گل و گیاه معرفی درخت انار

[°º¸кยzɠยภº°]

نام انگلیسی
pomegranate

نام علمی
Punica granatum

فارسی رایج
انار

فارسی اصیل
ندارد

معیار زیبایی

رنج قیمت

از خانواده
Lythraceae(دسته بندی جدید)

خاستگاه
ایران عزیز

 

[°º¸кยzɠยภº°]

این گیاه از تیره انار بوده و به صورت درختچه با پاجوش‌های فراوان و یا با حذف پاجوش به طور تک‌تنه رشد می‌کند و ارتفاع آن به ۵-۲ متر می‌رسد. انار از درختان میوه مناطق نیمه‌گرمسیری بوده در نواحی سرد، خزان‌پذیر و در مناطقی که زمستان‌های ملایم دارند، دایم سبز می‌باشد. برای رسیدن مطلوب میوه‌ها به گرمای تابستان بیشتر نیاز دارد. نیاز سرمایی انار در حدود ۴۰۰-۲۰۰ ساعت زیر ۷ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. سرماهای دیررس بهاره به شکوفه‌های اولیه آسیب می‌رساند و در نتیجه انار ریز جانشین انار درشت و معمولی می‌گردد. در مناطقی که سرماهای دیررس بهاره دارند حتی به میوه‌های تازه تشکیل شده آسیب وارد می‌شود. درخت انار سرماهای ۱۰- درجه سانتی‌گراد زمستان را تحمل می‌کند اما اگر سرما به ۱۲- الی ۱۴- درجه سانتی‌گراد برسد، موجب خشکیدگی اندام‌های هوایی می‌گردد.

شاخه‌های انار در هنگام جوانی مقطع مربع دارند. برخی از ارقام شاخه‌های خاردار و برخی بدون خار می‌باشند. گل‌ها و میوه‌های انار به صورت منفرد یا چندتایی در نوک شاخه‌های کوتاه که میخچه نامیده می‌شوند، تشکیل می‌گردد. میخچه‌ها در طول عمر خود ۴-۳ مرتبه میوه می‌دهند. گل‌های انار قرمز مایل به نارنجی به قطر ۳ سانتی‌متر و به شکل زنگوله می‌باشد. درخت انار در اوایل فصل رشد هر ۱۵-۱۰ روز یک بار، ۴-۳ مرتبه گل می‌دهد اما میوه‌ها از گل‌های بارآور بهار حاصل می‌شوند. گل‌های انار را می‌توان به دو گروه بارآور یا ثمری و گل‌های نازا یا علفی تقسیم نمود. گل‌های بارور درشت‌تر بوده، دارای خامه و پرچم بلند هستند. گل‌های نازا یا بی‌بر کوچکتر با خامه و پرچم کوتاه می‌باشند و اکثر این گل‌ها ریزش می‌کنند. گاهی گل‌های حد‌واسط حاصل می‌شود این گل‌ها خامه بلند و یا کوتاه دارند. گل‌های حدواسط که دارای خامه بلند هستند، گاهی اوقات تلقیح یافته ولی میوه‌های معیوب حاصل می‌کنند. میوه‌های انار از نوع سته بشمار می‌ایند و در اطراف دانه‌های میوه، در حین رشد و نمو زایده‌های گوشتی به نام آریل حاصل می‌شود. ریشه‌های درخت انار تا عمق ۵/۱ متر و گاهی بیشرت در خاک نفوذ می‌کنند و خاک‌های رسی‌شنی برای رشد آن مطلوب می‌باشد. این گیاه خاک‌های مختلف را تحمل می‌کند و در ضمن نیمه مقاوم به شوری خاک می‌باشد. فاصله کشت مناسب انار ۶-۴ متر بوده و برای شکل‌دهی درخت، تنه‌ کوتاه به ارتفاع ۴۰-۳۰ سانتی‌متر ایجاد می‌شود و بازوهای اصلی درخت روی این تنه قرار می‌گیرند. گرچه درخت انار مقاوم به کم‌آبی می‌باشد اما آبیاری منظم موجب افزایش عملکرد می‌شود. در خاک‌های سبک هر هفته یک بار و در خاک‌های سنگین هر ۱۰ روز یک بار آبیاری منظم مناسب می‌باشد. ازدیاد انار گرچه از طریق پیوند زدن و یا خوابانیدن شاخه امکان‌پذیر می‌باشد اما بهترین روش ازدیاد، تهیه و ریشه‌دار کردن قلمه‌های نیمه‌خشبی و یا خشبی در اواخر فصل رشد می‌باشد.قلمه‌های تهیه شده به طور مستقیم در زمین اصلی کشت می‌گردند و یا بعد از ریشه‌دار کردن در خزانه به محل اصلی انتقال داده می‌شوند.

یکی از مشکلات پرورش انار، ترک خوردن میوه می‌باشد. علل مختلفی موجب ترک خوردن میوه‌های انار می‌گردد. یکی از علل ترک خوردن میوه انار، صفت ژنتیکی برخی از ارقام می‌باشد. آبیاری نامنظم موجب خشک شدن پوست میوه و ترک خوردن آن می‌شود. بارندگی بی‌موقع و یا سرد شدن ناگهانی هوا در حین رسیدن، موجب بهم خوردن تعادل پوست و گوشت میوه و ترک خوردن آن می‌شود. این پدیده بویژه در پاییز اتفاق می‌افتد. گرمای بیش از حد تابستان و بادهای گرم و سوزان از علل دیگر ترک خوردن انار بشمار می‌آید. گرمای بیش از حد موجب زود رسیدن میوه اما کوچک ماندن آن گردیده و در پوست میوه نیز لکه‌های آفتاب‌سوختگی ایجاد می‌شود. کمبود بر و روی از عوامل دیگر ترک خوردن میوه انار می‌باشد. ارقام انار به دو گروه رودرس شیرین و ترش و واریته‌های دیررس ملس تقسیم می‌شوند. ارقام دیررس از اواسط مهر ماه برداشت می‌شوند. از مناطق کشت انار در ایران می‌توان به ساوه، دامغان، یزد و فارس اشاره نمود.





شته‌ی انار

عمومی‌ترین آفت درختان انار محسوب می‌شود که در تمامی انارستان کشور وجود دارد.


روش‌های کنترلی

۱ـ بررسی‌های انجام‌شده نشان‌دهنده‌ی اختلاف فاحش بین تراکم جمعیت تخم شته‌ی انار بر روی پاجوش‌های درختان انار و سرشاخه‌ها است. از این نتیجه می‌توان به عنوان پایه و اساس یک روش مبارزه‌ی مکانیکی بهره گرفت. بدین‌ترتیب که پاجوش‌های انار را تا زمان جفت‌گیری و تخم‌گذاری شته‌های جنـ*ـسی در پای درختان حفظ نموده و حذف آنها را به بعد از این زمان، که در شرایط آب و هوایی استان یزد حداکثر پایان آذرماه می‌باشد، موکول کرد. در این صورت می‌توان جمعیت تخم آفت و منبع آلودگی سطح باغ برای سال آتی را در مقیاس وسیعی کاهش داد. بدیهی است که قطع پاجوش‌ها قبل از تخم‌گذاری شته‌های جنـ*ـسی باعث هدایت آنها به سوی سرشاخه‌ها و تاج درختان انار و افزایش خسارت آفت می‌گردد.
۲ـ به منظور حفظ دشمنان طبیعی آفت و تداوم تعادل بیولوژیک، از مصرف هر گونه سموم شیمیایی در باغات انار جدا جلوگیری گردد. بخصوص که درختان انار به سموم شیمیایی حساس بوده و مصرف سم، ریزش برگ و طغیان کنه‌ی انار را در پی خواهد داشت.
۳ـ از بادبردگی سموم مصرفی در مزارع یا باغ‌های مجاور باغ‌های انار جلوگیری شود.
۴ـ از کاشت میزبان‌های حساس به آفت مثل بامیه و پنبه در حاشیه و مجاورت باغ‌های انار خودداری گردد.
۵ـ جهت حمایت از دشمنان طبیعی شته‌ی انار، مقداری از علف‌های هرز گلدار در سطح باغ‌های انار و حواشی آنها حفظ گردد.
۶ـ با تکثیر و رهاسازی کفشدوزک‌های شکاری یا بالتوری سبز و زنبور تریکوگراما، دشمنان طبیعی شته‌ی انار تقویت گردد.


کرم سفید ریشه‌ی انارروش‌های کنترل

«کرم سفید ریشه» نیز مانند بسیاری از آفات دارای دشمنان طبیعی فراوان است که آنها را در مراحل مختلف زندگی مورد حمله قرار می‌دهند. پرندگان، مورچگان، تعدادی از میکروارگانیسم‌ها ی خاک، زنبورها و بعضی از کنه‌ها ازجمله دشمنان طبیعی این آفت محسوب می‌شوند که لازم است مورد توجه و حمایت قرار گیرند. جمع‌آوری حشرات کامل در صبح زود با تکان دادن درختان و درختچه‌های محل استراحت شبانه‌ی حشرات کامل، جمع‌آوری حشرات کامل با کمک نور چراغ، جمع‌آوری لاروهای آفت در هنگام شخم، به ویژه در فصل تابستان و پائیز از جمله روش‌های مؤثر در کاهش جمعیت آفت هستند.

مگس سفید انار

همان گونه که اشاره شد، در حال حاضر مگس سفید انار، آفت اقتصادی باغ‌های انار محسوب نمی‌شود و آفت از طریق دشمنان طبیعی خود تحت کنترل است و نیازی به مبارزه ندارد.