدی همراه است، البته ما برای رفع این مشکل، در تلاش هستیم و امیدواریم که ظرف مدت پنج سال، کتاب های تولید شده را از یک زاویه بازنگری کنیم و اصول تکنولوژی آموزشی را هم در آنها رعایت کنیم تا بتوانیم کتاب هایی جذاب، زیبا و روان از حیث فن آموزش ارائه کنیم.

پیام حوزه: شما در سخنان خود به نکاتی مانند توجه ویژه به کتاب ها، و عنایت به جنبه تربیتی آنها و دقت در روش های تدریس اشاره کردید؛ از گفته های شما بر می آید که کتاب ها را کاملاً کاربردی و کارشناسی تدوین کرده اید. سؤال این است که چه قدر برای اساتید برنامه گذاشته اید تا به فنون تدریس و روش های آموزش و استفاده از مکانیسم های آموزشی مسلط شوند؟ آیا مثل حوزه برادران اساتید به صورت خودکار و خودجوش، اصول آموزشی را اعمال می کنند، یا شما برای اساتیدتان برنامه ها و دوره های خاص داشتید؟
حجة الاسلام محمدی: ما بزرگ ترین بحران حوزه های برادران و خواهران را مشکل استادی می دانیم، استاد که هم مسلط به محتوا باشد و هم به فنون تدریس آشنا باشد. این بحران اگر به زودی حل نشود، بهترین برنامه های درسی با بهترین متون و منابع آموزشی هم تولید بشود به نتیجه نخواهد رسید. یعنی اگر برنامه ضعیف و متن عادی را به استاد قوی سپرده شود، موفقیت حاصل می آید و آن ضعف جبران می شود. در آموزش، نیروی انسانی حرف اول را می زند. مرکز مدیریت، به همین ضرورت و با این نگاه، از روز اول سه راهکار جدید را دنبال کرده که هنوز هم ادامه دارد.

ما دوره های توجیهی کوتاه مدت، برای اساتید گذاشتیم. در این دوره های سه روزه تا یک هفته ای، آنها را بازآموزی کردیم و با مباحثی مانند روش تحقیق، روش تدریس ادبیات و... آشنا کردیم. در کنار این چندین دوره میان مدت سه ماهه تا شش ماهه، در موضوعات مختلف، مانند کلام، ادبیات، تفسیر، و... برگزار کردیم. در این دوره ها، که در این پنج سال، به صورت منظم برگزار شده، اساتید، هم از نظر علمی و هم از نظر مهارتی، تحت تربیت قرار گرفتند.

یک تدبیر اساسی تر هم اندیشیده شد و آن، این که در سطح سه در آن هشت رشته ای که عرض شد، تربیت استاد هم در دستور کار قرار گرفت. به حول و قوه الهی، اگر بتوانیم در پنج تا شش دوره در ده استان، در رشته های مختلف، فارغ التحصیل داشته باشیم، بحران استاد که مسئله بسیار حساس و مهمی است، به صورت کامل مهار خواهد شد. و اساتیدی خواهیم داشت که هم از نظر علمی قوی اند و هم از نظر مهارتی، اطلاعات و آموزش های لازم را آموخته اند.

در حقیقت، چاره اندیشی برای تأمین استاد به سه شکل، در حوزه های خواهران دنبال شده است. علاو بر این، در برنامه درسی ای که سالانه تولید می شود، درباره هر عنوان درسی، محتویات و اهداف.آنها و ارزشیابی، و... توضیحات لازم، در اختیار کل اساتید و دانشجوها قرار می گیرد.

در آغاز هر سال اساتید به شکل بسیار فنی، توجیه می شوند. جهت دهی به اساتید در همه زمینه ها، بسیار مؤثر می افتد و استاد و طلبه را به برنامه ها و... آگاه می سازد، برنامه کل سال هم مشخص است. مثلاً وقتی استاد وارد کلاس می شود، می داند که قبل از او چه درسی گفته شده است. به طور کلی، ما سعی کرده ایم که در حیطه درس ها به اساتید طوری اطلاع رسانی کنیم که همه، از اتفاقات غیر ساعات حضورشان، مطلع شوند.

پیام حوزه: یکی از مشکلات ما در نظام آموزشی حوزه، استفاده نکردن از ابزار و وسایل کمک آموزشی است تا جایی که در حوزه ها از ابزارهای کمک آموزشی ضروری و اولیه هم، بسیار کم استفاده می شود. در نظام آموزشی خواهران چه قدر از ابزار کمک آموزشی استفاده می شود؟
حجة الاسلام محمدی: متأسفانه حوزه های علمیه از حیث امکانات آموزشی و پژوهشی بسیار فقیر هستند. بیشتر مدارس، فقط گچ و تخته در اختیارشان هست. بعضی از امکانات را سعی کرده ایم برای برخی از مدارس تهیه کنیم. مثلاً یکی از درس هایی که در حوزه های خواهران الزامی است، آموزش رایانه است. ما اکثر مدارسمان به رایانه تجهیز کرده ایم. الان طلبه های ما در استفاده از رایانه، هیچ گونه مشکلی ندارند.

آموزش رایانه درسی عملی است که فعلاً در قالب 64 ساعت آموزشی ارائه می شود؛ اما در آینده چهار واحد درسی خواهد شد. از سال تحصیلی آینده، حدود هشتاد حوزه علمیه را از طریق اینترنت به هم وصل خواهیم کرد. استفاده از ابزار و وسایل آموزشی را لازم می دانیم و حوزه های ما هم این را درک می کنند، مشکل این است که توانایی های ما محدود است.

الآن در حال تولید ماکت برخی درس ها، مثل تاریخ هستیم. هم چنین از اساتید ممتاز و بعضی از آموزش های خودمان، فیلم تولید می کنیم. مثلاً در روش تبلیغ، یک فیلم در کلاس گذاشته می شود، بعد از سخنرانی استاد، طلبه ها آن را نقد می کنند. در بعضی از دروس که استادش هم نادر است، استاد را می آوریم تا هم روش ها را تبیین کند، هم اجرا کند و هم اجرای طلاب را به نقد بکشد. و آن را تبدیل به یک فیلم می کنیم و در سطح کشور توزیع می کنیم. همین طور، موضوعات دیگری مانند روش تحقیق، روش تحصیل، روش مدیریت فرهنگی و شگردهای آن و... را تبیین می کنیم.

ما به کل حوزه ها 120 سی دی مختلف آموزشی ارسال کرده ایم. مدارس علمیه را خیرین می سازند و ما در ارائه برنامه آموزشی و مدیریت علمی و ارائه مدرک، بر آنها نظارت می کنیم و جهت می دهیم.

پیام حوزه: یکی از بحث هایی که امروزه به طور جدی مطرح است استفاده از سیستم های آموزشی مجازی است. با توجه به این که ممکن است برخی از خانم هایی که علاقمند به بهره مندی از برنامه های آموزشی حوزه خواهران هستند، نتوانند در این فضاها حاضر شوند، آیا حوزه خواهران برای رفع مشکل این افراد، و راه اندازی سیستمِ آموزشی مجازی، کاری کرده است و برای آینده برنامه ای دارد یا خیر؟
حجة الاسلام محمدی: نظام نیمه حضوری یا غیر حضوری یا آموزش از راه دور، و با استفاده از ابزارهای جدید برای خواهران بیشتر از برادران اولویت و ضرورت دارد. با همان نگاه، ما طرحی را به شورای عالی ارائه دادیم که براساس آن، دو سال از برنامه پنج ساله ما حضوری خواهد بود و بقیه اش غیر حضوری. هم چنین سه سال از برنامه هفت ساله ما برای افراد دارای سیکل، حضوری و چهار سال آن غیر حضوری خواهد بود. بحمدالله با این طرح موافقت شده است و به آن عمل خواهیم کرد. ما هم اکنون، در صددِ گرفتن مجوز غیر حضوری، به صورت کامل هستیم که نظام آن طراحی شده و الآن در حال تولید مواد آن هستیم. ما برنامه آموزشی حضوری ضبط کرده، بر روی سایت خواهیم آورد و از آن طریق آموزش را شروع خواهیم کرد. حتی برطرف شدن مشکلات آموزش حضوری ما به شدت، وابسته به ساز و کار آموزش غیر حضوری است. چرا که از این طریق مشکل استاد تا حدودی رفع می شود.

ما خلأ استاد را از طریق شبکه برطرف خواهیم کرد. پیش بینی می کنیم که از سال آینده، بتوانیم آرام آرام در بعضی از حوزه ها درس ها را به صورت زنده اجرا کنیم و حوزه ها از طریق گیرنده هایشان، این مباحث درسی را دریافت کنند.

پیام حوزه: آیا تاکنون مطالعات مقایسه ای میان سیستم آموزشی ایران با دیگر کشورها در حوزه خواهران به انجام رسیده است تا نقاط قوت و ضعف این سیستم ارزیابی گردد؟
حجة الاسلام محمدی: من خودم بسیاری از مراکز آموزشی مهم دنیا را از این زاویه بررسی کرده ام، مثلاً یک هفته وقت گذاشتم و با رؤسای دانشگاه ها و آموزشکده های برادران و خواهران الازهر گفت وگو کردم، به دانشگاه علوم قرآن، و جامعة المدینه هم رفتم. جاهای مختلف دیگری را هم بررسی کرده ام. اصلاً گرایش آموزش زنان، بعد از انقلاب اسلامی ایران پیدا شده است. در جهان اسلام آموزش زنان بسیار کم بود، خیلی از مؤسساتی هم که در کشورهای غیر اسلامی در این زمینه فعال بودند، شیعی بودند، در واقع، نظام آموزشی ای که برای خواهران، مواد درسی ویژه ای لحاظ کرده باشند، تعدادشان بسیار محدود و کم است. تفاوت مدارس برادران و خواهران زیاد است. از طراحی و مهندسی فضای آموزشی گرفته تا کتاب های آموزشی. همه اینها در حوزه خواهران باید با حوزه برادران فرق کند. یعنی فضاهایی که زنانه پسندتر هست، رنگ هایی که خانم ها بیش تر به آن علاقمند هستند، همه مسائل روان شناسی و جامعه شناسی باید در معماری ها و... لحاظ شود. امّا اگر ما در همه ابعاد، ویژگی های زنان را لحاظ کنیم، می توانیم بگوییم یک برنامه جنسیت محور، پیاده شده است.

خیلی هااعتقادی به این تفکیک ندارند و بعضی ها هم تجربه ندارند و تازه کارند، از کشورهایی که به پرداختن به مسائل آموزشی زنان به شدت گرایش پیدا کرده اند، یکی مصر است و دیگری عربستان.

پیام حوزه: آیا در حوزه خواهران، نظام ارزیابی وجود دارد تا میزان رضایت طلبه ها از درس ها، روش های تدریس، متون و...، را سنجیده شود؟
حجة الاسلام محمدی: ما در چند ماه گذشته، بیش از بیست هزار برگه ارزیابی به حوزه ها فرستاده ایم. در این برنامه از طلاب و اساتید، هر یک جداگانه، نظرخواهی می شود. هم چنین راجع به 35 جلد از کتاب های درسی نظرخواهی کرده ایم، شما اگر نتایج این ارزیابی ها را که 1800 صفحه است، ببینید، بی گمان تصدیق می کنید که ما یکی از فنی ترین و دقیق ترین نظام های ارزشیابی منابع آموزشی را داریم که با برنامه رایانه ای ویژه ای در سطح کشور اجرا شده است.

امروز، تقاضا برای ورود به حوزه علمیه خواهران، دو برابر حوزه های برادران است. در بعضی شهرها، پانزده برابر ظرفیت حوزه ها متقاضی داریم، لذا برای گزینش شرایط خاصی را لحاظ می کنیم.

در ده سال آینده جامعه ما شاهد حضور پرشور و فعال حوزه خواهران در عرصه آثار مکتوب و مجامع علمی مثل دبیرستان ها، دانشگاه ها، شهرها و مراکز مذهبی خواهد بود. این حضور، آن قدر درخشان و قابل توجه خواهد بود که عده ای صحبت از تعدیل خواهند کرد و شما این رویداد زیبا را خواهید دید.

پیام حوزه: در حوزه های خواهران رابـ ـطه میان طلاب و اساتید چگونه است؟ هم چنین سنت مباحثه در این حوزه ها چه جایگاهی دارد؟ نیز بفرمایید انگیزه طلاب برای ادامه تحصیل در چه سطحی است و آیا این انگیزه در سطوح بالاتر هم حفظ می شود؟
حجة الاسلام محمدی: من معتقدم چند ویژگی از جمله مباحثه، اگر در مدرسه علمیه نباشد، نمی توان به آنجا حوزه و مدرسه علمیه گفت. یکی از برنامه هایی که امروز دانشگاه های دنیا، مثل «کانادا» بدان عمل می کنند، سنت مباحثه است. مباحثه بسیار حساس و مهم است.

ما در نظام آموزشی هفت مرحله آموزشی را برای خواهران اعلام کرده ایم:

1. پیش مطالعه؛ 2. حضور در کلاس؛ 3. پس مطالعه؛ 4. تحقیق؛ 5. حلّ تنهایی؛ 6.مباحثه؛ 7. تدریس.

ما برای احیای سنت مباحثه از سال هفتاد، قدم های بسیار اساسی برداشته ایم. اول اینکه جزوه ای را در کل مدارس توزیع و اعلام کردیم که در ساعت های مباحثه روی آن کار کنند. و هر چیزی که برای احیای این سنت لازم بود، ساز و کارش را فراهم کردیم.

غیر از این که برای مباحثه مشکل الگو دهی هم داشتیم، لذا آمدیم نوار ویدئویی تولید کردیم و در آن اهداف مباحثه، فواید پانزده گانه مباحثه، اقسام مباحثه در حوزه های مختلف، شیوه های مختلف مباحثه، نمونه عملی مباحثه، و... را یاد دادیم. ما حتی این فیلم را در حوزه های برادران هم نمایش دادیم؛ به این طریق، برادران و خواهران، نوع مباحثه را، آموزش عملی می بینند. استفاده از این شیوه ها، هم انگیزه بخش است و هم الگو می دهد. از این نوع کارها زیاد داریم. مثلاً در حفظ قرآن هم نظیر این کار را پیاده کردیم. حفظ قرآن شگردهای مختلفی دارد ما روش های مختلف را آموزش داریم تا اگر کسی خواست حفظ قرآن را شروع کند، بداند که چه راهکارهایی وجود دارد و هر کدام را خواست، انتخاب کند.

درباره رابـ ـطه بین استاد و شاگرد، در حوزه های خواهران هم باید گفت آن جا که استاد مرد است، به طور طبیعی این رابـ ـطه نمی تواند نزدیک باشد؛ ولی درباره اساتید خواهر مسئله فرق می کند، به علت عُلقه و ارتباط عمیق که بین خانم ها وجود دارد، نوعا رابـ ـطه این اساتید با طلبه های خواهر خوب است و ارتباط صمیمانه ای میان آنها برقرار است. البته ما هنوز سطوح عالیه ای نداریم که بتوانیم قضاوت کنیم در این سطوح، این رابـ ـطه چگونه می شود. فعلاً عمده حوزه های ما دوره عمومی است. اما درباره انگیزه خواهران طلبه و استمرار آن باید گفت تا حدودی حفظ می شود. قطعا سال های اول و دوم انگیزه بیشتر است. من یک سخنرانی سالانه ای برای طلبه های سال اولی ها دارم، اگر طلاب خوب عنایت کنند برای سی سال حرکت آن ها کافی است. چون که بحث بسیار مهمی است. راجع به اهداف طلبگی، مراحل طلبگی، موانع طلبگی بحث های بسیار اساسی و ریشه ای و مؤثر را مطرح می کنم. اگر این حرف های سالانه یادآوری و بازپروری شود و رونق داده شود، خیلی می تواند مؤثر باشد.

پیام حوزه: یکی از مباحث مهم و مطرح در امر آموزش، پژوهش است. برخی معتقدند که تنها آموزشی مفید است و کارایی دارد که پژوهش محور باشد. نگاه شما به این مسئله چگونه است؟
حجة الاسلام محمدی: نظام آموزشی سنتی ما به دلیل استاد محوری و عدم توجه جدی به طلبه و نقش آن در فرآیند آموزش، دچار یک غفلت جدی از موقعیت طلبه در حوزه و نقش آن شده است؛ یعنی نظام استاد محوری، جوری است که طلبه را مقلد استاد بار می آورد. این مشکل اساسی ما است. به دلیل این که روش ها سنتی است. اگر بخواهیم یک حوزه خلاق و فعال داشته باشیم و شاهد تولید فکر باشیم، تمهیدات مختلفی باید به کار ببریم. یکی از اساسی ترین تمهیدات، قرار دادن پژوهش در کنار آموزش است. این عامل تحرک است. یعنی اگر طلبه در طول دوران تحصیل خودش، با منابع تحقیقی هدفمند، آشنا شود و قادر باشد مطالب نو را جست وجو کند و دست به نگارش و تألیف و نقد و بررسی بزند، در پایانِ دوره طلبه ای فکور، مدبر، اهل قلم و محقق در علوم اسلامی می شود. بنابراین، به نظر من ما باید یک برنامه پژوهشی روشمند و کاملاً منضبط در دل آموزش راه بیندازیم. به همین دلیل ما درس روش تحقیق را از سال اوّل و دوم طلبگی در برنامه درسی طلاب گذاشته ایم. هر طلبه در هر نیم سال تحصیل، دو درس روش تحقیق الزامی دارد که بین چهار، تا ده نمره هم دارد.

به نظر بنده باید در حین تحصیل طلاب را، برنامه های پژوهش آشنا کنیم تا آن ها بعد از طی دوره عمومی بتوانند از عهده نوشتن کتاب، یا حداقل مقاله برآیند والاّ، آموزش ما آب در هاون کوبیدن و بی نتیجه و کم محصول خواهد بود.

ما همیشه به طلبه ها می گوییم که در دوران تحصیل، دو چیز را باید یاد بگیرید:

1) با روش های تحقیق آشنا شوید و آنها را به کار بگیرید.

2) محتوای پایه علمی خودتان را تأمین کنید و به جایی برسید که بتوانید به منابع مراجعه و از آنها استفاده کنید.

اگر طلبه، علوم پایه مثل فقه، اصول، تفسیر، تاریخ، این نوع بحث های پایه ای را خوب یاد بگیرید، و در کنارش روش تحقیق را هم بیاموزد، بعد اگر به هر دلیل دستش از آموزش های حوزوی کوتا شد، در گوشه خانه و تنها با رایانه می تواند با یک سری امکانات در هر موضوعی تحقیق و کار کند. و جدیدترین پاسخ ها را برای جدیدترین نیازها تولید کند و در امر تبلیغ هم موفق باشد. بنابراین اگر یک برنامه دقیق پژوهشی را در دل آموزش تعریف کنیم، به موفقیت های خوبی دست می یابیم. ما این برنامه ها را در حوزه علمیه خواهران شروع کرده ایم و فکر می کنم روز به روز رونق بهتری پیدا می کند. به زودی نیز برنامه جامع پژوهشی طلاب را ارائه خواهیم کرد. یعنی ما برای سال اول تا سال پنجم، برنامه ای آماده و ابلاغ می کنیم که دقیقا طلبه بداند که در سال اول، هدف چیست؟ حجم کار چه قدر است؟ و چه کاری را باید بکند؟ همچنین سال دوم و... تا امر پژوهش به پیش برود.

پیام حوزه: این کار در عربستان، و الازهر هم انجام می شود و در سال، چهار و یا پنج هزار پایان نامه ارائه می دهند؟
حجة الاسلام محمدی: بله، تعداد طلبه های آن ها هم زیاد است. ده سال پیش جامعه مدینه اعلام کرد که هفتصد هزار فارغ التحصیل داشته است. البته دوره های آنها، بعضی ها سه ماه یا شش ماه است، و بعضی دو ساله است. تحصیلات بلند مدتشان خیلی محدود است.

به هر حال، ما باید روحیه پژوهش را در طلبه ها زنده کنیم. پژوهش روح آموزش است. آموزش پوسته است، و پژوهش مغز آن است، آموزش کالبد است، و پژوهش روح این کالبد. آموزشی که با پژوهش حرکت نمی کند، حرکتی کور و ملال انگیز است.

امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: کونوا دعاة العلم ولاتکونوا رواة العلم؛ اندیشمند و کنجکاو در دانش باشید، فقط راوی دانش نباشید. نقّال فراوان است، مهم این است که طلبه را وادار کنیم به تفکر، اندیشه، خلاقیت و نوآوری، لذا آن حضرت معلمی را می ستایند که اندیشیدن را بیاموزد نه اندیشه ها را.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

فرصت شغلی برای فارغ التحصیلان حوزه های علمیه خواهران ایجاد شود
عضو جامعه مدرسین قم با تاکید بر مدیریت فعالیت بانوان در عرصه‌های اجتماعی گفت: درصد اتلاف توانمندی نیروهای فارغ‌التحصیل خواهران بسیار بالا است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، حجت‌الاسلام و المسلمین سید محمدرضا علم‌الهدی ظهر امروز در نشست هم‌اندیشی اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم و مسئولان مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران با اشاره به نقش پررنگ زنان در نظام جمهوری اسلامی اظهار داشت: نقش زن به‌عنوان همسر و مادر در جوامع بشری بر هیچ‌کس پوشیده نیست و همواره در لایه‌های پنهان تاریخ نقش آن‌ها قابل‌رؤیت است.

وی بابیان اینکه نقش مادران در تربیت فرزندان بسیار بیشتر از پدران است، افزود: مادر متدین و تحصیل‌کرده می‌تواند در روند دینی و معرفتی فرزندان تأثیر به سزایی داشته باشد، بنابراین اگر طالب نسل خوب هستیم باید به این مسئله توجه کنیم.

عضو جامعه مدرسین قم با تأکید بر اینکه قرآن کریم توصیه‌های بسیاری به نساء نبی دارد، افزود: به جهت تأثیر به سزایی که یک زن در قالب همسر در ایجاد و رفع مشکلات پیش رو همسر دارد، قرآن کریم توضیحاتی نیز برای همسران پیامبران به‌عنوان برترین انسان‌های زمین دارد.

وی راه‌اندازی سامانه‌ای منظم را الزامی دانست و تصریح کرد: به‌منظور مقابله با این هجمه‌ها در فضای امروز که شکل و قدرت سنگینی دارد باید خود را بیمه کنیم، که در این راستا راه‌اندازی سامانه‌ای منظم و منسجم الزامی است.

علم‌الهدی با اشاره به اینکه توانمدی بسیاری از نیروهای فارغ‌التحصیل خواهر بدون استفاده می‌ماند، عنوان کرد: مسئله مهم در زمینهٔ فارغ‌التحصیلان حوزه‌های علمیه خواهران این است که درصد اتلاف توانمندی نیروهای فارغ‌التحصیل خواهران بسیار بالا است، به‌گونه‌ای که خواهرانی که با نمرات عالی قبول‌شده‌اند، بعد از فارغ‌التحصیلی به زندگی عادی برگشته و هیچ‌گونه فعالیتی نمی‌کنند.

وی با اشاره به حضور کم‌رنگ زنان در عرصه‌های اجتماعی، خاطرنشان کرد: زنان برای حضور در عرصه‌های اجتماعی باید مدیریت شوند تا بتوانند حضور پررنگی در جامعه داشته باشند، همچنین می‌توان مشاغلی را با توجه به وظایف و مشکلات آن‌ها تعریف کرد، تا بتوان شاهد نتایج ارزشمند بود و از نفوذ فرهنگی که درگاه اصلی‌ آن بانوان است، جلوگیری کرد.