- عضویت
- 2017/05/18
- ارسالی ها
- 35,488
- امتیاز واکنش
- 104,218
- امتیاز
- 1,376
انواع تلسکوپها
واژه تلسکوپ میتواند به تمام حیطهٔ وسایل عملیاتی درسرتاسر ناحیهٔ میدان الکترومغناطیس اشاره داشته باشد، اما تفاوتهای عمدهای در جمعآوری نور (تابش الکترومغناطیس) توسط ستارهشناسان و منجمان در پهناهای فرکانسی مختلف وجود دارد.
تلسکوپها ممکن است براساس طول موجِ نوری که تشخیص میدهند، دستهبندی شوند:
نام طولموج (نانومتر) فرکانس (هرتز) انرژی فوتون (کیلو الکترون ولت)
پرتو گاما کمتر از ۰٫۰۱ بیش از ۱۰ EHZ ۱۰۰ keV تا +۳۰۰ GeV
پرتو ایکس ۰٫۰۱ تا ۱۰ ۳۰ PHz تا ۳۰ EHZ ۱۲۰ eV تا ۱۲۰ keV
فرابنفش ۱۰–۴۰۰ ۳۰ EHZ تا ۷۹۰ THz ۳ ev تا ۱۲۴ eV
مرئی ۳۹۰–۷۵۰ ۷۹۰ THz تا ۴۵۰ THz ۱٫۷ eV تا ۳٫۳ eV
فروسرخ ۷۵۰–۱ میلیمتر ۴۵۰ Thz تا ۳۰۰ GHz ۱٫۲۴ meV تا ۱٫۷ eV
ریزموج ۱ مم تا ۱ متر ۳۰۰ GHz تا ۳۰۰ MHz ۱٫۲۴ meV تا ۱٫۲۴ µeV
رادیو ۱ مم تا ۱ کیلومتر ۳ Hz تا ۳۰۰ GHz ۱٫۲۴ meV تا ۱۲٫۴ feV
هرچه میزان طولموج، بلندتر میشود، استفاده از فناوری آنتن برای تعامل با تابش الکترومغناطیس آسانتر میشود، حتی ممکن است برای دریافت آنها بتوان آنتنهای بسیار کوچکی ساخت. نورهای نزدیک به طولموج فرابنفش را میتوان بسیار شبیه به تور مرئی بکارگرفت، با این حال در محدوده نور فروسرخ دور و زیرمیلیمتر، تلسکوپها میتواند بیشتر شبیه یک تلسکوپ رادیویی به کار گرفته شوند. برای نمونه، تلسکوپِ جِیمز کلارک ماکسوِل(به انگلیسی: James Clerk Maxwell Telescope | JCMT) میتواند با استفاده از یک آنتن سهمی آلومینیومی، از طولموجِ ۳ میکرومتر(۰٫۰۰۳ میلیمتر) تا ۲۰۰۰ میکرومتر(۲ میلیمتر) را مشاهده کند،[۱۱] از سوی دیگر، تلسکوپ فضایی اسپیتزر (به انگلیسی: Spitzer Space Telescope)، با استفاده از یک آینه بازتابنده (بازتاب نوری)، از طولموجِ ۳ میکرومتر(۰٫۰۰۳ میلیمتر) تا ۱۸۰ میکرومتر(۰٫۱۸ میلیمتر) را مشاهده میکند. همچنین با استفاده از بازتابهای نوری، تلسکوپ فضایی هابل (به انگلیسی: Hubble Space Telescope)، توسط دوربین دید گستردهٔ ۳(به انگلیسی: Wide Field Camera 3)، توان مشاهده طول موجهای بین ۲ میکرومتر(۰٫۰۰۲ میلیمتر) تا ۱٫۷ میکرومتر(۰٫۰۰۱۷ میلیمتر)، از محدوده نور فرابنفش تا فروسرخ را دارد.[۱۲]
یکی دیگر دستآوردها در طراحی تلسکوپ، و برای افزایش انرژی فوتونها (طولموج کوتاهتر و فرکانس(بسامد) بالاتر) استفاده از یک بازتابنده کامل نوری است. تلسکوپهایی مانند ترِیس(به انگلیسی: TRACE) و سوهو(به انگلیسی: SOHO)، از آیینههای ویژهای برای تشدیدِ انعکاس پرتو فرابنفش استفاده میکنند، به همین دلیل تولیدِ تفکیکپذیری بالاتر و وضوح بیشتر تصاویر از این تلسکوپها ممکن شدهاست. دهانه بزرگتر تنها به معنی جمعآوری نور بیشتر نیست، بلکه تلسکوپ را قادر به تفکیکپذیری زاویهای دقیقتری میکند.
تلسکوپها همچنین بر اساس محل قرارگیری نیز دستهبندی میشوند: نوع زمینی، تلسکوپ فضایی یا تلسکوپ پروازی(به انگلیسی: Flying telescope) یا بر پایهٔ استفاده توسط منجمان حرفهای یا آماتور.
واژه تلسکوپ میتواند به تمام حیطهٔ وسایل عملیاتی درسرتاسر ناحیهٔ میدان الکترومغناطیس اشاره داشته باشد، اما تفاوتهای عمدهای در جمعآوری نور (تابش الکترومغناطیس) توسط ستارهشناسان و منجمان در پهناهای فرکانسی مختلف وجود دارد.
تلسکوپها ممکن است براساس طول موجِ نوری که تشخیص میدهند، دستهبندی شوند:
- پرتو ایکس (به انگلیسی: X-ray)، استفاده از طولموج کوتاهتر از نور فرابنفش
- فرابنفش، استفاده از طولموج کوتاهتر از نور مرئی
- نوری، استفاده از نور مرئی
- فرابنفش، استفاده از طولموج بلندتر از نور مرئی
- زیرمیلیمتری(به انگلیسی: Submillimetre)، استفاده از طولموج بلندتر از نور فرابنفش
نام طولموج (نانومتر) فرکانس (هرتز) انرژی فوتون (کیلو الکترون ولت)
پرتو گاما کمتر از ۰٫۰۱ بیش از ۱۰ EHZ ۱۰۰ keV تا +۳۰۰ GeV
پرتو ایکس ۰٫۰۱ تا ۱۰ ۳۰ PHz تا ۳۰ EHZ ۱۲۰ eV تا ۱۲۰ keV
فرابنفش ۱۰–۴۰۰ ۳۰ EHZ تا ۷۹۰ THz ۳ ev تا ۱۲۴ eV
مرئی ۳۹۰–۷۵۰ ۷۹۰ THz تا ۴۵۰ THz ۱٫۷ eV تا ۳٫۳ eV
فروسرخ ۷۵۰–۱ میلیمتر ۴۵۰ Thz تا ۳۰۰ GHz ۱٫۲۴ meV تا ۱٫۷ eV
ریزموج ۱ مم تا ۱ متر ۳۰۰ GHz تا ۳۰۰ MHz ۱٫۲۴ meV تا ۱٫۲۴ µeV
رادیو ۱ مم تا ۱ کیلومتر ۳ Hz تا ۳۰۰ GHz ۱٫۲۴ meV تا ۱۲٫۴ feV
هرچه میزان طولموج، بلندتر میشود، استفاده از فناوری آنتن برای تعامل با تابش الکترومغناطیس آسانتر میشود، حتی ممکن است برای دریافت آنها بتوان آنتنهای بسیار کوچکی ساخت. نورهای نزدیک به طولموج فرابنفش را میتوان بسیار شبیه به تور مرئی بکارگرفت، با این حال در محدوده نور فروسرخ دور و زیرمیلیمتر، تلسکوپها میتواند بیشتر شبیه یک تلسکوپ رادیویی به کار گرفته شوند. برای نمونه، تلسکوپِ جِیمز کلارک ماکسوِل(به انگلیسی: James Clerk Maxwell Telescope | JCMT) میتواند با استفاده از یک آنتن سهمی آلومینیومی، از طولموجِ ۳ میکرومتر(۰٫۰۰۳ میلیمتر) تا ۲۰۰۰ میکرومتر(۲ میلیمتر) را مشاهده کند،[۱۱] از سوی دیگر، تلسکوپ فضایی اسپیتزر (به انگلیسی: Spitzer Space Telescope)، با استفاده از یک آینه بازتابنده (بازتاب نوری)، از طولموجِ ۳ میکرومتر(۰٫۰۰۳ میلیمتر) تا ۱۸۰ میکرومتر(۰٫۱۸ میلیمتر) را مشاهده میکند. همچنین با استفاده از بازتابهای نوری، تلسکوپ فضایی هابل (به انگلیسی: Hubble Space Telescope)، توسط دوربین دید گستردهٔ ۳(به انگلیسی: Wide Field Camera 3)، توان مشاهده طول موجهای بین ۲ میکرومتر(۰٫۰۰۲ میلیمتر) تا ۱٫۷ میکرومتر(۰٫۰۰۱۷ میلیمتر)، از محدوده نور فرابنفش تا فروسرخ را دارد.[۱۲]
- تصویرساز فرنل (به انگلیسی: Fresnel Imager)، یک فناوری لنز نوری
- تجهیزات نوری اشعه ایکس(به انگلیسی: X-ray optics)، برای برخی از طولموجهای اشعه ایکس
یکی دیگر دستآوردها در طراحی تلسکوپ، و برای افزایش انرژی فوتونها (طولموج کوتاهتر و فرکانس(بسامد) بالاتر) استفاده از یک بازتابنده کامل نوری است. تلسکوپهایی مانند ترِیس(به انگلیسی: TRACE) و سوهو(به انگلیسی: SOHO)، از آیینههای ویژهای برای تشدیدِ انعکاس پرتو فرابنفش استفاده میکنند، به همین دلیل تولیدِ تفکیکپذیری بالاتر و وضوح بیشتر تصاویر از این تلسکوپها ممکن شدهاست. دهانه بزرگتر تنها به معنی جمعآوری نور بیشتر نیست، بلکه تلسکوپ را قادر به تفکیکپذیری زاویهای دقیقتری میکند.
تلسکوپها همچنین بر اساس محل قرارگیری نیز دستهبندی میشوند: نوع زمینی، تلسکوپ فضایی یا تلسکوپ پروازی(به انگلیسی: Flying telescope) یا بر پایهٔ استفاده توسط منجمان حرفهای یا آماتور.