اطلاعاتی جامع در مورد کهکشان راه شیری-قسمت اول
کهکشان راه شیری متشکل از 200-400 میلیارد ستاره است که خورشید ما نیز یکی از این ستاره هاست که در بازوی جبار قرار دارد . راه شیری دارای 100-150 هزار سال نوری است .ضخامت 1000 سال نوری است و همچنین فاصله ستاره ما یعنی خورشید تا مرکز راه شیری تقریبا 29000 سال نوری میباشد .
خورشید هر 250 میلیون سال یک بار به دور مرکز راه شیری میچرخد . {به این سال کیهانی میگوییم }
کهکشان ما نیز با سرعت بین 552-630 کیلومتر بر ثانیه در فضا حرکت میکند . نزدیک ترین کهکشان به راه شیری کهکشان "اندرومدا " نام دارد که اولین بار عبدالرحمن صوفی دانشمند قرن 11 ایرانی ان را حدس زد ولی تا قرن 20 وجود ان به عنوان کهکشان مستقل تایید نشد . هابل این کهکشان را در دهه 20 میلادی کشف کرد .
به نظر میرسد که نوار مات راه شیری از قوس به سمت غرب و از صورتهای فلکی کژدم –ارا- گونیا- مثلث جنوبی – دو پرگار – قنطورس – مگس جنوبی –چلیپا- شاه تخته – بادبان – کشتیدم – سگ بزرگ – تک شاخ – شکارچی و دو پیکر – ثور و ارابه ران – برساووش – اندرومدا – ذات الکرسی –قیفاووس – دجاجه –چلپاسه – روباهک –پیکان و عقاب و مارافسای و سپر
گذر کرده و دوباره به سمت قوس بر میگردد . صفحه کهکشانی در حدود 60 درجه نسبت به دایره البروج {صفحه مدار زمین } انحراف دارد . راه شیریبه استوای سماوی در شمالی ترین نقطه خود از صورت فلکی ذات الکرسی و در جنوبی ترین نقطه خود از صورت فلکی چلیپا گذر میکند این موضوع نشان دهنده انحراف صفحه استوای زمین و صفحه دایر ه البروج نسبت به صفحه کهکشانی است .
به طور کلی ستاره های راه شیری را میتوان با توجه به عمر و مواد سازنده شان در دو جمعیت دسته بندی کرد . دسته اول ستارگان شامل ستارگان جوان است که اغلب در بر گیرنده عناصر سنگین تری هستند این عناصر در اغاز از ستاره های قبلی وجود امده اند . بیشتر ستاره های کهکشان راه شیری در این دسته هستند .
جایی که مواد لازم برای شکل گیری ستارگان به وفور وجود داشته باشد ستاره های جمعیت دسته دوم و دارای فلز کمتر شکل میگیرد و عمدتا در هاله قرار میگیرند اما در برامدگی مرکز راه شیری نیز وجود دارند . بیشتر انها در خوشه های کروی یعنی جایی که تمامی موادلازم برای ساخت ستاره استفاده و دیگر ستاره ای تشکیل نمیشوند جای گرفته اند ...
اما با وجود اینکه راه شیری مملو از ستاره و خانواده ای از ستارگان است ولی فضاهای عظیمی در بین ستارگان از گاز و غبار کیهانی است که در سرتاسر راه شیری جولان میدهند . ویژگی این فضای بین ستاره ای و این غبارها چیست و چه اهمیتی برای شناخت دارند ؟
فضای بین ستارگان درون و اطراف قرص ستاره ای را قرصی از گاز پر کرده است که محیط بین ستاره ای نام دارد . این قرص گاز گستره شعاعی قابل مقایسه ای با قرص ستارگان دارد . ضخامت این لایه گازی از صدها سال نوری برای گازهای سردتر تا هزاران سال نوری برای گازهای گرمتر متغیر است .
راه شیری (قسمت دوم )
"محیط بین ستاره ای " که عمدتا متشکل از هیدروژن و غبار است – چیزی در حدود 10 درصد جرم عادی راه شیری را به خود اختصاص داده است ستاره ها در محیط بین ستاره ای شکل میگیرند. محیط بین ستاره ای به طور یکنواختی گسترده نشده است . در محل تشکیل ستاره ها ابرهایی با مواد چگال تر و در برخی نواحی که پر ستاره هستند – فضای کم تراکمی وجود دارد – در محیط بین ستاره ای هر ناحیه دمای ویژه ای دارد . در نواحی سردتر در دمای حدود منفی 260 در جه سانتی گراد هیدروژن به صورت ابرهای مولکولی موجود دارد .
در این ابرهای مولکولی سرد به جز هیدروژن مولکولهای دیگری نیز وجود دارند . و با رمبش چنین ابرهایی ستاره ها شکل میگیرند .
علاوه بر این در این محیط ابرهایی از جنس هیدروژن خنثی با دماهایی از منفی 170 تا 730 در جه سانتی گراد و مناطقی با هیدروژن یونیذه شده که از ستاره ها گرما گرفته اند با دمای حدود 10000 سانتی گراد وجود دارند .
انها معمولا ذره های جامد کوچکی هستند که بیند 0.01 تا 0.1 میکرومتر قطر داشته و از کربن ..سیلیکات یا اهن به همراه پوششی از اب و یخ امونیاکی یا در نواحی سردتر دی اکسید کربن جامد تشکیل شده اند . ذرات غبار با جذب نور ستارگان شکلی که از انها میبینیم را تحت تاثیر قرار میدهند .
مرکز راه شیری از بخش های دیکر راه شیری متفاوت تر است . این برامدگی میله ای شکل از ستارگان زر و قرمز پیر و مقداری گاز تشکیل شده است . حجم زیاد گاز و غبار این ناحیه را از دید تلسکوپ های مرئی پنهان کرده است و تنها با تلسکوپ های رادیویی و فروسرخ میتوان به این ناحیه نفوذ یافت .
فوران های بزرگ و بسیار پرسرعت گاز و میدان های مغناطیسی قوی از ویژگیهای این ناحیه هستند از برامدگی مرکزی به جسمی چگال پناه داده است که به نظر میرسد جرم بسیار عظیمی داشته باشد . این جرم زیاد به نظر میرسد یک سیاه چاله مرکزی باشد . مطالعات نشان میده ابر سیاه چاله ها در مرکز اکثر کهکشان ها موجود است .
در داخلی ترین ناحیه راه شیری با گستره صد سال نوری ... میدان مغناطیسی با شدت هزار برابر میدانهای دیگر موجود در راه شیری وجود دارد . این میدانها ساختاری قوسی شکل در محیط بین ستاره ای به وجود میاورند . و بدین صورت قابل تشخیصند . منشا این میدان خیلی مشخص نیست .
کهکشان راه شیری متشکل از 200-400 میلیارد ستاره است که خورشید ما نیز یکی از این ستاره هاست که در بازوی جبار قرار دارد . راه شیری دارای 100-150 هزار سال نوری است .ضخامت 1000 سال نوری است و همچنین فاصله ستاره ما یعنی خورشید تا مرکز راه شیری تقریبا 29000 سال نوری میباشد .
خورشید هر 250 میلیون سال یک بار به دور مرکز راه شیری میچرخد . {به این سال کیهانی میگوییم }
کهکشان ما نیز با سرعت بین 552-630 کیلومتر بر ثانیه در فضا حرکت میکند . نزدیک ترین کهکشان به راه شیری کهکشان "اندرومدا " نام دارد که اولین بار عبدالرحمن صوفی دانشمند قرن 11 ایرانی ان را حدس زد ولی تا قرن 20 وجود ان به عنوان کهکشان مستقل تایید نشد . هابل این کهکشان را در دهه 20 میلادی کشف کرد .
به نظر میرسد که نوار مات راه شیری از قوس به سمت غرب و از صورتهای فلکی کژدم –ارا- گونیا- مثلث جنوبی – دو پرگار – قنطورس – مگس جنوبی –چلیپا- شاه تخته – بادبان – کشتیدم – سگ بزرگ – تک شاخ – شکارچی و دو پیکر – ثور و ارابه ران – برساووش – اندرومدا – ذات الکرسی –قیفاووس – دجاجه –چلپاسه – روباهک –پیکان و عقاب و مارافسای و سپر
گذر کرده و دوباره به سمت قوس بر میگردد . صفحه کهکشانی در حدود 60 درجه نسبت به دایره البروج {صفحه مدار زمین } انحراف دارد . راه شیریبه استوای سماوی در شمالی ترین نقطه خود از صورت فلکی ذات الکرسی و در جنوبی ترین نقطه خود از صورت فلکی چلیپا گذر میکند این موضوع نشان دهنده انحراف صفحه استوای زمین و صفحه دایر ه البروج نسبت به صفحه کهکشانی است .
به طور کلی ستاره های راه شیری را میتوان با توجه به عمر و مواد سازنده شان در دو جمعیت دسته بندی کرد . دسته اول ستارگان شامل ستارگان جوان است که اغلب در بر گیرنده عناصر سنگین تری هستند این عناصر در اغاز از ستاره های قبلی وجود امده اند . بیشتر ستاره های کهکشان راه شیری در این دسته هستند .
جایی که مواد لازم برای شکل گیری ستارگان به وفور وجود داشته باشد ستاره های جمعیت دسته دوم و دارای فلز کمتر شکل میگیرد و عمدتا در هاله قرار میگیرند اما در برامدگی مرکز راه شیری نیز وجود دارند . بیشتر انها در خوشه های کروی یعنی جایی که تمامی موادلازم برای ساخت ستاره استفاده و دیگر ستاره ای تشکیل نمیشوند جای گرفته اند ...
اما با وجود اینکه راه شیری مملو از ستاره و خانواده ای از ستارگان است ولی فضاهای عظیمی در بین ستارگان از گاز و غبار کیهانی است که در سرتاسر راه شیری جولان میدهند . ویژگی این فضای بین ستاره ای و این غبارها چیست و چه اهمیتی برای شناخت دارند ؟
فضای بین ستارگان درون و اطراف قرص ستاره ای را قرصی از گاز پر کرده است که محیط بین ستاره ای نام دارد . این قرص گاز گستره شعاعی قابل مقایسه ای با قرص ستارگان دارد . ضخامت این لایه گازی از صدها سال نوری برای گازهای سردتر تا هزاران سال نوری برای گازهای گرمتر متغیر است .
راه شیری (قسمت دوم )
"محیط بین ستاره ای " که عمدتا متشکل از هیدروژن و غبار است – چیزی در حدود 10 درصد جرم عادی راه شیری را به خود اختصاص داده است ستاره ها در محیط بین ستاره ای شکل میگیرند. محیط بین ستاره ای به طور یکنواختی گسترده نشده است . در محل تشکیل ستاره ها ابرهایی با مواد چگال تر و در برخی نواحی که پر ستاره هستند – فضای کم تراکمی وجود دارد – در محیط بین ستاره ای هر ناحیه دمای ویژه ای دارد . در نواحی سردتر در دمای حدود منفی 260 در جه سانتی گراد هیدروژن به صورت ابرهای مولکولی موجود دارد .
در این ابرهای مولکولی سرد به جز هیدروژن مولکولهای دیگری نیز وجود دارند . و با رمبش چنین ابرهایی ستاره ها شکل میگیرند .
علاوه بر این در این محیط ابرهایی از جنس هیدروژن خنثی با دماهایی از منفی 170 تا 730 در جه سانتی گراد و مناطقی با هیدروژن یونیذه شده که از ستاره ها گرما گرفته اند با دمای حدود 10000 سانتی گراد وجود دارند .
انها معمولا ذره های جامد کوچکی هستند که بیند 0.01 تا 0.1 میکرومتر قطر داشته و از کربن ..سیلیکات یا اهن به همراه پوششی از اب و یخ امونیاکی یا در نواحی سردتر دی اکسید کربن جامد تشکیل شده اند . ذرات غبار با جذب نور ستارگان شکلی که از انها میبینیم را تحت تاثیر قرار میدهند .
مرکز راه شیری از بخش های دیکر راه شیری متفاوت تر است . این برامدگی میله ای شکل از ستارگان زر و قرمز پیر و مقداری گاز تشکیل شده است . حجم زیاد گاز و غبار این ناحیه را از دید تلسکوپ های مرئی پنهان کرده است و تنها با تلسکوپ های رادیویی و فروسرخ میتوان به این ناحیه نفوذ یافت .
فوران های بزرگ و بسیار پرسرعت گاز و میدان های مغناطیسی قوی از ویژگیهای این ناحیه هستند از برامدگی مرکزی به جسمی چگال پناه داده است که به نظر میرسد جرم بسیار عظیمی داشته باشد . این جرم زیاد به نظر میرسد یک سیاه چاله مرکزی باشد . مطالعات نشان میده ابر سیاه چاله ها در مرکز اکثر کهکشان ها موجود است .
در داخلی ترین ناحیه راه شیری با گستره صد سال نوری ... میدان مغناطیسی با شدت هزار برابر میدانهای دیگر موجود در راه شیری وجود دارد . این میدانها ساختاری قوسی شکل در محیط بین ستاره ای به وجود میاورند . و بدین صورت قابل تشخیصند . منشا این میدان خیلی مشخص نیست .