پژوهشگران دانشگاه تربیت مدرس با همکاری دانشگاه خوارزمی با اجرای پروژه تحقیقاتی اعلام کردند که در مدت زمان کوتاه نمیتوان دریاچه ارومیه را به وضعیت 50 سال گذشته آن بازگرداند از این رو درصدد هستند تا با کاشت گیاهان شورپسند در این دریاچه از انتشار ریزگردهای آن جلوگیری کنند.
دکتر حسن زارع- مجری طرح با بیان اینکه عقب نشینی دریاچه ارومیه اتفاقی است که در منطقه رخ داده است و گفت: از این رو نیاز است تا با انجام اقداماتی مانع از بروز مشکلات ناشی از خشک شدن آن مانند توفان گرد و غبار و کاهش درآمد مردم منطقه شویم.
وی خاک را عمدهترین فاکتور برای رشد گیاهان دانست و اظهار داشت: با عقب نشینی دریاچه ارومیه بستر خاکی زیادی برای کاشت گیاه سازگار با شرایط فراهم شده است به گونهای که در حال حاضر گیاهان مختلفی داریم که میتوانند در اکوسیستم دریاچه ارومیه رشد کنند و به تدریج جایگزین آب موجود دریاچه شود و بعد از مدتی به بستری همراه با پوشش گیاهی تبدیل شوند.
زارع از اجرای پروژه تحقیقاتی با عنوان " عقب نشینی دریاچه ارومیه و پیشروی گیاهان؛ ضرر یا فرصت" خبر داد و یادآور شد: بر اساس مطالعات انجام شده میتوان اقداماتی انجام داد تا آب به دریاچه برسد تا دریاچه در مقیاس کوچکتر پایدار بماند یا اینکه از بستری که آزاد شده بتوانیم به صورت مدیریت شده از گیاهانی استفاده کنیم که معیشت جایگزینی برای مردم منطقه ایجاد کنند.
مجری طرح، ادامه داد: در این پژوهش پیشنهاد کردیم که زمینهای آزاد شده برای نوعی از کشاورزی که جایگزین سیستم کشاورزی پرمصرفی امروزی است، استفاده شود.
این متخصص اکولوژی با تاکید بر اینکه با این اقدام میتوان ضرری که به دریاچه وارد شده را به فرصت تبدیل کرد تا بعدها به نفع دریاچه و اهالی منطقه مورد بهره برداری قرار گیرد، خاطر نشان کرد: حضور گیاهان باعث میشود که ریزگردهای دریاچه پخش نشود ضمن آنکه گیاه به تدریج که رشد میکند موجب کیفیت خاک میشود.
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه باید گیاهانی را انتخاب کنیم که موجب اصلاح خاک شوند، اضافه کرد: در این زمینه بر روی 5 گونه گیاهی بومی منطقه در حال مطالعه هستیم و به نتیجه قطعی برای انتخاب گیاه مورد نظر دست نیافتیم ولی به نظر میرسد کاشت گیاهان شور پسند در بستر این دریاچه مانع از بروز گرد و غبار و توفان سونامی در منطقه میشود و میتواند جایگزین مناسبی برای شیوههای کشاورزی پرمصرف کنونی شود.
وی تاکید بر اینکه اگر بخواهیم در مدت زمان کوتاه دریاچه را به وضعیت 50 سال گذشته آن برگردانیم غیر ممکن است، افزود: مشکل دریاچه ارومیه تشنگی زمین، از بین رفتن سفرههای آب زیر زمینی و تبخیر سطحی است که بخشی از آن به طبیعت بر میگردد و اگر بخواهیم به دریاچه آب وارد کنیم باید در ابتدا سفرههای زیر زمینی تغذیه شوند تا آب به سطح بیاد که این امر نیازمند زمان و هزینه زیادی است.
زارع اظهار داشت: به تدریج می توان این مشکل را برطرف کرد اما باید با اجرای یک اصلاحات مانع از تخریب و از بین رفتن بیشتر دریاچه شویم.
به گفته این محقق طرح مطالعاتی عقب نشینی دریاچه ارومیه با همکاری دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه خوارزمی، استانداری آذربایجان غربی و اداره کل محیط زیست استان در حال اجرا است.
