پرندگان _پرندگان_

[°º¸кยzɠยภº°]

سسک ابرو سفید

وضعیت بقا

کمترین نگرانی (IUCN 3.1)[۱]
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: گنجشک‌سانان
بالاخانواده: سیلویوایدئا
تیره: سسک‌های درخت‌ومرداب
سرده: Acrocephalus
گونه: A. melanopogon
نام علمی
Acrocephalus melanopogon

سسک ابرو سفید (نام علمی: Acrocephalus melanopogon) پرنده‌ای از راستهٔگنجشک‌سانان است. این سسک نیمه مهاجر است و در جنوب اروپا، مناطق معتدل آسیا و اندکی در شمال آفریقا تولیدمثل دارد. در ایران نیز به صورت نیمه مهاجر و فراوان یافت می‌شود. زیستگاه این پرنده در نی‌زارها و باتلاقهای بوته‌داری است که آب کم‌عمقی دارد. سسک ابروسفید آشیانه خود را لابه‌لای نی‌زار یا بوتههای کوتاه و جگنیان می‌سازد. این گونه تک‌همسراست و در میانهٔ آوریل ۳ تا ۶ تخم می‌گذارد و ۱۴-۱۵ روز روی تخم‌هایش می‌خوابد تا جوجه شوند. جنس نر و ماده شبیه هم هستند.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

سسک منتریس

سسک منتریس، Sylvia mystacea
وضعیت بقا

کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرنده
راسته: گنجشک‌سانان
تیره: سسکیان
سرده: سسک تیپیکال
گونه: S. mystacea
نام علمی
Sylvia mystacea
سسک منتریس (نام علمی: Sylvia mystacea) نام یک گونه از سرده سسک تیپیکال است.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

طرقه

وضعیت بقا

کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: گنجشک‌سانان
تیره: چکاوکیان
سرده: چکاوک‌های تنومند
گونه: M. bimaculata
نام علمی
Melanocorypha bimaculata

 

[°º¸кยzɠยภº°]

عقاب شاهی


شاه‌باز

وضعیت بقا

آسیب‌پذیر (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: شاهین‌سانان
(یا پرندگان اکسیپیتریفورم, q.v.)
تیره: عقابیان
سرده: Aquila
گونه: A. heliaca
نام علمی
Aquila heliaca

شاه‌باز (عقاب شاهی) (نام علمی: Aquila heliaca) گونه‌ای پرنده شکاری از تیرهٔ عقابیان و راستهٔ شاهین‌سانان است که در دوران بلوغ پرهای زینتی قهوه‌ای مایل به سیاه دارند. این پرنده از گونه‌های آسیب‌پذیر و پرندگان حفاظت شده است. شاه باز در دشتهای باز با درختان بلند و جنگلهای کوهپایهای زندگی می‌کند و در زمستان، در باتلاق های منطقه‌های استپیبه سر می‌برد و آشیانه خود را روی درختان بلند و دور افتاده می سازد. شاه باز در ایران نیز یافت می‌شود.

نسل این پرنده در بسیاری از مناطق منقرض شده یا در خطر انقراض است و به همین جهت در فهرست گونه‌های آسیب‌پذیر آی‌یوسی‌ان قرار گرفته‌است. شاه‌باز زمانی نماد سلطنتی امپراتوری اتریش-مجارستان بود اما این کمکی به حفظ این جانور در اروپای مرکزی نکرد و این حیوان بخش عمده‌ای از قلمرو سابق خود ناپدید شده‌است. منطقهٔ کارپات تنها جایی در اروپاست که جمعیت شاه‌بازهای آن در حال افزایش است. غربیترین جمعیت باقیمانده شاه‌باز در مرز اتریش و جمهوری چک زندگی می‌کند و از ۱۵ تا ۲۰ جفت تشکیل می‌شود.

شاه‌باز با ۷۲ تا ۹۰ سانتیمتر قد، ۱.۸ تا ۲.۱۶ متر فاصلهٔ دو سر بال و ۲.۵ تا ۴.۵ کیلو وزن از عقابهای بزرگ محسوب می‌شود. ماده‌ها حدود ۲۵ درصد از نرها بزرگترند. شاه‌باز اسپانیایینزدیکترین خویشاوند این پرنده است که در گذشته زیرگونهای از آن پنداشته می‌شد اما امروزه گونه جداگانه‌ای در نظر گرفته می‌شود. شاه‌باز شباهت زیادی هم به عقاب طلاییدارد. شاه‌باز را با منقار بلندتر، بال‌های صافتر در حین پرواز، لکه‌های سفید روی شانه و بال و شانهٔ روشنتر و رنگارنگتر و رنگ تیره‌تر در بقیه قسمتهای بدن می‌توان از عقاب طلایی تشخیص داد. البته شاه‌بازهای نابالغ رنگ بسیار روشنتری از عقاب طلایی نابالغ دارند.

زیستگاه مورد علاقه این عقاب دشت‌های باز با کمی درخت هستند و برخلاف بسیاری از عقاب‌های دیگر در کوهستان‌ها، جنگل‌های وسیع یا استپ‌های بدون درخت زندگی نمی‌کند. شاه‌باز ترجیح می‌دهد آشیانه خود را بر روی درختان بلندی بسازد که اطراف آن درخت دیگری نباشد تا از این طریق دید خوبی به اطراف داشته باشد. خرگوش، همستر و قرقاول از طعمه های اصلی این پرندهٔ شکاری هستند.

شاه‌باز یا عقاب شاهی

 

[°º¸кยzɠยภº°]

عقاب صحرایی

عقاب صحرایی در آلمان
وضعیت بقا

کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: پرندگان اکسیپیتریفورم
تیره: عقابیان
سرده: Aquila
گونه: A. nipalensis
نام علمی
Aquila nipalensis

سبز روشن -منطقه آشیانه سازی، آبی -منطقه زمستانی، سبز تیره - ساکن در تمام طول سال
مترادف‌ها

عقاب صحرایی (عقاب استپ) (نام علمی: Aquila nipalensis) یک پرنده شکاری از تیرهٔعقابیان است. این پرنده در ایران نیز به صورت مهاجر یافت می‌شود و از پرندگانِ حفاظت شده است. این پرنده ۷۵ سانتیمتر طول دارد. پرنده بالغ به رنگ قهوه ای تیره، با پوشش متنوع زیربال ، شبیه قسمت های دیگر بدن یا کمرنگ تر از ان دیده می شود . زیر بال یکدست و بل پرهای پروازی کمرنگ تر یا پرنگ تر از ان ، و نوار های تیره پهن در حاشیه انتهایی بالها، که حاشیه سرشانه و پیش بال تیره رنگ است دیده می شود. زیستگاه : این پرنده در نواحی باز و استپ های نیمه بیابانی و کوهپایه ها ، نزدیک تالاب ها ، و نزدیک زباله دانی شهرهای درون بیابان به سر می برد.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

چکاوک بال سفید

وضعیت بقا

کمترین نگرانی (IUCN 3.1)
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: گنجشک‌سانان
تیره: چکاوکیان
سرده: چکاوک‌های تنومند
گونه: M. leucoptera
نام علمی
Melanocorypha leucoptera


چکاوک بال سفید (نام علمی: Melanocorypha leucoptera) پرنده‌ای از راستهٔ گنجشکسانان و از تیرهٔ چکاوکیان و با طول ۱۸ سانتیمتر، گونه ای نسبتاً بزرگ با منقاری کوتاه است.

 

[Elaheh dokht]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: کبوتردریایی‌سانان
تیره: بزرگ‌تندبادان
ج. ر. گری، ۱۸۴۰
سرده‌ها
آلباتروس‌های بزرگ (Diomedea)
آلباتروس‌های پشت‌سیاه (Thalassarche)
آلباتروس‌های آرام شمالی (Phoebastria)
آلباتروس‌های دوده‌ای (Phoebetria)

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

آلباتروس‌ها بزرگ‌ترین پرندگان دریایی پروازگر هستند و بال‌های بلند و باریک و منقار قلاب‌دار دارند. آلباتروس‌های بزرگ با داشتن پهنای بال بیش از ۳٫۷ متر، بزرگترین پهنای بال را در میان تمامی پرنده‌های منقرض‌نشده دارا هستند.

از میان ۲۲ گونه آلباتروس شناخته شده توسط اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، وضعیت بقای همه آن‌ها تا حدی تهدیدشده است. ۳ گونه در معرض انقراض، ۵ گونه در معرض خطر، ۷ گونه در نزدیکی تهدید و ۷ گونه آسیب‌پذیر هستند. دلیل کاهش تعداد آلباتروس‌ها در گذشته شکار آن‌ها برای پرشان بوده است، اما امروزه آلباتروس‌ها توسط گونه‌های رهاسازی شده به دست انسان، نظیر موش صحرایی و گربه رمیده که به تخم‌ها، جوجه و بالغ‌های در آشیانه حمله می‌کنند، و نیز آلودگی و ماهیگیری بیش‌از اندازه تهدید شده‌اند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تغذیه
غذای آلباتروس‌ها عمدتاً از سرپایان، ماهی، سخت‌پوستان و احشا تشکیل شده است،[۳] هرچند به دنبال مردار نیز می‌روند و از دیگر زئوپلانکتونها نیز تغذیه می‌کنند.[۳] لازم است ذکر شود که برای اکثر گونه‌ها درکی جامع از تغذیه تنها برای فصل زادولد موجود است، زیرا در این دوره است که آلباتروس‌ها مرتباً به زمین برمی‌گردند و مطالعهٔ تغذیه آن‌ها ممکن است.

تا سال‌های اخیر تصور می‌شد که آلباتروس‌ها عمدتاً با شنا در سطح آب و شکار ماهی‌های بالا آورده شده توسط جریان آب یا دیگر شکارچیان، و یا از ماهیان مرده در سطح تغذیه می‌کنند. با به کارگیری عمق‌سنج‌های مویرگی که قادر به ثبت بیشترین عمق هنگام شیرجه زدن پرنده هستند، مشخص شد که هرچند برخی گونه‌ها مانند آلباتروس سرگردان تا عمق بیشتر از یک متر شیرجه نمی‌روند، عمق شیرجهٔ بعضی گونه‌ها مانند آلباتروس روشن‌فام به طور میانگین ۵ متر و در بیشترین حالت در حدود ۱۲٫۵ متر است.

 

[Elaheh dokht]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: سقامرغ‌سانان
تیره: حواصیلان
جنس‌ها
Ixobrychus بیلبرگ، ۱۸۲۸
Botaurus استیفنس، ۱۸۱۹

بوتیمار یا غم‌خورک گونه‌ای پرندهٔ آبچر است از راسته سقامرغ‌سانان، خانوادهٔ حواصیلان. ویژگی اصل این پرنده که آن را از دیگر اعضای تیره حواصیلان متمایز می‌کند، گردن کوتاه‌تر آن است.

دو زیرگونه از بوتیمار در ایران به همین نام شهره‌اند که در سیستان و سواحل خزر به میان نیزارها و باتلاق‌ها به فصول پرباران می‌زیند. این دو عبارت‌اند از بوتیمار و بوتیمار کوچک. بوتیمار آهسته و به‌دشواری و در ارتفاعی کم پرواز می‌کند و گردن خود را هنگام پرواز جمع می‌کند و به هنگام خطر بی‌حرکت می‌ایستد و منقار خویش را به شکلی ویژه عمودی نگاه می‌دارد و به شکلی گوژپشتانه حرکت می‌کند. وی رابـ ـطه نامأنوسی با انسان دارد و بیشتر از انسان دوری می‌جوید و صبح زود یا به هنگام غروب از نهانگاه خود بیرون می‌آید.

 

[Elaheh dokht]

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پرندگان
راسته: مرغ‌سقاسانان
تیره: حواصیلیان
لیچ، ۱۸۲۰
حَواصیل یا مرغ ماهی‌خوار پرنده‌ای است پابلند که در آب‌های شیرین یا آب‌های ساحلی زندگی می‌کند. حواصیل از راستهٔ مرغ‌سقاسانان (Pelecaniformes)، خانوادهٔ حواصیلیان (Ardeidae) است. ۶۴ گونه حواصیل وجود دارد که برخی از آن‌ها بوتیمار، برخی غمخورک و برخی نیز قار نامیده می‌شوند. نام قار بیشتر برای آن دسته از حواصیل‌ها که پرهای سفید یا آراسته‌ای دارند به‌کار می‌رود.

تمام این پرندگان از جانوران کوچک روی زمین تغذیه می‌کنند. این پرندگان، در آسمان آهسته و بسیار زیبا پرواز می‌کنند. گرچه حواصیل‌ها با برخی پرندگان از دیگر خانواده‌ها ازجمله درنا، اکراس، و کفچه‌نوک همانندی دارند اما برعکس این پرنده‌ها که هنگام پرواز گردن خود را به صورت کشیده و به سوی جلو می‌گیرند، حواصیل‌ها به هنگام پرواز گردنشان را بالا و به سوی عقب می‌گیرند.[۱] لک‌لکها و حواصیل‌ها همانندی زیادی دارند. لک‌لک‌ها پرندگانی بلند قامت با پاهایی بلندند. حواصیل‌ها دریاچه‌ها را بیشتر ترجیح می‌دهند، در حالی که اکثر لک‌لک‌ها در میان علفزارها و بوته‌ها گشت می‌زنند.[۲] برخی گونه‌های حواصیل به صورت گروهی در درخت‌ها آشیانه می‌سازند و برخی دیگر به‌ویژه بوتیمارها آشیانه‌هایی به صورت بستر در نیزارها می‌سازند.

در ایران ۱۳ گونه از سرده حواصیل شناسایی شده‌اند که ۹ گونه آن به صورت بومی و مهاجر عبوری در گیلان وجود دارند که هفت گونه آن در تالاب کرفستان شهرستان رودسر دیده شده‌است.[۳] حواصیل‌ها به استناد قانون شکار و صید و مصوبه شورای عالی محیط زیست از گونه‌های حمایت شده در ایران به‌شمار می‌آیند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[°º¸кยzɠยภº°]

آشنایی با زندگی پرستوها


آسمونی : پرستوها و چلچله‌ها گروهی از پرندگان حشره‌خوار گنجشک‌سان عضو تیرهٔ پرستویان با نام علمی Hirundinidae هستند که تاکنون ۷۴ گونه از آن‌ها شناسایی شده‌اند و در بسیاری از مناطق یافت می‌شوند.

این پرندگان کوچک را با قد و بدن کشیده حدود ۲۰ سانتیمتر، بال‌های باریک و نوک‌تیز، و منقار کوتاه و پاهای سست و کوچک، به آسانی می‌توان از دیگر پرندگان باز شناخت. برخی از گونه‌های پرستویان دم‌های شاخه‌دار دارند. پر و بال پرستوها می‌تواند یک‌دست و یا دارای نشان‌هایی به رنگ آبی و سبز با جلای فلزی باشد.

پرجمعیت‌ترین گونهٔ پرستو، چلچلهٔ سـ*ـینه‌خاکستری است که در آسیا، اروپا، و آمریکای شمالی زندگی می‌کند. این گونه پرستو گاه در یک فصل سه بار تخم می‌گذارد. هنگامی که تخم‌های نوبت اول به جوجه تبدیل شدند، پس از ترک لانه جای دوری نمی‌روند، بلکه در نزدیکی آشیانه می‌مانند و در غذا دادن به جوجه‌های نوبت دوم و سوم به پدر و مادرشان کمک می‌کنند.



نام‌های دیگر

پلپلاسی در سیستان، پرستوک، پیرسوک، پرستک، خطّاف، فرشتو، فرشتوک، فراشترو، فراشتروک، فراشتک، فراستوک، پلستک، پیلوایه، حاجی حاجی، پالوانه، پالوایه، بادخورک، فرستو، فرستوک، بالوایه، ابابیل در تداول عامه، بهار، زازال، چلچله، فرتوک، بلوایه، دُمسنجه، دُمسیجه، بلسک، داپرزه، دال بوز، دال پوز، دال بوزه، دال پُوزه، از نامهای دیگر معادل پرستو در زبان فارسی می‌باشند.

در گویش کرمانی اسپریچو به معنای پرستو آورده شده است. در گویش دزفولی به آن شوپلیشک یا شوپلشک می‌گویند. در زبان انگلیسی، پرستو با نام معمول Swallow و چلچله با نام Martin خوانده می‌شود. در ترکمنی به ان قره لواچ می‌گویند.


موسم جفت‌گیری و تخمگذاری

در موسم جفت‌گیری و تخم‌گذاری پرستوی ماده تا پنج تخم می‌گذارد، ومدت پانزده روز روی تخم‌ها می‌خوابد، و پس از بیرون آمدن جوجه‌ها از تخم تفقیص و سپری شدن ۲۵ روز جوجه‌ها برای ترک لانه آماده می‌شوند.

اما چند شب نخست را به آشیانه برمی‌گردند، و از آن پس برای همیشه لانه را ترک می‌گویند.



آشیانه

ساختن آشیانه به کمک جفت پرستوی نر وماده صورت می‌گیرد. لانه را از گِل و ساقهٔ علفها ی خشک و پـَر ساخته می‌شود. بدلیل یکسانی رنگ پرهای پرستو (چلچله) نر و ماده و بازشناختن آنها از یگدیگر آسان نیست.


کوچ

از دیر باز تاکنون انسان می‌خواسته پی به انگیزهٔ مهاجرت پرندگان ببرد و بداند که چه عواملی در جهت‌یابی آن‌ها نقش دارد. در هرسال گروه‌های زیادی از پرندگان که به پرندگان مهاجر مشهورند گاهی از شمال به جنوب، وگاهی هم از جنوب به شمال مهاجرت می‌کنند، ودر این مهاجرت هزاران مایل راه را طی می‌کنند ودها هزار ده وشهر وروستا را پشت سر می‌گذارند.

البته عوامل طبیعت، دما، آب وهوا، سرما و گرما در این هجرت سالیانهٔ پرندگان نقش مهمی دارد. «پرستوها» سالانه هفده هزار کیلومتر راه را می‌پیمایند، واز قاره‌ای به قارهٔ دیگر کوچ می‌کنند، و دارای رکورد سرعت در بین دیگر مهاجران هستند.

به طوری که نوشته‌اند چهار هزار کیلومتر را در بیست وچهار ساعت می‌پیمایند. یعنی باسرعت ساعتی حدود صد وهفتاد کیلومتر. گفته می‌شود که انسان به «پرستو» علاقه‌ای خاص دارد چنانکه سرخ پوستان آمریکایی در سنتی پیش از دوران مکاشفات کریستوف کلمب کدو حلوایی را به شاخه‌ای می‌آویختند تا پرستوها درون مغز کدو را بخورند ودر میان آن، برای خود لانه‌ای بسازند.



در مورد کوچ پرندگان نظرات متعددی وجود دارد. تا پیش از ابراز نظریهٔ جدید گمان بر این بود که رهبری پرندگان با تجربه و مسن، میدان مغناطیسی زمین، نیروی کوربولیس، تابش آفتاب، وساعت فیزیولوزیکی، در کوچ وجهت یابی پرندگان مؤثرند.

در سال ۱۹۰۶ میلادی دانشمند زیست‌شناسی آلمانی «اشنایدر» این حقیقت را حدس زد که پرندگان از روی حرکت خورشید جهت یابی می‌کنند. پس از عرضهٔ فرضیهٔ اشنایدر، دکتر (کرامر) نخستین دانشمندی بود که درستی فرضیه اشنایدر را به کمک آزمایشهای گوناگون، بررسی و ثابت کرد. وی دریافت که حس جهت یابی پرندگان از روی حرکت خورشید به قدری دقیق است که آنها حتی مقدار تغییر وضع ساعت به ساعت خورشید را هم می‌سنجند.



نژاد پرستوها

پرستوها و چچله‌ها از دیدگاه ریخت‌شناختی در میان گنجشک‌سانان منحصر به فرد هستند، ولی بهره‌گیری از دورگه‌سازی DNA نشان داده است که آن‌ها روابطی با سسک‌های بر قدیم، چشم‌سفیدها، و چرخ‌ریسک‌ها دارند. تیره پرستویان دارای دو زیرخانوادهٔ Pseudochelidonina شامل پرستوهای رودخانه‌ای و Hirundininae شامل دیگر پرستوها است.