در روزهای پایانی سال صورت گرفت؛
موسیقی ما - مراسم بزرگداشت زنده یاد حسین تهرانی و اهدای ساز تار از سوی پژوهشگر ژاپنی به موزه موسیقی با حضور علی مرادخانی و جمعی از هنرمندان در موزه موسیقی برگزار شد.به گزارش روابط عمومی موزه موسیقی، مراسم بزرگداشت زنده یاد حسین تهرانی نوازنده تنبک و اهدای ساز «تار» از سوی «گن ایچی تسوگه» محقق و پژوهشگر ژاپنی به موزه موسیقی، در موزه موسیقی برگزار شد.
در این مراسم علی مرادخانی رئیس موزه موسیقی و معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد اسماعیلی، فرهاد فخرالدینی، سعید ثابت، حسن ریاحی، کیوان ساکت، اسماعیل آزادفر، رامبد صدیف، رضا ژاله، عباس سجادی، جمع دیگری از هنرمندان حضور داشتند.نخستین سخنران این مراسم علی مرادخانی بود. مرادخانی در سخنانی گفت: این یک مراسم دوستانه است. موزه موسیقی محلی است برای گفتوگوهای دوستانه که از این پس چنین برنامههایی باید بیشتر برگزار شود.
رئیس موزه موسیقی با اشاره به برخی از برنامههای آینده موزه موسیقی اظهار کرد: فرهاد فخرالدینی مباحثی علمی درباره ردیف موسیقی ایرانی دارد، همچنین حسن ریاحی نیز برنامههایی برای جوانان اهل موسیقی دارد که قصد داریم این برنامهها در موزه موسیقی برگزار شوند.
وی با اشاره به لزوم برگزاری گرامیداشتهایی برای اهالی موسیقی گفت: برگزاری چنین برنامههایی به رفتارشناسی حرفهای در دنیای هنر کمک میکند. باید دور هم جمع شویم و درباره بزرگان سخن بگوییم تا دریابیم که تفاوت میان شخصیتهای مختلف به چه دلیل است.
مرادخانی افزود: با برگزاری چنین مراسمهایی است که شخصیتهای برجسته که سالها برای کارشان و رفتارشان زحمت کشیدهاند، بهتر شناخته میشوند.
مرادخانی اظهار کرد: مراسم امروز علاوه بر بزرگداشت حسین تهرانی، گامی است برای آغاز برگزاری چنین مراسمهایی که از این پس بیشتر شاهدش میشویم.
رئیس موزه موسیقی درباره اهدای ساز تار قدیمی از سوی «گن ایچی تسوگه» به موزه موسیقی گفت: تسوکه محققی است که موسیقی ایرانی را به خوبی میشناسد و با فرهنگ ایرانی آشنایی دارد. ما باید در رخدادهای مختلف هنری از وجود چنین شخصیتهایی به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم.
وی ادامه داد: موزه موسیقی این امکان را دارد تا در سطح بین المللی هم فعالیتهایی داشته باشد. سالن و استودیوی موزه موسیقی آماده است تا برنامههای مختلفی را در سال آینده برنامه ریزی و برگزار کند.
در ادامه این برنامه فیلمی از تصاویر مستند زندگی حسین تهرانی پخش شد. این فیلم شامل بخشهای همچون گفتوگوی عماد رام با حسین تهرانی، پخش تصایر فیلم «مستند صبا»، اجرایهای حسین تهرانی و گروهش و مصاحبه با هنرمندان مختلف بود.
محمد اسماعیلی که از شاگردان حسین تهرانی است، سخنران بعدی این مراسم بود. اسماعیلی سخنانش را با این بیت از حافظ آغاز کرد:
بدین رواق زبرجد نوشتهاند به زر / که جز نکویی اهل کرم نخواهد ماند
این نوازنده تنبک درباره آموزههای حسین تهرانی به او و هم نسلانش گفت: تهرانی همیشه میگفت اول انسان باش بعد نوازنده. اگر در همین اجتماع امروز ماای سخن تهرانی عملی شود بسیاری از مشکلات ما حل میشود.
اسماعیلی در ادامه صحبتهایش به سعید ثابت اشاره کرد و درباره او اظهار کرد: ثابت از شاگردان برجسته فرامرز پایور است و به مدت یازده سال پرستار پایور بود. او اکنون خودش استاد دانشگاه و استاد برجستهای است.
اسماعیلی در پایان صحبتهایش از سعید ثابت دعوت کرد تا او هم دقایقی برای حاضران سخن بگوید.
ثابت در سخنانش با اشاره به برخی از گفتههای حسین تهرانی، اظهار کرد: تهرانی گفته است؛ ۵۰ سال بر پوست و چوب کوبیدم و در این ۵۰ سال از مردم توسری خوردم. در آن زمان برای نوازنده تنبک هیچ شخصیتی در نظر نمیگرفتند.
وی ادامه داد: تهرانی در نوازندگی تنبک انقلاب کرد و به ساز تنبک شخصیت داد. تهرانی حرکتی را آغاز کرد که پاسداری و ادامه آن بسیار مهم بود که این وظیفه مهم را بعد از تهرانی، محمد اسماعیلی به بهترین شکل ممکن متقبل شد.
سخنران بعدی مراسم فرهاد فخرالدینی بود که خاطرات زیادی از هنرمند داشت. فخرالدینی درباره تهرانی گفت: وقتی در هنرستان موسیقی دوره عالی را میگذراندم، حسین تهرانی مدرس هنرستان بود. موضوع پایان نامهام را «ریتم در موسیقی ایران» انتخاب کرده بودم. آن زمان از تهرانی خواستم تا قطعاتی را بنوازد و من آنها را نت نگاری کنم. تهرانی با گشاده رویی تمام ریتمهای زورخانهای را برای من نواخت و من نت نویسی کردم. تهرانی این کار را بدون هیچ چشمداشتی برای من انجام داد.
وی ادامه داد: بعدها جلسههای بسیاری را برای نوشتن کتاب حسین تهرانی برگزار کردیم. خالقی، فروغ، ظریف، دهلوی، پورتراب و بسیاری دیگر حضور داشتند. در نهایت نیز برای نت نویسی تنبک نیز سه خط را در نظر گرفتیم. من در نوشتن کتاب حسین تهرانی تلاش بسیاری داشتم تا بتوانم به او ادای دِین کنم.
فخرالدینی با اشاره به ضبط قطعههای موجود در کتاب تهرانی گفت: تمام قطعههای کتاب را با حضور هوشنگ ظریف و با اجرای حسین تهرانی ضبط کردیم که هیچ کدام از این ضبطها سرنوشتشان مشخص نیست.
بخش دیگری از این مراسم اجرای دونوازی سنتور و تنبک بود. سعید ثابت با سنتور و محمد اسماعیلی با نوازندگی تنبک یاد و خاطره استادان خود را زنده کردند.
سخنران بعدی این مراسم علی هاشمی بود. هاشمی نیز به یکی از ویژگیهای شخصیت حسین تهرانی اشاره کرد و گفت: از یکی از مرشدان زورخانه شنیدم که تهرانی در زمان حیاتش گاهی به زورخانه میآمد و به نوازندگی مرشد را گوش میداد و نکاتی را یادداشت میکرد.
هاشمی اظهار کرد: این حرکتِ تهرانی نشان دهنده این است که تهرانی به میان اجتماع رفته تا خودش تجربه کند و از داشتههای دیگران بهره بگیرد.
بخش دیگر این مراسم به اهدای ساز تار از سوی تسوکه به موزه موسیقی مربوط میشد.
این پژوهشگر ژاپنی در سخنانی که به زبان فارسی بیان کرد، گفت: در پاییز ۱۹۶۳ یعنی بیش از نیم قرن پیش به ایران آمدم. تخصص من موسیقیشناسی و موضوع تحقیقم نیز موسیقی سنتی ایران بود که در ژاپن شناخته شده نبود.
وی ادامه داد: سال ۱۹۶۳ در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در رشته ادبیات مشغول تحصیل شدم. در همان زمان در نزد نصراله زرین پنجه نوازندگی سه تار را آغاز کردم. در سال ۱۹۶۴ دپارتمان موسیقی دانشگاه تهران تاسیس شد و جالب اینکه تنها دانشجویش من بودم.
تسوکه اظهار کرد: در همان زمان زرین پنجه به من پیشنهاد کرد تا ساز تاری که مشهور و قدیمی بود را بخریم. این ساز متعلق به یکی از دوستان زرین پنجه و ساخته استاد «فرج الله» بود. در آن زمان برای خرید این ساز ۳ هزار ریال پول دادم. این مبلغ در آن زمان پول کمی نبود.
وی افزود: این ساز تار ۵ سیم دارد. در حالی که سازهای تاری که اکنون در موسیقی ایرانی مورد استفاده قرار میگیرند ۶ سیم دارند. سال گذشته نیز برای دیدن موزه موسیقی به اینجا آمدم و از اینکه چنین فضای زیبایی در تهران ایجاد شده بسیار خوشحال شدم.
تسوکه گفت: تمام سازهای تار که در موزه قرار دارند، ۶ سیم دارند. به همین دلیل تصمیم گرفتم تا ساز ۵ سیمه خود را به موزه موسیقی اهدا کنم.
پس از صحبتهای تسوکه، این پژوهشگر ژاپنی تارش را به علی مرادخانی رئیس موزه موسیقی اهدا کرد. مرادخانی نیز تار را به کیوان ساکت داد تا او به همراه قاسم رفعتی در مقام خواننده برای دقایقی قطعاتی را اجرا کنند.
