ماموت پستانداران گیاهخوار و منقرض شده و گونهای فیل فسیل شده هستند که با فیلهای امروزی نسبت دارند و در آغاز دوران چهارم زمینشناسی از ۴/۸ میلیون سال پیش تا ۴۵۰۰ سال پیش، بعد از انقراض دایناسورها در اروپا و شمال آسیا همانند سیبری میزیسته و بدنش از موهای بلند پوشیده بوده و عاج طویل و پیچداری داشتهاست.
واژهشناسی
احتمال میرود کلمه ماموت از ریشه روسی کلمه мамонт ماموت در زبان مانسی گرفته شدهباشد. این کلمه در هزاره سوم به معنی شاخ زمینی است و اولین بار در انگلیس توسط ریچارد جیمز مورد استفاده قرار گرفت.همچنین در زبان انگلیسی، کلمه ماموت مفهوم بزرگ و سترگ به خود گرفتهاست.
گونه های ماموت
ماموتها همانند وابستگان امروزی خود، بسیار بزرگ بودند. بزرگترین گونه شناخته شده، قدی در حدود ۴ متر و وزنی بیش از ۸ تن داشتهاست، درحالی یک نر میتوانسته وزنی حتی بیش از ۱۲ تن داشته باشد.
با این حال اغلب گونههای ماموت تقریباً هماندازه یک فیل آسیایی بودند. بر اساس مطالعات وابستگان نزدیک و فیلهای امروزی، احتمالاً ماموتها دوره بارداری ۲۲ ماهه داشتهاند که در نتیجه آن یک ماموت زاده میشود.
ساختار اجتماعی آنها احتمالاً همان ساختار امروزی فیلهای آفریقایی و آسیایی است، به صورتی که مادهها در گروههایی که با رئیس قبیله هدایت میشود زندگی میکنند در حالیکه نرها به صورت انفرادی یا پس از رسیدن به بلوغ در گروههای پراکنده زندگی میکردند.
از ریز تا درشت ماموت ها !
بیشتر ماموتها اندازه ای در حدود فیلهای امروزی داشته اند ولی بزرگترین آنها با نام “ماموت امپراطور آمریکای شمالی” (M.imperator) اندازه ای حدود ۴ متر از شانه ( ۱۴ft ) داشته است.
گرچه اندازه آنها متفاوت بوده است و به نوع تغذیه بستگی داشته است. در طرف دیگر ، ماموتهای کوتوله قرار دارند که به دلیل رژیم غذاییشان کوچکترین ماموتها بوده اند به صورتی که برخی از ماموتهای کوتوله بالغ اندازه ای حدود یک بز داشته اند و در نواحی سیبری ، مالت و مدیترانه میزیستند.
بدن ماموت ها
ماموتهای پشمی نام خود را از پشم قهوه ای رنگی که بدن آنها را پوشانیده بود اخذ کرده اند. این پشم حدود ۲.۵ سانتیمتر (۱ اینچ) قطر و حدود ۵۰ سانتی متر طول داشت. در زیر این پشم نفوذناپذیر ، پوست ضخیمی وجود داشت که تا ۸ سانتی متر ضخامت داشته است. جمجمه ای بلند و قبه ای (گنبدی) شکل و گوشهایی نسبتا کوچک تا از هدر رفتن دمای بدن جلوگیری شود.
مهمترین ویژگی ماموتها عاجهای آنها بوده است که خمیده و بسیار بلند بوده اند طوری که بلندترین عاج یافت شده در حدود ۴.۸ متر طول داشته است. شکل و اندازه عاج نشان از این دارد که حیوان برای حفر برف و یخ از آنها استفاده میکرده تا گیاهان مدفون شده در زیر برف را پیدا کند.
خرطوم بلند که نوک آن باریکتر بوده و دارای علائم شبیه اثر انگشت داشته است به همراه دم کوتاه شبیه دم بز از دیگر مشخصات بدست آمده در مورد این جانور منقرض شده است.