ویلهلم کونراد رونتگن (Wiljelm Conrad Rontgen)، مهندس مکانیک و فیزیکدان آلمانی قرن ۱۹ بود. او اولین فردی بود که تابش اشعهی الکترومغناطیس را از طول موجی خاص کشف کرد؛ اشعهای که بعدها به اشعهی ایکس یا اشعهی رونتگن مشهور شد. این اکتشاف باعث شد تا رونتگن بهعنوان اولین نفر در تاریخ، جایزهی نوبل فیزیک را در سال ۱۹۰۱ دریافت کند.
دانشمند آلمانی کاشف اشعهی ایکس، در سالهای ابتدایی فعالیتهای علمی، زمینههای متعددی را مورد بررسی و مطالعه قرار میداد. او حوزههایی از گرمایش گازها و اثر فارادی در گازها تا اثرات مغناطیسی مواد دیالکتریک و تراکمپذیری آب را بررسی میکرد. بسیرای از تاریخنگاران او را علاوهبر دانشمندی توانا، فردی با خصوصیات اخلاقی و انسانی والا معرفی میکنند.
اکتشاف و اختراع رونتگن یکی از نقاط عطف تاریخ بشر محسوب میشود. بدون اختراع او، ما اطلاعات زیادی از داخل بدن خود نداشتیم و علم پزشکی هم مسیر امروزی را طی نمیکرد. بهبیاندیگر، دستاوردهای رونتگن نگاهی نو به پدیدههای گوناگون جهان هستی ازجمله بدن انسان و جانواران ارائه کرد که در پیشرفتهای مهم بعدی، نقشی حیاتی داشت.
امضای ویلهلم رونتگن
تولد و تحصیل
ویلهلم رونتگن در ۲۷ مارس سال ۱۸۴۵ در شهر کوچکی بهنام لنپ متواد شد. لنپ بخشی از امپراطوری پروس شرقی بود که امروزه کشور آلمان را شکل میدهد. پدر ویلهم، فریدریش کونراد، تاجر پارچه و مادرش، شارلوت فروین نیز از خانوادهای تاجر و ثروتمند بود. در زمان تولد ویلهلم، پروس درگیریهای سیـاس*ـی متعددی داشت و شرایط زندگی آنچنان مناسب نبود.
در سال ۱۸۴۸ و زمانیکه ویلهلم سه ساله بود، خانوادهاش به آپلدورن در هلند رفتند تا نزد خانوادهی مادری زندگی کنند. این مهاجرت باعث شد تا حق شهروندی پروس از خانوادهی رونتگن گرفته شود و البته آنها حق شهروندی هلند را به دست آوردند. ویلهلم به مدرسهای پانسیونی در همان شهر آپلدرون رفت و در آنجا فرصت زیادی برای نشان دادن استعدادهای بالای خود در مطالعه و تحقیق نداشت. او درعوض از طبیعت زیبای هلند لـ*ـذت میبرد و نیازهای خود به کشف جهان را با گشتوگذار در جنگلهای آن منطقه برآورده میکرد.
ویلهلم از نوجوانی علاقهی زیادی به ساختن دستگاهها و تجهیزات داشت. این علاقه تا سالهای پایانی و زمان مرگ با او همراه بود. جوان آلمانی در ۱۷ سالگی به اوترخت رفت تا با دنبال کردن علایق خود، در دانشکدهی فنی این شهر مشغول به تحصیل شود. دکتر گانینگ، استاد شیمی و همخانهی رونتگن در آن سالها بود و بهسرعت متوجه استعداد و علاقهی او به علوم گوناگون شد. او اولین نفری بود که رونتگن را به مطالعه و تحقیقات بیشتر علمی تشویق کرد.
محل تولد رونتگن
یک رخداد ناگهانی در دوران تحصیل اوترخت باعث شد تا روند تحقیقات و پیشرفت ویلهلم خدشه بخورد. او متهم به توهین به استاد و کشیدن کاریکاتور در کلاس شد، در صورتی که اشتباهی مرتکب نشده بود. بههرحال این رخداد باعث شد تا رونتگن از دانشگاه اخراج شود و بهدنبال محل دیگری برای ادامهی تحصیل باشد. مقصد بعدی، دانشگاه اوترخت بود که رونتگن در آزمون ورودی شفاهی آن شرکت کرد. متأسفانه، استاد مصاحبهکننده، همان استادی بود که کاریکاتورش منجر به اخراج رونتگن شد. درنهایت ویلهلم از ورود به دانشگاه هم باز ماند.
دانشگاه زوریخ، محل شکوفایی استعدادهای جستوجوگری رونتگن بود
ویلهلم در ۲۰ سالگی اخباری از یک دانشگاه سوئیسی در زوریخ دریافت کرد که بدون نیاز به دیپلم، اجازهی تحصیل به افراد علاقهمند میداد. او با مشورت با والدین و بر اثر تشویق آنها تصمیم به رفتن به زوریخ گرفت. بخش فنی و مکانیکی دانشگاه پلیتکنیک زوریخ، مقصد جدید دانشجوی آلمانی بود. رونتگن از شرکت در دورههای فنی لـ*ـذت میبرد و با بازگشتن به محیط آکادمیک، نیازهای خود را به مطالعهی بیشتر رفع میکرد. او حتی ساعتهای اضافه در دانشکده میماند و بازدیدی هم از بخشهای دیگر دانشگاه زوریخ داشت.
دانشکدهی فنی اوترخت
زمان تحصیل و زندگی در زوریخ، علاوهبر مطالعه و تحقیقات علمی به گشتوگذار در کوههای اطراف نیز میگذشت. رونتگن علاقهی شدیدی به ماجراجویی داشت و هیچگاه از کشف ناشناختهها خسته نمیشد. همان سفرهای اطراف شهر باعث آشنایی او با آنا برتا، دختر صاحب یک مهمانخانه شد که بعدها با او ازدواج کرد. آشنایی با برتا، انگیزهی تحصیل را در ویلهلم افزایش داده بود و توانست بهترین نمرات را در دروس دانشگاهی کسب کند. ویلهلم درنهایت در ۶ اوت سال ۱۸۶۸ مدرک مهندسی مکانیک خود را از دانشگاه زوریخ دریافت کرد.
رونتگن پس از فارغالتحصیلی باز هم در دانشگاه زوریخ ماند تا مطالعات خود را گسترش دهد. او در سالهای بعدی با مردی آشنا شد که استعدادهای نهفتهاش در علوم دیگر را کشف و شکوفا کرد. آگست کونت استاد جدید رونتگن بود که بهعنوان محقق تجربی و نظریهپرداز فیزیک مشهور آن سالها شناخته میشود. رونتگن در برخی از کلاسهای کونت شرکت میکرد و اولین پایههای نظریهپردازی فیزیک را نزد او آموخت.
دانشگاه اوترخت
تحصیل درکنار کونت، عموما با تمرکز روی مطالعات گازها ادامه یافت. رونتگن تحت مشورتهای استاد جدید، پایاننامهای با موضع مطالعات گازها نوشت که در سال ۱۸۶۹ منجر به دریافت مدرک دکترای فلسفه از دانشگاه زوریخ شد. کونت که استعدادهای رونتگن را بهخوبی درک کرده بود، پیشنهاد دستیاری در مطالعات فیزیک را به او داد. دانشمند جوان آلمانی دعوت استادش را پذیرفت و مطالعات پیشرفتهای روی گازها انجام داد. همین تحقیقات او را به دانشمندی مشاهدهگر در زمینهی فیزیک تبدیل کرد.