بیوگرافی دانشمندان فهرست و بیوگرافی دانشمندان ایرانی پیش از دوران معاصر

[>YEGANEH<]

نجم الدین القزوینی الکاتبی (درگذشته در ۱۲۷۶ میلادی) پزشک، ستاره‌شناس، شیمی‌دان و فیلسوف اسلامی و منطق‌دان ایرانی و شافعی بود. وی شاگرد نصیرالدین طوسی و نویسنده دو اثر بزرگ یکی در منطق به نام الرساله الشمسیه و دیگری در مابعدالطبیعه به نام حکمت الدین است.
منطق
اثر وی در منطق الرساله الشمسیه (منطق شمسیه) به‌طور عمومی نخستین بار به عنوان متن اصلی در مورد منطق در مدارس سنی حتی تا سده بیستم و حتی شاید همه دوران‌ها مورد استفاده قرار گرفت. منطق نجم الدین تا حد زیادی از منطق ابن سینا الهام گرفته شده‌است؛ ولی از منطق ابن سینا مفصل‌تر است و حرکت در آن از راه‌های گوناگونی است. مثلاً در حالی که ابن سینا ده روش را معرفی می‌کند و ۶ عدد ازآنها را بررسی می‌کند. نجم الدین تعداد بیشتری روش را معرفی می‌کند و ۱۳ عدد از آن‌ها را بررسی می‌کند.

 

[>YEGANEH<]

علی انصاری
یکی از دانشمندان، پزشکان و داروشناسان معروف سدهٔ هشتم هجری قمری است که در ۷۲۹ هجری قمری در شیراز متولد شد. پدر او، جمال‌الدین حسین، از اطبای اصفهان بود که در سال ۷۱۵ به شیراز رفت و در آن جا ساکن شد. حاج زین‌الدین عطار در دورهٔ مغول بزرگ‌ترین داروشناس بود. وی معاصر پادشاهان مظفری و طبیب بنام دربار دربار ایشان بود. او در دربار سلطان جلال‌الدین شاه شجاع، از آل مظفر، ۱۶ سال خدمت کرد و درنزد شاه شجاع، منزلتی والا داشت و پزشک مخصوص او بود. شاه شجاع، از سلسلهٔ مظفریان، پس از ابوسعید، آخرین پادشاه ایلخانیان، در جنوب ایران حکومت می‌کرد و اهمیت او از نظر ایرانیان در این است که هم دورهٔ حافظ و ممدوح او بوده‌است. به این ترتیب، بی‌شک بین علی انصاری (حاج زین الدین عطار) و حافظ دوستی و مراوده وجود داشته‌است.

 

[>YEGANEH<]

آثار
علی انصاری کتب و رسالات چندی دارد که یکی از آن‍ها جزوه‍ای در تشریح، به نام تحفه السلاطین و دیگری کتابی است به نام مفتاح الخزائن در باب ادویه که آن را در سال ۱۳۶۶ میلادی به اتمام رسانده‌است. از این کتاب دو رو نوشت در کتاب خانهٔ بادلیان آکسفورد وجود دارد که یکی با تاریخ ۱۳۶۷ میلادی و به خط خود علی انصاری است. کتاب مشتمل بر سه فصل است: فصل اول دربارهٔ خواص داروهای ساده، فصل دوم درباره ی نحوهٔ صاف کردن داروهای ساخته‌شده و فصل سوم دربارهٔ داروهای مرکب. علی انصاری سه سال پس از اتمام این کتاب متممی بر آن نوشت و فصل سوم را مفصل کرد، در نتیجه نام کتاب را هم عوض کرد و آن را اختیارات بدیعی نام گذاشت و به شاهزاده بدیع الجمال، همسر مبارزالدین محمد و مادر سلطان بایزید مظفری، هدیه کرد. وی برای تکمیل این کتاب تا آنجا که توانست از آثار دیگران بهره جست، چنان که انعکاس نوشته‌های حنین تا معین‌الدوله طبیب را می‌توان در آن دید.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

به علاوه وی برای رشیدالدین، وزیر شاه شجاع، معجونی ساخت که به نام او معروف شد. پسر حاج زین‌الدین عطار به درخواست دوستانش کتاب پدر را که، به علت نداشتن اعراب، خواندن آن مشکل بود، معرب کرد و با نام اصحاح الادویه منتشر کرد. نام این کتاب، در دیباچهٔ برهان قاطع و بعضی مآخذ دیگر «صحاح الادویه» آمده‌است. از این کتاب معلوم می‌شود که او نیز مانند پدر، طبیب و داروشناس عالمی بود. فرزند دیگر حاج زین‌الدین عطار، احمد بن علی انصاری است که از او کتابی در موزه بریتانیا به نام رساله، حاوی سرگذشت و سخنان فیلسوفان و فضیلت علم و حکمت و تواریخ حکما، موجود است. این کتاب به دو حرف تقسیم شده‌است، حرف اول در معرفت و اندکی سرگذشت فیلسوفان قدیم و حرف دوم در زندگی و سخنان فیلسوفان اسلام است. در پایان همین رساله، حاجی احمد آورده‌است: «پدرم در شیراز زاده شد و خودم در ۷۶۰ قمری زاده شدم و پدرم در ۸۰۶ ق در گذشته‌است.»
حاج زین‌الدین عطار بنا به نوشتهٔ فرزندش، حاج احمد، جز تحفه السلاطین و مفتاح الخزائن آثار دیگری نیز داشت که به این شرح است: دستور المتاکلین، دستور الزراعه، رساله (در صفت مردان و زنان)، دتور السعدا (در سخنان خردمندان) و رساله‌های کوتاه دیگری که فرزندش نام آن‍ها را بیان نکرده‌است.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

محمد بن احمد خَفری (درگذشتهٔ ۹۴۲ یا ۹۵۷ ه‍. ق) ملقب به شمس‌الدین یا فاضل خفری کلامشناس و حکمتدان ایرانی سدهٔ دهم هجری ایران است. خفری از عرفان، تفسیر، ریاضیات، ستاره‌شناسی و دانش‌های نهانی نیز سررشته داشته.
وی فرزند احمد عیانی خفری صاحب کتاب رسالة الرمل و پدر عمادالدین محمود دهدار عیانی و پدربزرگ معین الدین محمد دهدار است.
او از مردم خفر از نواحی فارس بوده و در روزگار شاه اسماعیل صفوی می‌زیسته. خفری نخست در شیراز و سپس در کاشان زندگی می‌کرده. در هرات و عربستان نیز اقامت داشته‌است. بیشتر منابع کیش او را سنی دانسته‌اند.

بر حاشیه‌ای که او بر شرح تجرید قوشچی نوشت ۲۰ تن از بزرگان فلسفه از جمله میرداماد، شمسای گیلانی و غیاث‌الدین منصور دشتکی حاشیه نوشته‌اند.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

آثار
اثبات الواجب تعالی
رسالة فی الهیولی
المحاکمات بین الطبقات
حاشیه بر شرح تجرید قوشچی بر الهیات تجرید
سواد العین: حاشیه بر شرح حکمة العین
حسرة الفضلاء در حل شبههٔ جذر الأصم
رسالهٔ حل ما لاینحل
تفسیر آیةالکرسی
التکلمة فی شرح التذکرة النصیریة
منتهی الادراک فی الهیة
اسفار العارفین
حاشیه بر نهایت الادراک قطب‌الدین شیرازی
رسالة فی الرمل (به فارسی)
رسالة فی الزاویة
رسالة فی القضیة و التصدیق
رساله رمل

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

ابوسهل ویجن (بیژن) بن رستم کوهی یا ابوسهل کوهی (درگذشتهٔ \یرامون ۴۰۵ ه‍. ق) ریاضیدان و ستاره‌شناس ایرانی[۲] سدهٔ دهم میلادی/چهارم هجری و اهل مازندران بود. او کتابی دربارهٔ نواقص مسائل ارشمیدس نوشت و اولین بار اقدام به محاسبه نصف النهار نمود.

ابوسهل بیژن کوهی:
Abu-sahle-Kuhi.jpg
زادروز:
۳۹۳ هجری قمری
آمل، مازندران
درگذشت:
در حدود ۴۰۵ هجری قمری
بغداد،
محل زندگی:
آمل، بغداد
ملیت:
ایرانی
نام‌های دیگر:
ابوسهل، ویژن کوهی
نقش‌های برجسته:
ریاضی‌دان، نویسنده، ستاره‌شناس، مخترع
سبک:
کوهی
منصب:
اولین محاسبه نصف النهار، اولین پرگار ریاضیات
گذشته از آثار ارزشمند او که به صورت دست‌نوشته‌های متعدد موجودند و تصحیح و ترجمه و مطالعه شده‌اند برخی از آثار او مفقود شده‌است.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

زندگی‌نامه
بیژن پسر رستم کوهی ریاضیدانی از مردم طبرستان بود و در ایام سلطنت عضدالدوله و شرف الدوله در بغداد می‌زیست. در سال ۳۷۸ به دستور شرف الدوله رصد خانه‌ای در بغداد بنا کرد و در آن به رصد پرداخت. در جوانی از شاگردان ابو حامد صاغانی بوده‌است. تاریخ وفات کوهی را مورخان ۴۰۵ یا کمی بعد ازآن دانسته‌اند. پسوند کوهی که در بعضی منابع «قوهی» نیز یاد شده‌است، به معنای قهستان (قوهستان، کوهستان) می‌باشد. بیشتر مورخان، اصل وی را از جبال تبرستان در حوالی آمل می‌دانند.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

فعالیت‌ها
کوهی علاوه بر آن که اخترشناسی دقیق و زبردست بود، در ریاضیات و به‌ویژه هندسه جایگاه بلندی داشت. سارتن نوشته‌است: " کوهی علاوه برآنکه منجمی دقیق و زبردست بود، در ریاضیات، خصوصاً هندسه مقامی شامخ داشت. جرج سارتن نوشته‌است که: کوهی هم خود را مصروف آن عده از مسائلی کرد که ارشمیدس و آپولونیس طرح کرده بودند و منجر به معادلات بالاتر از درجه دوم می‌شد و بعضی از آنها را حل کرد و شرایط قابل حل بودن آنها را مورد بحث قرار داد.

تحقیقات او دراینباره از بهترین آثار هندسی است. از تفحص در آثار ریاضی کوهی، که اسامی آنها را ذکر خواهیم کرد، معلوم می‌شود که وی در ریاضیات دارای شخصیتی بارز داشته و بخصوص در هندسه استاد و زبردست بوده‌است و عده‌ای از بزرگترین ریاضیدانان دوره اسلامی به آثار و تالیفات وی استناد و اشاره کرده‌اند.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[>YEGANEH<]

ابوریحان بیرونی در کتاب قانون مسعودی ابوسهل بیژن کوهی را از برجستگان زمان خود در هندسه نامیده‌است و همچنین در کتاب "تحدید نهایات الاماکن" نوشته‌است که " شرف الدوله، ابوسهل کوهی را به تجدید رصد مامور ساخت و او در بغداد بنایی ساخت که قاعده اش قطعه کره‌ای به قطر ۲۵ ذراع (تقریباً ۱۲/۵) بود و درمرکز آن سوراخی در سقف بنا قرار داشت و شعاع‌های خورشید از آن سوراخ وارد بنا می‌شد… "

حکیم عمر خیام در رساله «جبر و مقابله» خود نوشته‌است: و مسئله‌ای که ابوسهل کوهی، ابوالوفای بوزجانی، ابوحامد صاغانی و جماعتی از رفقای ایشان از حل آن عاجز ماندند، این است که می‌خواهیم عدد ۱۰ را به دو پاره تقسیم کنیم که مجموع مربعین آن‌ها به اضافه خارج قسمت پاره بزرگتر بر پاره کوچکتر هفتاد و دو شود.

چون ترجمه احوال ابوسهل کوهی در کتاب «تاریخ الحکما» مفصلتر از جاهای دیگر آمده‌است. اینک قسمتی از آن را عیناً از روی ترجمه فارسی کتاب مذکور در اینجا نقل می‌کنم: منجمی است فاضل و کامل و به هیئت و به صنعت آلات ارصاد خبیر و عالم. در دولت آل بویه و ایام عضد الدوله و بعد از آن، تقدم و تفوق وی بر اقران مسلم بود.

دانلود رمان و کتاب های جدید