خراسان جنوبی معرفی استان خراسان جنوبی و مناطق دیدنی آن

[ATENA_A]

این دره هم یکی از پدیده‌های شگفت‌انگیز طبیعی است که بر اثر سال‌ها فرسایش آب ایجاد شده است. دره کال جنی با دو دیواره بلند احاطه شده است که در برخی نقاط به قدری به هم نزدیک می‌شوند که تنها روزنه‌ای از نور از میان آن‌ها پیدا است و در برخی نقاط هم کاملا به هم متصل می‌شوند.

دربرخی از نقاط این دره جریانی از آب از دل دیواره‌ها در حال سرازیر شدن به داخل دره‌ها است و حوضچه‌های آب ایجاد شده در زیر آن‌ها محل مناسبی برای آب تنی و رفع خستگی است. خانه‌های گبر که ساختارهای پیچیده آن‌ها شما را متحیّر می‌کند، علاوه بر چشمه مرتضی علی در این دره هم به چشم می‌خورند. نخل‌های خودرویی که در نقاط مختلف پراکنده شده‌اند؛ زیبایی دره را دوچندان کرده‌اند. دلیل نامگذاری این دره به کال جنی یا دره جنی، خوفناک بودن فضای این محل و باور مردم محلی مبنی بر حضور جن‌ها در این دره اسرارآمیز است. فاصله این دره تا روستا تنها ۴/۷ کیلومتر است و برای رسیدن به ورودی آن تنها باید ۴ دقیقه رانندگی کنید.

البته برای رسیدن به این دره مرموز باید مسافتی در حدود ۲ کیلومتر را در میان مسیرهای پر پیچ و خم با پای پیاده طی کنید؛ بنابراین این جاذبه برای افرادی که از توانایی جسمی کافی برخوردار نیستند، مناسب نیست.

 

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط:

• سوغات خراسان جنوبی چیست؟
• دیدنی های بیرجند؛ از کلاه فرنگی تا بند عمر شاه (قسمت اول)
• دیدنی های بیرجند؛ از کلاه فرنگی تا بند عمر شاه (قسمت دوم)

استان خراسان جنوبی در شرق ایران واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند است. استان خراسان جنوبی، با مصوبه مجلس شورای اسلامی و پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، در سال ۱۳۸۲ ایجاد شد. مساحت این استان ۱۵۱،۱۹۳ کیلومتر مربع است که از این نظر سومین استان ایران است. براساس سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت آن برابر با ۷۳۲،۱۹۲ نفر بوده و از این نظر ۲۸امین استان کشور است. خراسان جنوبی شامل محدوده‌ای از خراسان بزرگ است که در سده‌های پیش، قهستان نامیده می‌شد. شهرهای مهم ایالت قهستان، تون (فردوس امروزی) و قائن بوده‌اند. مارکوپولو نیز در سفرنامه خود، از این منطقه با نام تونوکاین (تون و قاین) یاد کرده‌ است. در این مقاله با جاذبه‌های تاریخی و مردمی این استان آشنا می‌شویم.

موزه میراث پهلوانی بیرجند
موزه میراث پهلوانی، در سال ۱۳۸۵ مصادف با هفته دولت و با همکاری بخش خصوصی، واقع در زورخانه قدیمی امیر‌عرب، مشهور به «زورخانه لوبند» افتتاح شد.

سابقه زورخانه امیر عرب به بیش از ۲۰۰ سال می‌رسد. در آن زمان فقط یک زورخانه در محله «لب بند» و در فاصله دو بند معروف «حاجی محمد جعفر» و «باروت کوبان» در یک کوچه فرعی واقع بود که با نام زورخانه لب بند (در لهجه محلی «لوبند») مشهور بوده و اکنون به نام زورخانه امیر عرب فعال است. بنای تاریخی زورخانه امیر عرب از دیرباز محل ورزش پهلوانان نامدار بوده است، تا اینکه در سال ۱۳۸۰ ساختمان جدید این زورخانه به بهره‌برداری می‌رسد و فکر ایجاد موزه و نمایشگاهی دائمی از مواریث پهلوانی و ورزش باستانی در بنای تاریخی مذکور قوت می‌گیرد.

قسمت‌های مختلف این موزه عبارتند از: نمایش عکس‌های پهلوانان و پیشکسوتان صاحب‌نام، ابزار و آلات ورزشی (از قبیل میل، کباده، تخته شنا و…)، ضرب، ابزار و آلات پهلوانی زینتی چون شمشیر و سپر و تعدادی مانکن که حالات مختلف ورزشی را به نمایش درآورده‌اند. هدف از تأسیس این موزه آشنایی عموم با ورزش باستانی و آداب و سنن مربوط به این رشته دیرپا و مردمی است.


موزه اشیا مردم‌شناسی خضری
این موزه با مشارکت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با شهرداری، بخشداری و شورای اسلامی شهر خضری دشت بیاض، در ساختمانی با زیربنای حدود ۹۰ متر، در حاشیه‌ی پارک جنت این شهر راه‌اندازی و افتتاح شد.

آثار و اشیای این موزه را مجموعه‌ای متنوع از اشیای مردم‌شناسی و لوازم سنتی زندگی و حرف گذشته تشکیل می‌دهند.

 

[ATENA_A]

موزه صنایع دستی و مردم‌شناسی سرایان
موزه اشیای مردم‌شناسی سرایان در محل شترخانه کاروانسرای سرایان راه‌اندازی شده است. این کاروانسرا که به «رباط شاه عباسی» نیز معروف است، از آثار دوره‌ی صفوی است و به شیوه‌ی دو ایوانی ساخته شده و فضا‌های معماری آن عبارتند از: دو ایوان، سردر ورودی، هشتی، اتاق‌های فرعی و حجره‌های متعدد و اصطبل.

این موزه متشکل از تالاری است که شامل اشیای مردم‌شناسی و لوازم زندگی مردم منطقه در گذشته و صنایع دستی قدیمی (همچون ابریشم‌بافی، شال‌بافی و چاقوسازی) است.


موزه مردم‌شناسی نهبندان
این موزه در خانه سالاری، از خانه‌های تاریخی زیبای شهر نهبندان و داخل بافت تاریخی این شهر واقع شده و دارای وسعتی حدود ۱۸۰۰ متر‌مربع است.

خانه سالاری از نوع خانه‌های دو ایوانی است و با توجه به سبک معماری موجود، این خانه در اواخر دوره‌ی قاجار ساخته شده و در دوره‌های بعد الحاقاتی به آن افزوده شده است.

قسمت‌های مختلف موزه عبارتند از: نمایشگاه عکس‌های بناهای تاریخی، لباس‌های محلی، مراحل کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، قالیبافی و نخ‌ریسی و…


موزه مردم‌شناسی فردوس
موزه مردم‌شناسی فردوس شامل دو بخش «آداب و رسوم حمام» و «مشاغل سنتی» شهر قدیم فردوس است که از جمله بخش‌های موزه می‌توان به مشاغل آهنگری، نمدمالی، خراطی، دلاکی و… اشاره کرد. از دیگر بخش‌های موزه می‌توان اتاق نشیمن‌خانه، مطبخ‌خانه و نگارخانه را نام برد.


موزه خصوصی بشرویه
موزه خصوصی بشرویه در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۷، با همکاری بخش خصوصی در خانه‌ی تاریخی ملاعبدالله تونی (اسدی) واقع در بافت تاریخی شهرستان بشرویه ایجاد و راه‌اندازی شد.

این بنا از خانه‌های چهار ایوانی دوره‌ی صفویه است و با معماری اصیل خود، زادگاه یکی از علمای بزرگ ایران در دوره‌ی صفویه به نام ملاعبدالله تونی بشروی بوده است و دارای اتاق‌های متعدد، مطبخ، اتاق زمستانی و اتاق بادگیر است.

بنای منزل اسدی با توجه به گفته‌های افراد محلی حدودا چهارصد سال قدمت دارد و با توجه به تزئینات معماری آن، تقریبا همزمان با بنای مسجد میان ده است.

 

[مهربانوی ایرانی]

معرفی استان خراسان جنوبی
استان خراسان جنوبی در شرق ایران واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند است. این استان بخشی از نوار مرز بین المللی ایران و افغانستان را تشکیل میدهد. استان خراسان جنوبی، با مصوبه مجلس شورای اسلامی و پس از تقسیم خراسان بزرگ به سه استان، در سال ۱۳۸۲ ایجاد شد. از نظر وسعت سومین استان ایران است. این استان دومین استان بیابانی ایران بوده و همچنین از مراکز بزرگ تولید زعفران، زرشک، عناب، پنبه و انار بشمار میرود. استان خراسان جنوبی از نظر توان معدنی نسبت به سایر استانها از توان بالقوه بالاتری برخوردار است.

​

​

نام استان: خراسان جنوبی

نام قدیم: قهستان

مرکز استان: بیرجند

تاریخچه: خراسان جنوبی شامل محدوده ‌ای از خراسان بزرگ است که در سده‌ های پیش قهستان نامیده می شده است. شهرهای مهم ایالت قهستان، تون (فردوس امروزی) و قائن بوده‌ اند. مارکوپولو نیز در سفرنامه خود، از این منطقه با نام تونوکاین (تون و قاین) یاد کرده‌است. در سده ‌های اخیر و به ویژه از دوران قاجار، دو شهر فردوس و قائن به دلیل حوادث طبیعی مختلف به تدریج موقعیت جمعیتی خود را از دست داده و بیرجند مرکزیت و اهمیت بیشتری یافت. در سال ۱۳۸۳ استان خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند شکل گرفت. این استان در ابتدا شامل سه شهرستان بیرجند، نهبندان و سربیشه بود و سپس شهر قائن و سایر مناطق نیز به آن الحاق گردید.

منبع:تریپ یار​

 

[مهربانوی ایرانی]

موقعیت جغرافیایی استان: این استان از شمال با استان خراسان رضوی، از غرب با استان‌ های یزد، اصفهان و سمنان، از شرق با کشور افغانستان و از جنوب با استان ‌های سیستان و بلوچستان و کرمان هم‌ مرز است.

مساحت استان: ۱۵۱٬۱۹۳ کیلومتر مربع

تقسیمات استان: استان خراسان جنوبی، دارای ۱۱ شهرستان، ۲۵ بخش، ۶۱ دهستان و ۲۸ شهر است.

شهرهای استان: بیرجند، فردوس، طبس، قائن، نهبندان، سربیشه، درمیان، سرایان، بشرویه، زیرکوه، خوسف

شرایط اقلیمی: ۹۵ درصد وسعت این استان را عرصه های طبیعی در بر می ‌گیرد که از این میزان، ۲۲٫۷ درصد بیابانی، ۶۳٫۳ درصد مراتع بیابانی، ۷٫۲ درصد مراتع خوب و متوسط و ۶٫۸ درصد جنگلی است. پس از الحاق شهرستان طبس به این استان، با توجه به وسعت زیاد بیابان ‌های طبس، خراسان جنوبی از ششمین استان بیابانی ایران، به دومین استان بیابانی تبدیل شد.

گیاهان و جانوران بومی و مهاجر: مناطق حفاظت شده استان دارای پوشش گیاهی و زیست جانوری متعدد و منحصر بفرد هستند. همچنین در استان خراسان جنوبی بیش از یکهزار و 300 نوع گیاه خودرو وجود دارد که 80 گونه آن بومی کمیاب و مزیت دار است. خراسان جنوبی جزو پنج استان برتر کشور در فرایند گیاهان دارویی است. گیاهان آنغوزه، وشاء، کلپوره، آویشن، ختمی، شقایق نعنایی، بومادران، شاهتره، کاسنی، سریش، شیرین بیان، اسطخودوس، کاکتی کوهی، اروانه، تاجریزی سیاه، هندوانه ابوجهل، علف مار، باریجه و بادام کوهی از آن جمله اند. زنیان، آلوئه ورا، به لیمو، مریم گلی و نعناع فلفلی نیز در این استان بعمل می آید.

​

 

[مهربانوی ایرانی]

اقتصاد استان: ذخایر معدنی متنوع، صنایع غذایی و بسته بندی و فرآوری زعفران، زرشک و خشکبار، آرد، تایر، قند، سیمان، منیزیت و فرآورده های نسوز، کاشی و سرامیک، موتورسیکلت، سازه های فلزی و مصالح ساختمانی مهمترین زمینه های تولیدی استان را بخود اختصاص داده اند. همچنین این استان دارای معادن متنوع و بسیار است.

محصولات کشاورزی: استان خراسان جنوبی رتبهٔ اول تولید محصولات باغی زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران و پنبه را در سطح ایران داراست. همچنین این استان، ششمین تولید کنندهٔ انار در بین استان‌ های ایران است و شهرستان فردوس پس از شهرستان‌ های ساوه و نیریز، سومین تولید کنندهٔ انار در ایران است. پسته، بادام، سیب، گلابی، به، گیلاس، آلبالو، زردآلو، هلو، خرما، توت، شاتوت، گردو، انجیر و سنجد از دیگر محصولات باغی این استان است. در بخش محصولات زراعی، این استان در تولید چغندرقند، رتبه هشتم کشور را داشته و همچنین گندم، جو، پنبه، حبوبات، محصولات جالیزی و گیاهان علوفه‌ای در این استان کشت می ‌شوند.

فرهنگ و آداب و رسوم: از نظر فرهنگی خراسان جنوبی منطقه جغرافیایی پهناوری است که قهستان کاشمر و نیشابور و تربت و حتی سبزوار و هرات را نیز شامل می ‌شود و با تقسیمات اداری کشور متفاوت است. این منطقه زیستگاه یکی از اقوام آریایی نژاد به نام سارگات بوده است. زبان و نژاد مردم سرزمین بزرگ خراسان، کمتر دچار آمیختگی و اختلاط شده است و دلیل آن، داشتن شرایط خاص آب و هوایی و اقلیمی است که چندان مورد توجه و تاخت و تاز افراد بیگانه در طول تاریخ قرار نگرفته است. منطقه قهستان یا همان خراسان جنوبی با قدمت کهن خود که به دوران هخامنشی و قبل از آن بر می گردد کمتر در معرض تغییر قرار گرفته است.​

 

[مهربانوی ایرانی]

ازمراسم خراسان جنوبی رسم شاه مولایی است که در مناطق شهری و روستایی استان مرسوم است و انجام آن بدین ترتیب است که چند روز مانده به نوروز افراد خیر و معتمدان محل با مراجعه به ثروتمندان اقدام به تهیه اجناس مورد نیاز نیازمندان کرده و آنها را بین افراد نیازمند تقسیم می ‌کنند. حنا بندان یکی دیگر از مراسم مردم این سرزمین برای ایام نوروز است. هنوز نیز گروهی از مردم به ویژه بزرگسالان با آمدن عید نوروز با رنگ کردن موهای سر و انگشتان خود با حنا به استقبال نوروز می‌ روند. سمنوپزان یکی دیگر از مراسم پر رنج و زحمت ولی پرطرفدار و تشریفاتی نوروز است. شب تحویل سال وقت خوردن رشته پلو بود که خوردن آن آدابی داشت و همراه با خرما و کشمش سرخ شده تناول میشد. از اعتقادات دیگر شب سال نو این بود که باید شعله و نور در خانه زیاد باشد که این شامل اجاق یا منقل و چراغ‌ها بود که باید تا صبح روز دوم سال روشن نگه داشته می ‌شد به طوری که باید با کمال دقت نفت‌ گیری می ‌شد تا دود نزده و خاموش نشود. یک کاسه آب که نارنجی در آن انداخته بودند نیز جزو ضروریات سفره هفت سین بود.

موسیقی: در زمینه هنر، موسیقی سنتی استان خراسان جنوبی از سابقه طولانی برخوردار است. خراسان جنوبی دارای زیباترین و لطیف ترین ترانه‌ ها، آوازها و حماسی ترین رقـ*ـص ها و آهنگهای ساز و آوازی است که کم نظیر است. رقم‌ های پنج ضربی و سه تایی متداول در منطقه ویژگی خودش را دارد. از جمله سازهای محلی که مورد استفاده قرارمی ‌گیرند عبارتند از: دهل، سرنا، دایره ونی که معمولاً توسط خود نوازندگان ساخته می شود.​

 

[مهربانوی ایرانی]

صنایع دستی: حصیربافی، قالیبافی، گبه بافی، بَرَک بافی، خراطی سنتی، پلاس بافی، ترکه بافی، قلم زنی، سفره بافی، سیاه چادر بافی، نمد مالی سنتی، سفالگری، چِلِنگَری (آهنگری سنتی)، دَواتگری سنتی (مس چکشی)، حوله بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، رودوزی های سنتی،

جاذبه های مهم گردشگری: کویر خور، کویر مظفری، نیزار خور، روستای افین، آبشارهای دره سبز رود، ارگ کلاه فرنگی، قلعه کوه فردوس، خانه پردلی، قلعه درخش، چشمه مرتضی علی و...از قدیمی‌ ترین جاذبه‌ های گردشگری ثبت شده در استان خراسان جنوبی سنگ نگاره کال جنگال در ۵ کیلومتری جنوب شهر خوسف و متعلق به دوره اشکانی است که در بررسی ‌های جدید ۱۴ سنگ نگاره در نزدیکی آن شناسایی شده است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

جشنواره ها و رویدادها: جشنواره زرشک و عناب از رویدادهای مهم استان محسوب میشود. لازم به ذکر است که تمبر یاد بود زرشک و عناب همزمان با اولین همایش ملی زرشک و عناب در سال ۱۳۹۰ در خراسان جنوبی رونمایی شد.

جمعیت: در سال ۱۳۹۰ جمعیت آن ۷۳۲٬۱۹۲ نفر بوده است. قومیتهای بلوچ و فارس عمده جمعیت این استان را تشکیل میدهند.​

 

[مهربانوی ایرانی]

زبان: زبان فارسی با لهجه بیرجندی، لهجه قاینی، لهجه سرایانی، لهجه نهبنـدانی.

مشاهیر استان: دکتر بدیع الزمان فروزان فر، دکتر محمد حسن گنجی (پدر علم جغرافیای ایران)، استاد محمد علی کیانی نژاد (استاد بزرگ موسیقی ایران)، دکتر غلامحسین شکوهی (پدر علم تعلیم و تربیت ایران)، سیما بینا (هنرمند و پژوهشگر برجسته موسیقی)، داریوش ارجمـند (هنرمند برجسته سینمای ایران) و...

غذاهای محلی: قروت بیرجند، قوروت بادمجان، بلغور پلو، اشکنه قند، اشکنه بلغور شیر، آش شلغم، کشک سالاری، آش جوش پره، آش محلی، آش لخشک و...

سوغات: زرشک و زعفران، کشک و قره قوروت، عناب، آلو بخارا، توت خشک، برگ هلو، بادام کوهی، انجیر، گردو، نان سمنو، نان زردی و...

محورهای ارتباطی استان: استان خراسان جنوبی، در مسیر محورهای ارتباطی استان‌ های جنوبی ایران با مشهد قرار دارد. محور اصلی ارتباطی استان ‌های یزد، اصفهان، فارس و بوشهر به مشهد، از طبس و فردوس می ‌گذرد. همچنین محور اصلی ارتباطی استان ‌های کرمان و هرمزگان، از دیهوک و فردوس می‌ گذرد. محور ارتباطی استان سیستان و بلوچستان به مشهد نیز از شهرهای نهبندان، سربیشه، بیرجند و قائن عبور می ‌کند.

بهترین زمان بازدید: بهار و پاییز بهترین زمان سفر به این استان میباشد.​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان خراسان جنوبی

کشور
ایران
جمعیت
768898
موقعیت زمانی
IRDT
استان خراسان جنوبی

خراسان جنوبی یکی از استان‌های مرزی کشورمان است که کمتر از آن چه که باید و شاید در زمینه‌ی گردشگری به آن پرداخته شده است. استانی بزرگ با مردمانی مهربان و مهمان‌نواز و دیدنی‌هایی که در گوشه‌وکنار استان پراکنده شده‌اند.​

تاریخچه

تا سال ۱۳۸۳ استانی با نام خراسان جنوبی وجود نداشت و سه استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی و خراسان شمالی همگی در کنار هم استان خراسان را تشکیل می‌دادند. اما در سال ۱۳۸۳ استان خراسان بزرگ به سه استان تفکیک و خراسان جنوبی با مرکزیت شهرستان بیرجند تشکیل شد. پس از آن سال نیز تغییراتی در شهرستان‌های استان انجام شد تا این که در حال حاضر استان خراسان جنوبی از نظر مساحت سومین استان بزرگ کشور است.​

جغرافیا

استان خراسان جنوبی از شمال با استان خراسان رضوی همسایه است و از غرب به اصفهان و یزد می‌رسد. استان‌های سیستان و بلوچستان و کرمان نیز در جنوب خراسان جنوبی جای گرفته‌اند. شرق استان نیز بخشی از مرز مشترک ایران با کشور افغانستان است.
در ابتدای تشکیل استان خراسان جنوبی این استان تنها چهار شهرستان را در خود جای داده بود. اما اکنون و با اعمال تغییرات جدید تعداد شهرستان‌های استان به یازده رسیده است. بیرجند، قاینات، طبس، فردوس، نهبندان، سرایان، سربیشه، درمیان، بشرویه، خوسف و زیرکوه شهرستان‌های استان خراسان جنوبی‌ هستند.​

آب و هوا

آب‌وهوای استان خراسان جنوبی خشک و بیابانی است. اما با توجه به تغییرات ارتفاع می‌توان آب‌وهوای نقاط مختلف استان را به دو وضعیت خشک و گرم و خشک و ملایم تقسیم کرد. بارندگی در استان خراسان جنوبی اندک است و این استان نیز همچون برخی از دیگر استان‌های بیابانی با مشکل کم‌آبی مواجه است.
تابستان‌های این استان، نسبتا گرم است اما پاییز زمان مناسبی برای سفر به خراسان جنوبی است. گردشگرانی که در فصل پاییز به این استان سفر می‌کنند هم از آب‌وهوای خوب بهره‌مند خواهند شد و هم فرصت خواهند داشت تا برداشت زعفران را از نزدیک ببینند. فصل بهار هم فرصت مناسبی برای سفر به این استان است.​

شهرهای استان خراسان جنوبی

استان خراسان جنوبی ترکیبی از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی را در خود جای داده است؛ از روستاهای تاریخی و دره‌‌های زیبا گرفته تا مسجدها و باغ‌های قدیمی.​

بیرجند

شهرستان بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی است و و دیدنی‌های فراوانی دارد. بند دره یکی از تفرجگاه‌های اصلی مردم این شهر است؛ این بند در سال ۱۲۹۴ قمری ساخته شده و در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است.
بیرجند باغ‌های تاریخی زیادی دارد که از میان‌ آن‌ها می‌توان به باغ اکبریه، باغ امیرآباد، باغ شوکت آباد و باغ و عمارت رحیم‌آباد اشاره کرد. باغ منظریه یکی دیگر از جاذبه‌ها‌ی گردشگری شهر بیرجند است.
عمارت یا ارگ کلاه‌فرنگی در مرکز شهر بیرجند از دیگر دیدنی‌های این شهرستان است. این عمارت اکنون محل فرمانداری بیرجند است. قدمت این عمارت بیش از صد سال است.
اما اگر بخواهید بیشتر در زمان به عقب بروید می‌توانید از قلعه‌ فورگ بازدید کنید. این قلعه که بازمانده‌ای از زمان اسماعیلیان است در نزدیکی دُرمیان و در شرق شهرستان بیرجند جای گرفته است.​

طبس

شهر طبس تا پیش از سال ۱۳۹۱ جزء استان یزد بود و در آن سال به استان خراسان جنوبی ملحق شد. شهری بیابانی که جاذبه‌های گردشگری فراوانی دارد و جزء بهترین مقصد‌های گردشگری در استان خراسان جنوبی است.
باغ گلشن طبس حال‌وهوایی دارد که گردشگران با ورود به آن فضای بیابانی شهر را کاملا از یاد می‌برند. عمارتی زیبا در این باغ قرار دارد که در ترکیب با گیاهان و حوض‌های باغ فضای جذابی را ایجاد کرده است.
چشمه مرتضی علی از دیگر جاذبه‌های گردشگری زیبای شهرستان طبس است. در یک سوی این چشمه که در ۳۰ کیلومتری شهر طبس و در نزدیکی روستای خرو قرار دارد آب گرم می‌جوشد و در سوی دیگر آب خنک جریان دارد.
کال جنی دیگر جاذبه‌ی طبیعی شهرستان طبس است که حدود ۳۰ کیلومتر از این شهر فاصله دارد. دره‌ای پر پیچ‌وتاب که نتیجه‌ی سال‌ها فرسایش است. در بخش‌هایی از مسیر آب نیز جریاد دارد که فضایی متضاد با شهر بیابانی طبس را ایجاد می‌کند.
روستاهای تاریخی زیبایی نیز در شهرستان طبس قرار دارند که اصفهک و نایبند از معروف‌ترین آ‌نها هستند. روستای اصفهک در ۳۸ کیلومتری شرق طبس قرار گرفته است. مهم‌ترین ویژگی این روستا بافت تاریخی آن است که به خوبی بازسازی شده است.
گردشگران در سفر به طبس بازدید از روستای پلکانی نایبند را نباید فراموش کنند. روستایی شبیه به ماسوله، اما کویری، با نخل‌هایی که پیرامون آن را فراگرفته‌اند.​

قاینات

شهرستان قاین یا قاینات یکی از شهرهای بزرگ خراسان جنوبی است. مسجد جامع قاین از جاذبه‌های اصلی این شهر است که درست در مرکز شهر جای گرفته است. در فاصله‌ی کمی از مسجد و کمی خارج از شهر آرامگاه بوذرجمهر قاینی قرار دارد. بر فراز کوهی مشرف به آرامگاه نیز می‌توانید قلعه‌ای تاریخی را ببینید که مردم به آن قلعه کوه می‌گویند. مقبره‌ی بوذرجمهر یکی از تفرجگاه‌های اصلی مردم قاین است.
شهرستان قاین از مراکز اصلی کاشت زعفران است. گردشگرانی که در ماه آبان به این شهر سفر می‌کنند فرصت این را خواهند داشت که از نزدیک شاهد برداشت گل‌های زعفران باشند. چندین خانه‌ی تاریخی نیز در شهرستان قاین برای بازدید عموم آماده شده‌اند. برای خرید زعفران و دیگر سوغاتی‌های شهر قاین، خیابان امام در نزدیکی مسجد جامع از بهترین گزینه‌هاست.​

اقامت‌گاه‌ها

در شهر بیرجند نمی‌توان سراغ هتل‌های مجلل و لوکس را گرفت. هتل کوهستان، هتل جهانگردی، هتل قائم، هتل سپهر و هتل مقدم جزء اقامت‌گاه‌ها مناسب بیرجند هستند. اقامت‌گاه بومگردی زاغ بور نیز در شهر بیرجند قرار دارد. علاوه بر این مهمان‌پذیرهای مختلفی در مرکز استان خراسان جنوبی آماده‌ی پذیرایی از مسافران‌ هستند.
از سوی دیگر اقامت‌گاه‌های بومگردی نسبتا زیادی در این استان وجود دارد. هتل سنتی عماد ‌نظام فردوس و اقامت‌گاه‌های بومگردی نکزار در سه ‌قلعه (در مجاورت کویر سه قلعه)، ناردون و نارنجستان در طبس و خانه‌ی پدری در خراشاد بیرجند تعدادی از دیگر اقامت‌گاه‌های بومگردی خراسان جنوبی‌اند. در روستاهای نایبند و اصفهک نیز اقامت‌گاه‌های بومگردی مختلفی ساخته شده‌اند.​

غذاهای محلی

چشیدن طعم غذاهای محلی هر منطقه را می‌توان از بایدهای هر سفر دانست. قوروت (کشک) و بادمجان غذایی بسیار خوشمزه است که ماده‌ی اصلی آن کشک است، اما با کشک و بادمجانی که در دیگر شهرها پخته می‌شود تفاوت دارد. بلغور از دیگر غذاهای خوشمزه‌ی این استان است. اشکنه‌های مختلفی نیز در استان خراسان جنوبی تهیه می‌شوند که از میان آنها می‌توان به اشکنه‌ی بلغور شیر، عدس و نبات (شیرین) اشاره کرد. آش شلغم هم یکی دیگر از غذاهای محلی این استان است.​

رستوران‌ها

رستوران مهر طبس، هتل و رستوران جهانگردی کیان در بشرویه، سفره‌خانه‌ی نارنجستان در طبس برخی از رستوران‌های شناخته‌شده‌ی این‌ استان را تشکیل می‌دهند.
رستوران‌های هتل جهانگردی، هتل سپهر و هتل بزرگ کوهستان جزء رستوران‌های خوب شهر بیرجند هستند. رستوران پای در بیرجند نیز مناسب افرادی است که خواهان غذاهای فرنگی هستند و غذاهایی همچون پاستا، پیتزا و استیک در منوی آن دیده می‌شود. آشکده و رستوران سنتی طوبا در بیرجند اما همان‌طور که از نامش پیداست حال‌وهوایی سنتی دارد.​

صنایع دستی

همچون هر منطقه‌ای از کشور این استان نیز صنایع دستی مخصوص به خود را دارد. گلیم بافی، حصیر بافی، قالی بافی، جاجیم بافی، ترکه بافی و گیوه بافی تعدادی از صنایع دستی استان است.​

سوغات

زعفران مهم‌ترین سوغات استان خراسان جنوبی است که بیشتر در شهر قاین کشت می‌شود. زرشک، آلو و عناب از دیگر سوغاتی‌های این استان هستند. انار دیگر سوغاتی استان است که بیشتر در شهرستان فردوس کشت می‌شود.​

آداب و رسوم

از میان آداب و رسوم متنوعی که در این استان به چشم می‌خورد می‌توان به مراسم مفصل شب یلدا اشاره کرد که با خوراکی‌های مختلفی همراه است. یکی از خوراکی‌هایی که در این شب تهیه می‌شوند «کف» است؛ نوعی شیرینی که از ریشه‌ی گیاهی به نام چوبک (یا بیخ در زبان محلی) تهیه می‌شود.
«شب چله‌ای» از دیگر مراسم مردم این استان در شب یلداست که در آن هدیه‌هایی از طرف خانواده‌ی داماد به تازه‌عروس داده می‌شود.

منبع:ویزیت ایران​