خراسان رضوی معرفی استان خراسان رضوی

[مهربانوی ایرانی]

معرفی استان خراسان رضوی
استان خراسان رضوی یکی از استان‌ های خراسان در شمال شرقی ایران به مرکزیّت مشهد است که چهارمین استان بزرگ کشور میباشد. استان خراسان رضوی به دلیل تنوع زمین شناختی محل ظهور و پیدایش بسیاری از کانی های ارزشمند بوده و به سبب وسعت زیاد از نظر شرایط طبیعی بسیار متنوع و هر یک از نواحی مختلف آن دارای ویژگی ‌های خاصی میباشد. مورخان بر این باورند که خاستگاه علم گوهرشناسی در جهان منطقه توس بوده است.
وجود معدن فیروزه در این منطقه به عنوان قدیمی ترین و با کیفیت ترین معدن دنیا با قدمتی بیش از پنج هزار سال، نشانگر این است که توجه به سنگ های قیمتی در این منطقه ریشه در ماقبل تاریخ دارد. خراسان بدلیل واقع شدن در مسیر جاده ابریشم همواره در طول تاریخ ممرکز توجه بوده است. این استان به دلیل وجود حرم امام رضا در مشهد از شهرت و اهمیت ویژه برخوردار است که تأثیر بسزایی در رونق گردشگری و اقتصاد این استان داشته است.

نام استان: خراسان رضوی

مرکز استان: مشهد

وجه تسمیه: واژهٔ رضوی در نام این استان، به مقبرهٔ علی بن موسی الرضا در مرکز این استان اشاره دارد.

تاریخچه: جغرافی ‌دانان قدیم، ایران را به هشت بخش تقسیم کرده‌اند که خراسان بزرگ شکوفاترین و بزرگ‌ ترین قلمرو بوده‌است. سرزمینی که در گذشته نواحی بسیار گسترده‌ای را در بر می ‌گرفته و قلمروی یکپارچه داشته است. اما امروزه بخشی از آن شامل سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی و قسمت‌ هایی از استانهای دیگر، در کشور ایران واقع است و بخشهای بزرگ ‌تری از آن در کشور افغانستان و جمهوری ‌های شمال و شمال شرق ایران واقع شده است. خراسان بزرگ و کهن، یکی از کانون ‌های شکل گیری تمدن بشری بوده است.

منبع:تریپ یار​

 

[مهربانوی ایرانی]

قدیمی ‌ترین آثار حیات انسانی در ایران، شامل تعدادی ادوات و دست‌افزارهای سنگی با قدمت تخمینی هشتصد هزار سال قبل، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم، از بستر رودخانه کشف رود مشهد به‌دست آمده است. قوم آریایی نیز در ورود به فلات ایران آنچنان که از توصیفات اوستا برمی آید، در خراسان و سیستان مستقر شدند و شاید به همین دلیل است که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع اوستا و شاهنامه فردوسی ذکر شده است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ می‌ دهد. استان خراسان رضوی، قسمت نسبتاً کوچکی از خراسان بزرگ و کهن است. امپراتوری اشکانیان برای چندین سال در نزدیکی مرو در خراسان مستقر بوده است. در دوران ساسانیان نیز استان توسط یک سپهبد که پادگوسبان نامیده می‌ شده و چهار مرگراوس (margraves) که هر یک، فرمانده یکی از چهار بخش استان بوده‌اند، حکومت می ‌شده‌ است. در دوران فتوحات مسلمانان در ایران، خراسان به چهار بخش تقسیم گردید و هر بخش به اسم شهر بزرگ خود یعنی نیشابور، مرو، هرات و بلخ نامیده شدند. خراسان، در طول تاریخ شاهد ظهور و سقوط سلسله‌ ها و دولت‌ های بسیاری در قلمرو خود بوده است. اقوام مختلف اعراب، ترک ‌ها، کرد ها، مغول‌ ها، ترکمن‌ ها و افغان‌ ها زمان به زمان به این منطقه تغییرات را به ارمغان آورده‌اند. از قرن ۹ هجری قمری نام خراسان بر تمام ایالات اسلامی در شرق کویر لوت تا هندوکش به استثنای سیستان و بلوچستان و قهستان در جنوب اطلاق می ‌گردیده است. پس از جنگ هرات در سال ۱۲۴۹ ه. ش خراسان به دو قسمت تجزیه شد و قسمتی که در غرب رود خانه هریرود واقع بود جزو ایران و شرق آن ضمیمه افغانستان گردید. در سال ۱۲۸۵ه. ش ایران به چهار ایالت بزرگ تقسیم شد که عبارت بودند از آذربایجان ،کرمان و بلوچستان، فارس و بنادر و خراسان و سیستان. پس از برخی تقسیمات که در طول تاریخ خراسان و ایران رخ داد، در نهایت در سال ۱۳۸۳ خراسان به سه استان تقسیم شد : خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند، خراسان رضوی به مرکزیت مشهد و خراسان شمالی با مرکزیت بجنورد.

​

 

[مهربانوی ایرانی]

موقعیت جغرافیایی استان: استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران بین 56 درجه و 19 دقیقه تا 61 درجه و 16 دقیقه طول شرقی و 33 درجه و 52 دقیقه تا 37 درجه و 42 دقیقه عرض جغرافیایی شمالی قرار گرفته که از شمال به کشورترکمنستان، از شرق به افغانستان، از غرب وشمال غربی به استانهای خراسان شمالی ، سمنان و یزد و ازجنوب و جنوب غربی به استانهای خراسان جنوبی و یزد محدود است. از نظر اقلیمی منطقهٔ خراسان در طول تاریخ همیشه یکی از فعال‌ ترین مناطق زلزله خیز کشور بوده‌است. آمار چهل سال گذشته نشان می‌ دهد که بیش از نیمی از قربانیان زمین ‌لرزه در ایران را قربانیان این منطقه تشکیل می ‌دهند.

آب و هوا: معتدل کوهستانی متمایل به سرد و خشک

مساحت استان: ۱۱۸٬۸۵۴ کیلومترمربع

تقسیمات استان: خراسان رضوی از ۲۸ شهرستان، ۷۰ بخش و ۱۶۴ دهستان تشکیل شده‌ است.

شهرهای استان: شهرستان هاي مشهد, تايباد, تربت جام, تربت حيدريه, رشتخوار, قائنات, خواف, فردوس, چناران, سرخس, درگز, سبزوار, فريمان, قوچان, برداسكن, خليل آباد, كاشمر, گناباد, نيشابور و كلات شهرستان هاي اين استان هستند.

ارتفاعات و کوههای مهم استان: ارتفاعات استان رامی توان به ارتفاعات شمالی و جنوبی تفکیک کرد. ارتفاعات شمال خراسان عموماً شرقی - غربی هستند حال آنکه ارتفاعات جنوب استان، امتداد شمالی - جنوبی دارند. بلند ترین نقطه استان قله بینالود در ۳۶۱۵ متری و پست ‌ترین نقطه استان در دشت سرخس با ارتفاع ۲۹۹متر از سطح دریا واقع شده است. آنچه در این منطقه حائز اهمیت است، وجود دشتهای حاصلخیز و آبادی چون: بجنورد، شیروان، قوچان، چناران و مشهد است که در پهنه دشت سر سبزی بین دو رشته ارتفاعات موازی کپه داغ و هزار مسجد در شمال و آلاداغ و بینالود در جنوب به وجود آمده اند .​

 

[مهربانوی ایرانی]

منابع آبی و رودهای مهم: این استان شامل ۴ حوزهٔ آبریز اترک، قره‌ قوم، کویر مرکزی و شرق ایران است.

پوشش گیاهی: استان خراسان رضوی از لحاظ تقسیمات رویشی گیاهی جزو ناحیهٔ ایران تورانی به شمار می ‌رود. مساحت کل جنگل‌ های استان در سال ۱۳۹۵، ۹۹۶۲٫۵۷ کیلومتر مربع (حدود ۷٫۵٪ مساحت استان) است که شامل جنگل ‌های نیمه‌ خشک تا نیمه ‌مرطوب و جنگل‌ های خشک و بیابانی است.

اقتصاد استان: استان خراسان رضی در کنار زعفران و سایر محصولات عمده کشاورزی استان، از نظر مواد معدنی و معادن بسار غنی بوده و معادن سنگ این استان شهرت جهانی دارد. همچنین استان خراسان رضوی از لحاظ دسترسی به منابع انرژی، یکی از غنی ‌ترین استان ‌های کشور است و از ذخایر نفت و گاز برخوردار است. یکی از پالایشگاه‌ های عمده گاز، در شمال استان و در نزدیکی سرخس به نام پالایشگاه خانگیران فعال است که بخش عمده‌ای از گاز مصرفی شهری و صنعتی داخلی و صادراتی را تصفیه و تولید می ‌کند. در کنار این پالایشگاه، تولید و فرآوری گوگرد به عنوان یک صنعت حاشیه‌ای نیز صورت می‌ گیرد. صنعت گردشگری نیز در این استان بعلت واقع شدن حرم امام هشتم از رونق بسیار برخوردار است و اهمیت ویژه ای در اقتصاد استان و منطقه دارد.

خراسان با ساختار گوناگون و کهن زمین شناسی ، اقلیم متنوع و جاذب ، موقعیت ویژه جغرافیایی ، بی گمان از قدیمی ترین دوران حیات، بستر فعالیتهای بشری بوده است، به دلیل همین موقعیت خاص ، کهن ترین، معروفترین و طو لانی ترین راه ارتباطی (( جاده تاریخی ابریشم )) از طریق خراسان, موقعیت شرق را به غرب مرتبط می ساخته است.

​

 

[مهربانوی ایرانی]

محصولات کشاورزی: سیب، گلابی، به، آلبالو، گیلاس، گوجه، آلو، هلو، تمشک، پسته، بادام، فندق، سنجد، زالزالک، زرشک، سماق، ریواس، خرما، زیتون، پرتقال، نارنگی، لیمو شیرین، نارنج، انار، انجیر، توت، عناب و خرمالو، گندم، جو، ذرت دانه‌ای، شلتوک، چغندرقند، پنبه، توتون و تنباکو، آفتابگردان، کنجد، شاهدانه، منداب، کلزا، نخود، عدس، لوبیا، ماش، باقلا، هندوانه، خربزه، طالبی، خیار، انواع کدو، سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، سیر خشک، بادمجان، باقلا تازه، فلفل قرمز، فلفل دلمه، سبزیجات برگی، سبزیجات غده‌ای، یونجه، شبدر، ذرت علوفه‌ای، ذرت خوشه‌ای، چغندر علوفه‌ای، شلغم علوفه‌ای، خصیل. عمده محصول این استان زعفران است. درآمد خالص سالیانه حاصل از کشت زعفران زیاد و نیاز آن به آب کم است، از این رو کشت آن در نواحی جنوبی استان که با کمبود آب روبروست از نظر اقتصادی کاملاً مقرون به صرفه است.

حمل و نقل و ارتباطات: راه های زمينی در خراسان رضوي به راه های جاده ای و راه های آهن بخش می شوند. مشهد دارای فرودگاه بین المللی است.

فرهنگ و هنر: خراسان رضوی محل زندگی اقوام گوناگونی است كه به رغم تفاوتهای نژادی و فرهنگی ، به واسطه رشته محكمی از عوامل پایداری چون دین و ملیت با هم متحد هستند. قسمت قابل توجهی از جمعیت استان را افغان ها تشکیل میدهند. سایر ملیتها نیز در این استان دیده میشوند. عربها در جنوب خراسان رضوی، اسماعیلیان در حوالی بیرجند و نیشابور، بختیاریها در نوخندان درگز، هزاره ها در شمال و شرق خراسان رضوی، تاجیكها در شرق خراان و مشهد، حیدری ها در تربت حیدریه و جنوب خراسان رضوی و سیستانیها در شرق و جنوب خراسان رضوی زندگی میکنند. در شمالی ترین نواحی خراسان رضوی نیز تركمنها هستند. ​

 

[مهربانوی ایرانی]

با پراكندگی طوایف در استان خراسان رضوی، شیوه های اجرای موسیقی نیز متنوع است . موسیقی كردهای شمال خراسان رضوی، تركمنها، بلوچها و شرق خراسان رضوی هریك به تنهایی حائز اهمیت است. از جمله ویژگیهای فرهنگی مردم خراسان رضوی، علاقه به موسیقی بومی است كه در جشنها و مراسم اجرا می شود. به طور كلی آلات موسیقی خراسان رضوی عبارتند از: دوتار، سرنا، دهل، دپ، قشمه، كمانچه ونی. بلوچها نیز در نواختن ساز قیچك از مهارت خاصی برخورداند. لباس محلی هر یک از اقوام ساکن خراسان نیز جزو فرهنگ و هنر دستی استان بشمار میروند. ظریفتیرین پارچه های ابریشمی در كارگاههای سنتی زاوین كلات بافته می شود . رنگهای قرمز، زرد، صورتی و سرمه ای در این پارچه ها، پوشاك محلی تركمنها، كردها و تركها را به یك اثرهنری بدیع مبدل کرده است

آداب و رسوم: از قدیم، خراسان منطقه‌ای كم آب و خشك بوده است؛ به طوری كه مراسم طلب باران در بسیاری از شهرهای خراسان از جمله مشهد مرسوم بوده و آداب مشتركی داشته است. بدین گونه که زنان و دختران با استفاده از دو تكه چوب و مقداری پارچه عروسك درست می ‌كردند و آن را در سطح محله یا روستا می ‌گرداندند؛ و با خواندن اشعار و تصنیف هایی طلب باران می ‌کردند كه در آن معمولا به خداوند و حضرت محمد (ص) قسم یاد می ‌شد و از مردم محله و روستا می ‌خواستند برای پخت آشی به همین منظور طبخ كمك کنند. مردم هر كدام در هنگامی ‌كه به گرداننده‌ این عروسك برای طبخ آش و حبوبات و ... می ‌رساندند، مقداری آب نیز روی عروسك می ‌پاشیدند و دعاها و اشعاری را زیر لب زمزمه می‌ کردند. ​

 

[مهربانوی ایرانی]

از آداب دیگر مرسوم در این استان رسم پهلوانی است. خاستگاه شاهنامه توس است كه نبردهای تن بتن و حماسی فراوانی در آن به تصویر كشیده شده است و آیین پهلوانی خراسان ریشه در تاریخ کهن این دیار دارد. كشتی با چوخه كشتی فراگیری در سطح ایران است. اگرچه این كشتی از قدیم در سراسر كشور با تفاوتهای اندكی مرسوم بوده، در خراسان و شهرهایی چون مشهد و نیشابور و سبزوار به سبب تعصبات خاص در خصوص فرهنگ پهلوان و پهلوان پروری و همان روحیه‌ قدیمی‌ و باستانی كه مردم این سرزمین داشته و در شاهنامه انعكاس آن نمایانگر است بیشتر ظهور پیدا کره است. نام این كشتی از نام لباس خاصی گرفته شده است كه كشتی گیران آن بر تن می ‌كنند. چوخه لباسی پشمی‌ است كه گاه در نبردها نیز از آن استفاده می ‌شد.

صنایع دستی: براساس آخرین آمار معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی کشور، در حال حاضر نزدیک به 370 رشته در 15 گروه طبقه بندی شده اند که در استان خراسان رضوی 70 رشته به ثبت رسیده است. در استان خراسان رضوی توليدات هنرى، نقش پراهميتى در اقتصاد دارند. رايج ‏ترين صنايع دستى در استان خراسان رضوی، بافت قالى، قاليچه و گليم است كه نقش مهمی در اقتصاد این منطقه دارد. از ديگر صنايع دستى اين استان می ‌توان به ابريشم‌ كشى، شعربافى، نمد مالى، پوستين ‌دوزى، سنگ ‌تراشى و قلم‌ زنى روى سنگ، فيروزه‌ تراشى، سفالگرى، سبد و حصيربافى و ارغوان بافی اشاره نمود. همچنین لباسهای سنتی و محلی هر یک از اقوام ساکن این استان و زیور آلات خاص آنها بسیار چشمگیر است. از جمله پوشاک و زیورآلات ترکمن ها که در شمالی‌ ترین نواحی استان خراسان رضوی زندگی میکنند بسیار زیباست.​

 

[مهربانوی ایرانی]

جاذبه های مهم گردشگری: استان خراسان رضوي يكي از مهم ترين قطب هاي گردشگري ايران است و از جاذبه هاي طبيعي و مكان هاي ديدني مذهبي و تاريخي بسيار ارزشمندي برخودار است. مهم‌ ترين اماكن ديدني استان خراسان رضوي عبارتند از: حرم مطهر امام رضا (ع) و مجموعه‌ي آستان قدس رضوي، مسجد گوهرشاد، مدرسه‌ پريزاد، مدرسه‌ دودر، بقعه‌ خواجه ربيع، بقعه‌ گنبد سبز، آرامگاه نادرشاه افشار، مصلاي مشهد، طرقبه، شانديز، پارك وكيل‌ آباد، كوه سنگي، بند گلستان، خواجه اباصلت، خواجه مراد و مقبره‌ گوهرتاج (در مشهد)، مسجد پامنار، آرامگاه ملاهادي سبزواري، مناره‌ خسروگرد، رباط مهر، آرامگاه سيد حسن غزنوي و مسجد جامع (در سبزوار)، گنبد هارونيه و آرامگاه فردوسي (در توس)، كتبيه‌ نادري، عمارت خورشيد، ارغون ‌شاه و مسجد كبود گنبد (در كلات نادري)، شهر عتيق، تپه بام و مدرسه‌ عرضيه (در قوچان)، ‌آرامگاه شاه قاسم انوار و مقبره‌ شيخ احمد جامي (در تربت جام)، برج كرات (در تايباد)، باغ گلشن (در طبس)، ارگ كلاه فرنگي، درياچه‌ گل بي ‌بي و آرامگاه بابا لقمان (درسرخس)، قدمگاه رباط عباسي و آرامگاه‌ هاي عطار، كمال‌الملك و خيام (در نيشابور)، برج علي ‌آباد، مناره‌ فيروزآباد، باغ مزار و آرامگاه مدرس (در كاشمر) و مقبره‌ شيخ حيدر و مسجد ملك (در تربت حيدريه) و...

جمعیت: ۵٬۹۹۴٬۴۰۲ در سال ۱۳۹۰​

 

[مهربانوی ایرانی]

زبان: لهجه خراسانی یکی از لهجه‌ های مهم و تأثیرگذار فارسی به شمار می ‌آید و به نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون فردوسی، عطار و خیام است. این لهجه را شاخه ‌ای از فارسی دری می ‌دانند و بسیاری از واژگان گمشدهٔ این زبان را می ‌توان در گفتار عامیانهٔ مشهدی ‌ها جستجو کرد. همچنین اقوام و ملیتهای دیگر ساکن در این استان به لهجه و گویش خاص خود سخن میگویند.

مشاهیر استان: فردوسی، عمر خیام، عطار نیشابوری، کمال الملک و...

غذاهای محلی: اشکنه، کمه جوش، حليم عدس خراسانی، ساطری پلو، آش آبکش، قروتو، آش بلغور گندم نيشابور، آش حلبه و زيره نيشابور، توگی سرداغی و...

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

سوغات: زعفران یا طلای سرخ، زرشک، عطر، انواع فرش و گلیم، محصولات ابریشمی، نمد، پیکره‌ های سنگی، زیورآلات سنگ فیروزه و عقیق و بسیاری از محصولات دیگر از جمله گیوه، چاروق، انواع مهر و تسبیح و بافته های مربوط به نشانه‌ ها و پرچم های مذهبی از معروفترین سوغات و هدایای این استان است. کلوچه زنجبیلی و گیاهان دارویی سبزوار، ساغری و پوستین قوچان و ... نیز دیگر ره آورد های این استان میباشد.

بهترین زمان بازدید: بهار و پاییز​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان خراسان رضوی

کشور
ایران
جمعیت
6434501
استان خراسان رضوی

​

استان خراسان رضوی جزء بزرگ‌ترین استان‌های کشورمان است که مشهد، مرکز آن، پایتخت گردشگری مذهبی در ایران است. میزبانی مشهد از حرم امام رضا باعث شده، هر ساله میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی به این استان سفر کنند.​

تاریخچه

خراسان در دوران‌های مختلف تاریخی بخش مهمی از سرزمین ایران بوده است. اما ماجرای شهر مشهد کمی متفاوت است. پس از شهادت و دفن امام رضا(ع) در محلی از توابع توس، هسته‌ی اصلی شهر مشهد شکل گرفت. نام این شهر که به معنی محل شهادت است، نیز سابقه‌ی تشکیل آن را نشان می‌دهد.
از حدود قرن نهم هجری آرام آرام توس قدیم از مرکز توجه‌ها خارج شد و مشهد توسعه و گسترش یافت. مشهد در زمان سلطنت نادر شاه افشار برای مدتی پایتخت ایران نیز بوده است.​

منبع:ویزیت ایران​