معرفی برخی گیاهان تیره گرامینه
گیاه جو (Hordeum vulgarel) و ویژگی های گیاه شناسی آن
گیاه جو (Hordeum vulgarel)
گیاه جو (Hordeum vulgarel) و ویژگی های گیاه شناسی آن
جو گیاهی علوفه ای است از تیره ی گرامینه که قدمت آن را زیادتر از گندم و ارزن می دانند. دانشمندان گیاهشناسی عقیده دارند که جو یکی از قدیمی ترین گیاهان زراعی بوده و مبدأ آن را برخی از گیاه شناسان از آفریقا و عده ای نیز از آسیا به خصوص سوریه می دانند. قدیمی ترین جو از ارقام دو ردیفه ی وحشی می باشد که در حفاریهای جنوب اروپا بدست آمده و معلوم شده که در عصر حجر کشت شده است. این گیاه از شمال سوئد، خاورمیانه تا مصر، همچنین از سطح دریا تا ارتفاع ۴۰۰۰ متری (هیمالیا) کشت می شده است.
به طور کلی سنبلچه جو ساده است و فقط حاوی یک گل می باشد. از طرف دیگر سنبلچه ها به صورت گروهی از سه گل که در قاعده ی گره هر محور سنبله باشد قرار می گیرند. اشکال مختلف جو از لحاظ ساختمان سنبله با هم اختلاف قابل ملاحظه ای دارند.
به طور کلی از محل هر گروه سنبله، سه سنبلچه تک گل با پوشینه های تحلیل رفته خارجی بوجود می آیند. حال چنانچه از این سه سنبلچه تک گل فقط یک گل وسط بارور گردد در این صورت جو دو پر یا دو ردیفه و چنانچه هر سه گل بارور کردند جو چند ردیفه شناخته می شود. از طرف دیگر در صورتی که هر سه گل بارور تراکم کمتری داشته باشند، در این صورت دانه های تشکیل شده دارای رشد و نمو نامتناسبی شده (سنبلچه وسط کامل و قرینه دار، در حالیکه سنبلچه های جانبی متمایل و مسطح است.) و جو به اصطلاح چهار ردیفه شاخته می شوند.
جو مانند گندم در مناطق مختلف که دارای شرایط آب و هوایی متفاوت می باشند رشد کرده و محصول تولید می نماید. مقاومت آن در مقابل گرما بیش از گندم بوده و گیاهی است که برای رشد و نمو احتیاج به روزهای بلند دارد و در مناطقی که طول روز ۱۲ تا ۱۳ ساعت باشد بهتر رشد می نماید. سرعت و قدرت تولید جوانه بهتر و بیشتر از گندم است.
زمان کاشت جو در هر منطقه بستگی به شرایط جوی، بافت خاک و نوع زراعت دارد.
در مورد جوهای پاییزه زمانی باید اقدام به کشت بذر نمود که گرمای تابستان تمام شده و سرمای پاییزه و زمستان شروع نشده باشد. هرگاه در مناطق سرد یا معتدل نسبت به کاشت جوهای پاییزه دیرتر از موعد مقرر اقدام گردد به علت شیوع سرما در اواسط یا اواخر پاییز، جو پنجه تولید نموده که در چنین حالتی در بهار پنجه تولید نمی کند لذا در چنین شرایطی باید در پاییز زود کاشته شود تا قبل از شروع سرما پنجه ی کافی از آنها به وجود آید. در مناطق سردسیر معمولا جوهای پاییزه را در اواخر تابستان و اوایل پاییز و در مناطق معتدل حدود ۱۵ روز دیرتر می باید کشت کرد.
در مورد جوهای بهاره زمانی که یخبندان و سرمای زمستان تمام شده کشت باید انجام شود تا سرما به جوانه ی اولیه آن صدمه ای وارد نیاورد. جوهای بهاره در مقابل سرما مقاومت کمتری نسبت به جوهای پاییزه داشته و مقاومت متوسط آنها ۵- و ۷در جه است. از طرف دیگر قدرت تولید پنجه در جوهای بهاره کمتر از جوهای پاییزه می باشد.
به طور کلی سنبلچه جو ساده است و فقط حاوی یک گل می باشد. از طرف دیگر سنبلچه ها به صورت گروهی از سه گل که در قاعده ی گره هر محور سنبله باشد قرار می گیرند. اشکال مختلف جو از لحاظ ساختمان سنبله با هم اختلاف قابل ملاحظه ای دارند.
به طور کلی از محل هر گروه سنبله، سه سنبلچه تک گل با پوشینه های تحلیل رفته خارجی بوجود می آیند. حال چنانچه از این سه سنبلچه تک گل فقط یک گل وسط بارور گردد در این صورت جو دو پر یا دو ردیفه و چنانچه هر سه گل بارور کردند جو چند ردیفه شناخته می شود. از طرف دیگر در صورتی که هر سه گل بارور تراکم کمتری داشته باشند، در این صورت دانه های تشکیل شده دارای رشد و نمو نامتناسبی شده (سنبلچه وسط کامل و قرینه دار، در حالیکه سنبلچه های جانبی متمایل و مسطح است.) و جو به اصطلاح چهار ردیفه شاخته می شوند.
جو مانند گندم در مناطق مختلف که دارای شرایط آب و هوایی متفاوت می باشند رشد کرده و محصول تولید می نماید. مقاومت آن در مقابل گرما بیش از گندم بوده و گیاهی است که برای رشد و نمو احتیاج به روزهای بلند دارد و در مناطقی که طول روز ۱۲ تا ۱۳ ساعت باشد بهتر رشد می نماید. سرعت و قدرت تولید جوانه بهتر و بیشتر از گندم است.
زمان کاشت جو در هر منطقه بستگی به شرایط جوی، بافت خاک و نوع زراعت دارد.
در مورد جوهای پاییزه زمانی باید اقدام به کشت بذر نمود که گرمای تابستان تمام شده و سرمای پاییزه و زمستان شروع نشده باشد. هرگاه در مناطق سرد یا معتدل نسبت به کاشت جوهای پاییزه دیرتر از موعد مقرر اقدام گردد به علت شیوع سرما در اواسط یا اواخر پاییز، جو پنجه تولید نموده که در چنین حالتی در بهار پنجه تولید نمی کند لذا در چنین شرایطی باید در پاییز زود کاشته شود تا قبل از شروع سرما پنجه ی کافی از آنها به وجود آید. در مناطق سردسیر معمولا جوهای پاییزه را در اواخر تابستان و اوایل پاییز و در مناطق معتدل حدود ۱۵ روز دیرتر می باید کشت کرد.
در مورد جوهای بهاره زمانی که یخبندان و سرمای زمستان تمام شده کشت باید انجام شود تا سرما به جوانه ی اولیه آن صدمه ای وارد نیاورد. جوهای بهاره در مقابل سرما مقاومت کمتری نسبت به جوهای پاییزه داشته و مقاومت متوسط آنها ۵- و ۷در جه است. از طرف دیگر قدرت تولید پنجه در جوهای بهاره کمتر از جوهای پاییزه می باشد.
گیاه جو (Hordeum vulgarel)