خراسان رضوی حرم امام رضا (ع) | نگینی بر انگشتری ایران

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2018/02/17
ارسالی ها
23,992
امتیاز واکنش
29,350
امتیاز
1,104
[HIDE-THANKS]
ضریح امام رضا (ع)
ضریح سازه‌ای مشبک از جنس چوب، طلا و یا نقره است که بر حریم مزار متبرک امامان و امام زادگان ساخته می‌شود. قسمت مشبک ضریح از آن روی است تا زائرین دست در شبکه‌های ضریح بیاندازند و به زیارت و راز و نیاز مشغول شوند. ساخت ضریح بر پیرامون مزار مبارک امام رضا از زمان های قدیم مرسوم بوده و تا آن جا که اطلاعات در دست است، قدیمی ترین ضریح نصب شده به زمان صفویه برمی‌گردد. در کل تا به حال پنج ضریح بر روی مزار مبارک امام رضا نصب شده است که از این قرارند:

ضریح اول: از تاریخچه نخستین ضریح‌ها و استفاده از آن‌ها اطلاعاتی در دست نیست و معلوم نیست دقیقا در چه زمانی اولین ضریح برای مزار متبرک ساخته شده است؛ اما بنا بر شواهد، نخستین ضریحی که از آن آثاری موجود است‌ ضریحی چوبین است که در زمان شاه طهماسب صفوی ساخته و نصب شد. این ضریح چوبین به طلا و نقره کوبی مزین بوده که درمورد جزئیات آن نیز اختلاف است. ضریح چوبی در سال ۹۵۷ ه ق نصب شد و تا سال ۱۱۶۰ ه ق در اطراف حریم مبارک قرار داشت که در آخر به جهت چوبی بودن، پوسیده و ناکارآمد شد.

ضریح دوم (ضریح نگین نشان نادری): دومین ضریح، ضریحی فولادی بود که گوی‌های آن آراسته به چهار یاقوت و یک زمرد در وسط بود و بر روی سازه فولادی، از ورقه‌های ضخیم طلا استفاده شده بود. جالب آن که این ضریح نگین نشان بر روی ضریح پیشین نصب شده بود. به گفته اکثر منابع، ضریح دوم را نوه نادرشاه وقف آستان مبارک امام رضا (ع) کرده بود و برخی منابع نیز واقف آن را خود نادرشاه می‌دانند. پس از فوت نادر و در زمان جانشینان وی، دست درازی‌های متعددی به جواهرات ضریح صورت می‌گیرد که از سوی شهید ثالث و متولی آستانه جواهرات بازگردانده می‌شوند و ضریح را همانند قبل تزئین می‌کنند. ضریح نگین نشان به مدت ۷۳ سال مورد استفاده بود. پس از آن ضریح سومی در کنار دو ضریح قبلی نصب می‌شود.

ضریح سوم (ضریح قاجاری): نام بانی این ضریح نامشخص است ولی تمام اطلاعات حاکی از آنند که در زمان قاجار و فتحعلی شاه این ضریح به مجموعه اضافه شده است. از آن جا که بر روی در مرصع ضریح نام فتحعلی شاه حک شده، واقف آن را نیز فتحعلی شاه می‌دانند. ضریح سوم نیز از فولاد بود و طول ۵، عرض ۳ و ارتفاع ۲ متری داشت. مشبک ضریح از طلا، قسمت چوبی شیروانی از پوششی طلایی و سقف آن از پوششی نفیس و مرصع ساخته شده بود. به این ضریح نیز دست درازی شد و در مرصعش را جدا کردند. در زمان ناصرالدین شاه تعمیراتی انجام شد و پوشش ضخیم و طلایی به روی ضریح اضافه شد. در طی زمان ضریح چوبی به علت پوسیدگی حذف شد و دو ضریح نگین نشان و قاجاری باقی ماندند.

ضریح سوم حرم امام رضا(ع)
Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]
 
  • پیشنهادات
  • ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]

    ضریح چهارم ( ضریح شیر و شکر ): پس از آن که در سال ۱۳۳۸ ضریح قاجاری به موزه منتقل شد، ضریح شیر و شکر بر روی حریم مبارک جایگزین شد. این ضریح به نیت چهارده معصوم از ۱۴ دهانه تشکیل شده بود و در بالا و چهار طرفش، ۴۴ گلدان طلا و ۴۴ ترنج طلا به چشم می‌خورد. بر روی بدنه ضریح با طلا، اسماء حسنی و صلوات نوشته شده بود و ضریح از دهانه‌ها به بالا به گل و برگی از طلا و نقره و مینا مزین شده بود. به دلیل آن که ضخامت ضریح بالا نبود، با وجود تعمیرات بسیار، در طی چهل سال فرسوده شد و در سال ۱۳۶۷ قرار بر تعویض دوباره آن گذاشته شد.

    ضریح فعلی ( ضریح سیمین و زریّن ): پس از ۵ سال بررسی طرح ابتکاری استاد فرشچیان با نام ضریح سیمین و زرّین برای ساخت، انتخاب شد. در ساخت این ضریح از ویژگی‌های ایرانی و اسلامی و با الهام از اعتقادات اسلامی و در هم آمیختنش با هنر اصیل استفاده شده است. ساخت ضریح پنجم ۷ سال به طول انجامید و در نهایت در سال ۱۳۷۹ بر روی مرقد امام رضا (ع) نصب شد. ضریح فعلی ۱۲ تن وزن دارد و از ویژگی‌های بارز آن ضخامت بالای پوشش نقره‌ای و طلایی آن و اتصال روکش‌ها بدون پیچ است. طول این ضریح ۴ و عرض آن ۳ متر است. بر روی بدنه ضریح دو سوره «یس» و «هل اتی» نوشته شده است و جالب آن که در چهار طرف ضریح هر رأس به کلمه « الله » ختم می‌شود و وجود گل آفتابگردان بر روی آن تداعی کننده شمش الشموس، لقب امام رضا (ع) است.

    دسترسی به ضریح امام رضا یا ضریح سیمین و زرین برای خانم‌ها از طریق صحن‌های آزادی و انقلاب و برای آقایان از صحن‌های آزادی و گوهرشاد امکان پذیر است.


    ضریح سیمین و زرین امام رضا (ع) را در زیر می‌بینید:
    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    photo by Masood Nozari
    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    [/HIDE-THANKS]
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]
    - سرداب حرم امام رضا (ع)
    مزار اصلی امام رضا در واقع سه متر زیر طبقه همکف قرار دارد . از همان ابتدا محل خاکسپاری و مزار امام رضا پایین تر از زمین اطراف بود و این ویژگی در طی زمان و به جهت ساخت و سازها باعث شد تا سردابی به شکل زیرزمین پدید آید. هم اکنون در اطراف سرداب رواقی ساخته اند که نزدیک ترین مکان به ضریح و مزار این حضرت محسوب می‌شود، این رواق دارالاجابه نام دارد و بین صحن جمهوری و انقلاب قرار دارد. در رواق دارالاجابه پنجره فولادینی وجود دارد که در سمت شمالی مزار مبارک امام رضا است. رواق دارالاجابه به صورت متناوب بین خانم‌ها و آقایان برای زیارت جا به جا می‌شود.

    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    photo by Masood Nozari
    ۸- مقبره‌های حرم امام رضا (ع)
    آرزوی بسیاریست که پس از مرگ در همجواری مضجع نورانی امام رضا به خاک سپرده شوند و در طول زمان قسمت هر کسی نمی‌شود در نزدیکی امامش به خاک سپرده شود. مقبره بزرگانی چون شیخ بهایی دانشمند، نظریه پرداز و شاعر شهیر قرن دهم، شیخ محمد عباسی عارف مشهدی قرن دهم، شیخ طبرسی دانشمند و فقیه شیعی قرن پنجم و در نهایت شیخ حرعاملی فقیه قرن یازدهمی در محدوده حرم امام رضا (ع) وجود دارد.

    مقبره شیخ بهایی در رواق شیخ بهایی است که از صحن آزادی و رواق امام خمینی می‌توانید به این مقبره برسید.

    مقبره شیخ محمد عباسی، معروف به پیر پالان دوز در نزدیکی ورودی صحن نواب صفوی قرار دارد.

    مقبره شیخ حر عاملی در شمال شرقی صحن انقلاب قرار دارد

    و مقبره شیخ طبرسی نیز در نزدیکی حرم و در خیابان طبرسی امروزی قرار دارد.

    لازم به ذکر است که بزرگان بسیاری در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شده اند و علاوه بر آن سال هاست زیرزمین و قبرستان وسیعی در زیر صحن جمهوری قرار دارد که برای خاکسپاری عموم مردم قابل استفاده است.

    [/HIDE-THANKS]
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]
    مدارس حرم امام رضا (ع)
    دو مدرسه قرن نهمی در مجموعه حرم امام رضا به چشم می‌خورند که هر دو متعلق به دوره تیموری اند.

    مدرسه پریزاد مدرسه ایست که در شمال غربی صحن گوهرشاد قرار دارد و از دو طبقه و ۴ ایوان ساخته شده است. این مدرسه مخصوص دانشجویان آن زمان بوده است. در گذشته مزین به کاشی‌کاری‌های زیبا و گچ بری های چشمگیری بوده که متأسفانه پس از چندین مرمت، اصل کاشی‌ها و کتیبه‌ها باقی نمانده اند. امروزه مدرسه پریزاد کابری سابق را ندارد و به عنوان مرکز پاسخگویی به سوالات دینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

    مدرسه دودر نیز همانند دیگر مدرسه‌های دوره تیموری از ۴ ایوان ساخته شده است و از لحاظ معماری و تزئینات ساختمان بسیار چشمگیر است. از آنجا که در یکی از کتیبه‌های مدرسه نام یوسف خواجه درج شده است، به احتمال زیاد بانی این مدرسه نیز همین شخص است. بزرگان زیادی چون استاد شیخ محمد فاضل و مرحوم آیت الله آقا نجفی قوچانی در این مدرسه به تحصیل پرداخته اند. امروزه این مدرسه به نام دارالقرآن شناخته می‌شود و فعالیت‌های بسیاری نیز در همین زمینه صورت می‌گیرد.


    عکسی از مدرسه پریزاد در زیر
    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    [/HIDE-THANKS]
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]
    ساعت‌های حرم امام رضا (ع)
    دو ساعت بزرگ و قدیمی که هر یک درون برجی کاشی کاری شده قرار دارند در حرم امام رضا (ع) وجود دارد که یکی در ایوان غربی صحن انقلاب و دیگری بر بالای ایوان جنوبی صحن آزادی است. هر دوی این ساعت‌ها اعداد درشت و خوانایی دارند و رأس ساعت زنگشان به صدا در می‌آید. می‌گویند در قدیم صدای این ساعت‌ها به قدری بلند بود که در سکوت شب در تمام مشهد شنیده می‌شد.

    در سال ۱۲۷۸ مظفرالدین شاه قاجار ساعت بزرگی را به آستان قدس هدیه کرد که این ساعت در صحن عتیق یا انقلاب نصب شد. بعدها به سبب اسقاط در گذر زمان، ساعت جدیدی را جایگزینش کردند. ساعتی که هم اکنون در صحن عتیق است در سال ۱۳۳۳ از کشور سوئیس خریداری شد. ساعت قبلی پس از تعمیر در سال ۱۳۳۶ به صحن نو یا آزادی منتقل شد.

    علاوه بر این دو ساعت، یک ساعت آفتابی و مرمرین نیز در صحن جمهوری قرار دارد که در سال ۱۳۶۷ ساخته شده است. نحوه کار این ساعت بسته به تابش آفتاب دارد که با توجه به محل سایه بر روی اعداد، ساعت را مشخص می‌کنند.

    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    [/HIDE-THANKS]
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]
    کتابخانه‌های حرم امام رضا (ع)
    شاید بسیاری ندانند، اما در مجموعه حرم امام رضا (ع) دو کتابخانه مهم وجود دارد که قدمت پیدایش یکی به سال ۳۰۰ هجری قمری برمی گردد و دیگری نیز حاوی نسخ خطی ارزشمندی است.

    کتابخانه مرکزی آستان قدس: این کتابخانه یکی از قدیمی ترین و بزرگ‌ترین کتابخانه‌های کشور است که قدمت آن به سال ۳۶۳ ه.ق برمی‌گردد و وسعتی ۱۱۰۰۰ متر مربعی دارد. کتابخانه مرکزی تنها بازمانده در میان مراکز فرهنگی‌ست که بعد از حمله مغول‌ها باقی مانده است. جالب آن که کتاب‌های نفیس بسیاری از اعصار و قرن‌های متفاوت در این کتابخانه نگهداری می‌شود. ساختار کنونی کتابخانه مرکزی که در سال ۱۳۷۴ به بهره برداری رسیده است، در سه طبقه و با استانداردهای بین المللی ساخته شده است. این کتابخانه ۱۵ بخش متفاوت دارد و ورودی آن در نزدیکی بست طوسی قرار دارد.

    کتابخانه مسجد گوهرشاد: کتابخانه دیگری در سال ۱۳۳۲ توسط سید سعید طباطبایی در مجموعه حرم احداث شد که خود نیز ۵۰۰۰ نسخه خطی و چاپی به این کتابخانه اهدا کرده بود. این کتابخانه در نزدیکی مسجد گوهرشاد و بین مسجد و صحن جمهوری قرار دارد.

    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    [/HIDE-THANKS]
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]
    نقاره خانه ساختمان بلندیست در محموعه حرم رضوی که در آن طبل، دهل، سرنا و نقاره می‌نوازند. از گذشته نقاره زنی از آن روی صورت می‌گرفت تا مردمان را به هنگام طلوع و غروب آفتاب خبر کنند. به عبارتی ندا در می دادند که زمان قضا شدن نماز و نوبت نماز بعدی فرا رسیده است. امروزه همانند قدیم نقاره زنی روزانه و مرتب برگزار نمی شود. اما در اعیاد خاص و جشن ها نقاره زنی برگزار می‌شود.

    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    photo by Mohamad Zaernia
    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    photo by Mohamad Zaernia
    تعدادی تالار نیز در حرم امام رضا (ع) وجود دارند که مخصوص مراسم و برنامه های خاص سیـاس*ـی و دولتی اند که از آن جمله می‌توان به تالار آینه و تالار تشریفات اشاره کرد. قابل ذکر است که ورود عموم به این تالارها آزاد نیست و از تعداد دقیق شان نیز اطلاعاتی در دست نیست.


    از دیگر بخش‌های حرم امام رضا می‌توان موارد زیر را نام برد:

    پارکینگ حرم
    این پارکینگ درست در زیر حرم مطهر رضوی قرار دارد که با پیاده رو های برقی موجود در آن به درون صحن جامع رضوی هدایت می‌شوید. همچنین به راحتی از طریق زیرگذرهای حرم به پارکینگ وسیع حرم دسترسی پیدا می‌کنید. پارکینگ حرم اغلب اوقات جا دارد و شما را از دردسر پیدا کردن محل پارک می‌رهاند.

    کفش‌داری‌ها
    ۲۲ کفش‌داری در نقاط مختلف در ورودی صحن‌ها و رواق‌های حرم وجود دارد که می‌توانید کفش‌هایتان را در آنجا به امانت بگذارید.

    آبخوری‌ها
    در تمام صحن‌ها و تمام نقاط صحن‌ها آبخوری‌هایی تعبیه شده است. در وسط صحن انقلاب، جمهوری و قدس سقاخانه‌ای با سقف طلایی در وسط صحن قرار دارد. سقاخانه صحن انقلاب معروف به «اسمال طلا» قدیمی ترین آبخوری حرم مطهر امام رضا است که به دستور نادرشاه و توسط اسماعیل طلایی ساخته شده است.

    مراکز پاسخگویی به سوالات دینی و شرعی
    تقریبا در تمام صحن‌ها این مراکز را خواهید دید که افراد متخصصی برای پاسخگویی شبهات و سوالات دینی آماده اند.

    مهمانسراها
    محل صرف غذاست که دعوتنامه‌های آن در مکان‌های اسکان زائرین و توسط مسئولین آستان قدس توزیع می‌شود. روزانه بیش از ۵۰۰۰ زائر در حرم امام رضا پذیرایی می‌شود.

    سرویس‌های بهداشتی و وضوخانه
    تمام سرویس‌های بهداشتی حرم در بیرون ورودی ها قرار دارند که در ابتدای ورودی‌های باب الجواد، باب الرضا، صحن غدیر و صحن کوثر قرار دارند. از آنجا که هیچ دستشویی درون حرم قرار ندارد، به تازگی وضوخانه‌هایی مخصوص بانوان در تمام صحن‌ها تعبیه شده است.

    ون مخصوص بین صحن ها
    تعدادی ون در حرم امام رضا (ع) وجود دارد که مخصوص جابه جایی افراد کم توان، کهن سالان و بانوان به همراه کودک در میان صحن های حرم رضوی است. ۴ ون و مسیر جابه جایی:

    ۱- از ورودی باب الجواد (در صحن جامع رضوی) تا ورودی صحن جمهوری

    ۲- از ورودی باب الرضا (در صحن جامع رضوی) تا ورودی صحن آزادی

    ۳- از ورودی شرقی صحن جامع رضوی تا ورودی کوثر

    ۴- از ورودی طبرسی تا ورودی کوثر

    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    [/HIDE-THANKS]
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    [HIDE-THANKS]
    دسترسی به حرم امام رضا (ع)
    ۱- اگر در خیابان امام رضا اقامت دارید، بهترین و سریع ترین راه برای رسیدن به حرم امام رضا استفاده از بی آر تی است، چرا که اغلب اوقات، خصوصا در ایام و مناسبت‌های خاص خیابان امام رضا ترافیک سنگینی دارد و استفاده از تاکسی به معنای دیرتر رسیدن شماست. تمام بی آر تی هایی که در خیابان امام رضا می‌آیند تا حرم می‌روند.

    ۲- اگر در خیابان شیرازی و یا دورتر اقامت دارید، می‌توانید با استفاده از بی آر تی خط ۸۲۳ به حرم امام رضا (ع) برسید. همچنین اگر در خیابان نواب صفوی یا نواحی مصلی و میدان عدالت باشید، با استفاده از همین خط بی آر تی به حرم خواهید رسید. (مسیر این بی آرتی از انتهای شهرک شهید با هنر تا انتهای خیابان امامیه است.)

    ۳- و در نهایت اگر در خیابان طبرسی اسکان گزیده اید با خطوط ۸۰۰,۲ اتوبوس به حرم دسترسی پیدا خواهید کرد.

    ۴- اگر در محله‌های وکیل آباد و احمد آباد هستید، با استفاده از مترو به ایستگاه بسیج بروید (هنگام رسیدن به ایستگاه بسیج، برای راهنمایی اعلام می‌شود که به حرم رسیده اید) و سپس با بی آر تی خود را به حرم برسانید.

    ۵- اگر محل اقامت شما در کوچه پس کوچه های اطراف حرم است و تا حرم را باید پیاده بروید، نگران نباشید. چرا که در اغلب کوچه ها تابلوی «به سمت حرم» وجود دارد و شما را تا ورودی حرم راهنمایی می‌کنند. جالب آن که حتا مقدار پیاده روی شما بر روی تابلو نوشته شده است.

    به طور کلی از تمام محله‌های مشهد اتوبوس‌هایی برای رسیدن به حرم وجود دارد، ولی اولویت خود را به استفاده از خطوط بی آر تی و مترو بگذارید، چرا که خیلی سریع تر از اتوبوس و بعضا تاکسی و آژانس است.

    نکته مهم: به طور کلی در مناسبت‌هایی همانند ایام عاشورا و تاسوعا، شب‌های قدر، شهادت امام رضا (ع) و عید نیمه شعبان، خیابان‌های اطراف کاملا بسته می‌شوند و تنها راه ارتباطی استفاده از بی آر تی، اتوبوس و یا تاکسی است. برخی اوقات حتی به قدری شلوغ است که به ناچار مجبور به پیاده روی هستید و هیچ گزینه دیگری به کارتان نمی‌آید، مگر آن که کسی از محلی ها شما را با ماشین از کوچه و پس کوچه ها و خیابان های فرعی به حرم برساند.

    آدرس: ایران، مشهد، حرم امام رضا

    Please, ورود or عضویت to view URLs content!

    [/HIDE-THANKS]
     

    مهربانوی ایرانی

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/11/30
    ارسالی ها
    6,382
    امتیاز واکنش
    14,551
    امتیاز
    898
    سن
    26
    نگاهی کوتاه به حرم امام رضا (ع)
    حرم امام رضا (ع) مدفن علی‌الرضاست که در مرکز شهر مشهد، ایران واقع شده است. از بناهای پیوسته برجسته آن مسجد بالاسر و مسجد جامع گوهرشاد است.
    حرم امام رضا (ع) مجموعه‌ای است با کانون آرامگاه هشتمین امام شیعیان، علی‌الرضا که دیگر مسجدها، آرامگاه‌ها، رواق‌ها، صحن‌ها، کتابخانه و موزه‌ها را دربرمی‌گیرد. بزرگترین مسجد جهان در اندازه (۲۵۰هزار مترمربع) ودومین مسجد بزرگ جهان در گنجایش (۵۰۰ هزار نفر) شمرده می‌شود.

    معماری حرم امام رضا (ع)
    مجموعه این مکان مذهبی متشکل از حرم، گنبد، گلدسته‌ها، صحن‌ها، ایوان‌ها، رواق‌ها و بست‌ها است.
    حرم
    مدفن اصلی امام رضا (ع) مکانی بوده که آن را بقعه هارونیه می‌گفته‌اند. این مکان دارالاماره یا باغ حمید بن قحطبه طائی در دهکده سناباد است که یک دژ نظامی بوده و تاریخ پیدایش آن به قبل از اسلام می‌رسد. این محل بر سر چند راهی سناباد، نیشابور، سرخس، طوس و رادکان قرار داشته و از آن برای تامین امنیت این مسیر استفاده می‌شده است. هارون عباسی در سال ۱۹۳ق. در این مکان دفن شد و دارالاماره به بقعه هارونیه شهرت یافت.
    84745_587.jpg

    تصویری قدیمی از حرم امام رضا (ع)

    گنبد
    گنبد دارای دو پوشش است که در بالای ضریح قرار دارند: پوشش اول گنبد، سقف حرم است که مقعّر و مقرنس بوده و به آن قبّه می‌گویند و پوشش دوم بر فراز آن است که به آن گنبد گفته می‌شود. ارتفاع قبه از کف ۸۰/۱۸متراست. پوشش دوم گنبد طلا که لایه بیرونی را تشکیل می‌دهد و ارتفاع گنبد از کف تا انتهای بلندترین نقطه اوج محدب (راس گنبد) ۲/۳۱ متراست. فضای خالی بین قبه و گنبد ۱۳ متر و دور خارجی گنبد ۱۰/۴۲ متر می‌باشد. ارتفاع گنبد از طوق طلا کاری شده تا نوک گنبد، ۴۰/۱۶ متر و ارتفاع سر طوق گنبد، ۵۰/۳ متر است. بلندی ساقه تا ابتدای آجرهای زراندود، ۷۹/۴ متر است.
    84747_159.jpg

    گنبد حرم امام رضا (ع)

    گلدسته‌ها
    حرم دارای ۲ گلدسته است، یک نزدیک گنبد و بالای ایوان طلای نادری، در جنوب صحن عتیق؛ و دیگری در شمال صحن عتیق و بر بالای ایوان عباسی. گلدسته نزدیک گنبد از آثاری سوری بن معتز است. این گلدسته یک بار توسط شاه طهماسب اول و بار دیگر توسط نادرشاه تعمیر و طلاکاری شد. ارتفاع آن از کف صحن تا قله ۵۰/۴۰ متر و یرامون خارجی آن ۱۳ متر است. گلدسته دیگر به ارتفاع گلدستة پیشین توسط نادرشاه بنا و طلاکاری شده است.
    صحن‌ها
    آستان قدس دارای ۵ صحن است:
    1. صحن عتیق (انقلاب اسلامی)
    2. صحن جدید (آزادی)
    3. صحن موزه (امام)
    4. صحن جمهوری اسلامی
    5. صحن قدس
    84748_483.jpg

    گلدسته‌ها و گنبد حرم امام رضا (ع)

    ضریح
    در دوره‌های مختلف ضریح‌های متفاوتی بر روی سنگ مزار علی بن موسی‌الرضا قرار داده شد.
    • اولین ضریح: اولین ضریح مربوط به سده دهم قمری از جنس چوب و طلا و نقره بوده است که در زمان شاه طهماسب صفوی در سال ۹۵۷ قمری بر روی مزار قرار داده‌اند که در کتیهٔ دور آن سوره هل اتی به خط ثلث نوشته شده بود.
    • دومین ضریح: پس از فرسوده شدن ضریح نخستین، دومین ضریح از جنس فولاد مرصع معروف به نگین‌نشان در سال ۱۱۶۰ قمری توسط شاهرخ میرزا نوهٔ نادرشاه افشار به حرم هدیه گردید که مزین به یاقوت و زمرد بود و هم‌اکنون در زیر ضریح چهارم در سرداب بر روی مزار قرار دارد.
    • سومین ضریح: در سال ۱۲۳۸ قمری در زمان فتحعلی شاه ضریح فولادی ساده‌ای به ابعاد ۳ در ۴ متر به ارتفاع دو متر بر روی ضریح دوم نصب شد که این ضریح دارای ورقه‌های طلاکوب و طوق‌های طلای جواهر نشان می‌باشد و بر روی آن سوره هل اتی و یس به خط ثلث نوشته شده‌است که در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به علت پوسیدگی پایه‌هایش به موزه آستان قدس رضوی انتقال داده شد.
    • چهارمین ضریح: چهارمین ضریح به نام ضریح طلا و نقره معروف به شیر و شکر در سال ۱۳۳۸ خورشیدی به ابعاد ۴ در ۳٫۶ و ارتفاع ۳٫۶ بر روی مزار جایگزین ضریح سوم به نحوی که ضریح دوم را دربر می‌گیرد بر روی مزار قرار داده شد و هم‌اکنون در سرداب بر روی سنگ مزار قرار دارد.
    • پنجمین ضریح: پس از برگزاری مسابقهٔ هنری طرح محمود فرشچیان هنرمند و مینیاتوریست معروف ایرانی، برنده شد و در بین سال‌های ۱۳۷۲–۱۳۷۹ ضریح به وزن ۱۲ تن و ابعاد ۴٫۷۸ در ۳٫۷۳ به ارتفاع ۳٫۹۶ از فولاد و چوب گردو ساخته شد و به مدت ۵۵ روز از ۱۳۷۹/۱۰/۲۱ تا ۱۳۷۹/۱۲/۱۶ عملیات نصب سنگ سبز رنگ و ضریح پنجم در طبقه همکف حرم قرار به طول انجامید. بر روی این ضریح سوره هل اتی و یس با خط ثلث طلا و نقره نوشته شده است و در چهار جهت ضریح ۱۴ محراب به نشان چهارده معصوم که همگی به یک محراب بزرگ‌تر که آن نیز به کلمه الله ختم می‌شود، قرار دارد.
    84749_825.jpg

    آخرین ضریح حرم امام رضا (ع)

    رواق‌ها
    در آستان قدس، ۱۵ رواق به شرح زیر وجود دارد:
    1. دارالحِفّاظ: این بنا در جنوب حرم واقع است و از بناهای گوهرشاد است. طول رواق ۱۸، عرض آن ۶۵/۸ و ارتفاع آن تا زیر سقف ۸/۱۲ و تا پشت سقف ۴۶/۱۴ متر است.
    2. دارُالسّیاده: این بنا در غرب مسجد بالاسر حرم واقع شده و از بناهای گوهرشاد است و از بزرگترین رواقهای حرم به شمار می‌رود.
    3. دارُالسَّعاده: این بنا در شرق رواقهای آستان قدس، میان ایوان طلای صحن جدید و رواق حاتم خانی قرار دارد.
    4. دارُالصِّیافَه: رواقی است میان صحن جدید و رواق (گنبد) الله وردی خان.
    5. دارُالذِّکْر: محل سابق مدرسه علی نقی میرزا است که در ۱۳۴۲-۱۳۴۴ش نوسازی و مسقف شده و به دارالذکر موسوم گردیده است.
    6. دارُالسُّرُور: این رواق در جنوب دارالسعاده و شمال دارالذکر قرار دارد. رواق مزبور سابقاً آبدارخانه و بعداً دفتر امور داخلی آستان قدس بود که در ۱۳۳۴-۱۳۳۸ش به رواق بزرگی تبدیل شد و نامِ دارالسرور گرفت.
    7. دارُالعِزَّ: این رواق سابقاً کشیک خانه خادمان آستان قدس بود و در ۱۳۴۲-۱۳۴۴ش پس از تعمیر و تزیین به رواق تبدیل شد.
    8. دارُالسَّلام: این بنا در اصل ساختمانی دو طبقه و از بناهای گوهرشاد بود که تحویل خانه نام داشت و از آن به عنوان انبار فرش و آسایشگاه استفاده می‌شد.
    9. دارُالشُّکر: این بنا پیش از این قرآن خانه (کتابخانه اسبق) آستانه بود. سپس با پیوستن آن به بخشی از راهروِ مسجد بالاسر و بخشی از راهروی که از این مسجد به توحیدخانه می‌رفت، به یک رواق تبدیل شد.
    10. دارُالفَیض: این بنا رواقی است متشکل از رواقهای مسجد ریاض و صفه شاه طهماسب که در ۱۳۴۷ش پس از تعمیر و تعریض به دارالفیض موسوم شد.
    11. توحیدخانه: رواقی است در شمال حرم بین رواق پشت سر مبارک و صحن عتیق. طول رواق ۶۰/۸، عرض آن ۳۵/۷ و ارتفاع آن ۱۵ متر است.
    12. رواق (گنبد) حاتم خانی: این بنا ساخته حاتم بیک اُردوبادی از امیران صفوی است که در حدود ۱۰۱۰ق/۱۶۰۱م بنا شده است. این رواق در شرق حرم واقع است و از در طلایی پایی پای مبارک به حرم راه دارد.
    13. رواق (گنبد) الله وردی خان: این رواق ۸ ضلعی، ساخته الله وردی از امیران دولت صفوی است که در شرق توحیدخانه و شمال شرقی گنبد حاتم خانی واقع است.
    14. رواق دارالولایه: این رواق با زیربنایی برابر با ۲۳۰۵ مـ ۲، همچون بناهای دیگری که ساختمان آن در سالهای اخیر آغاز شده، هم اکنون (۱۳۶۷ش) در حال احداث است و از غرب به صحن جمهوری اسلامی و از شرق توسط رواقهای دیگر به حرم مطهر خواهد پیوست.
    15. مسجد بالاسر مبارک: این مسجد متصل به حرم است و میان آن و دارالسعاده قرار دارد.
    84746_261.jpg

    تصویری هوایی از حرم امام رضا (ع)

    بست‌ها
    بست بنایی است در خارج از صحن مقدس که آغاز حریم ابنیه آستان قدس به شمار می‌رود. این بنا پیش از این، دیواری آجری و ساده و دارای ۳ دهانه متساوی برای رفت وآمد زائران بود که اغلب زنجیری به عنوان علامت بست (مأمن) برای پناهندگان به آستانه بر آن می‌آویختند. اکنون ۳ بست یکی در شرق و دیگری در غرب و سوّمی در شمال صحن عتیق وجود دارد.
    افراد صاحب نام که در این حرم به خاک سپرده شده‌اند

    • هارون الرشید (خلیفه عباسی)
    • شیخ طبرسی (از فقهای شیعه قرن ۶ هجری)
    • الله‌وردی خان (سپهسالار امپراتوری صفوی، حاکم ایالت فارس امپراتوری صفوی، بانی ۳۳ پل اصفهان و مدرسه خان شیراز)
    • شیخ بهایی (دانشمند عصر صفوی)
    • حر عاملی (از فقهای شیعه قرن ۱۱ هجری)
    • شیخ حسنعلی اصفهانی (معروف به نخودکی از علمای سده ۱۳ قمری شیعه)
    • عباس میرزا نایب السطنه (پسر بزرگ و ولیعهد فتحعلی شاه قاجار متوفی ۱۰ جمادی‌الثانی ۱۲۴۹ قمری)
    84750_744.jpg

    زوار داخل مجموعه حرم امام رضا (ع)

    برای دیدن تمام مجموعه حرم امام رضا (ع) حداقل یک هفته کامل لازم است. برای دیدن بهتر و راحت‌تر حرم به شما پیشنهاد می‌کنیم مکان استراحت خود را تا حد ممکن نزدیک حرم رزرو کنید. سفرتان قبول حق.

    منبع:گروه گردشگری ستاره
     
    بالا