VIP همه چیز درباره نجوم (نجوم چیست؟)

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

فرضیه‌های واپاشی ۲۰۰۷
معمولاً واپاشی در دنباله‌دارها چندان غیر عادی نیست. و به طور کلی عامل فوران دنباله‌دارها را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

• عبور دنباله‌دار از میان توده غنی از شهابواره‌های به جا مانده از دنباله‌داری دیگر.
• برخورد ذرات فوران خورشیدی CME (در دنباله‌دارهای نزدیک به خورشید)
• تکه‌تکه شدن هسته دنباله‌دار در اثر تجربه یک جذر و مد گرانشی

در همه این عوامل آن چه رخ می‌دهد تغییراتی در هسته دنباله‌دار است. هسته واپاشی شده سطح قبلی خود را از دست می‌دهد. و هنگامی که سطح تازه هسته دنباله‌دار در معرض تابش شدید خورشید قرار می‌گیرد فوران‌های جت مانندی از گاز و غبار از سطح تازه هسته به فضا پرتاب می‌شود، و از سوی دیگر بخشی از گاز حبس شده در ساختار متخلخل هسته دنباله‌دار در فضا منتشر شده، و در نتیجه گیسو از این گاز تازه و غبار بازتاب کننده، غنی می‌شود و بسیار پرنورتر از قبل می‌درخشد.

اما هیچ یک از عوامل گفته شده، فرضیه خوبی در باره علت واپاشی هولمز نیستند چرا که این دنباله‌دار از میان توده شهابواره‌ها عبور نکرده است، همچنین به دلیل فاصله زیاد از خورشید و دور بودن از سیاره زاوش (مشتری) برخورد ذرات فوران خورشیدی و تکه‌تکه شدن هسته نمی‌تواند داستانی منطقی باشد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

هسته ثانویه

نمای تلسکوپ هابل از بخش مرکزی گیسوی دنباله‌دار هولمز
علت احتمالی چنین فوران هائی را می‌توان وجود قمرواره‌ای در اطراف هسته اصلی دانست. این قمر یخی کوچک، که شاید بر اثر برخورد یا فوران پیشین از هسته جدا شده، در مداری بسیار نزدیک به آن قرار دارد و هر از گاهی چنان نزدیک می‌شود که سبب فوران انبوه گاز و غبار می‌شود. این در حالی است که نمونه هائی از اقمار و خرده سیاره‌های چندتائی، در کمربند سیارک‌ها و کمربند کوئی پر مشاهده شده است.

دنباله‌دار ۴۱پی تاتل- جیاکوبینی- کرسک عامل ارائه این فرضیه توسط فرد ویپل بود. این دنباله‌دار در نزدیکی حضیض سال ۱۹۷۳ ناگهان از قدر ۱۴ به قدر ۴ رسید. اما هیچ نشان قطعی از وجود چنین قمری در این دنباله‌دار هنوز موجود نیست.

این فرضیه درباره فوران هولمز چندان قوی نیست، چراکه تصاویر تلسکوپ هابل نتوانست هسته ثانویه یا نشانه‌ای از قمرواره اطراف هولمز را نشان دهد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

فروریزش داخلی
بیشتر دنباله‌دارها ساختار کلوخه‌ای دارند. تکه صخره‌های به جا مانده از ابر اولیه منظومه شمسی که بر اثر برخورد به هم وصل و به این خرده سیاره‌های چندکیلومتری تبدیل شدند گرانش کافی برای فروریزش، چگال شدن و در نتیجه خرد کردن اجزای درونی و پر کردن فاصله‌های تهی مانده از این کلوخه‌ها را نداشته‌اند.

بنابراین ممکن است بر اثر تغییرات درونی هسته، اختلاف دما در بخش‌های مختلف آن یا فشارهای گرانش از سوی عوامل بیرونی، سبب فروریزش بخشی از هسته و ریزش پوسته سطحی شده یا شکافی در پوسته ایجاد و حجم عظیمی از گاز حبس شده در ساختار متخلخل هسته در فضا منتشر شود.

احتمالاً فروریزش داخلی علت اصلی واپاشی ۲۰۰۷ بوده است، و عبور دنباله‌دار هولمز در ژانویه ۲۰۰۴ از ۱٫۵ واحد نجومی سیاره زاوش (مشتری) که باعث کاهش فاصله حضیض از ۲٫۱۷ به ۲٫۰۵ واحد نجومی شد عامل آغازین این فوران بوده است. چنین ملاقات‌هایی با سیارات بزرگ به خودی خود ممکن است در هسته تغییراتی ایجاد کند و فورانی را شکل دهد؛ اما حتی اگر این اتفاق نیفتد، در نتیجهٔ کاهش ناگهانی حضیض مداری به دلیل افزایش شدت تابش و باد خورشیدی، شرایط برای فوران مهیا می‌گردد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

دنباله‌دار هالی

۱پی/هالی دنباله‌دار هالی

دنباله‌دار هالی که با دوربین رنگی مأموریت جیوتوی اسا گرفته شد. هسته در سمت چپ از نور خورشید درخشان است، و چندین جت گازی و غباری قابل مشاهده است.
اکتشاف
کشف‌کننده: از زمان ماقبل تاریخ مشاهده شده؛
بعدها ادموند هالی نام گرفت.
تاریخ کشف: ۱۷۵۸ (اولین پیش بینی نزدین)
نام‌گذاری‌ موقت: دنباله‌دار هالی، ۱پی
مشخصات مداریالف
دوره: ۱۷ فوریه ۱۹۹۴
(تاریخ ژولینی ۲۴۴۹۴۰۰٫۵)
اوج: ۳۵٫۱ واحد نجومی (۹ دسامبر ۲۰۲۳)
نزدین: ۰٫۵۸۶ واحد نجومی
نیم‌قطر بزرگ: ۱۷٫۸ واحد نجومی
برون‌مرکزی: ۰٫۹۶۷
دوره تناوب: ۷۵٫۳ سال ژولینی
تمایل مداری: ۱۶۲٫۳°
نزدین قبلی: ۹ فوریه ۱۹۸۶
نزدین بعدی: ۲۸ ژولای ۲۰۶۱

کتیبهٔ بابلی که پیدایش دنباله‌دار هالی در آسمان در آن ثبت شده‌است. ترجمهٔ زیرنویس: مشاهدهٔ بابلی دنباله‌دار هالی ۱۶۴ سال قبل از میلاد یادداشت‌های روزانهٔ بابلی مشاهدات نجومی از ماه و سیاره‌های ثبت شده از از قرن هفتم به بعد. یادداشت‌ها برای سال‌های ۱۶۴ تا ۱۶۳ قبل از میلاد شامل مشاهدهٔ دنباله‌دار هالی در نخستین و آخرین مشاهدهٔ آن است. این مشاهدات از تاریخ ۲۲ تا ۲۸ سپتامبر ۱۶۴ سال پیش از میلاد (164BC) صورت گرفته‌است. WA 1881-6.25،۷۳ / ۴۱۴۶۲
دنباله‌دار هالی، که نام رسمی آن «هالی پی۱»[۱] است یکی از معروفترین دنباله دارها و تنها دنباله‌دار کوتاه دوره شناخته شده‌است که هر ۷۵ تا ۷۶ سال یک بار در آسمان کرهٔ زمین به روشنی و با چشم غیر مسلح دیده می‌شود. آخرین باری که این دنباله‌دار در قسمت‌های داخلی سامانهٔ خورشیدی دیده شده در سال ۱۹۸۶ میلادی بوده‌است. این دنباله‌دار در سال ۲۰۶۲ دوباره در آسمان زمین پدیدار خواهد شد.[۲] حضیض آن ۰٫۵۸۶ واحد نجومی و اوج آن ۳۵٫۱ واحد نجومی است.[۳]

بازگشت دنباله‌دار هالی به سامانهٔ خورشیدی داخلی حداقل تا ۲۴۰ سال قبل از میلاد (بیش از ۲۲۵۰ سال پیش) مشاهده شده و توسط ستاره‌شناسان ثبت شده‌است. گزارش‌های روشنی از حضور این دنباله‌دار توسط چینیان، بابلیان، و تاریخ‌نویسان قرون وسطای اروپا در دست است، اما هیچگاه به عنوان «بازگشت همان جسم» در هیچ زمانی شناخته نشده بود. دوره‌ای و تناوبی بودن پدیدار شدن این دنباله‌دار برای اولین بار در سال ۱۷۰۵ میلادی توسط ستاره‌شناس انگلیسی، ادموند هالی دریافته و ثبت شد؛ این دنباله‌دار هم‌اکنون به نام این اخترشناس نام گذاری شده‌است.[۴]

در دورهٔ اخیر پیدایش دنباله‌دار هالی در سال
دنباله‌دار هالی

۱پی/هالی دنباله‌دار هالی

دنباله‌دار هالی که با دوربین رنگی مأموریت جیوتوی اسا گرفته شد. هسته در سمت چپ از نور خورشید درخشان است، و چندین جت گازی و غباری قابل مشاهده است.
اکتشاف
کشف‌کننده: از زمان ماقبل تاریخ مشاهده شده؛
بعدها ادموند هالی نام گرفت.
تاریخ کشف: ۱۷۵۸ (اولین پیش بینی نزدین)
نام‌گذاری‌ موقت: دنباله‌دار هالی، ۱پی
مشخصات مداریالف
دوره: ۱۷ فوریه ۱۹۹۴
(تاریخ ژولینی ۲۴۴۹۴۰۰٫۵)
اوج: ۳۵٫۱ واحد نجومی (۹ دسامبر ۲۰۲۳)
نزدین: ۰٫۵۸۶ واحد نجومی
نیم‌قطر بزرگ: ۱۷٫۸ واحد نجومی
برون‌مرکزی: ۰٫۹۶۷
دوره تناوب: ۷۵٫۳ سال ژولینی
تمایل مداری: ۱۶۲٫۳°
نزدین قبلی: ۹ فوریه ۱۹۸۶
نزدین بعدی: ۲۸ ژولای ۲۰۶۱

کتیبهٔ بابلی که پیدایش دنباله‌دار هالی در آسمان در آن ثبت شده‌است. ترجمهٔ زیرنویس: مشاهدهٔ بابلی دنباله‌دار هالی ۱۶۴ سال قبل از میلاد یادداشت‌های روزانهٔ بابلی مشاهدات نجومی از ماه و سیاره‌های ثبت شده از از قرن هفتم به بعد. یادداشت‌ها برای سال‌های ۱۶۴ تا ۱۶۳ قبل از میلاد شامل مشاهدهٔ دنباله‌دار هالی در نخستین و آخرین مشاهدهٔ آن است. این مشاهدات از تاریخ ۲۲ تا ۲۸ سپتامبر ۱۶۴ سال پیش از میلاد (164BC) صورت گرفته‌است. WA 1881-6.25،۷۳ / ۴۱۴۶۲
دنباله‌دار هالی، که نام رسمی آن «هالی پی۱»[۱] است یکی از معروفترین دنباله دارها و تنها دنباله‌دار کوتاه دوره شناخته شده‌است که هر ۷۵ تا ۷۶ سال یک بار در آسمان کرهٔ زمین به روشنی و با چشم غیر مسلح دیده می‌شود. آخرین باری که این دنباله‌دار در قسمت‌های داخلی سامانهٔ خورشیدی دیده شده در سال ۱۹۸۶ میلادی بوده‌است. این دنباله‌دار در سال ۲۰۶۲ دوباره در آسمان زمین پدیدار خواهد شد.[۲] حضیض آن ۰٫۵۸۶ واحد نجومی و اوج آن ۳۵٫۱ واحد نجومی است.[۳]

بازگشت دنباله‌دار هالی به سامانهٔ خورشیدی داخلی حداقل تا ۲۴۰ سال قبل از میلاد (بیش از ۲۲۵۰ سال پیش) مشاهده شده و توسط ستاره‌شناسان ثبت شده‌است. گزارش‌های روشنی از حضور این دنباله‌دار توسط چینیان، بابلیان، و تاریخ‌نویسان قرون وسطای اروپا در دست است، اما هیچگاه به عنوان «بازگشت همان جسم» در هیچ زمانی شناخته نشده بود. دوره‌ای و تناوبی بودن پدیدار شدن این دنباله‌دار برای اولین بار در سال ۱۷۰۵ میلادی توسط ستاره‌شناس انگلیسی، ادموند هالی دریافته و ثبت شد؛ این دنباله‌دار هم‌اکنون به نام این اخترشناس نام گذاری شده‌است.[۴]

در دورهٔ اخیر پیدایش دنباله‌دار هالی در سال ۱۹۸۶، این دنباله‌دار نخستین دنباله‌داری بود که جزئیات ویژگی‌های آن برای اولین بار از نزدیک توسط یک فضاپیما مشاهده شد؛ که در نتیجه اولین داده‌های مشاهده‌ای از ساختار و مکانیزم یک دنباله‌دار و چگونگی تشکیل دم و کمای آن تهیه و به ثبت رسید.[۵][۶] این دانسته‌های مشاهده‌ای، تعدادی از فرضیه‌های دیرینه در مورد ساخت و ساز دنباله‌دارها، به ویژه مدل «گلولهٔ کثیف برفی» فرد ویپل را؛ که به درستی پیش‌بینی کرد که هالی از مخلوطی از یخ و مواد فرار - مانند آب، دی اکسید کربن، آمونیاک و - و گرد و غبار تشکیل شده‌است، پشتیبانی و تأیید کرد. این مأموریت فضایی همچنین داده‌های قابل ملاحظه‌ای را ارائه داد که به بهسازی و اصلاح و پیکربندی دوبارهٔ ایده‌ها و دانسته‌های پیشین کمک کرد. برای مثال؛ حالا می‌دانیم که سطح دنباله‌دار هالی تا حدود زیادی متشکل از گرد و خاک، مواد غیر فرار، و تنها بخش کوچکی از آن از یخ است.
۱۹۸۶، این دنباله‌دار نخستین دنباله‌داری بود که جزئیات ویژگی‌های آن برای اولین بار از نزدیک توسط یک

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

مشاهده شد؛ که در نتیجه اولین داده‌های

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

از ساختار و مکانیزم یک دنباله‌دار و چگونگی تشکیل

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

آن تهیه و به ثبت رسید.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

این دانسته‌های مشاهده‌ای، تعدادی از فرضیه‌های دیرینه در مورد ساخت و ساز دنباله‌دارها، به ویژه مدل «گلولهٔ کثیف برفی»

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

را؛ که به درستی پیش‌بینی کرد که هالی از مخلوطی از یخ و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

- مانند آب،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و - و گرد و غبار تشکیل شده‌است، پشتیبانی و تأیید کرد. این مأموریت فضایی همچنین داده‌های قابل ملاحظه‌ای را ارائه داد که به بهسازی و اصلاح و پیکربندی دوبارهٔ ایده‌ها و دانسته‌های پیشین کمک کرد. برای مثال؛ حالا می‌دانیم که سطح دنباله‌دار هالی تا حدود زیادی متشکل از گرد و خاک، مواد غیر فرار، و تنها بخش کوچکی از آن از یخ است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تلفظ نام و ریشهٔ نام گذاری
دنباله‌دار «هالی پی۱» که بنام اخترشناس انگلیسی ادموند هالی نام گذاری شده در فارسی و بیشتر زبان‌ها همان «هالی» بر وزن واژهٔ «خالی به معنی تهی» تلفظ می‌شود؛ هرچند که ادموند هالی در دوران زندگی نام خود را به شیوه‌های گوناگونی می‌نوشت که هرکدام تلفظ دیگری دارند که هایلی، هِیلی، هیلی، هالی، هاولی را شامل می‌شود.[۷] بنابراین تلفظ معاصر آن در رابـ ـطه با ریشهٔ نام گذاری نامشخص است.

محاسبه مدار
هالی اولین دنباله‌داری بود که دوره‌ای بودن پدیدار شدن آن در آسمان به رسمیت شناخته شد. تا پیش از دورهٔ رنسانس، اجماع فلسفی در بارهٔ طبیعت «ستاره‌های دنباله‌دار»، همان برداشت ترویج شده توسط ارسطو بود، که آن‌ها را اختلال در جو زمین می‌دانست. این ایده در سال ۱۵۷۷ توسط تیکو براهه با استفاده از پدیدهٔ اختلاف‌منظر رد شد. او با اندازه‌گیری اختلاف منظر نشان داد که دنباله‌دارها باید فراتر از ماه قرار داشته باشند. با این همه هنوز هم بسیاری بودند که متقاعد نشدند که دنباله‌دار به دور خورشید می‌گردد، و فرض آن‌ها بر این بود که دنباله‌دارها؛ به جای دور زدن خورشید، در مسیر مستقیم خود پهنای سامانهٔ خورشیدی را می‌پیمایند.[۸]

در سال ۱۶۸۷، اسحاق نیوتن نوشتار اصول ریاضی فلسفه طبیعی خود را، که در آن قانون‌های جاذبه و حرکت مشخص شده بودند منتشر کرد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

دنباله‌دار هیل-باپ
(هیل-باپ)

دنباله‌دار هیل باپ، مشاهده‌شده در سال ۱۹۹۷
اکتشاف
کشف‌کننده: آلن هیل (ستاره‌شناس)
توماس باپ
تاریخ کشف: ۲۳ ژوئیه ۱۹۹۵
مشخصات مداریالف
اوج: ۳۷۰٫۸ واحد نجومی
نزدین: ۰٫۹۱۴ واحد نجومی
نیم‌قطر بزرگ: ۱۸۶ واحد نجومی
برون‌مرکزی: ۰٫۹۹۵۰۸۶
دوره تناوب: ۲۵۲۰–۲۵۳۳ سال ژولینی
تمایل مداری: ۸۹٫۴°
نزدین قبلی: 1 آوریل 1995
نزدین بعدی: 4385 بعد از میلاد

دنباله‌دار هیل باپ، دنباله‌داری است که به احتمال قوی بیشترین تعداد رؤیت را در قرن بیستم داشته‌است. این دنباله‌دار به‌طور مستقل توسط دو ستاره‌شناس به نام‌های آلن هیل (در نیو مکزیکو) و توماس باپ (در آریزونا) در ۲۳ ژوئیهٔ ۱۹۹۵ کشف شد. این جرم آسمانی به مدت ۱۸ ماه حتی با چشم غیرمسلح نیز قابل رؤیت بود.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

1. دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹
   این نوشتار به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. لطفاً با افزودن یادکرد به منابع قابل اعتماد برطبق اصول تأییدپذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به بهبود این نوشتار کمک کنید. مطالب بدون منبع ممکن است به چالش کشیده و حذف شوند.
   دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ (به انگلیسی: Comet Shoemaker–Levy 9) دنباله‌داری بود که در سال ۱۹۹۴ با سیاره مشتری برخورد کرد. این برخورد، نخستین مشاهدهٔ مستقیم یک برخورد خارج از سیارهٔ زمین در سامانه خورشیدی بود. این رویداد تحت پوشش رسانه‌ای گسترده‌ای قرار گرفت و ستاره‌شناسان سراسر دنیا توانستند آن را مستقیماً مشاهده کنند. برخورد دنباله دار شومیکر- لوی ۹ با مشتری، آگاهی‌های تازه‌ای از سیارهٔ مشتری و نقش آن در کاهش زباله‌های فضایی در فضای داخلی منظومهٔ خورشیدی ارائه کرد. دنباله دار شومیکر- لوی ۹، توسط ۳ ستاره‌شناس به نام‌های کارولین شومیکر[و ۱] و ایوجین م. شومیکر [و ۲] و دیوید اچ. لِوی [و ۳] کشف شد.
   
   در ژوئیهٔ ۱۹۹۲، مدار شومیکر - لوی۹ وارد حد روش مشتری شد و نیروی کشندی مشتری موجب تکه‌تکه شدن این دنباله دار گشت. از این پس، شومیکر لوی ۹ به صورت رشته‌ای از قطعات جدا از هم که قطر بزرگترین آن‌ها ۲ کیلومتر بود دیده می‌شد. این قطعات در طی روزهای ۱۶ تا ۲۲ ژوئیه، با سرعتی نزدیک به ۶۰ کیلومتر بر ثانیه، به نیم‌کره جنوبی مشتری برخورد کردند. اثرات روشن این برخوردها از لکه سرخ بزرگ هم آسانتر دیده می‌شد و تا چند ماه پس از برخورد نیز دیده می‌شد.
   
   واژه‌نامه
2. Carolyn S. Shoemaker
3. Eugene Merle Shoemaker
   David_H._Levy

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

اجرام کوچک منظومه شمسی

۹۵۱ گاسپرا یکی از اجرام کوچک سامانه خورشیدی است که در کمربند سیارک‌ها با طول حدود ۱۸ کیلومتر قرار دارد. (تصویر توسط فضاپیمای گالیله گرفته شده.)
اجرام کوچک سامانه خورشیدی به تمام اجرام در سامانه خورشیدی گفته می‌شود که نه سیاره هستند، نه سیاره کوتوله و نه ماه طبیعی.

با این تعریف این اجرام شامل تمام دنباله‌دارها و تمام ریزسیاره‌ها به غیر از آنهایی که سیاره کوتوله هستند، می‌باشد.

• تمام سیارک‌های معمولی به استثنای سرس.
• سانتورها و تروجان‌ها.
• جسم‌های فرانپتونی به استثنای پلوتو، هائومیا، ماکی‌ماکی و اریس.

این اصطلاح اولین بار در سال ۲۰۰۶ توسط اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی تعریف شد.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

کهکشان

تصویر یک کهکشان مارپیچی
کهکشان‌ها سامانههایی بزرگ و با اندازه و مرزی مشخّص هستند که از ستاره‌ها، بقایای ستاره‌ای، ماده تاریک، گازها و گرد و غبارهای میان ستاره‌ای تشکیل یافته‌اند و با نیروهای گرانشی به گردِ هم آمده‌اند.[۱][۲] کوچک‌ترین کهکشان‌ها دارای پهنایی برابر با چند صد سال نوری، شامل نزدیک به ۱۰ میلیون ستاره هستند. بزرگ‌ترین کهکشان‌ها تا ۳ میلیون سال نوری پهنا دارند و شامل بیش از ۱۰۰٬۰۰۰ میلیارد ستاره هستند.

محتویات

• ۱ واژه‌شناسی
• ۲ بزرگی، ویژگی‌ها، ریخت‌شناسی و دسته‌بندی
• ۳ گونه‌های کهکشان از دید ریخت‌شناسی
  • ۳.۱ کهکشان نامنظم
  • ۳.۲ کهکشان مارپیچی
  • ۳.۳ کهکشان مارپیچیِ میله‌ای
  • ۳.۴ کهکشان بیضوی
• ۴ کهکشان راه شیری
• ۵ کهکشان آندرومدا
• ۶ کهکشان‌های فعال و غیرعادی
• ۷ ستاره نماها
• ۸ کهکشان‌های رادیویی
• ۹ برخوردِ کهکشان‌ها
• ۱۰ خوشه‌های کهکشانی
• ۱۱ ابرخوشه‌ها
• ۱۲ کهکشانخواری
• ۱۳ خوشه دوشیزه (سنبله)
• ۱۴ شکل برخی کهکشان‌ها و فاصله آن‌ها تا کهکشان راه شیری
• ۱۵ جستارهای وابسته
• ۱۶ منابع

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

واژه‌شناسی
کَه مخفف کاه است و به کهکشان، کاه‌کشان نیز می‌گویند. در شب‌هایی که آسمان صاف و کاملاً تاریک است، نواری ابرمانند از تعداد بسیار زیادی ستاره‌های کوچک نزدیک به هم در آسمان دیده می‌شود که در گذشته کهکشان نامیده می‌شد. دهخدا در لغتنامهٔ خود، علت این نامگذاری را چنین بیان می‌کند: «این را کهکشان از آن گویند که مشابه بدان است که کسی کاه را در رسن بسته بر زمین ریگ آلوده کشد و خط‌ها از آن بر زمین پدید آیند.» امروزه این نوار نورانی را بیشتر با نام «راه شیری» یا «راه کاه‌کشان» می‌شناسیم و خود واژهٔ «کهکشان» برای اشاره به هر یک از گروه‌های بزرگ ستارگان که مانند جزیره‌های دور از هم در عالم قرار گرفته‌اند به کار می‌رود. کهکشانی که کرهٔ زمین به همراه سایر اجزای منظومه شمسی در آن قرار دارد را نیز کهکشان راه شیری می‌نامیم.[۳][۴]
در زبان انگلیسی واژهٔ galaxy برابر کهکشان است. این واژه از اصطلاح یونانی galaktikos (به معنای شیری) یا kyklos galaxias (به معنای ناحیهٔ شیری‌رنگ) گرفته شده‌است. هر دو اصطلاح به همان نوار نورانی مزبور اشاره دارد. ریشهٔ این واژه به یک افسانهٔ کهن یونانی برمی گردد. بر اساس این افسانه، زئوس پسر خود هرکول را که به‌وسیله یک بانوی فناپذیر زاده شده بود در میان سـ*ـینه‌های همسرش هرا که خواب بود قرار داد تا او شیر خدایی را بنوشد و فناناپذیر شود. هنگامی که هرا بیدار شد، نوزاد ناشناسی را دید که در حال نوشیدن شیر است. هرا نوزاد را پس زد، در نتیجه فواره‌ای از شیر به آسمان پاشیده شد که آنچه راه شیری نامیده می‌شود را پدیدآورد.[۵][۶]
در گذشته برخی اجرام آسمانی غیرستاره‌ای (مانند M31)، به عنوان سحابی‌های مارپیچی شناخته می‌شدند. بعداً معلوم شد که این اجرام در واقع توده‌هایی عظیم از ستاره‌ها هستند. هنگامی که کم‌کم فاصلهٔ واقعی این اجرام مشخص شد، آن‌ها را island universes (جهان‌های جزیره‌ای) نامیدند. بعد از مدتی واژهٔ universe برای اشاره به همهٔ عالم به کار رفت و عبارت فوق کاربردش را از دست داد و اجرام مزبور galaxy نامیده شدند. امروزه در متون اخترشناسی، واژه Galaxy با حرف G بزرگ برای اشاره به کهکشان راه شیری و واژهٔ galaxy برای اشاره به کهکشان به صورت عام به کار می‌رود.