گلسنگ ها

[Miss.aysoo]

گلسنگ ها

گلسنگ از یک قارچ و یک جلبک تشکیل شده که بهم در آمیخته و توده ریسه ای مشترکی را به وجود آورده و به عنوان یک مو جود زنده مستقل عمل می نمایند.



رابـ ـطه قارچ و جلبک در گلسنگ ها

دربارة رابـ ـطه قارچ و جلبک در ساختار گلسنگ ها چند فرضیه وجود دارد:

یکی از فرض های رایج اینست که قارچ و جلبک به‌صورت همزیست اجباری هستند که در این ارتباط، دو موجود زنده از هم سود می‌برند.

فرض دیگر اینست که قارچ به‌طور ضعیف انگل جلبک است،

به‌نظر می‌رسد فرض دوم صحیح باشد و گلسنگ ها، واقعاً اشکال تکامل‌یافته‌ای از زندگی انگلی هستند، زیرا:

1. برخی از قارچ های شرکت‌کننده در ساختار گلسنگ، می‌توانند یاخته‌های جلبک را تخریب نمایند.

2. امکان جداسازی و کشت اجزای قارچی و جلبکی گلسنگها به‌طور جداگانه وجود دارد.

3. شواهدی وجود دارد که قارچ از ساخته شدن دیواره جلبک جلوگیری می‌کند، به‌طوری که در جلبک، قندهای لازم برای ساخت دیواره ترشح می‌شود، اما پلیمریزاسیون آنها متوقف می‌گردد.

4. در تعدادی از گلسنگها، قارچها واقعاً به داخل یاخته جلبک ها نفوذ می‌کنند و اندام های مکنده خود را به داخل یاخته‌های جلبک ها وارد می‌سازند.



ساختار داخلی گلسنگها

پیکر گلسنگ از چهار لایه تشکیل شده است که به‌ترتیب از بالا به پایین عبارتند از:

الف) لایه بالایی: این لایه از ریسه‌های قارچ تشکیل شده است. نقش لایه بالایی، حفاظت از لایه‌های درونی است.

ب) لایه جلبکی: در این لایه، ریسه‌های قارچ همراه با یاخته‌های جلبک، به‌صورت شبکه‌ای غیرمتراکم درآمده است.نقش این لایه انجام فتوسنتز توسط جلبک و تهیه مواد آلی است.

پ) لایه میانی: این لایه از ریسه‌های سست و غیرفشرده قارچ تشکیل شده است. نقش این لایه، ذخیره مواد غذایی است.

ت) لایه زیرین: در این لایه، هیف های قارچ، به‌طور محکم و فشرده دیده می‌شوند و زوائدی ریزوئید مانند از سطح زیرین آن خارج می‌گردند. نقش این لایه اتصال گلسنگ به زیستگاه و جذب آب و نمک های معدنی از محیط اطراف است.



ویژگی های زیستی گلسنگها

هنگامی که گلسنگها خشک هستند، آب آنها ممکن است تا دو درصد وزن خشک آنها کاهش یابد.

گلسنگها به آلودگی هوا، به‌خصوص آلودگی دی‌اکسیدگوگرد (2SO) بسیار حساس هستند، گلسنگها همچنین به پرتوهای هسته‌ای خیلی حساس هستند.

گلسنگها را موجوداتی خاکساز می‌نامند.

یک گلسنگ در طول یک سال از یک سانتی‌متر (حداکثر) تا 1/0 میلی‌متر رشد می‌کند.

گلسنگها تا 4500 سال یا بیشتر قادر به ادامه حیات هستند.



تولیدمثل گلسنگها

گلسنگها به‌عنوان موجوداتی مستقل، تنها تولیدمثل غیرجنسی دارند که به دو صورت انجام می‌شود:

1. از طریق قطعه‌قطعه‌شدن و تبدیل هر قطعه به یک گلسنگ جدید.

2. از طریق تولید ساختاری به نام سوردی.



گلسنگ ها از نظر شکل ظاهری در سه گروه قرار می گیرند:

1- گلسنگ های پوسته ای

2- گلسنگ های برگی

3- گلسنگ های بوته ای

گلسنگهای پوسته‌ای (کروستوز) Crustose.

ویژگی های این گلسنگها عبارتست از:

الف) شکل ظاهری آنها به‌صورت ورقه‌ها یا پوسته‌های بسیار نازک.

ب) تمام سطح زیرین آنها کاملاً به بستر رشدشان متصل است و یا در بستر رشد فرو می‌روند.



گلسنگهای برگی (فولیوز). Foliose

الف) شکل ظاهری این گلسنگها مسطح و شبیه برگ است که اغلب با یکدیگر همپوشانی دارند و لبه یا حاشیه آنها به شدت دندانه‌دار است.

ب) اتصال سطح زیرین آنها به بستر محل رشد، سست است و توسط زائده‌هایی ریزوئیدمانند، به بستر محل رشد خود متصل می‌شوند و به‌صورت افقی بر سطح محیط رشد می‌کنند.



گلسنگها بوته‌ای (فروتیکوز) . Fruticose

الف) شکل ظاهری این گلسنگها منشعب بوده و به بوته‌های کوچک عمودی یا آویخته شبیه است.

ب) این گلسنگها از انتها به محیط، که اغلب پوست درختان است متصل و آویزان می‌شوند.