رکوردهای فضایی: نخستین انسان در فضا
وستوک ۱ ، نخستین فضاپیما از مجموعه مأموریتهای وستوک روسیه، مأموریت ویژهای داشت که تا پیش از آن هرگز انجام نشده بود. این فضاپیما قرار بود رؤیای دیرین بشر را تحقق ببخشد و انسانی را به فراسوی مرزهای جوّ زمین ببرد.
حدود نیمقرن پیش از پرواز وستوک ۱، برادران رایت به رؤیای پرواز انسان در آسمان دست یافته بودند. آنها در آن هنگام نمیدانستند که تا رساندن بشر به مرزهای فضا فقط چند دهه باقی مانده است. همین چند دهه مصادف بود بزرگترین رویدادهای قرن بیستم، از جمله جنگهای جهانی اول و دوم و آغاز رقابتهای تسلیحاتی، صنعتی و فضایی بین دو ابرقدرت آن دوران، آمریکا و روسیه.
در چنین شرایطی بود که روسیه (در واقع اتحاد جماهیر شوروی) موفق شد گامی بزرگ در مسیر پیشرفت فناوریهای فضایی بردارد و نخستین فضاپیمای سرنشیندار را راهی فضا کند.
وستوک ۱ در تاریخ ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ (۲۳ فروردین ۱۳۴۰) به فضا پرتاب شد و نخستین مسافر فضا، یوری گاگارین، را هم با خود به همراه برد. یوری گاگارین از خلبان کارکشتهی شوروی بود که برای پرواز به فضا نامزد شد و پس از گذراندن آزمونهای متعدد و دشوار برای این سفر انتخاب شد.
در آن زمان روسها اطلاعاتی دربارهی آمادهسازی فضانوردان آمریکایی برای نخستین پرواز کسب کرده بودند و گمان میکردند که آمریکا میخواهد نخستین فضانورد خود را در ۲۰ آوریل به فضا بفرستد. پس شوروی اگر میخواست در این نبرد پیروز باشد باید پیش از آن تاریخ انسانی را به فضا میفرستاد. اینطور بود که مراحل تمرین و آمادهسازی یوری گاگارین و چند نامزد دیگر فضانوردی با سرعت و بهطور فشرده انجام شد. یوری گاگارین فقط ۴ روز پیش از پرواز به فضا متوجه شد که برای این مأموریت انتخاب شده است. با توجه به اینکه پیش از او کسی به فضا نرفته بود، هنوز آثار پزشکی و روانی قرار گرفتن در مداری به دور زمین و فراتر از جوّ ناشناخته بود و این موضوع باعث نگرانی و اضطراب خود گاگارین و هیئت علمی این مأموریت شده بود.
یوری گاگارین فقط ۴ روز پیش از پرواز به فضا متوجه شد که برای این مأموریت انتخاب شده است!
سرانجام وستوک ۱ از زمین برخاست و یوری گاگارین پیامهای خود را بهطور رادیویی به زمین مخابره کرد، که در میان آنها جملهی «من زمین را میبینم، خیلی زیبا است» مشهور شد و به تاریخ پیوست.
وستوک ۱ در مداری به دور زمین قرار گرفت و زمین را در مدت ۱۰۸ دقیقه یک بار دور زد. مأموریت آن هم همین بود. پس از یک بار دور زدن، به سوی زمین بازگشت تا مسافر خود را به سلامت به میهن بازگرداند. البته در راه بازگشت، اشکالهایی در سیستم ترمز موشک پدید آمد که باعث دلهرهی فراوان شد اما سرانجام به سلامت به زمین رسید. محل فرود از مکان پیشبینی شده بسیار فاصله داشت و در نتیجه نیروهای کمکی و مستقبل در آنجا حضور نداشتند. تنها کسانی که گاگارین را بلافاصله پس از فرود دیدند یک زن محلی و نوهی ۶ سالهاش بودند که متعجب به او مینگریستند. گاگارین دربارهی این موضوع چنین شرح داده است: «آنها وقتی من را با لباس و کلاه فضایی و چتر نجاتم دیدند، ترسیدند و عقب رفتند. من به آنها گفتم نگران نباشید من هم مثل شما شهروند شوروی هستم، همین الان از فضا برگشتم و دنبال تلفن میگردم که به مسکو زنگ بزنم».
سازمان ملل برای بزرگداشت این موفقیت بزرگ انسان، روز ۱۲ آوریل (سالروز پرواز اسپوتنیک ۱) را «روز پرواز فضایی بشر» نامگذاری کرده است.
وستوک ۱ ، نخستین فضاپیما از مجموعه مأموریتهای وستوک روسیه، مأموریت ویژهای داشت که تا پیش از آن هرگز انجام نشده بود. این فضاپیما قرار بود رؤیای دیرین بشر را تحقق ببخشد و انسانی را به فراسوی مرزهای جوّ زمین ببرد.
حدود نیمقرن پیش از پرواز وستوک ۱، برادران رایت به رؤیای پرواز انسان در آسمان دست یافته بودند. آنها در آن هنگام نمیدانستند که تا رساندن بشر به مرزهای فضا فقط چند دهه باقی مانده است. همین چند دهه مصادف بود بزرگترین رویدادهای قرن بیستم، از جمله جنگهای جهانی اول و دوم و آغاز رقابتهای تسلیحاتی، صنعتی و فضایی بین دو ابرقدرت آن دوران، آمریکا و روسیه.
در چنین شرایطی بود که روسیه (در واقع اتحاد جماهیر شوروی) موفق شد گامی بزرگ در مسیر پیشرفت فناوریهای فضایی بردارد و نخستین فضاپیمای سرنشیندار را راهی فضا کند.
وستوک ۱ در تاریخ ۱۲ آوریل ۱۹۶۱ (۲۳ فروردین ۱۳۴۰) به فضا پرتاب شد و نخستین مسافر فضا، یوری گاگارین، را هم با خود به همراه برد. یوری گاگارین از خلبان کارکشتهی شوروی بود که برای پرواز به فضا نامزد شد و پس از گذراندن آزمونهای متعدد و دشوار برای این سفر انتخاب شد.
در آن زمان روسها اطلاعاتی دربارهی آمادهسازی فضانوردان آمریکایی برای نخستین پرواز کسب کرده بودند و گمان میکردند که آمریکا میخواهد نخستین فضانورد خود را در ۲۰ آوریل به فضا بفرستد. پس شوروی اگر میخواست در این نبرد پیروز باشد باید پیش از آن تاریخ انسانی را به فضا میفرستاد. اینطور بود که مراحل تمرین و آمادهسازی یوری گاگارین و چند نامزد دیگر فضانوردی با سرعت و بهطور فشرده انجام شد. یوری گاگارین فقط ۴ روز پیش از پرواز به فضا متوجه شد که برای این مأموریت انتخاب شده است. با توجه به اینکه پیش از او کسی به فضا نرفته بود، هنوز آثار پزشکی و روانی قرار گرفتن در مداری به دور زمین و فراتر از جوّ ناشناخته بود و این موضوع باعث نگرانی و اضطراب خود گاگارین و هیئت علمی این مأموریت شده بود.
یوری گاگارین فقط ۴ روز پیش از پرواز به فضا متوجه شد که برای این مأموریت انتخاب شده است!
سرانجام وستوک ۱ از زمین برخاست و یوری گاگارین پیامهای خود را بهطور رادیویی به زمین مخابره کرد، که در میان آنها جملهی «من زمین را میبینم، خیلی زیبا است» مشهور شد و به تاریخ پیوست.
وستوک ۱ در مداری به دور زمین قرار گرفت و زمین را در مدت ۱۰۸ دقیقه یک بار دور زد. مأموریت آن هم همین بود. پس از یک بار دور زدن، به سوی زمین بازگشت تا مسافر خود را به سلامت به میهن بازگرداند. البته در راه بازگشت، اشکالهایی در سیستم ترمز موشک پدید آمد که باعث دلهرهی فراوان شد اما سرانجام به سلامت به زمین رسید. محل فرود از مکان پیشبینی شده بسیار فاصله داشت و در نتیجه نیروهای کمکی و مستقبل در آنجا حضور نداشتند. تنها کسانی که گاگارین را بلافاصله پس از فرود دیدند یک زن محلی و نوهی ۶ سالهاش بودند که متعجب به او مینگریستند. گاگارین دربارهی این موضوع چنین شرح داده است: «آنها وقتی من را با لباس و کلاه فضایی و چتر نجاتم دیدند، ترسیدند و عقب رفتند. من به آنها گفتم نگران نباشید من هم مثل شما شهروند شوروی هستم، همین الان از فضا برگشتم و دنبال تلفن میگردم که به مسکو زنگ بزنم».
سازمان ملل برای بزرگداشت این موفقیت بزرگ انسان، روز ۱۲ آوریل (سالروز پرواز اسپوتنیک ۱) را «روز پرواز فضایی بشر» نامگذاری کرده است.