اصفهان مسجد جامع زواره، اولین مسجد چهار ایوانه

*morvarid*

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2016/01/25
ارسالی ها
106
امتیاز واکنش
241
امتیاز
156
محل سکونت
یه گوشه دنیا
مسجد جمعه زواره مربوط به دوره سلجوقیان است و در زواره، متری حسن آباد، کوچه پامنار واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۱۵ با شمارهٔ ثبت ۲۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
اولین مسجدی که اساساً با طرح چهار ایوانه ساخته شده‌است، مسجد جامع زواره می‌باشد.
ساختمان این مسجد در سال ۵۳۰ هجری قمری اتمام یافت و محراب آن نیز که از زیباترین بخش‌های بنا است در سال ۵۵۱ هجری قمری ساخته شده‌است
zavareh-009.jpg

کتیبهای که تاریخ ساختمان مسجد جامع زواره را به دست می‌دهد، بر خلاف معمول در قسمت بالای نمای رو به صحن قرار گرفته‌است. این کتیبه که به خطّ کوفی بسیار ساده نوشته شده و با آجر تراشیده ساخته شده‌است، با کتیبه‌های قرون پنجم و ششم موجود در بسیاری از بناهای اصفهان و اطراف آن شباهت کامل دارد. [۴]. پس از بسم الله آیة ۱۸ از سورة ۹ خوانده می‌شود و سپس متن تاریخی آغاز شده که متأسّفانه از غالب کلمات جز قطعات ناقصی بر جای نمانده‌است. به همین سبب قرائت آن بسیار مشکل است و تنها می‌توان کلمات زیر را در آن باز یافت:
أمر ببناء... الفقیر الی رحمه الله... احمد... ثلثین و خمس مائه. .
کتیبه‌ای که در قسمت گردن گنبد شبستان محراب را دور می‌زند، از گچ ساخته شده؛ حروف آن که به خطّ کوفی مزیّن به گل‌ها و برگ‌هاست، بر زمینه‌ای از نقوش اسلیمی بسیار چشمگیر حک شده‌است. این بخش از تزیینات به شدّت صدمه دیده و ضایع شده‌است. از آن چه باقی مانده می‌توان دریافت که کتیبه شامل آیات ۱۸۷ و ۱۸۸ از سورة ۳ بوده و پس از آن متن تاریخی کتیبه آمده که ظاهراً حاوی تاریخ بوده‌است، ولی با وضع موجود چیزی از آن کشف نمی‌شود. .
محراب که در وضعیّتی عالی حفظ شده، حاوی کتیبه‌ای است به خطّ کوفی به همراه دو کتیبة دیگر به خطّ نسخ. قسمت بالای کتیبة خارجی شامل آیة ۵۲ از سوره ۷ است. یکی از دو کتیبه‌ای که به خطّ نسخ است، همان آیه‌ای که در کتیبة صحن آمده یعنی آیة ۱۸ از سوره ۹ را تکرار کرده‌است و کتیبة سوّم آیات ۱۸۷ و ۱۸۸ از سورهٔ ۳ یعنی همان آیاتی را که کتیبة نواری شکل گردن گنبد را آذین کرده‌اند، عرضه می‌دارد.
Picture9.jpg

kufigoldar.jpg
 
آخرین ویرایش توسط مدیر:
  • پیشنهادات
  • ❤ASAL_M❤

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2016/08/02
    ارسالی ها
    5,042
    امتیاز واکنش
    53,626
    امتیاز
    1,121
    محل سکونت
    کهکشان راه شیری ، سیاره ی Exo
    [BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در میان آثار تاریخی زواره مسجد جامع جلوه ای درخشان و به عنوان نخستین مسجد چهار ایوانی در ایران اسلامی مورد توجه ایرانگردان ، جهانگردان ، دانشجویان و استادان رشته‌های هنر معماری قرار دارد و چون یادگاری ارزشمند و میراثی جاوید از اعصار گذشته در گردونه تاریخ باقی مانده است.
    این بنا به سال ۵۵۰ هـ ق دراوایل قرن ششم هجری که سلجوقیان حکمفرمایی داشته اند به امر بانیان خیر اندیش و ثابت قدم در زیر بنایی به مساحت ۱۲۰۰ متر مربع شکل گرفته است در ساخت این بنا از مصالحی چون آجر ، گچ ، خاک و چوب استفاده شده است . سبک معماری این بنا با بهره گیری از اصول و فنون علوم ریاضی اسلامی انجام شده است.
    مسجد جامع زواره در مرکز شهر بین بازار و بازارچه‌ای که مشرف به دیگر مکانها است قرار گرفته و نمای خارجی آن را جداری از آجر تشکیل می دهد. دو در ورودی که بر ضلع شرقی و غربی این مسجد ساخته شده به سمت داخل مسجد باز می شوند و در روبروی هم قرار دارند.
    در جوار سر درگاه غربی این مسجد برجی استوانه‌ای شکل که جدارش را آجر تشکیل داده مشاهده می شود که به درون مسجد راه دارد و بر فراز آن اطاقکی چوبی نصب شده که جایگاه مؤذن است.
    در زوایای ایوان ها در جهات فرعی ، رواق ها با نعل درگاه‌های زیبا در تعادل هم الفت گرفته و بر بالای آن کتیبه‌هایی نقش بسته با خط کوفی و برجسته مزین به « بسم الله الرحمن الرحیم» سطح صحن مسجد از آجر پوشیده شده و تختی آجری به ارتفاع نیم متر را در میان خود جای داده که گویا سری در آن نهفته است.
    در ضلع شمالی مسجد شبستانی سردابه مانند مشاهده می شود که با ایوانی در دو طرف خود رواق‌های بزرگی را تشکیل داده و این ایوان نسبت به دیگر ایوانها بزرگتر است. در دو طرف رواق‌های این ایوان پله‌هایی وجود دارد که به رازینه ها مرتبط می شود و در فصل زمستان دامنه آفتاب بر این ایوان گسترده است و روی یکی از آجرهای مفروش این ایوان خطوطی کشیده شده که نمایانگر تعیین اوقات شرعی می شوند.
    [/BCOLOR]
    [BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]در قسمت جنوبی مسجد ایوانی است که نسبت به سایر ایوان‌ها نمایی بهتر دارد و به وسیله درگاهی به گنبد مربتط می شود و در دوطرف این ایوان رواق‌هایی است که قسمتی از شبستان‌هایی را تشکیل می دهد که دو طرف گنبد را احاطه کرده و به وسیله درگاههایی به هم مرتبط شده و مسیر رفت و آمد به مکان است در داخل شبستان‌ها دو محراب که به موازی محراب گنبد قرار گرفته قابل رؤیت است اما محراب گنبد دارای نقش و نگار و خطوط کوفی برجسته و مزین به آیاتی چند از قرآن کریم است. در جدار شبستان‌ها و ایوان‌ها روزنه‌هایی دیده می شود که نقشی در زیبایی جدارها دارد و گویی از انعکاس صوت و تکرار آن جلوگیری می‌کند در داخل شبستان ها و رواق ها ستون هایی هشت ضلعی از آجر دیده می شود که بر بالای آن صفحه مربعی چوبی قرار گرفته و بر روی آن نعل درگاههایی جای گرفته و بر روی نعل درگاهها طاقی ضربی پوشش داده شده و صفحه های چوبی در مواقع زمین لرزه از لرزش سقف و ستون ها می کاهد و در زیر نعل درگاهها گچبری های زیبایی دیده می شود. ساختار بنیادی گنبد مسجد جامع زواره شباهت بسیار به گنبد مسجد جامع اصفهان دارد و آن گنبدی است مستقر بر پایه هشت ضلعی که خود بر مربعی استوار است.

    [/BCOLOR]​
    [BCOLOR=rgb(255, 255, 255)]
    masjed_zavareh.jpg
    [/BCOLOR]​
     

    O_Q

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/07/10
    ارسالی ها
    2,641
    امتیاز واکنش
    25,428
    امتیاز
    856
    سن
    19
    محل سکونت
    شهرفرنگ:)
    مساحت این مسجد حدود ۱۲۰۰ متر مربع است و با مصالحی همچون آجر، سنگ، گچ و خاک ساخته شده و طرح آن مستطیلی شکل است و نقشه‌ی چهار ایوانی دارد. از بخش‌های مختلف این مسجد می‌توان به صحن چهارگوش، ایوان‌های چهارگانه، گنبدخانه، شبستان، رواق، سردر، مناره، محراب، گچ‌بری‌ها و کتیبه‌های زیبا اشاره کرد. مسجد جامع زواره اولین مسجدی است که با طرح چهار ایوانه ساخته شده‌ است.

    ورودی‌های مسجد زواره در ضلع شرقی و غربی، با آجرکاری و طاق‌نماهای زیبا زینت داده شده است. این روردی‌ها شما را به سمت فضایی طاق‌دار هدایت می‌کند که از آنجا می‌توانید وارد صحن مسجد شوید. صحن مسجد زواره در چهار طرف ایوان و دهانه‌های طاق‌دار دارد و کف آن با آجر و سنگ پوشیده شده است. کتیبه‌ای که تاریخ ساختمان این مسجد در آن نگاشته شده، بر خلاف دیگر مساجد، در قسمت بالای نمای رو به صحن قرار دارد و به خط کوفی بسیار ساده و با آجر تراش و به صورت سرتاسری نوشته شده است.

    d0f1bdd0-5b02-49f7-aae9-b3d364e4fbd5.jpg


    این کتیبه شباهت بسیار زیادی به کتیبه‌های قرون پنجم و ششم موجود در بسیاری از بناهای اصفهان و اطراف آن دارد. بعد از بسم‌الله، آیه‌ی ۱۸ از سوره‌ی ۹(سوره ۹ سوره‌ی توبه) نگاشته شده و سپس متن تاریخی آغاز شده که متاسفانه بسیاری از بخش‌های آن از بین رفته و به غیر از قطعات ناقص چیزی بر جای نمانده است. به همین دلیل خواندن آنچه که در آن ذکر شده، بسیار دشوار است و تنها می‌توان این کلمات را در آن خواند: : «امر ببناء... الفقیر الی رحمه الله... احمد... ثلثین و خمس مائه.»

    db8ac439-d23d-4836-aa30-778012e1dda4.jpg


    با توجه به این نکته که این مسجد شباهت بسیار زیادی به مسجد جامع اردستان دارد و تقریبا این دو بنا در یک زمان ساخته شده و در کتیبه‌ی این مجسد، کلمه‌ی «احمد» وجود دارد، می‌توان ادعا کرد که بانی ساخت مسجد جامع زواره و مسجد جامع اردستان، فردی به نام «ابوطاهر بنغالی» بوده است.

    62f26d4a-d815-4ea0-b191-a6ca85a4bf4d.jpg


    کتیبه‌ای هم در قسمت گردن گنبد شبستان محراب وجود دارد که از گچ ساخته شده و حروف آن به خط کوفی نگاشته و با گل‌ها و برگ‌ها آراسته شده است. زمینه‌ی این کتیبه مزین به نقوش اسلیمی بسیار زیبا است اما متاسفانه بخشی از تزئینات به شدت صدمه دیده است. از آثار باقی مانده در این کتیبه، می‌توان دریافت که آیات ۱۸۷ و ۱۸۸ از سوره‌ی ۳ (سوره‌‌ی آل‌عمران) نوشته شده و بعد از آن متن تاریخی آمده که ظاهرا حاوی تاریخ بوده اما با وضع موجود، نمی‌توان چیزی از آن کشف کرد.

    c8121979-78b1-47eb-80e0-6df9df4ff96d.jpg


    علی‌رغم صدماتی که بر کتیبه‌های مسجد جامع زواره وارد شده، از محراب آن به خوبی محافظت شده است که حاوی کتیبه‌ای به خط کوفی است و دو کتیبه‌ی دیگر به خط نسخ هم وجود دارد. در قسمت بالای کتیبه‌ی خارجی، آیه‌ی ۵۲ از سوره‌ی ۷ نگاشته شده و در یکی از دو کتیبه‌ای که به خط نسخ نوشته شده، همان آیه‌ای آمده است که در کتیبه‌ی صحن نگاشته شده است، یعنی آیه‌ی ۱۸ از سوره‌ی ۹. در کتیبه‌ی سوم، آیات ۱۸۷ و ۱۸۸ سوره‌ی ۳، یعنی همان آیاتی که در کتیبه‌ی نواری‌شکل گردن گنبد آمده، حک شده است.

    مسجد جامع زواره در ۱۲ اسفند سال ۱۳۱۵، به شماره‌ی ثبت ۲۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
     

    برخی موضوعات مشابه

    پاسخ ها
    0
    بازدیدها
    205
    Z
    پاسخ ها
    0
    بازدیدها
    372
    Zhinous_Sh
    Z
    پاسخ ها
    0
    بازدیدها
    179
    پاسخ ها
    0
    بازدیدها
    163
    بالا