متون ادبی کهن «گرشاسپ‌نامه»

ZahraHayati

کاربر اخراجی
عضویت
2016/07/03
ارسالی ها
5,724
امتیاز واکنش
58,883
امتیاز
1,021
داستان قباد

گوی بُد هنرمند نامش قباد
از اهواز گردی فریدون نژاد
همی گشت با چاکران گرد شهر
که گیرد ز دیدار آن شهر بهر
به بازار بتخانه ای نغز دید
که بود از بلندی سرش ناپدید
زمین جزع و دیوار ها لاژورد
درش زرّ و بیحاده بر زرّ زرد
به دهلیز گـه طاقش از آبنوس
که بُرجش همی ماه را داد بـ*ـوس
همه خَم طاق از گهر پرنگار
دراو بسته قندیل زرّین هزار
بَرِ در ز مرمر دو دکان زده
به هر یک بر از بت پرستان رده
به مجمر فروزان همه مشک ناب
شده دود چون میغ بر آفتاب
شد از بس گهر خیره چشم قباد
بینباشت مغزش ز بس مشک باد
در آن خانه شد خواست نگذاشتند
شمن هرچه بُد بانگ برداشتند
که نزد خدایان ما بار نیست
نه هم کیشی ، ایدر ترا کار نیست
قباد هنرجوی بُد تند و تیز
برآهخت خنجر به خشم و ستیز
بدان چاکران گفت یکسر دهید
ز خون بر سر هر یک افسر نهید
از آن بت پرستان بیفکند هفت
همه چاک زد پردهء زرّبفت
همه شهر از آن درد بریان شدند
به فریاد نزد نریمان شدند
فرستاد گرد سپهبد به جای
یکی سرور از خادمان سرای
بدو گفت بردار کن هر که هست
بشد خادم و دید بتخانه پست
همه شهر با گریه و سرد باد
خروشان گرفته قبای قباد
شده چاکرانش از گهر بارکش
بتی زرّ پیکر کشان زیر کش
نیارست بد کرد کاو از سپاه
بُد از ویژگان فریدون شاه
چه شورست گفت این که انگیختی
که خاک از بر تارکت ریختی
سپهبد ترا دار فرمود جای
برو نزد او زود و پوزش فزای
قباد از بزرگی بر آشفت و گفت
به ایران و توران مرا کیست جفت
فریدون درشتم نگوید سخن
که یارد مرا گفت بردار کن
ز تو بی بهاتر کجا خواست کس
که ببریده پیشی و بدریده پس
کئی تو که با من بوی همزبان
که نز خیل مردانی و نز زنان
سپهدار را داد خادم خبر
که هست آن قباد فریدون گهر
اگرچه مرا دست دشنام برد
ترا نیز هم چندیی بر شمرد
ببخشی گناهش به از دار و بند
نباید که گردد شهنشه نژند
نریمان بر آشفت و دشنام داد
به خادم دگربار پیغام داد
که گر فریدون خود شه فرّخ اوست
ز دار اندر آویزش آهخته پوست
ندا کن که آن کس که بر مهترش
کند سرکشی، این رسد بر سرش
ورا با گروهش به هم هرکه بود
همان جا کشیدند بر دار زود
خوی زشت فرجام کار این کند
همه آفرین باز نفرین کند
خوی زشت دیوست و نیکو پری
سوی زشتخوی نگر ننگری
همیشه دَرِ نیک و بد هست باز
تو سوی دَرِ بهترین شو فراز
چو بشنید گرشاسب کار قباد
پسندید و گفت این بود راه پیمان گذر
نریمان نبودی مرا هم گهر
اگر کردی از راه پیمان گذر
چه رفتن ز پیمان چه گشتن ز دین
که این هر دو مه ز آسمان و زمین
چو یار گنهکار باشی به بد
به جای وی از تو بپیچی سزد
در آن هفته نخچیروانی ز دشت
بدان سو که جرماس بُد بر گذشت
بدیدش ز شاخی در آویخته
ز سر مغز و خون بر زمین ریخته
چو شاه کجا آگهی یافت راست
فرستاد کس وز نریمان بخواست
نهفتش به دیبا و کافور و مشک
تنش سوخت در آتش عود خشک
بَرِ شه فرستاد خاکسترش
بگفت آنکه بر سر چه راند اخترش
چه باید به گیتی چنین رنج برد
که آنکس که بی رنج بُد هم بمرد
جهان آن نیرزد بَرِ پُرخرد
که دانایی از بهر او غم خورد
گرت غم نماید تو شو کام جوی
می آتش کن و غم بسوزان بروی
از آن پخته می لعل کن جام را
که پخته کند مردم خام را
کرا با خمـار گران تاب نیست
ورا چون کباب و می ناب نیست
همی می خور از بُن ، مخور هیچ درد
که می سرخ دارد دو رخسار زرد
جهان باد دان باده برگیر شاد
که اندر کفت باده بهتر ز باد
لب ترک و شادی و رامش گزین
کت اندر جهان رأی به نیست زین
گرت رأی آن نیست بیدار باش
پرستندهٔ پاک دادار باش
همان خواه بیگانه و خویش را
که خواهی روان و تن خویش را
چنان زی که مور از تو نبود به درد
نه بر کس نشیند ز تو باد و گرد
 
  • پیشنهادات
  • ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    رفتن نریمان به شهر فغنشور

    نریمان از آن پس چو یک مه نشست
    هر آنچ آمدش گنج خاقان به دست
    به سالار شهر کجا برشمرد
    بنه نیز هرچ آن نشایست برد
    بدو گفت چون عمم آید فراز
    همیدون بدو پاک بسپار باز
    وز آنجا دو هفته بیابان و دشت
    سپرد و ز مرز کجا بر گذشت
    به شهر فغنشور شد با سپاه
    بزد خیمه گردش هم از گرد راه
    فرستوه شاه فغشور بود
    کز اختر به شاهیش منشور بود
    بفرمود پیکار و بر باره شد
    همه شهر با او به نظاره شد
    نریمان همان روز در مرغزار
    همی گشت بر گرد لشکر سوار
    چو پیل دونده یکی گاو میش
    همی تاخت خیلی در افکنده پیش
    چپ و راست حمله برآراسته
    همه باره زو خنده برخاسته
    نریمان چو دیدش پس از اسپ جست
    سروهاش بگرفت هر دو به دست
    به یک زور گردنش بر تافت تفت
    سرش را بکند و بیفکند و رفت
    شد از بیم بر چشم شه تیره هور
    به دل گفت با این که شورد به زور
    بشد جان جرماس و جنگی قلا
    چرا من شوم خیره پیش بلا
    چو تازه گل روز پژمرده شد
    چراغ سپهر از پس پرده شد
    بسازید صد تخت زیبا ز گنج
    ز دینار چین بدره پنجاه و پنج
    ستاره سرا پردهٔ زرّبفت
    به بر گستوان و زره پیل هفت
    چهل خیمه ساده ز چرم پلنگ
    ستاره ده از دیبهٔ رنگ رنگ
    هزار اشتر از بختی و جنگلی
    دو صد اسپ تاتاری و جز غلی
    صد از ریدگ ترک و دلبر کنیز
    سلیح و طرایف ز هر گونه چیز
    چو خورشید بر شیر بنهادگاه
    میان پیشش اندر بخم کرد ماه
    همه برد پیش نریمان گرد
    به مهر آفرین کرد و بر وی شمرد
    بدو گفت ما پیش تو بنده ایم
    کِه و مِه دل از مهرت آکنده ایم
    به شهر اندرون هر چه خواهد سپاه
    به داد و ستد برگشادست راه
    از آغاز کن کار فغفور راست
    پس آنگه ز ما هر چه خواهی تراست
    سپهبد پسندید و بگشاد چهر
    بپیوست با او به یک جای مهر
    به بزم و به نخچیر و چوگان و گوی
    زمانی نبودی جدا هیچ از وی
    چنین گفت یک شب فرستوه شاه
    که دارم یکی خوب نخچیر گاه
    کُه و دشتش آهو گله به گله
    همان یال پرورده گور یله
    گوزنان و غُرمان شده تیز دَن
    به شورش درون شیر با کرگدن
    چو فردا شود چاک روز آشکار
    سزد گر بدان جای جویی شکار
    می و بزم و نخچیر در هم زنیم
    دمادم نبید دمادم زنیم
    به هر باده ز آغاز شب تا به بن
    از آن دشت نخچیرشان بُد سخن
    ببودند مـسـ*ـت و بخفتند شاد
    به آرامگه جمله تا بامداد
    چو از دیدهٔ روز پالود خواب
    درنگ شب قیرگون شد شتاب
    پگه دشت نخچیر برداشتند
    ز گردون مه گرد بگذاشتند
    خزان بد گـه برگ ریزان رزان
    جهان سبز بیرم به زردی رزان
    ز درّ و گهر تاک رشته نمای
    زمین زرّ گداز و هوا سیم سای
    سر که سپید و رخ دشت زرد
    خم باده لعل آبدان لاژورد
    رسیده به جای سمن بادرنگ
    سترده ز چهر سمن باد رنگ
    کلنگان ز پر ساخته دستبند
    خروشان زده صف در ابر بلند
    شکاری برآمد ز بالا و زیر
    صف غرم و آهو بُدو گرگ و شیر
    ز شاخ گوزنان رمه در رمه
    زمین بیشه ای گشته عاجین همه
    ز باران هوا همچو ابر بهار
    ز خون تذروان زمین لاله زار
    دمان یوز بازان بر آهو بره
    نگون ساخته چرخ بر کودره
    به ناورد هر جای خرگوش و سگ
    ستوران به خوی غرقه مانده ز تگ
    گرفته سوی کبک شاهین شتاب
    ز خون کرده چنگل عقیقین عقاب
    فتاده غو طبل طغری در ابر
    گریزان ز گرد سواران هژبر
    ز کُه دیده بان نعره برداشته
    کمین آوران گوش بفراشته
    چو گردی شده یوز کش در نبرد
    بود ترگ زرّین و خفتانش زرد
    همه زرد خفتانش در رزمگاه
    ز خون گشته پر نقطهای سیاه
    نهاده بر آهو سیه گوش چشم
    جهان چون درخش از کمینگه به خشم
    سر گوش قیرین چو نوک قلم
    نشان پی اش بر زمین چون درم
    سپهدار در حمله بر شیر و گرگ
    به پیکان همی ریخت الماس مرگ
    گـه افکند نخچیر بر دشت و راغ
    گهی زد به غالوک در میغ ماغ
    سر گور بود از کمندش به دام
    دلِ شیر شمشیر او را نیام
    بیفکند شش گرگ و جنگی دو شیر
    دل تشنه هامون ز خون کرد سیر
    نشستند از آن پس میان فرَزد
    همی بر گرفتند کار از میزد
    به زیر آب و زافراز بارنده برگ
    میانشان سر شیر و دندان کرگ
    به کف جام و در گوش بانگ رباب
    بر آتش سرین گوزنان کباب
    همان جا که مرز فرستوه بود
    دزی جای دزدان نستوه بود
    دزی سرش بر اوج رخشنده مِهر
    رَه پُر خمش نردبان سپهر
    ز بالاش گفتی که در ژرف چاه
    فلک چشمه و چشم ماهیست ماه
    به سالی شدی مرغ از او بر فراز
    به ماهی رسیدی از او زیر باز
    نریمان بپرسید کاین دز کراست
    فرستوه گفت ای رذ راه راست
    یکی دزد رهدار با مرد شست
    درین دز بر این کوه دارد نشست
    ز گاوان و از گوسفندان همه
    ز شهرم ربودست چندین رمه
    زمان تا زمان کاروان ها برد
    پیی جز به تاراج و خون نسپرد
    بر این کوه ره نیست از پیش و پس
    همین یک تنه راه تنگست و بس
    همه ساله خیلی برین کوهسار
    نشینند و ندهند کس را گذار
    سپهدار گفتا رهمانت ازین
    کنم راست این کوه و دز با زمین
    کمین را دو صد گرد سرکش بخواند
    به بیغولها در نهان در نشاند
    ز هر گوشه ای گفت دارید گوش
    چو من زین سر کُه بر آرم خروش
    شما سر همه سوی بالا نهید
    مترسید از راست وز چپ دهید
    همان گـه بپوشید خفتان کین
    ز بالا قبا کرده زربفت چین
    به دستار شاره بپوشید ترگ
    نهان زیر در گرز بارنده مرگ
    بیآمد چو شد تنگ با تیغ کوه
    زدند از برش بانگ تند آن گروه
    کزاین سان براین کُه چه پویی دلیر
    مگر هستی از سرت یک باره سیر
    برین رای تو چیز دُزدیدنیست
    و یا رای این کوه و دِز دیدنست
    چنین گفت کز دشت نخچیر گاه
    به سالارتان نامه دارم ز شاه
    از آن شاره سربند و چینی قبای
    نهانش نیاورد کس را بجای
    چو آمد بَر تیغ کهسار و بُرز
    بزد نعرهٔ تند و بفراخت گرز
    سپه یکسر آواش بشناختند
    خروشان سوی تیغ کُه تاختند
    ز دز نیز دزدان همه پیش باز
    دویدند و پیوست رزمی دراز
    ز تفّ تَبر و آتش تیغ و تاب
    برون تاخت از خاره آهن چو آب
    چنان هر کمر جوی خون در گرفت
    کِه کُه چادر لعل در سر گرفت
    بر آن راه داران چو شد کار تنگ
    برفتند در دز گریزان ز جنگ
    سپه صف زد از گِرد دِز چار سو
    دل مِهر و مه رزم کرد آرزو
    ز پیکان کین آتش انگیختند
    به هر جای لاتو در آویختند
    هوا گشت زنبور خانه ز تیر
    شد از سنگ باران رخ خور چو قیر
    همی جنگ عراده از هر کران
    ببارید بر مغز سنگ گران
    همان ابر که بار پیکار ساز
    که بارانش از زیر بُد بر فراز
    درختیست گفتی روان قلعه کن
    ازآهن ورا برگ و شاخ از رسن
    براو آشیان کرده مرغان جنگ
    چه مرغان کشان مرگ منقار و چنگ
    هرآن مرغ کز وی به پرواز شد
    ز زخمش سر کوه پُر ماز شد
    بُن باره سر تا سر آهون زدند
    نگون باره بر روی هامون زدند
    به رخنه سپه سر نهادند زود
    ز دزدان بکشتند هر کس که بود
    به سالار دزدان چو بشتافتند
    به کنجیش در خانه ای یافتند
    تنی ده ز یارانش با او به هم
    به دشنه دریدند دل در شکم
    نریمان یل هر چه چیزی شگفت
    در آن دز بد از خواسته ، بر گرفت
    دِز آن گـه فرستوه را داد باز
    کشیدند زی شهر با کام و ناز
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    خبر یافتن فغفور از کشتن جرماس و قلا

    وز آن روی جرماس و جنگی قلا
    چو ماندند بی جان به چنگ بلا
    ز هر در خبر نزد فغفور شد
    دژم گشت و ز آرام دل دور شد
    یکی هفته با درد و با سوک بود
    از آن پس تکین تاش را خواند زود
    دوباره چهل بار بیور هزار
    گزین کرد گُردان خنجر گذار
    برایشان ز خویشان دو سالار کرد
    دو صد پیل با هر یکی بار کرد
    شتابنده فرمود تا رزم ساز
    همه پیش گرشاسب رفتند باز
    دگر لشکری بی کران بر شمرد
    که آید به جنگ نریمان گرد
    بد اندر کجا پهلوان سپاه
    که آمد نوند نریمان ز راه
    خبر داد کز نزد فغفور چین
    سپاهی بی اندازه آید به کین
    درازای لشکرگه آن سپاه
    به نزد عقاب ار بپّرد دو ماه
    بیابان یکی گام بی مرد نیست
    همه چرخ یک برج بی گرد نیست
    سوی من دگر لشکری رزم ساز
    برون کرد خواهم شدن پیش باز
    ز دو روی پیشست پیکار سخت
    بکوشیم تا مر کِرا یار بخت
    به پاسخ سپهدار گفتش که هیچ
    مبر غم تو رزم آر و مردی پسیچ
    به هر کار بیدار و بشکول باش
    به شب دشمن خواب فرغول باش
    دو چندان اگر لشکر آید به جنگ
    به یک حمله شان بیش ندهم درنگ
    کنم کارزای به روز ستیز
    کز او باز گویند تا رستخیز
    ده و شش هزار دگر نامجوی
    به یاری فرستاد نزدیک اوی
    یکی نامه شاه کجا در نهان
    بیآورد زی پهلوان جهان
    که سالار فغفور چین داده بود
    نهفته پیامش فرستاده بود
    که چون با سپه گردن افراخته
    بیایم ، کنم صفّ کین ساخته
    تو زآن سو بزن بر بُنه با سپاه
    به شمشیر از ایرانیان کینه خواه
    سپهبد ورا گشت از آن مِهر دوست
    بدانست کز دل هواخواه اوست
    بسی دادش امید و چندی نواخت
    هم آنجا که بُد کار لشکر بساخت
    که بُد شهر با لشکری یار او
    همه خشنو از خوب کردار او
    چو بدخواه با لشکر اندر رسید
    برابر ستاره به مه بر کشید
    یکی پیل بُدش از سپیدی چو عاج
    ببست لز برش تخت صندوق ساج
    گزین کرد گردی هزار از سران
    برافراخت از کوهه گرز گران
    سوی چینیان رفت تا بنگرد
    درفش سران یک به یک بشمرد
    جهان دید یک سر رده در رده
    شراع و درفش و ستاره زده
    ز هر سو سرا پرده از رنگ رنگ
    همان خرگه و خیمهای پلنگ
    طلایه چو دیدش سبک تاختند
    به یک جای پیکار برساختند
    سپهبد برانگیخت پیل از نخست
    ز ترکش خدنگی دو شاخه بجست
    یکی را زد افتاد بر گردنش
    سرش را چو گویی ربود از تنش
    دگر دید تازان سواری دلیر
    سبک جست با خنجر از پیل زیر
    زدش بر سر و ترگ و خفتان کین
    به دو نیم شد مری با اسپ و زین
    طلایه چو دیدند بگریختند
    کس از بیم جان در نیاویختند
    جهان پهلوان نیز برگشت باز
    که شب تنگ بُد نبد رزم ساز
    تن کشتگان هر دو زآن دشت کین
    به سالار بردند ترکان چین
    دل هر دو سالار از آن خیره شد
    جهان پیش چشم یلان تیره شد
    بر افکند هر یک نوندی به راه
    یکی نامه با کشتگان پیش شاه
    که گفتند گرشاب سست است و پیر
    ببین زخمش اینک به تیغ و به تیر
    به پیکان سر از تن رباید همی
    به تیغش ز یک تن دو آید همی
    از ایران سپاهست بسیار مر
    همه جان فروشان پیکارخر
    سوارانش چونان که روز نبرد
    ز دریا به گردون برآرند گرد
    به نوک سنان روم بر چین زنند
    به گرد مه از نیزه پرچین زنند
    پیاده چو بندند درهم سرای
    نه پیچند اگر موج خیزد ز جای
    تو گویی که دیوار صف بسته اند
    اگر چون درخت از زمین رسته اند
    به آهون زدن در زمان از شتاب
    سبکتر ز ماهی روند اندر آب
    اگر در بیابان بَر ریگ و سنگ
    نشان سازی از حلقهٔ خرد تنگ
    به زودی ز صد میل ره بیشتر
    بر آن حلقه ز آهون برآرند سر
    سپهکش چو گرشاسب گرد دلیر
    که نخچیر او گرگ و دیوست و شیر
    ز هامون به پیل اندرون روز کین
    درآید چو چابک سواری به زین
    یکی نیزه زآهن به چنگ اندرون
    تو گویی که هست آسمان را ستون
    کجا کوفت برکوه گرز گران
    در آن زخم کُه بگذرد کاروان
    پیاده کند بیش جنگ و نبرد
    بر آرد ز گردان گـه حمله گرد
    ولیکن به بخت تو شاه بلند
    پَس نامه نزد تو باشد به بند
    چو شب تیغ مَه برکشید از نیام
    به ادهم برافکند زرین ستام
    ز هر دو سپه خاست بانگ جرس
    طلایه همی گشت بر پیش و پس
    همه شب دلیران ایران و چین
    در آرایش رزم بودند و کین
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    رزم گرشاسب با سالار فغفور

    چو زد روز بر تیره شب دزدوار
    سپیده برآمد چو گرد سوار
    هوا نیلگون شد چو تیغ نبرد
    چو رخسار بد دل زمین گشت زرد
    دو لشکر به پرخاش برخاستند
    برابر صف کین بیاراستند
    برآمد دم مهرهء گاودم
    خروشان شد از خام رویینه خم
    زمین ماند از آرام و چرخ ازشتاب
    به که خون گشاد از دل سنگ آب
    دم بد دلان و تف تیغ و تیر
    برآمیخت چون آتش و زمهریر
    سر نیزه را شد ز دل مغز و ترگ
    زبان کشته شمشیر و گفتار مرگ
    تو گفتی هوا بد یکی سوکوار
    زمین کشتهٔ زارش اندر کنار
    غَوِ کوس بودی غریوش به درد
    سنان ها مژه اشک خون جامه گرد
    به هر گام بد مغفری زیر پی
    پر از خون چو جامی پُر از لعل می
    شده تیغ در مغز سر زهرسای
    سنان از جگر بر دل اکحل گشای
    دل و چشم بد دل به راه گریز
    دلیران شده مرگ را هم ستیز
    زخم کرده خرطوم پیلان کمند
    به یال یلان اندر افکنده بند
    یکی را به دندان برافراخته
    یکی را به زیر پی انداخته
    همی تاخت گرساشب بر زنده پیل
    همی دوخت دل ها به تیر از دو میل
    چنان چرخ پرگرد و پر باد کرد
    که گردون که بد هفت هفتاد کرد
    بُدش پنجه بر نیزهٔ آهنین
    شدی در میان سواران کین
    بدان نیزه از پیل درتاختی
    ز زینشان به ابر اندر انداختی
    به هر سو که از حمله کردی هوا
    چو پرّنده مردم بدی در هوا
    سوی قلب ترکان به پیکار شد
    به کین جستن هر دو سالار شد
    به نیزه یکی را هم اندر شتاب
    ربود از کمین همچو آهو عقاب
    زدش زابر بر سنگ تا گشت خُرد
    بیفکند از این گونه بسیار گرد
    همه هر سوی از حمله بر پشت پیل
    بینباشت از چینیان رود نیل
    چنین بود تا روز بیگاه شد
    ز شب دامن رزم کوتاه شد
    چو دریای قار از زمین بردمید
    درو چشمهٔ زرد شد ناپدید
    دو لشکر ز پیکار گشتند باز
    طلایه همی گشت شیب و فراز
    همه شب ز بس بیم ایرانیان
    نیارست ترکی گشادن میان
    همی هر کس از ترس آتش فروخت
    یکی خسته بست و یکی کشته سوخت
    چو چشمه ز دام دم اژدها
    برافروخت وز بند شب شد رها
    از او چرخ بر تیغ کُه رنگ زد
    تو گفتی که دینار بر سنگ زد
    دو لشکر دگر ره به کین آمدند
    دلیران ز بستر به زین آمدند
    برآمد ز کوس و تبیره غریو
    ز بیم آب شد زهرهٔ نره دیو
    پر از شیر و شمشیر شر رزمگاه
    از آهن قبا و ز آهن کلاه
    دمید از دل عیبه آتش برون
    ز چشم زره چشمه بگشاد خون
    زخشت و شل و ناوک سرکشان
    ز بر چرخ گفتی شد آتش فشان
    ز خون از در و دشت بنشت گرد
    شنا بُرد در خون همی اسپ و مرد
    ز خرطوم پیلان همه دشت و غار
    به هر گام چون پوست افکنده مار
    گراینده بازوی کندآوران
    همی ریخت زهر پرند آوران
    سپاه آهنین باره ای بُد دو میل
    همه برج آن باره از زنده پیل
    ز بس خنجر و ترگ در تیغ تیغ
    ز هر قطره خون بشد میغ میغ
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    جادویی کردن ترکان بر ایرانیان


    چنین بود یک هفته پیوسته جنگ
    جهان گشت بر چینیان تار و تنگ
    بد از خیلشان جاودان بی شمار
    گرفته بی اندازه پرّنده مار
    به افسونگری بر سر تیغ کوه
    شدند از پس پشت ایران گروه
    همی مار کردند پرّان رها
    نمودند ار ابر اندرون اژدها
    تگرگ آوریدند با باد سخت
    پس از باد سرما که درّد درخت
    بد از سوی توران زمین افتاب
    وز این سو ز سرما همی یخ شد آب
    چنان گشت کز باد بفسرد شخ
    همه دشت و کُه برف گسترد یخ
    درخش جهنده جهان برفروخت
    سیاه ابر با چرخ دامن بدوخت
    بر ایرانیان خواست آمد شکست
    که بیکار شدشان ز پیکار دست
    خبر یافت از جاودان پهلوان
    فرستاد چندی دلاور گوان
    برایشان ز ناگه کمین ساختند
    سرانشان به خنجر بینداختند
    همان گـه ز سرما جهان پاک شد
    همه تنبل جاودان پاک شد
    بر کار یزدان کیهان خدیو
    چه دارد بها کار جادو و دیو
    همه گیتی ار دشمن تست پاک
    چو ایزد نگهدار باشد چه باک
    سپهدار بر پیل هم در زمان
    خروشید و پیش صف آمد دمان
    که گرتان دلیریست جنگ آورید
    نه در جنگ نیرنگ و رنگ آورید
    همی اژدها ز ابر سازید و سنگ
    چنان کودکان را نمایید رنگ
    بَر ما دمان اژدهای نبرد
    کمند یلان است در تیره گرد
    همان خشت و تیرست مار بپر
    فسونگر سواران پرخاشخر
    تگرگ فشاننده باران تیر
    دم بد دلان زان شده ز مهریر
    به نام خدای سروشی سرشت
    به شهریور و مهر و اردیبهشت
    به فرّ فریدون و ارجش به هم
    به گاه و گـه شاه هوشنگ و جم
    که از من رهایی در ین کار زار
    نیابید کس ناشده کار زار
    بزد خشت سالارشان را ز زین
    فکند و ، به ایرانیان گفت هین
    کرا بر سر آید دم رستخیز
    به ایران نخواهید بردن گریز
    سر از کین ابر کوهه زین نهید
    به تیغ و به گرز و و تبرزین دهید
    مرا گونه پیری ببستی به جای
    به تنهایی آوردمیشان ز پای
    دو لشکر نهادند دل ها به مرگ
    بیارید تیر از دو سو چون تگرگ
    چو بُد جنگ چندی به تیر خدنگ
    پس از تیر با نیزه کردند جنگ
    پس از نیزه زی تیغ کین آختند
    پس از تیغ کشتی فرو ساختند
    زده دست از کینه بر یکدگر
    یکی در گریبان یکی در کمر
    به دشنه یکی گشته سـ*ـینه شکاف
    به خشت آن دگر باز درّیده ناف
    سرانجام شد روز ترکان درشت
    به ناکام یکسر بدادند پشت
    یکی ترکش انداخت دیگر کلاه
    گریزان برفتند بی راه و راه
    پس اندر نشستند ایرانیان
    گشاده به کین دست و بسته میان
    همه ره بد افکنده پنجاه میل
    گرفتند تیرست و پنجاه پیل
    ز خرگاه و از خیمه رنگ رنگ
    ز شمشیر و از ترکش پُر خدنگ
    ز دیبا و از آلت گونه گون
    همه گرد کردند یک مه فزون
    چنان توده ای گشت بر چرخ و ماه
    که دیدی ازو دیده یکماهه راه
    ز پیرامنش زرد و سرخ و بنفش
    زده گونه گون پرنیانی درفش
    تو گفتی که کوهیست پُر لاله زار
    شکفته درخت اندرو صد هزار
    سپهدار از او بهر شه برگزید
    دگر بر گرفت آنچه او را سزید
    ببخشید بهر د گر بر سپاه
    سوی جنگ فغفور برداشت راه
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    داستان دهقان توانگر


    دهی دید در راه در دشت و راغ
    بی اندازه پیرامنش کشت و باغ
    مِه ده پذیره شدش با گروه
    بیاراست بزمی به فرّ و شکوه
    ورا میهمان داشت با مهتران
    پراکنده نزل و علف بی کران
    به هر کس چنان هدیه دادن گرفت
    کزاو ماند گرد سپهبد شگفت
    چه مردی بدو گفت کاین دستگاه
    شهان را بود بر فزونی و گاه
    چنین داد پاسخ که دهقان به کار
    چو از کشت شد وز گله مایه دار
    براو بی زیان بگذرد سال پنج
    بیابد بر از هر چه برداشت رنج
    نباشد شگفت از ره باستان
    که از سیم و زر باشدش آستان
    توانگر چو من نیست ایدر کسی
    ندارم کس و چیز دارم بسی
    خورم خوش همی هر چه دارم به ناز
    نپایم که گیتی نپاید دراز
    توانگر که او را نه پوشش نه خورد
    چه او و چه درویش با گرم و درد
    همه شادی آنراست کش خواستست
    کرا خواسته کارش آراستست
    بسان درختیست گردنده دهر
    گهی زهر بارش گهی پای زهر
    به چشم سر آیدت حور بهشت
    به چشم دل از دیو دارد سرشت
    یکی خانه آباد هرگز نکرد
    که از ده فزون بر نیآورد گرد
    درو خوش دو تن راست چون بنگری
    به غم نیست این هر دو را رهبری
    یکی آنکه از رأی و دانش تهیست
    دگر آنکه باچیز و با فرهیست
    مه ده منم و این ده ایدر مراست
    از ایران پدر مادرم از کجاست
    خداوند این کشتورز و گله
    به من شاه چین کرد این ده یله
    مرا شادمان داشت فغفور چین
    بر او کردم اندر جهان آفرین
    سپهدار نیز ارش باشد پسند
    ز تاراجم ایمن کند وز گزند
    هر آنچش هوا بُد سپهدار داد
    وز آنجا سپه راند هم بامداد
    به منزل سراپرده چون برکشید
    ز دهقان یکی نامه اندر رسید
    که زنهار شاها بدین مرد پیر
    ببخشای و من بنده را دست گیر
    کنیزی بُدم چنگساز از چگل
    فزاینده مهر و رباینده دل
    به مشکوی سرو بهاری سرای
    به بزم اندر آوای بلبل سرای
    به پیری جوان بودم از ناز او
    شده دل به دستان و آواز او
    بر او بر کسی ز آن سپه شیفتست
    ز پنهانش بُر دست و بفریفتست
    جهان پهلوانش گر آرد به دست
    فرستم به جایش پرستار شست
    اگر یابم آن زاد سرو روان
    تن مرده را داده باشی روان
    دژم شد جهان پهلوان چون شنید
    بسی در سپه جست و نامد پدید
    سرایی یکی دید کش پرده بود
    پس خیمه اندر نهان کرده بود
    به چین هر دو بگریختن خواستند
    نهانی چو ره را بر آراستند
    شد این آگهی زی سپهبد درست
    سبک هر دوان را گرفت و بجست
    کنیزک پدید آمد اندر قبای
    میان بسته چون ریدگان سرای
    زره کرده پوشش به جای حریر
    کمر همچو دربسته مژگان چو تیر
    دو مشکین کمند از بر گرد ماه
    گره کرده در زیر پَرّ کلاه
    مراو را ز صد گونه خوبی و ناز
    فرستاد نزدیک بهمرد باز
    همان جا به درگاه دهقان پیر
    ببارید بر بنده باران تیر
    سرش را ز تن برد و بردار کرد
    تنش را خور گرگ و کفتار کرد
    وز آن جا به شهر فغفور شد
    بر آسود و از رنجگی دور شد
    به بدرود کردن فرستوه شاه
    در آن هفته بُد با نریمان به راه
    همان روز کآمد سپهبد فراز
    وی آمد هم از راه زی شهر باز
    ز نزل و علف هر چه بودش توان
    بیاراست و آمد بَر پهلوان
    بسی هدیه های نوآیینش داد
    همیدون یکی گاو زرینش داد
    نگارش ز یاقوت و دُرّ خوشاب
    درونش بیاکنده از مشک ناب
    ز نو ارغوان وز سپرغم به بر
    یکی افسرش برنهاده به سر
    بدو گفت داریم ما هر کسی
    در این گاو مروای فرّخ بسی
    ورا سال گیریم از اختر به فال
    بدو فرّخت باد گوییم سال
    به زرّش چنان کاو نکاهد زرنگ
    مکاه و مسای از فراوان درنگ
    به گوهرش بادی گرامی چنوی
    بدین بوی گیتی ز تو مشکبوی
    بدینسان سپر غم چو آن ارغوان
    سرت سبز و رخ لعل و بختت جوان
    پذیرفت از او پهلوان سترگ
    بر آن فال بر ساخت بزمی بزرگ
    سه روز از می ناب برداشت بهر
    به روز چهارم بیامد به شهر
    همه کوی و بازار گشتن گرفت
    به هر جای بتخانه ای بد شگفت
    یکی بتکده دید ساده ز سنگ
    چهل ناخشه هر یک ار بیر رنگ
    به هر ناخشه بر چهل لاد نیز
    ز جزع و رخام و ز هر گونه چیز
    درو گنبدی آبنوسی بلند
    ز گوهر نگار وی از زرّ بند
    چراغ فروزنده گردش هزار
    به آلت همه سیم و بسد نگار
    ستونی میانش در از لاژورد
    خروسی بر او کرده از زرّ زرد
    ز هر سو در آن گنبد آبنوس
    زدی هر زمان یک خروش آن خروس
    چو مُردی چراغی شدی او فراز
    به منقار بفروختی زود باز
    یکی حوض زیر ستون از رخام
    برش بسته دکّانی از سیم خام
    بتی بر وی از سنگ بنشاسته
    به پیرایه و افسر آراسته
    به پیکر چو مردی نشسته به جای
    سرافراخته گرد کرده دو پای
    شمن گرد وی خیل از چینیان
    سترده ز نخ پاک و بسته میان
    دویدند زی پهلوان هر که بود
    جدا هر کسش نو پرستش نمود
    در آن انجمن دید پیری کهن
    بپرسیدش از کار آن بت سخن
    به پاسخ چنان گفت پیر آن زمان
    که هست این خدای آمده ز آسمان
    به دل هر چه داریم کام و هوا
    چو خواهیم ازو زود گردد روا
    برآورد گرشاسب از خشم جوش
    چنین گفت کای گمره تیره هوش
    یکی نا توان چون بود کردگار
    نه گویا نه بینا نه دانا به کار
    خدای جهان کردگارست و بس
    که بر ما توانا جز او نیست کس
    یکی کز سپهر روان تا به خاک
    جهان یکسر او آفریدست پاک
    نه چون کرد رنج آمدش زو به چیز
    نه گر بر گِرد رنجی آیدش نیز
    به یک بنده بدهد سراسر جهان
    ندارد به کاهش زمان جهان
    بدان تا بداند دل راهجوی
    که ارجی ندارد جهان پیش اوی
    ره بت پرستی هم از شیث خواست
    که از مرگ چون گشت با خاک راست
    به شاگردی اش هر که دلشاد بود
    دل و دانش و دینش آباد بود
    چنان پیکری را نهادند پیش
    پرستیدنش ره گرفتند و کیش
    کنون نیز هر جا که شاهی بود
    دگر دانشی پیشگاهی بود
    چو میرد بتی را به هم چهر اوی
    پرستش کنند از پی مهر اوی
    ز دوزخ ندان جاودان رستگار
    کسی را که این باشدش کردگار
    دگر ره شمن گفت کای نیکنام
    خدای تو چندست و دینش کدام
    چنین داد پاسخ که پیدا و راز
    یکست ایزد داور بی نیاز
    سپهر او برآورد و این اختران
    همو ساخت بنیاد این گوهران
    تن و جان ما را به هم یار کرد
    خرد را بدین هر دو سالار کرد
    گوا کرد بر بنده گوینده راست
    دو گیتی براو مر یکی بی گواست
    چو از پادشاهیش یاد آیدت
    دگر پادشاهی به باد آیدت
    رَه دینش آنست کز هر گـ ـناه
    بتابیّ و فرمانش داری نگاه
    به هستیش خستو شوی از نخست
    یکییش ز آن پس بدانی درست
    به پیغمبرش بگروی هر که هست
    نیاویزی از شاخ بیداد دست
    بدانی که انگیز شست و شمار
    همیدون به پول چنیود گذار
    عنان سخن هر کسی کاو بتافت
    سر رشتهٔ پاسخش کس نیافت
    بماندند خیره دل از پیش اوی
    گرفتند بسیار کس کیش اوی
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    آمدن فغفور به جنگ نریمان


    سوی لشکرش پهلوان رفت باز
    به پیکار فغفور بر کرد ساز
    وز آن سو سپه را چو فغفور شاه
    فرستاد زی پهلوان کینه خواه
    به در بر همیشه هزاران هزار
    سپه داشت گردان خنجر گزار
    هزار و صد و شصت شه پیش اوی
    بدند از سپاهش همه خویش اوی
    ازو چارصد را به پرده سرای
    زدندی همه کوس و زرّینه نای
    بدش رسم هر روز فرشی دگر
    ز شاهانه دیبای چینی به زر
    یکی دست زیبای او جامه نیز
    یکی خوب دوشیزه دلبر کنیز
    بد از شهر ها سیصد و شست و پنج
    ز گردش سراسر چو آکنده گنج
    خراج یکی شهر هر بامداد
    رسیدی بدو از ره رسم و داد
    هر آن کار و رایی که انداختی
    بگفت ستاره شمر ساختی
    بخوان برش هر روز چون شش هزار
    بدی مرد در بزم هم زین شمار
    به جایی که رفتی برون با سپاه
    به رزم ، ار به بزم ، ار به نخچیرگاه
    ز خویشان و از ویژگان هفت کس
    بدندی ز پیرامنش پیش و پس
    چنان یکسر از جامه و اسپ ساز
    بدان تا کس از بُن نداندش باز
    بدش کوشکی یکسر از آبنوس
    بدان کوشک از زرّ هفتاد کوس
    چو از شب شدی روی گیتی دژم
    مر آن کوس ها را زدندی به هم
    همه شهر از آواز آن سر به سر
    کس از خانها شب نرفتی به در
    که هر سو کس شاه بشتافتی
    بکشتی روان هر که را یافتی
    به رزم نریمان چو شد کار سخت
    در گنج بگشاد و بر بست رخت
    هیونان بختی ده و شش هزار
    به هم ساخت با آلت کارزار
    چهل گاو گردون ز زر بار کرد
    دو صد دیگر از دیبه انبار کرد
    بفرمود تا هر که در کشورش
    شهی بود با لشکر آمد برش
    ببستند بر پیل صندوق و کوس
    ز گرد آبگون چرخ گشت آبنوس
    سپاهی فراز آمد از چین ستان
    به رزم از یلان هر یکی کین ستان
    نه از مرگشان باک نز تیغ تیز
    نه از آب بیم و نه زآتش گریز
    به مردی یگانه به کوشش گروه
    بر زخم سندان برِ حمله کوه
    به دل شیر تند و به تن پیل مـسـ*ـت
    به کین برق تیز و به تیر ابردست
    فزون ز ابرشان ناوک انداختن
    هم از بادشان تیزتر تاختن
    بد اسپ از گیا بیش وز ریگ مرد
    از اختر سپاهش بد از چرخ گرد
    ز رنگین سپرها در و دشت و راغ
    چنان گشت کز گل به نوروز باغ
    ز هر پیکری بود چندان درفش
    که از سایه شد روز تابان بنفش
    یکی نیستان بود پر پیل و کرگ
    ز نیزه نی اش پاک وز تیغ برگ
    ز پیروزه تختی به زر کرده بند
    نهادند بر چار پیل بلند
    بر آن تخت بنشست فغفور شاه
    ز بَر چتر و بر سر ز گوهر کلاه
    فرازش درفشی درفشان چو شید
    به پیکر طرازیده پیل سپید
    سرش طغری و تنش یکسر ز زرّ
    ز یاقوت چشم از زبرجدش بر
    بتی بودش از زرّ گوهر نگار
    فراوان بر او بـرده لؤلؤ به کار
    ببردش که تا گر شود کار سخت
    کندش او گـه رزم پیروز بخت
    ز پیش سپه پیل تیرست و شست
    شده زیر پی شان سر کوه پست
    همه پشت پیلان رویینه تن
    پُر از ناوک انداز و آتش فکن
    ز لشکر همی خواست گرد سوار
    بر آن سان که خیزد ز دریا بخار
    ز جندان به ده روزه راه دراز
    بیآمد بر ژرف رودی فراز
    ستاره شمر گفت از آن سوی رود
    مرو لشکر آور هم ایدر فرود
    که گر کودکی زان سوی رود پای
    مرو لشکر آواره گردد ز جای
    بُد از یک سوی رود فغفور شاه
    دگر سو نریمان به یک روزه راه
    شه آگه ز فغفور کآمد به جنگ
    بیار است لشکر چو شد کار تنگ
    به ایرانیان گفت گردان چین
    هراسیده اند از شما روز کین
    نباید که امشب شبیخون کنند
    به کین از شما دشت پر خون کنند
    چو آید شب آتش مسوزید کس
    نه آواز باید نه بانگ جرس
    بوید از کمین دیده بگماشته
    زره در بر ، اسپان به زین داشته
    به آذرشن و ارفش شیرفش
    سپرد از دو لشکر کینه کش
    فرستادشان بر چپ و دست راست
    کمین کرد خود هم بدان سو که خاست
    چو پوشید شب عاج گیتی بشیز
    پراکند بر سبز مینا پشیز
    تو گفتی که بر تخت پیروزه پوش
    گهر ریخت هندوی گوهر فروش
    ز ترکان شهی بود فرمانگزار
    سپه داشت از جنگیان سی هزار
    سوی رزم ایرانیان با شتاب
    شبیخون سگالید و بگذشت از آب
    بیآمد بی آگاهی شاه چین
    کمین کرد و آگه نبود از کمین
    سپه دید در خیمها بی هراس
    نه جایی طلایه نه آواز پاس
    بزد کوس و تن بر سپه برفکند
    خروش یلان شد به ابر بلند
    درآمد ز چپ ارفش کابلی
    سوی راست آذرشن زابلی
    پس اندر نریمان و ایرانیان
    گرفتند بدخواه را در میان
    شب قیرگون شد ز گرد سپاه
    چو زنگی که پوشد پرند سیاه
    جهان پاک چون تیره دوزخ نمود
    در او تیغ چون آتش و شب چو دود
    دلیران دشمن به بند کمند
    چو دیوان شب تیره گردن به بند
    ز ترکان نرستند جز اندکی
    نشد باز جای از دو صدشان یکی
    چو از دامن ژرف دریای قار
    سپیده برآمد چو سیمین بخار
    گیاها بد از خون تبرخون شده
    دل خاره زیر تبر خون شده
    گریزندگان نزد فغفور باز
    رسیدند ، با رنج و گرم و گداز
    ستاره شمر شد غمی ز آن شتاب
    که لشکر گذر کرد نا گـه ز آب
    بدانست کافتاد خواهد شکست
    سبک نزد شه رفت زیجی به دست
    بدو گفت بر تیغ این کُه یکی
    شوم بنگرم راز چرخ اندکی
    بدین چاره بگریخت شد نا پدید
    دگر تا شه چین بُد او را ندید
    به دُمّ گریزندگان بر دمان
    بیآمد نریمان هم اندر زمان
    دو ره گُرد بودش ده و شش هزار
    برآراست از گرد ره کارزار
    ببد تند فغفور هم در شتاب
    بیآمد به پیکار ازین سوی آب
    دو لشکر رده ساختند از دو روی
    جهان گشت پر گرد پرخاشجوی
    غوکوس با مهره بر شد به هم
    ز شیپور و از نای برخاست دم
    بپوشید پهنای هامون ز مرد
    ببد خشک دریای گردون ز گرد
    ز خون گشت روی زمین پرنگار
    ز پیکان دل و چشم کیوان فکار
    زمین آنکه از بر بُد از زیر شد
    جهان را دل از خویشتن سیر شد
    ز بس گونه گونه درفش سپاه
    بهاریست گفتی همه رزمگاه
    ز تیغ اندرون برق و باران ز تیر
    ز گرد ابر تیره ز خون آبگیر
    چنان رود خون بُد که بر کوه و دشت
    سوار آشناوار بر خون گذشت
    ز بس نعل پاشیده بر دشت کین
    زره داشت پوشیده گفتی زمین
    سواران به کین گردن افراخته
    یلان نیزه بر نیزه انداخته
    ز کُه تا کُه از گرد پیوسته میغ
    ز کشور به کشور چکاکاک تیغ
    سنان را دل زنده زندان شده
    بر امید ها مرگ خندان شده
    ز خون پرندآوران پشت پیل
    چو شنگرف پاشیده بر کوه نیل
    همی تا بشد خور پس تیغ کوه
    بدین گونه بُد رزم هر دو گروه
    چو موج درفشان فرو برد سر
    پراکنده بر روی دریا گهر
    نمود از سر کوه خمیده ماه
    چو از زرّ زین بر سیاه اسپ شاه
    فروهشت شب دامن از روی جنگ
    سپه بازگشت از دو سو بی درنگ
    ببستند راه شبیخون به پیل
    طلایه پراکنده شد بر دو میل
    ز بس کز دو رو آتش افروختند
    شب تیره را دیده بر دوختند
    همی هر کسی مردم خویش جست
    یکی کشته برد و یکی مرده شست
    چو روز از جهان کارسازی گرفت
    دمید آتش و زر گدازی گرفت
    سپیده دمش گشت و کوره سپهر
    هوا بوته زرّ گدازیده مهر
    دگر باره هر دو سپه ساخته
    کشیده صف و تیغ و خشت آخته
    ز پولاد ده میل دیوار بود
    بدو بر ز خشت و سنان خار بود
    زمین پاک جنبان از آشوب و شور
    زمان خیره از نعرهٔ خنگ و بور
    هوا از درفشان درفش سران
    چو باغ بهار از کران تا کران
    چو زلف بتان شاخ منجوق باد
    گهش برنوشت و گهی برگشاد
    تو گفتی که هر یک عروسیست مـسـ*ـت
    نوان و آستیها فشانان به دست
    گرفتند رزمی گران همگروه
    هوا گرد چون قیر شد کوه کوه
    چنان کشته بر هر سوی انبار گشت
    که هر جا که بُد دشت دیوار گشت
    ز بس نعره هر کوه نیمی بکاست
    به هرکشور از خون دو صد چشمه خاست
    زمانه شب و تیغ مهتاب شد
    دل مرد چشم و سنان خواب شد
    برافروخت از نعل اسپان گیا
    بگردید بر کُه ز خون آسیا
    بغرّید کوس و بدرّید کوه
    زمین گشت تار و زمان شد ستوه
    بجوشید گردون بپوشید ماه
    بشورید قلب و بجنبید شاه
    یلان را جگر بُد ز کین تافته
    شده بانگ سست و لبان کافته
    ز سر سوده تیغ و ز کین زیر ترگ
    ز تن جان ستوه و ز جان سیر مرگ
    همه کوه درع و همه دشت نعل
    دل خور کبود و رخ ماه لعل
    درفشی فراز مه افروخته
    درفشی به خاک اندر انداخته
    ز بس خشت گردان پیکار ساز
    شده پیل چون در نیستان گراز
    به قلب اندر استاده فغفور چین
    به گردان لشکر همی گفت هین
    به هر کاو فکندی یکی کینه خواه
    همی زرّ بدادی به ترگ و کلاه
    نریمان چپ و راست اندر نبرد
    همی تاخت بر گرد گردان چو گرد
    زمین گفتی از وی بگردد همی
    سمندش جهان بر نوردد همی
    از اسپش همه دشت آوردگاه
    ز ناورد بد چرخ و از نعل ماه
    به تیغ از یکی تا بپرداختی
    به نیزه سرش بر مه انداختی
    به کین پاشنه خیز کرده سمند
    بر قلب شد با کمان و کمند
    بیفکند ده پیل و سیصد سوار
    سوی شاه چین حمله برد ابروار
    سوارانش را یکسر آواره کرد
    درفشش به نیزه همه پاره کرد
    شد افکنده چندان ز گردان چین
    که بیش از گیا کشته بُد بر زمین
    ز بس جان که از مرگ پالوده شد
    تنش سست و چنگال فرسوده شد
    ز کشته چه گویم بر آن کس که زیست
    ببخشید چرخ و ستاره گریست
    همه شاه را خوار بگذاشتند
    گریزان ز پس راه برداشتند
    پدر بُد که خسته پسر را به پای
    سپردی همی چشم و ماندی به جای
    زره دار بُد کز تن خویش پوست
    همی کند و پنداشتی درع اوست
    تنش بنگریدی که بر پای هست
    به سر دست بردی که بر جای هست
    چو دل جستی از تن سنان یافتی
    پر از ناوک تیردان یافتی
    دم خون چو رو مهین هین گرفت
    ز غم چهرهٔ شاه چین چین گرفت
    بُتش را که آورده بُد پیش باز
    به صد لابه هر گاه بردی نماز
    همی خواست پیروزی اندر نبرد
    نبد هیچ سودش فزون لابه کرد
    چو لشکرش بگریخت او نیز تفت
    در اسپ نبرد آمد از پیل و رفت
    به جندان شد و هر چه باید به کار
    بیاراست از ساز جنگ و حصار
    ز ترکان ز صد مرد ده رسته بود
    وزآن ده که بُد رسته نه خسته بود
    همه کوه و غار و در و دشت و تیغ
    بُدافنده ترگ و سر و دست و تیغ
    مرا فکنده را گرگ دل کرد پاش
    گریزنده را غول گفتی که باش
    سرا پرده و خیمه و ساز چنگ
    همان جوشن و ترکش و نیملنگ
    بت و تخت فغفور و پیلان رمه
    گرفتند گردان ایران همه
    چنین است بخش سپهر روان
    یکی زو توانا دگر نا توان
    یکی جفت تخته یکی جفت تخت
    یکی تیره روز و یکی نیک بخت
    جهان را ز تو خوی بد راز نیست
    همی گویدت گرچش آواز نیست
    نهان با تو صد گونه رنگ آورد
    زبون گیردت گر به چنگ آورد
    به خواری کشد چون به مهرت ببست
    به پای افکند چون کشیدت به دست
    چو میشت دهد پوشش و خورد و ساز
    پس آن گـه چو گرگان به دردت باز
    از آهوش تا بیشتر آگهیم
    به مهرش درون بیشتر گمرهیم
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    رسیدن گرشاسب به نزد نریمان و گرفتاری فغفور

    از آن پس نریمان چو شد چیره دست
    پس از رزم در بزم و شادی نشست
    ببد تا بیآمد جهان پهلوان
    گرفتند شادی ز سر هردوان
    سخن چند راندند از آن رزمگاه
    وزآنجا به جندان گرفتند راه
    ده و شهر و دز هر چه دیدند پاک
    بکندند و ، با خون سرشتند خاک
    تو گفتی زخوبان و از خواسته
    بهشتیست هر خیمه آراسته
    همی بُرد هر شیر جنگی شکار
    گرفته به بر آهوی مشکسار
    ز بازوش گرد میان کرده بند
    ز گیسوش در دست مشکین کمند
    فراوان بتان زینهاری شدند
    فراوان به دزها حصاری شدند
    رسیدند زی شهر جندان فراز
    سپه خیمه زد دشت شیب و فراز
    به چرخ از همه شهر بر شد خروش
    ز جوشن وران باره آمد به جوش
    به یک سو نریمان به کین دست بُرد
    برآمد دگر سو سپهدار گرد
    به هر گوشه عرّاده برساختند
    همی دیگ جوشیده انداختند
    کز آن دیگ چون آب جستی برون
    همی سوختی جانور گونه گون
    دگر بُد روان قلعهای نبرد
    براو رزم سازنده مردان مرد
    سر نیزه ها کرده چون چنگ شیر
    که مردم کشیدندی از باره زیر
    گرفتند گردان ایران و چین
    کمان های زنبوری و چرخ کین
    ز شاهین و طیاره بر هر گروه
    همی سنگ بارید چون کوه کوه
    ز پاشیدن آتش از هر کران
    همی ریخت گفتی ز چرخ اختران
    رخ مه ز گرد ابر پر چین گرفت
    سر باره از نیزه پرچین گرفت
    همه ترگ هاون شد از زخم سنگ
    سر و مغز چون سرمه از گرز جنگ
    بُد از تیر و پیکان های درشت
    هر افکنده ای چون یکی خارپشت
    جهان پهلوان کوشش اندر گرفت
    گراینده گرز گران بر گرفت
    چو بر باره مردم غمی شد ز جنگ
    جهان پهلوان رفت گرزی به چنگ
    در از آهن و باره از سنگ بود
    به کین کرد سوی در آهنگ زود
    همی زد چنان گرز کز زخم سخت
    در و قفل و زنجیر شد عـریـ*ـان عـریـ*ـان
    به شهر اندر افکند تن با سپاه
    فروزد به باره درفش سیاه
    به هر گوشه تاراج و پیکار خاست
    خروشیدن بانگ زنهار خاست
    همه بوم زن بُد ، همه کوی مرد
    همه شهر دود و همه چرخ گرد
    ز خون بسته شد بر کفِ پای گل
    نه بر پای تن بُد ، نه بر جای دل
    کجا خانه ای بُد به خوبی بهشت
    از آتش دمان دوزخی گشت زشت
    بتان را به خاک اندر افکنده تن
    به خون غرقه پیش بت اندر شمن
    به هر کوی جویی چنان خون گذشت
    که از شهر یک میل بیرون گذشت
    دو هفته چنین بود خون ریختن
    جهان پُر ز تاراج و آویختن
    چو چاره نبد شهری و لشکری
    گرفتند زنهار و خواهشگری
    از ایشان گنه پهلوان درگذشت
    سپه را ز تاراج و خون باز داشت
    نریمان همی رفت تا کاخ شاه
    ز گردش پیاده سران سپاه
    همه چاک خفتان زده بر کمر
    گرفته به کف تیغ و خشت و سپر
    هزاران پیاده به پیش اندرون
    کشیده همه خنجر آبگون
    پسِ پشت از ایران و زابل گروه
    سواران برگستوان ور چو کوه
    چو آمد سوی کاخ فغفور چین
    ابا این بسنده دلیران کین
    جهان دید پرخیل دلبر فغان
    همه بـرده از پرده بر مه فغان
    دو گلنارشان غرقه در خون شده
    دو نرگس به مه بر دو جیحون شده
    ز گل کنده شمشاد پُرتاب را
    بدو رشته دُر خسته عناب را
    به بتخانه ای بود فغفور چین
    نهاده سر از پیش بُت بر زمین
    همی خواست یاری به زارّی و درد
    ز ناگه نریمان بدو باز خورد
    بیازید و بگرفت دستش به شرم
    بسی گفت شیرین سخن های گرم
    که تاج شهی خار بنداختی
    بر از پایگه سر کشی ساختی
    شه ار چه به پایه ز هر کس فزون
    نشایدش از اندازه رفتن برون
    بیاورد بالای تا بر نشست
    پیاده همی شد رکیبش به دست
    جهان پهلوان بود بمیان شهر
    به گردش بزرگان لشکر دو بهر
    یکی تخت زیرش ز یاقوت و زر
    به دیبای چین سایبانی ز بر
    چو فغفور را دید شد پیش باز
    نشاند از بَر تخت و بردش نماز
    بسی خواست زو پوزش دلپذیر
    که این بد که پیش آمد از من مگیر
    تو دانی که پیش فریدون شاه
    من از دل یکی بنده ام نیکخواه
    نشاید به جز کام او کردنم
    که فرمانش طوقیست بر گردنم
    کسی را که روزیت بر دست اوست
    توانایی دست او دار دوست
    ترا بود از آغاز پنداشتی
    که پند مرا خوار بگذاشتی
    کنون گر ز من گشت آشفته کار
    هم از من نکو گردد ، انده مدار
    اگر چند از مار گیرند زهر
    هم از وی توان یافت تریاک بهر
    نگهبان گمارید چندی بر اوی
    وزآنجا به تاراج بنهاد روی
    پس پرده در کاخ مشکوی شاه
    نه او شد نه کس را ز بُن داد راه
    ز گنجش هم اندر زمان ده هزار
    شتروار هر چیز برداشت بار
    چه از زر چه از دیبهٔ رنگ رنگ
    چه آرایش بزم و چه ساز جنگ
    بگفتند کاین گنج کمترش بود
    بگو تا نماید دگر گنج زود
    به نیکی ورا گفت دادم نوید
    مبادا کزآن پس شود ناامید
    اگر چند خواری کند روزگار
    شهان و بزرگان نباشند خوار
    ز جندان و از گنج فغفور چین
    ز تاراج آن بوم و بر همچنین
    فراز آورید آنچه بُد در سپاه
    گزین کرد ازو پنج یک بهر شاه
    بفرمود تا نام هر یک بهم
    زدند از پی یادگاری قلم
    شتر سی هزار از درم بار کرد
    دگر نیم ازین بار دینار کرد
    ز زرینه آلت به خروارها
    ز سیمینه ، چندانکه انبارها
    شمرده شد از نافه سیصد هزار
    صد از سلهٔ زعفران شصت بار
    ز دُر چار صد تاج آراسته
    گزیده همه یک یک از خواسته
    ز یاقوت سیصد کمر بیغوی
    ز گوهر چهل گرزن خسروی
    دو صد خوان ز زرّ و ز جزع و جمست
    وز آلتش خروار تیرست و شست
    ز زرّ پیرهن سی و شش بافته
    به هم پود با تار برتافته
    طراز همه دُرّ بر زرّ ناب
    گریبان و یاقوت و درّ خوشاب
    ابا هر یکی افسری شاهوار
    هم از گونه گون طوق با گوشوار
    چهل درج پر درّ و یاره همه
    که بُد نامشان دُّر واره همه
    هزار و چهل بت ز هر پیکری
    به کردار آراسته لشکری
    ز زر بفت صد تخت بر رنگ رنگ
    که بُد کمترین جامه سی من به سنگ
    صد و سی هزار از خز و پرنیان
    دو صد رزمه نو حلهٔ چینیان
    کنیزان دگر سی هزار از چگل
    پری چهره خادم هزار و چهل
    دو ره ده هزار از بتان سرای
    همه با ستور و سلیح و قبای
    صد و سی هزار از ستور یله
    که بر دشت و کُه داشت چوپان گله
    ده و شش هزار اسپ نو کرده زین
    همه زیر بر گستوان های چین
    هزار اسپ دیگر به زرّین ستام
    از ارغوان و از تازی تیزگام
    ز خفتان و از جوش کارزار
    ز درع و کژ آکند نو سی هزار
    صد و بیست گردون همه تیغ و ترگ
    دو چندان سپرهای مدهون کرگ
    ز زر خشت تیرست و سی بار پنج
    که مردی یکی بر گرفتی به رنج
    نود بار صد جفت چینی کمان
    به زر نیزه و تیر بیش از گمان
    هزار و صد و سی جناغ پلنگ
    ز هر گوهر آراسته رنگ رنگ
    پرند آور هندویی شش هزار
    تبرزین و ناخج فزون از شمار
    صد و سی سپر گونه گونه ز زر
    غلافش ز دیبا نگار از گهر
    بی اندازه منجوق و زرّین درفش
    همان چتر ها زرد و سرخ و بنفش
    شراع و ستاره دو صد زرّ بفت
    ز دیبا سراپرده هفتاد و هفت
    دو صد خرگه اندر خور بزم و جام
    نمد خز و چوبش همه عود خام
    هم از بیکران خیمهٔ گونه گون
    از اندازه شان فرش و آلت فزون
    دگر خیمهٔ میخ او شش هزار
    سراسر ز دیبای گوهر نگار
    ز زر اندرو صد ستون ستیخ
    از ابریشمش رشته و ز سیم میخ
    ز دیبا یکی فرش زیبای او
    دو پرتاب بالا و پهنای او
    درفشان درفشی دگر از پرند
    ز گوهر چو ز اختر سپهری بلند
    که بر پیل کردندی آن را بپای
    به صد مرد برداشتندی ز جای
    بر او پیکر گرگی افراشته
    به نوک سرو پیل برداشته
    فراوان گهر زآن درفش بنفش
    کشیدند در کاویانی درفش
    سه گردون زرّین شتالنگ بود
    ز هر دارویی هفتصد تنگ بود
    فراوان دد و مرغ و نخچیر و گور
    طرازیده از زرّ و سیم و بلور
    ز عنبر یکی گنبد افراخته
    به یک باره هر سو روان ساخته
    بدودر چو کافور تختی ز عاج
    فرازش فروهشته از مشک تاج
    سرایی به بند و گشای آبنوس
    هم از زر تیرست و هفتاد کوس
    هزار و چهل جفت دندان پیل
    ز پیروزه سی تخت همرنگ نیل
    سروهای کرگ از هزاران فزون
    همه چون خمانیده زآهن ستون
    ختو هشتصد بار کز زهر بوی
    چو آید فتد هر زمان خوی ازوی
    ز کیمخت گردون دو صد بسته تنگ
    همیدون طبر خون و چینی خدنگ
    پر از نقره صندوق تیرست و شست
    ز زرش همه قفل و زنجیر بست
    پر از زر رسته چهل جفت نیز
    چهل بُد طرایف ز هر گونه چیز
    بیا کنده سی درج نو جفت جفت
    ز هر گوهر سفته و نیم سفت
    دوره چارصد تنگ قرطاس چین
    پلنگینه چرم سِفن هم چین
    ز هر موی روباه سیصد هزار
    ز سنجاب و قاقم فزون از شمار
    دوصد باره موی سمندر دگر
    که آتش نباشد براو کارگر
    دمان هفتصد پیل چون کوه نیل
    به زر بسته دندان هر زنده پیل
    دو ره چارصد یوز بد میش گیر
    به تن همچو پاشیده بر قیر شیر
    سیه گوش تیرست هریک به بند
    پلنگان آمخته هشتاد و اند
    فراوان سگ تند نخچیر در
    به جل ها پرند و به زنجیر زر
    دو صد باز و افزون ز سیصد خشین
    صد و شصت طغرل همه به گزین
    ده و شش هزار استر بارکش
    به مهد و نمدزین دو صد بار شش
    دو ره سی هزاران ز تازی هیون
    ز فرش و نمد بارشان گونه گون
    ز گاوان صد و سی هزار از شمار
    ز میشان دوشا هزاران هزار
    چو پنجه هزار دگر بـرده بود
    که هریک به صد ناز پرورده بود
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    نامه گرشاسب به نزد فریدون

    سپهبد گزید این همه چار ماه
    یکی نامه فرمود نزدیک شاه
    نویسنده قرطاس بر برگرفت
    سر خامه در مشک و عنبر گرفت
    بر آمد ز شاخ آن نگونسار سار
    که بر سیم بارد ز منقار قار
    سواری سه اسپه پیاده روان
    تنش رومی و چهره از هندوان
    همان شیرخواره کش از قیر شیر
    ز گهواره بر جست گویا و پیر
    همه تنش چشم و همه چشم گوش
    همه گوش دل ها ، همه دل خروش
    دویدندش با سرنگونی به راه
    سخن گفتنش بر سپیدی سیاه
    نگارید نام خدای از نخست
    که بی نام او دین نیاید دُرست
    خداوند هرچ آشکارست و راز
    از آهو همه پاک و دور از نیاز
    بری از گهر بی گزند از زمان
    فزون از نشان و برون از گمان
    دگر آفرین کرد بر شاه نو
    که بادش بلند افسر و گاه نو
    خدیو زمانه کی فرّمند
    گشاینده گیتی و ضحاک بند
    شه خاور و خسرو باختر
    کیومرّثی تخم و جمشید فر
    فرستاده از دین به کشور درود
    گذارنده بی کشتی اروند رود
    دهد شاه را بنده مژده ز بخت
    که بنوشتم این دیو کش راه سخت
    به خون بداندیش ز الماس کین
    بشستم همه بوم ماچین و چین
    ز جیحون شدم تا بد آن جا که مهر
    بر آن بوم تا بد نخست از سپهر
    به هر شاه بر باژ گردم نخست
    جز از کام شه کس نیارست جست
    به فغفور در سرکشی کار کرد
    نشد رام و آهنگ پیکار کرد
    بسی پند دادم برش خوار بود
    نپذرفت کش بختِ بد یار بود
    دل خیره در رأی فرهنگ تاب
    بپیچد همی چون سرش ز آفتاب
    فرستاد پیشم سپه چند بار
    پراکنده بیش از هزاران هزار
    همان جادوان ساخت تا روز جنگ
    نمودند هرگونه افسون و رنگ
    ز سرما و آوای دیو و هژبر
    ز مار بپر و اژدهای در ابر
    برآمد به هم بیست رزم گران
    شد افکنده سیصد هزار از سران
    سرانجام هم بخت شه بود چیر
    درآمد سر بخت بدخواه زیر
    همه بوم چین گشت بر هم زده
    بتان بـرده ، بتخانه آتشکده
    دگر سی هزار از گرفتاریان
    جز از بردگان اند و زنهاریان
    به بند اندرون بسته هشتاد شاه
    که با کوس زریّن و گنج اند و گاه
    مگر شاه فغفور کش نیست بند
    که شه بود و بندش ندیدم پسند
    ز گنجش یکی بهره برداشتیم
    دگر دست نابرده بگذاشتم
    مگر شاه با مهر پیش آیدش
    ببخشید گـ ـناه و بخشایدش
    نریمان یل مژدگان آورست
    که مر شاه را بنده کهترست
    به هر رزمگه در بدادست داد
    چو آید ، کند هر چه رفتست یاد
    نشستست بنده دو دیده به راه
    بدان تا نمایش چه آید ز شاه
    چه فرمان دهد دیگر از رزم سخت
    کرا دارد ارزانی این تاج و تخت
    به عنوان بر از بنده شاه گفت
    که از فرّ او هست با ماه جفت
    همه کار فغفور زیبای او
    بیاراست آن رسم دربای او
    صد و ده شتر را درم بار کرد
    چهل دیگر از بار دینار کرد
    دگر چارصد دست زربفت چین
    گزید آنچه پوشیدی از به گزین
    سرا پرده و خیمه پیشکار
    عماری و پیل و کت شاهوار
    کنیزان دوشیزه تیرست و شست
    به رخ هر یک آرایش بت پرست
    به دستور او یک به یک برشمرد
    سخن راند پس با نریمان گرد
    که در ره چنان و دار کارش به برگ
    که نبود نیازش به یک کاه برگ
    مکن کم ز خوردش همه رسم و ساز
    وز او مردمش را مدار ایچ باز
    از آن پس چهل جفت یاره ز زر
    گزین کرد و صد گوشوار از گهر
    دو ثد دانه یاقوت و لعل آبدار
    ز درّ و زبر جد دو ره صد هزار
    بفرمود کاین با تو همراه کن
    چو رفتی نثار شهنشاه کن
    گره شد ز غم بر رخ شاه چین
    ز کاهش چو افتاد بر ماه چین
    ز خسته دل زار و چشم دژم
    سرشت آتش درد بآب بقم
    همی گفت کای پادشاهی دریغ
    که ماهت نهان شد به تاریک میغ
    بدی باغ آراسته پرنگار
    درختانت کندند یکسر ز بار
    سپهری بُدی روشن از تو جهان
    شدند اختران و آفتابت نهان
    عروسی نو آیین بُدی گاه را
    ربودند ناگه ز تو شاه را
    ندانم که کی بینمت نیز باز
    ابا روز شادی و آرام و ناز
    دو جز عش ز لؤلؤ شده ناپدید
    همی زد ز خون نقطه بر شنبلید
    برآرد جهان سرکشان را زکار
    کند نرمشان گردش روزگار
    سپهر روانرا ببد دستبرد
    بسست این چنین چند خواهی شمرد
    یکی دایره ست آبگون چنبری
    فراوان درین دایره داوری
    نه مر پادشاه و نه مر بنده را
    شناسد نه نادان نه داننده را
    تو ای دانشی چند نالی ز چرخ
    که ایزد بدی دادت از چرخ برخ
    نگر نیک و بد تا چه کردی ز پیش
    بیابی همان باز پاداش خویش
    چو از تو بود کژی و بی رهی
    گـ ـناه از چه بر چرخ گردان نهی
    ز یزدان شمر نیک و بدها دُرست
    که گردون یکی ناتوان همچو تست
    نریمان چو دید اشک فغفور و درد
    رخش گشته ماننده برگ زرد
    بد گفت مندیش چندان به راه
    شکیب آر تا من سوم پیش شاه
    به یزدان که بنشینم آن گـه ز پای
    نگر کامت آرم سراسر به جای
    شد و برد پیش آن همه خواسته
    اسیران و خوبان آراسته
    همه راه پیوسته پنجاه میل
    ستور و شتر بود و گردون و پیل
    ز گردون به گردون شده بانگ و جوش
    جهان پر درای و جرس پر خروش
    شه چین جدا بافغستان و رخت
    همی رفت بر پیل با تاج و تخت
    ورا جای بر زنده پیلی سپید
    مهان بر هیونان عودی هوید
    سخن جز به دستور سالار بار
    نگفتی به ره در جهان نهان و آشکار
    خور و پوشش و فرش و خوبان به هم
    نکرد ایچ از آن رسم کش بود کم
     

    ZahraHayati

    کاربر اخراجی
    عضویت
    2016/07/03
    ارسالی ها
    5,724
    امتیاز واکنش
    58,883
    امتیاز
    1,021
    خبر یافتن فریدون از آمدن نریمان


    ازین مژده چون آگهی یافت شاه
    بر افروخت از ماه برتر کلاه
    هزار اسپ بالای زرینه ساز
    فرستاد با لشکر از پیشباز
    دو ره پیل سیصد چو دریا به جوش
    ز برگستوان دار و از درع پوش
    ز صندوق پیلان خروشنده نای
    غریوان شده زنگ و کوس و درای
    دو صد پیل در دیبه رنگ رنگ
    ز برشان درفش دلیران جنگ
    همه پیلبانان به زرین کمر
    ز دُر تاجستان ، گوشوار از گهر
    پلنگان به زنجیر زرّینه بند
    همان گرگ و شیر ژیان در کمند
    شد آمل بهشتی نو آراسته
    درم ریز و دیبا فشان خواسته
    سه منزل سپه داده زی راه روی
    دورویه زده صف به کردار کوی
    تبیره زنان پیش و بازیگران
    سران می دهنده به یکدیگران
    سپر در سپر گیل مشکین کله
    خروشان همه چون هژیر یله
    ز رنگین سپرها چنان بُد زمین
    کجا چرخ در چرخ دیبای چین
    همه مردم شهر بی راه و راه
    زده صف به دیدار فغفور شاه
    طرازیده بر پیل اورنگ اوی
    ز گوهر گرفته جهان رنگ اوی
    یکی چتر طاووس رنگ از برش
    ابر سر ز یاقوت و دُر افسرش
    بَر درگه شه چو آمد فراز
    چنان کش همی دید شاه از فراز
    ز پیل زیان آوریدند زیر
    زمانی بماندند بر جای دیر
    ببردند زی کاخ شاه بلند
    نهادند بر پایش از زرّ بند
    فریدون نیاورد ازو هیچ یاد
    نپرسیدش از بُن نه امید داد
    برش نیز یک هفته نگذاشت کس
    بباد فرهش بد همین کرد بس
    نریمان بر شه شد از گرد راه
    گرفت آفرین داد نامه به شاه
    نخست از نثار آنچه بُد پیش برد
    پس آن گـه دگر هدیه ها برشمرد
    به یک هفته در هفتصد بار شش
    بُد از پیش شه مردم بارکش
    همی گفت چون کشور چین که دید
    که چندین شگفت از وی آمد پدید
    نه در گنج ماند و نه در کاخ جای
    نه در باغ و ایوان و نه در سرای
    کشنده سته مانده بی پای و پی
    شمارنده از رنج خون گشت خوی
    از آن پس نریمان به پای ایستاد
    فروبست دست و زبان برگشاد
    به بـ..وسـ..ـه نشان کرد مر خاک را
    گرفت آفرین خسرو پاک را
    ز فغفور و آرایش کشورش
    سخن راند و از گنج و از لشکرش
    که شاهی سزا افسر و گاه را
    ندیدم چو او جز شهنشاه را
    اگر بر خرد خیره بیداد کرد
    شدش گنج و رنجش همه باد کرد
    نپیچد شه از مردمی رأی خویش
    فرستدش دلخوش سوی جای خویش
    نباید بُد ایمن به بخت ارچه چیر
    که دولت نماندست یک جای دیر
    که داند که این چرخ بدساز چیست
    نهانیش با هر کسی راز چیست
    به رنجست آنکش هنرها مِهست
    نکوکاری و نیکنامی بهست
    که ماند نکونامی ایدر به جای
    بود با تو نیکی به دیگر سرای
    شمر یافه تر زندگانی تو آن
    که نکنی نکویی و داری توان
    بود دوری از بد ره بخردی
    بهی نیکی و دوریت از بدی
    به تلخی چو ز هست خشم از گزند
    ولیکن چو خوردیش نوشست و قند
    ببخشود شه ز آن سخن ها و گفت
    بزرگی فغفور نتوان نهفت
    ورا این بزرگیش بی راه کرد
    که با ما به کین دست بر ماه کرد
    ازین نیست باد فره اکنونش بیش
    که یک هفته شد تا نخواندمش پیش
    ببر خلعت و بند بردار ازوی
    به پوزش دلش پاک از اندُه بشوی
    بگویش گـ ـناه از تو آمد نخست
    که فرمان ما داشتی خوار و سست
    کمان ، گاه ضحاک بنداختی
    چو گاه من آمد به زه ساختی
    من این بد مکافات آن ساختم
    نه ز آن کارج تو شاه نشناختم
    کنون بودنی بود مندیش هیچ
    امید بهی دار و رامش پسیچ
    مر این خانه را خانه خویش دان
    مرا گرچه بیگانه از خویش دان
    به تو گر بدی کردم از آزمون
    به هر بد کنم صد نکویی فزون
    ز دیدار تو شرم دارم همی
    بدین کرده ها پوزش آرم همی
    ز خواری و رنجی کت آمد مشیب
    گـه گیتی چنینست بالا و شیب
    سپهر روان با کسی رام نیست
    ز نیک و بد و ماش آرام نیست
    چو پرّنده مرغیست فرخنده بخت
    جهان باغ و ماها سراسر درخت
    به باغ اندرون مرغ پرّان ز جای
    نشیند بر آن شاخ کآندیش رأی
    بر آن باش فردا که هر دو به کام
    نشینیم یک جای و گیرم جام
    نریمان شد و برد خلعت پگاه
    بپوشید و شد شاد فغفور شاه
    گرفت آفرین پشت را داد خم
    ز شادی به چشم اندر آورد نم
    چو شاه فروزندگان از سپهر
    ز پیروزه گون تخت خود دید چهر
    فریدون پگه کرد سوری پسیچ
    کز آن سان نبد دیده فغفور هیچ
    به گلشن گهی کز دو سو داشت در
    نمودند دیدار با یکدیگر
    ز هر در درآمد یکی ، تا ز جای
    نه برخاست باید یکی را به پای
    به بر یکدیگر را گرفتند شاد
    به پوزش سخن چند کردند یاد
    نخستین گرفتند بر خوان نشست
    پس از آن گـه به بگماز بردند دست
    نشستنگهی بود ایوان چهار
    ز هر گونه آراسته چون بهار
    میان اندرون خانه رنگ رنگ
    ز مینا گِل او ز بیجاده سنگ
    همه بومش از صندل و چوب عود
    بدو اندر از زرّ سیصد عمود
    معلق بدو چارصد کنگره
    ز جزع و بلور و گهر یکسره
    بساطش سراسر زبر جد نگار
    همه شفشه زرّ بد پود و تار
    ابر پیشگه تختی از لاژورد
    گهر در گهر ساخته سرخ و زرد
    دو صد طاس پر عنبر از پیش تخت
    زده در میانشان ز مرجان درخت
    ز زرّ بی کران نار و نارنج بود
    که هر یک بهای یکی گنج بود
    همه دانه نار یاقوت و دُر
    ز کافور نارنج ها کرده پُر
    طبق های نقل از عقیق یمن
    پُر از مشک کرده بلورین لگن
    ز هر سو یکی باد بیزن ز بر
    فروهشته از پرّ طاووس نر
    ز کافور شمامها ریخته
    تل عود و آتش برآمیخته
    پر از درّ و یاقوت هر جای جام
    خمی پخته می هر سوی از سیم خام
    به هر گوشه جز عین یکی آب گیر
    گلاب آب و دُر سنگ و ریگش عبیر
    ز سیم و ز زر مرغ و پیل و دده
    به نیرنگ کرده روان بر رده
    چو نخچیرگاهی به وقت بهار
    در او هم گلستان و هم گل به بار
    هزار از بزرگان خسرو پرست
    تکوک بلورین و بالغ به دست
    بتان سرایی میان بسته تنگ
    به کف جام وز جامه طاووس رنگ
    همه سرو سیمین به زرّین کمر
    همه میگسار آهوی مشک سر
    به شمشاد پوینده عنبر فروش
    به یاقوت گوینده در خنده نوش
    فروزان به مجمر یکی عود خشک
    فشانان به باد آن دگر گرد مشک
    می زرد بد در بلورین ایاغ
    چو در آب پاک از نمایش چراغ
    نوا پیشگان بر گرفتند رود
    همی جام می داد جان را درود
    بدینسان فریدون مهی بیشتر
    همی ساخت هر روز بزمی دگر
    همه یاد فغفور چین خواستی
    به شادیش با جام برخاستی
    ز هر تحفه چندانش آورد پیش
    که هم چین شدش خوار و هم گنج خویش
    از آن پس نریمان یل را نواخت
    ز بهرش بسی خسروی هدیه ساخت
    صدش بدره بخشید دینار گنج
    ز هر دیبه رخت پنجاه و پنج
    دو صد ریدگ ترک با اسپ و ساز
    پری چهره سی خادم دلنواز
    ز شمشیر و ترگ و سپر بی شمار
    ز خفتان و از درع و جوشن هزار
    ز گستردنی بار سیصد هیون
    شراع و ستاره ده از گونه گون
    زرنج و همه غور و زابلستان
    هم از بلخ تا بوم کابلستان
    بدو داد پیوسته تا مرز سند
    نبشته همین عهدها بر پرند
    سزا هر که را بود با او بهم
    گهر داد و بالا و زرّ و درم
    دگر هر چه بُد اندر آن بزمگاه
    ز خوبان و از فرش وز تخت و گاه
    ببخشود یکسر به فغفور چین
    یکی کرسی نغز دادش جز این
    ز زر بر سرش کودکی میگسار
    به کف جامی از گوهر شاهوار
    هر آن گـه که شه دست بفراشتی
    وی آن جام می پیش او داشتی
    چو خوردی به آواز گفتی که نوش
    ازو بستدی باز بودی خموش
    شراعی که از پرّ سیمرغ بود
    بدادش پُر از گوهر نابسود
    دگر تاجی از گوهر شاهوار
    که شب شمع با او نبودی به کار
    بدادش ز بیچاره تختی دگر
    طرازیده بر پشت شیری ز زر
    که هر ساعت آن شیر جستی ز جای
    زدی نعره آن گـه نشستی ز پای
    به کام اندر آتش دمیدی ز دور
    شدی زو هوا پُر بخار بخور
    دو یاقوت دادش دگر لعل رنگ
    صد و بیست مثقال هر یک به سنگ
    چهل دّر دیگر همه نابسود
    که هر یک مِه از خایه باز بود
    به مثقال سی سرخ گوگرد پاک
    به یکپاره چون اختری تابناک
    دگر هر چه از چین بُد آورده چیز
    سراسر بدو باز بخشید نیز
    به درگاه او باز فغفور شاه
    ببخشید یک یک همه بر سپاه
    جز آن افسرین گوهر شاهوار
    دگر آنچه در راهش آمد به کار
    شه گیتی از بهر گرشاسب باز
    بسی هدیه گونه گون کرد ساز
    هم از کوس و منجوق وز تخت زر
    هم از پیل و بالا و تیغ و کمر
    قبا و کلاه گهربفت خویش
    دگر هدیه هر چیز دَر گنج بیش
    همه بوم ماهان و جای مهان
    هم از قهستان تا در اصفهان
    بدو داد تا مرز قزوین و ری
    یکی عهد بر نامش افکند پی
    مهانی که بودند با او به چین
    سزا هدیه ها داد نو هم چنین
     
    بالا