سمنان برنامه سفر كويری از دامغان به یزد

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مقاله‌های مرتبط:

• کویر مصر؛ آشنایی با مقاصد تورهای طبیعت گردی ایران
• برنامه سفر آخر هفته از اصفهان به کویر مصر و شهر خور و بیابانک
• حقایق کویر و کلوت شهداد: چهارمین جاذبه طبیعی جهان

کویرها، بخش بزرگی از خاک ایران را فرا گرفته‌اند و تقریبا بخش اعظم مناطق مرکزی تا جنوب و شرق را احاطه کرده‌اند. در این متن، شما برای سفر به شهر تاریخی یزد، از مسیر کویر راهنمایی می‌شوید. این مسیر پیشنهادی از دامغاندر استان سمنان آغاز می‌شود و از میان بزرگ‌ترین کویر ایران، یعنی دشت کویرعبور می‌کند و ۶۷۰ کیلومتر بعد، به یزد می‌رسد. در کویر پهناور مرکز ایران که از دامنه‌های جنوبی البرز شروع می‌شود، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعددی وجود دارد که در مسیر پیشنهادی، با بخشی از آن‌ها مواجه خواهید شد. با یک خودرو قبراق و با آگاهی کافی، سفر به سرزمین سحرآمیز را شروع و خودتان را بر سر خوان بیکران کویر، مهمان کنید.

چطور برسیم؟
معلمان به جندق
معلمان تا جندق: برای رسیدن به معلمان، باید دامغان را به سمت جنوب بروید. از دامغان تا معلمان حدود ۱۲۰ کیلومتر راه دارید. بعد از معلمان، وارد بخش اصلی کویر می‌شوید. در این مسیر تقریبا هیچ آبادی وجود ندارد و بعد از ۱۴۰ کیلومتر سفر در کویر محض و لم یزرع، به جندق خواهید رسید.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
از جندق تا یزد:
از شهر جندق، به دو صورت می‌توانید به یزد برسید: مسیر اول که مستقیم به سمت جنوب است، از چوپانان و مهدی‌آباد می‌گذرد و پس ازاردکان و میبد به یزد می‌رسد. ابتدا ۴۰ كیلومتر بعد از جندق سه راهی پلیس راه را باید به سمت راست بروید و سپس در چوپانان خروجی اردكان را به سمت چپ بپیچید. این مسیر حدود ۲۸۵ کیلومتر است و در مسیر می‌توانید به بازدید از شهرهای کویری اردکان و میبد هم بروید.

مسیر دوم، ۴۰ کیلومتر پس از جندق به سمت شرق جدا می‌شود و پس از ۷۰ کیلومتر به خور می‌رود. از خور مسیر به سمت جنوب ادامه پیدا می‌کند و پس از عبور از بیاضه، رباط پشت بادام، ساغند و خرانق و طی مسیر ۳۰۰ کیلومتری به یزد می‌رسد. در این مسیر هم به مناطق کویری بسیار زیبای مرکزی دسترسی خواهید داشت.

چه می‌بینیم؟
راه ۶۸۰ کیلومتری دامغان تا یزد، مسیری زیبا و پر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی است که اگر بخواهید همه آن‌ها را ببینید باید چهار تا پنج روز وقت بگذارید.

در آغاز سفرتان که دامغان باشد، با این جاذبه‌ها رو به رو خواهید شد:

دامغان
مسجد تاریخانه، معروف‌ترین اثر تاریخی دامغان مسجد تاریخانه است؛ اثری تماشایی که در قرون اولیه اسلامی ساخته شده است. تاریخانه، یکی از اولین مساجد مناره دار ایران محسوب می‌شود که در دوره‌های تاریخی مختلف به بنای اولیه آن اضافه شده است. این مسجد را در خیابان شهید مطهری می‌توانید ببینید. در مسجد هر روز به غیر از شنبه‌ها از ۸:۳۰ تا ۱۲:۳۰ و عصرها از ساعت ۱۵:۳۰ تا ۱۹:۳۰ با ورودیه به روی گردشگران باز است.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
این مسجد بعد از مسجد فهرج یزد که قدیمی‌ترین مسجد ایران و مربوط به صدر اسلام (نیمه‌ی قرن اول هجری) است، از نظر قدمت دومین جایگاه را در بین مساجد کهن ایران‌زمین دارد و به خاطر داشتن ستون‌‏های زیاد مسجد چهل ستون نیز نام دارد.

دامغان دو خانه تاریخی هم از دور ه قاجار دارد؛ خانه لطفی و خانه صدیق که هر دو در محله «بالامحله» دامغان در میدان امام خمینی (ره) قرار دارند.

برج پیر علمدار، یکی از نمونه‌های ارزشمند معماری قرن پنجم ایران در دامغان برج پیر علمدار است. این برج ۱۳ متری که به‌صورت مخروطی پیازی شکل ساخته شده، یک بنای آرامگاهی است. این برج در محله خوریا نزدیک مسجد جامع دامغان و در خیابان شهید مطهری قرار دارد.

این برج از سری برج‌های مدور آجری کم‌خیز دارای گنبد مخروطی پیازی است که نزدیک به پنجاه عدد از این نوع برج‌ها در ایران زمین موجود است. برج پیر علمدار از جهت قدمت بعد از برج گنبد قابوس گرگان (ساخته شده به سال ۳۹۷ هجری قمری) دومین برج کهن ایران است.

این برج، دارای گنبدی با قطر داخلی ۴٫۵ متر است و از جمله نخستین بناهایی است که در آن از نقش برجسته‌ی آجرچینی برای خارج کردن نمای ساختمان از رج‌های هم‌شکل و یکنواخت استفاده شده است.

بیرون از دامغان:
شهر تاریخی دامغان بناها و محوطه‌های تاریخی دیگری مانند محوطه تپه حصار، برج طغرل و چشمه‌های طبیعی و زیبایی مثل چشمه علی وچشمه قل‌قل در منطقه‌ای خوش آب و هوا دارد كه در فاصله تقریبا نزدیک از هم قرار دارند.

برج طغرل هم در ۱۸ کیلومتری شرق دامغان، در جنوب روستای مهماندوست و در بین راه دامغان - شاهرود قرار دارد. در این میراث ساخته شده از آجر، می‌توان ظرافت و هنرمندی دستان سازنده‌ی آن را در تزئینات انجام شده با قدمتی نزدیک به هزار سال، به خوبی مشاهده کرد که از نکات قابل توجه در معماری این بنای ارزشمند ایران است. گفته می‌شود از تمدن باستانی و شش هزار ساله «قومس» یا «کومش» چند تپه تاریخی مثل تپه‌های «تپه حصار» در حاشیه جنوبی شهر دامغان و تپه‌های چهل دختر روستای دروار و پل روستای بق در ۵۰ کیلومتری شمال غرب دامغان به جا مانده است. تپه حصار در نزدیکی ایستگاه راه آهن و در امتداد مسیر خط آهن قرار دارد.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
قلعه گردکوه
قلعه گردکوه یا دژ گنبدان در شمال غربی دامغان قرار دارد. این قلعه، یکی از قلعه‌های اسماعیلیان است و مثل دیگر قلعه‌های اسماعیلیه، در ارتفاعات کوهستانی بنا شده است. البته تاریخ ساخت این دژ به قبل از اسماعیلیه بر می‌گردد. برای دیدن این قلعه تاریخی باید به روستای قدرت‌آباد بروید که ۱۵ کیلومتر با دامغان فاصله دارد. از قدرت‌آباد هم یک راه خاکی تقریبا ۸ کیلومتری شما را پای کوهی می‌رساند که دژ گنبدان، بالای آن است. برای دیدن قلعه گردکوه، بهتر است از بلدهای محلی کمک بگیرید.



در ۴۰ کیلومتری جاده دامغان به معلمان و در شرق جاده، همجوار مسیح‌آباد که روستایی با بافت تاریخی زیبا است، نمکزار حاج علی قلی قرار دارد که از مناظر کویری مسیر است. ۱۰ کیلومتر مانده به معلمان، روستای رشم با چشمه باصفا و امامزاده‌اش می‌تواند محل بازدیدتان باشد.

معلمان تا جندق: جاده معلمان به جندق، بخش اصلی برنامه عبور از کویر لم یزرع مرکزی ایران است. پس از معلمان می‌توانید منطقه تپه ماهوری معروف دشت کویر را ببینید. در سمت راست جاده هم کویر افسانه‌ای ریگ جن قرار دارد. در شهر تاریخی جندق می‌توانید از قلعه معروف و خانه شاعر معاصر، یغمای جندقی هم دیدن کنید.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مصر:
این روستا در ۴۵ كیلومتری جندق قرار دارد. در ورودی روستا دو اتاق كوچك رو به روی هم قرار دارد كه یكی از آن‌ها تنها مغازه و تلفنخانه روستا است و آن یكی هم اتاق برق روستا است كه برق روستاهای مصر و فرحزاد را تامین می‌كند. در روستای مصر تلفن همراه آنتن نمی‌دهد و اگر تلفن ضروری داشته باشید، باید در همینجا تماس بگیرید. در مصر برق از ساعت چهار صبح تا ده و نیم شب برقرار است و به همین خاطر مردم شب‌ها زود می‌خوابند. اگر تصمیمی ندارید زود بخوابید، نباید هم سر و صدا كنید. مردم روستا بیشتر دامدار و كشاورز هستند و زعفران و گندم می‌كارند. امیرآباد در دو كیلومتری روستا محل كشاورزی اهالی است كه اوایل بهار به رنگ سبز در می‌آید.

برای پیاده‌روی در كویر باید صبح زود بیدار شوید تا به گرما نخورید. یك نیزار آبشخور حیوانات كویری هم هست در شش كیلومتری شرق مصر و دو کیلومتری شرق روستای فرحزاد كه می‌توانید از یک راهنما بخواهید شما را تا آنجا ببرد. محصور شدن نیزار با شن‌های روان، جلوه منحصربه‌فردی به آن داده است. این نیزار آبشخور اصلی حیات وحش کویر منطقه است. ارتفاع نی‌ها گاهی به ۴ متر هم می‌رسد. نیزار مصر مکان مناسبی برای عکاسی از حیات‌ وحش کویر است. علت پیدایش این نیزار و چشمه آن سیل ویرانگر روستای مصر در سال ۱۳۵۵ بوده که باعث ایجاد دریاچه بزرگی در مکان نیزار فعلی شده است.

وقتی به تپه‌های ماسه‌ای رسیدید، غلت زدن روی آن‌ها را از دست ندهید. بعد از بازگشت از پیاده روی و استراحت می‌توانید برای شتر سواری بروید.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
فرحزاد:
فرحزاد نزدیک‌ترین روستا به مصر است و آخرین روستای سبز حاشیه كویر است. اگر سوار شتر شوید مسیر بین این دو روستا دو ساعت طول می‌كشد، اما با خودرو بیشتر از چند دقیقه راه نیست. در تمام این منطقه نخلستان‌های خور بسیار معروف است اما بسیاری از این نخل‌ها به دلیل وضعیت نامناسب هوا خشک شده‌اند و با وجود مخالفت مردم محلی بسیاری از این نخلستان‌ها آتش زده شدند.

وقتی به تپه‌های ماسه‌ای رسیدید، غلت زدن روی آن‌ها را از دست ندهید. می‌توانید سراغ برای شتر سواری هم بروید
اگر از محلی‌ها سراغ نخلستان‌ها را بگیرید، آن‌ها را نشانتان خواهند داد كه دیگر تبدیل به گورستان نخل‌ها شده‌اند. غیر از نخلستان دو قنات كلاغو و دهریز در خور وجود دارد كه می‌توانید به تماشای آن‌ها بروید.
می‌‌توانید از دریاچه نمک خور نیز دیدن کنید. این دریاچه یکی از بزرگ‌ترین منابع نمک و بزرگ‌ترین دریاچه فصلی نمک ایران است. فاصله این دریاچه زیبا و دیدنی با کویر مصر ۶۱ کیلومتر است و طی کردن این مسیر ۵۰ دقیقه طول می‌کشد.

اشکال هندسی متشکل از نمک در سطح دریاچه توجه شما را به خود جلب می‌کند. در بیشتر ایام سال سطح دریاچه آب ندارد و آب در زیر نمک‌ها جریان دارد. این اشکال هندسی برجسته هستند و ارتفاع اضلاع آن‌ها به ۳۰ سانتی‌متر هم می‌رسد. دریاچه نمک خور در هنگام غروب به یکی از زیباترین مناظر طبیعی برای عکاسی تبدیل می‌شود.

همچنین به دلیل فشردگی بالای نمک‌های سطح دریاچه می‌توانید با وسایلی همچون دوچرخه و موتورسیکلت نیز از عرض دریاچه عبور کنید؛ البته به چند دلیل این کار زیاد توصیه نمی‌شود؛ اول اینکه عدم آشنایی با منطقه ممکن است موجب گم شدن شما شود؛ دوم اینکه در این دریاچه باتلاق‌های متعددی وجود دارد و ممکن است در آن‌ها گرفتار شوید؛ همچنین این کار باعث آسیب جدی به اشکال هندسی می‌شود و مدت زیادی طول می‌کشد تا دوباره تشکیل شوند.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
خور تا یزد:
در خروجی خور، به بیاضه می‌رسید. روستای بیاضه در نزدیكی خور است كه به علت نمكزارهای زیاد اطرافش این طور نام گرفته است. در میدان اصلی آنجا قلعه تاریخی چند طبقه‌ای به سبک دوره ساسانی است كه در حال حاضر فقط قسمت محدودی از آن باقی مانده است. ساختمان مخروبه هفت برادران و مقبره امامزاده ابراهیم از دیدنی‌های بیاضه است.

شهر بعدی، رباط پشت بادام است که مسجدی قدیمی، امامزاده ابراهیم (ع) و قنات شور و شیرین هم از دیدنی‌های آنجا است. شهر بعدیخرانق است که پیش از آن به کویر زیبای ریگ زرین می‌رسید. البته برای دیدن همه زیبایی‌های این کویر باید از ساغند به سمت روستای مغستان منحرف شوید.

بر اساس گزارش‌های به جا مانده از مورخان در سال ۲۴ هجری شمسی مصادف با دوازدهمین سال سلطنت یزدگرد، از قدیمی‌ترین آبادی‌های منطقه نام بـرده شده که یکی از آن‌ها خرانق است.

در روستای تاریخی خرانق هم می‌توانید از قلعه زیبای ساسانی، منارجنبان، مسجد جامع، کاروانسرا، حمام، آسیاب و قدمگاه امام رضا (ع) هم دیدن کنید.

قلعه خرانق بر فراز تپه‌ای به جا مانده از دوران ساسانیان، یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های مسکونی روستایی استان یزد و همانند نمایشگاهی است که غرفه‌های آن از خشت و گل ساخته شده است. این قلعه از آن مجموعه‌هایی است که نشانه‌هایی از مقاومت، برای حفظ موجودیت و اصالت را در خود دارد. مساحت این قلعه حدود ۱٫۱ هکتار است و اطراف آن را حصارهایی احاطه کرده که موجب استحکام آن می‌شود. این بافت قدیمی بیش از ۸۰ خانه دارد که بیشتر آن‌ها در دو یا سه طبقه، متناسب با توانایی اقتصادی و موقعیت اجتماعی قلعه‌نشینان، طراحی و ساخته شده است؛ اما هم‌اکنون قلعه کاملا خالی از سکنه شده است و تنها بعضی از اهالی، گاهی به خانه خود سر می‌زنند یا از آن به‌عنوان انبار و طویله از آن استفاده می‌کنند؛ البته تا حدود اوایل دهه ۸۰، دو خانوار (یکی نیز به‌صورت فصلی) در داخل قلعه ساکن بودند.

یزد: بیشترین آثار تاریخی یزد در بافت تاریخی اطراف محله فهادان است؛ پس بهتر است برای گردش در این بخش شهر پیاده بروید.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
محله فهادان:
محله فهادان از قدیمی‌ترین محله‌های یزد شهر است که شکل سنتی خود را کم و بیش حفظ کرده و یکی از معدود بافت‌های سنتی زنده ایران است. پیاده‌روی دراین بافت یکی از جذاب‌ترین بخش‌های یزدگردی‌تان خواهد بود. مخصوصا اینکه آثار و عمارت‌های تاریخی مثل: موزه سکه،خانه نواب وکیل، مسجد جامع، خانه لاری‌ها، زندان اسکندر (مدرسه ضیائیه) و هتل فهادان هم در همین محله قرار دارند.

مسجد جامع یزد، یکی از زیباترین، بی‌نظیرترین و مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران است که در قرن ششم ه.ق ساخته شده و مرمت و بازسازی مکان‌های مختلف آن تا دهه‌ی اخیر ادامه داشته است. این اثر تاریخی شگفت انگیز، متشکل از یک ایوان مرتفع، دو شبستان، دو گرم‌خانه واقع در ضلع‌های شرقی و غربی شبستان‌ها، گنبدخانه، دو پایاب و یک صحن بزرگ به شکل مستطیل است که نشانگر معماری و طراحی ساخت جالب و زیبای ایران باستان است. شش ورودی برای داخل شدن به این مسجد بزرگ در نظر گرفته شده که هر کدام در قسمت‌های مختلف مسجد تعبیه شده است. محرابی که در گنبدخانه واقع شده است با کتیبه، آجر ضربی و کاشی معرق، تزئین شده است. گنبد مسجد از دو پوسته‌ی متصل به هم تشکیل شده است که با طرح زیبایی از گل صابونکی، با ساقه‌ای مزین به نام الملک الله، که به خط کوفی تکرار شده است، عنوان یکی از ممتازترین و یگانه‌ترین آثار معماری جهان را از آن خود ساخته است. این مسجد همچنین دارای بلندترین مناره جهان است.

خانه لاری‌ها از خانه‌های تاریخی و دیدنی یزد است که تاریخ ساخت آن متعلق به دوره قاجار است و در محله فهادان شهرستان در نزدیکی بقعه دوازده امام و زندان اسکندر یزد قرار دارد. ساختمان خانه لاری‌ها با توجه به سبک کلی منازل اعیانی دوره خود ساخته شده و درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها و اتاق‌های آئینه‌کاری و نقاشی‌شده آن یکی از نمونه‌های زیبا و عالی خانه‌های اعیانی قرن سیزدهم است.

مدرسه ضیائیه که به زندان اسکندر نیز معروف است یکی دیگر از آثار تاریخی شهر یزد است. این بنا در قرن هفتم هجری به همت ضیاءالدین حسین رضی شروع به ساخت شد و در سال ۷۰۵ هجری قمری به کمک مجدالدین حسن و شرف‌الدین علی که از پسران ضیاءالدین بودند به پایان رسید. مدرسه‌ ضیاییه یزد در خیابان امام و در محله‌‌ی فهادان (یک از قدیمی‌ترین محله‌های شهر یزد)، کوچه‌ی رختشوی‌خانه، کوچه‌ی حمام نو واقع شده است. در ساخت این بنای عظیم تاریخی، از هیچ نوع تزیینات کاشی‌کاری استفاده نشده است. به نظر می‌رسد تنها از خشت خام برای ساخت عمارت مدرسه بهره بـرده باشند که شاید همین امر بیان‌کننده‌ی دلیل استقامت و ماندگاری آن تا قرن معاصر است. این اثر در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۳۴۶ با شماره ثبت ۷۷۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.
[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
مجموعه امیرچخماق
یزدگردی‌تان را با مجموعه امیرچخماق ادامه دهید که قدمتش به دوره تیموریان بازمی‌گردد. مسجد، تکیه، بازارچه، آب انبار و البته یک میدان بزرگ در انتظار شما است. تکیه امیر چخماق در سال ۱۳۳۰ و مسجد امیر چخماق در سال ۱۳۴۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند. میدان امیرچخماق، یکی از شاخص‌ترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری در شهر یزد محسوب می‌شود.



امیرجلال‌الدین چقماق، از سرداران و امرای شاهرخ تیموری در سده ۸ خورشیدی در زمانی که حاکم یزد بود، مجموعه‌ای متشکل از تکیه، میدان، حمام عمومی، کاروان‌سراها، خانقاه، قنات‌خانه و چاه آب سرد را ساخت تا یزد را رونق بخشد و در این کار فاطمه خاتون، همسرش، او را یاری کرد.

برای رسیدن به این مجموعه باید تا خیابان امام خمینی (ره) بروید که شاهراه اصلی بافت تاریخی یزد است و بعد به سمت خیابان مسجد جامع حرکت کنید. این میدان معمولا محل استقرار ایستگاه‌های گردشگری نوروزی هم هست و برای شركت در تورهای گردشگری یزد و اطرافش در همین ایستگاه‌ها می‌توانید ثبت نام کنید.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
موزه آب
موزه آب، از حدود ۱۵ سال پیش خانه کلاهدوزها در خیابان مجاهدین و در نزدیکی میدان امیرچخماق تبدیل به موزه آب شهر یزد شده است. در این خانه سه‌ طبقه با قدیمی‌ترین شیوه‌های دستیابی و نگهداری آب در ایران آشنا خواهید شد.

آتشکده بهرام
آتشکده، یکی از بهترین نقاط برای دیدن یادگارهای به جامانده در آتشکده زرتشتیان است در نزدیکی میدان مارکار. مخصوصا آتش این آتشکده که گفته می‌شود از دوره ساسانی تا امروز هنوز شعله‌ور است. این آتشکده هر روز به جز روزهایی كه برای انجام مراسم مذهبی تعطیل است، برای بازدید عموم باز است. بهتر است در این محل تا حد ممکن از پوشیدن لباس‌های تیره خودداری کنید و به چیزی دست نزنید. ساعت بزرگ ماركار یا میدان ساعت یزد هم در نزدیکی همین آتشكده قرار دارد.

باغ دولت آباد
باغ دولت آباد، گردش شما در باغ دولت آباد یزد که اتفاقا در فهرست میراث جهانی یونسکو هم به ثبت رسیده، متفاوت خواهد بود. چون در کنار یک مجموعه تاریخی و یک بادگیر ۳۳ متری، یک باغ ایرانی سرسبز هم خواهید دید. این باغ در انتهای خیابان ایرانشهر قرار دارد. بعد از بازدید می‌توانید روی نیمکت و تخت‌های چوبی کافه باغ استراحتی کنید و چای یا بستنی و فالوده بخورید
[/HIDE-THANKS]