.&.⟃.اشیا و کتیبه های هخامنشیان.⟄.&.

[^Fatemeh.R80]

بیستون£



سنگ‌نوشته بیستون بزرگترین سنگ‌نبشتهٔ جهان، نخستین متن شناخته شدهٔ ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان (۵۲۰ پ. م) واقع در شهر بیستون از توابع شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهرکرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است.
سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهم‌ترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را برگوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد
محوطه بیستون از آثار ملی ایران است و خود این اثر هم از سال۲۰۰۶ یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است.

 

[^Fatemeh.R80]

نام بیستون£



واسیلی بارتولد معتقد بود که واژهٔ بیستون از دو واژهٔ «بغ» به معنی خدا و «ستان» (پسوند مکان به معنی جایگاه و سرزمین) تشکیل شده‌است و به صورت «بغستان» به معنی «جایگاه خدایان» بوده‌است.
نخستین اشاره به این جایگاه در کتاب دیودوروس سیکولوس بود که در آن بخشی از نوشته‌های کتزیاس یونانی دربارهٔ بیستون آورده شده‌است.
در این اشاره سنگنبشته بیستون کنده شده به دستسمیرامیس ملکه اسطوره‌ای آشوری معرفی شده و بیستون را (Bagastanon oros) معرفی کرده‌است.
در آن اشاره به بیستون آورده شده بود که کوه بیستون به اهورامزدا پیشکش شده‌است.
[نیازمند منبع] واژه بیستون در زبان پهلوی «بَهیستان» و سپس «بَهیستون» شد.
این واژه در سده‌های نخست اسلامی «بهستون» و امروزه بیستون خوانده می‌شود.
یادآوری می‌گردد شکل واژه‌ای که امروزه «بی ستون» به معنی «بدون ستون» گفته می‌شود، از گویش‌های محاوره‌ای بوده و فاقد اعتبار است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

فر کیانی بیستون و کنده‌کاری خط میخی سنگ‌نبشته در کرمانشاه به سال ۵۲۰ پیش از میلاد مسیح

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

روش ساخت£



سنگ‌نبشتهٔ بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنهٔ جنوبی کوه پرآو ساخته شده است و از آثار به جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل سنگ نبشته استفاده می‌کرده‌اند و پس از پایان کار پلکان را به منظور غیرقابل دسترس کردن اثر تراش داده‌اند.
سنگ‌نبشتهٔ بیستون بر صخره ای از جنس سنگ آهکی ایجاد شده که بنا به آثار لعاب قهوه‌ای رنگی که سطح سنگ نبشته را پوشانده و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده شده‌است به نظر می‌آید که در پایان کار برای افزایش طول عمر اثر تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشانده‌اند.
بر اساس نظرات ترومپلمان که لوشی و هینتس نیز آن را پذیرفته‌اند، کنده کاری این نقش برجسته و قلم زنی این کتیبهٔ سه زبانه به ترتیب پی آیند انجام گرفته‌است:
نقش برجسته نخستین روایت عیلامی بر روی چهار صفحهٔ سمت راستروایت اکدی روی تخته سنگ بلند سمت چپروایت فارسی باستان در چهار صفحهٔ زیر نقش برجسته دومین نسخهٔ روایت عیلامی را در سه صفحهٔ زیر روایت اکدی، در سال ۵۱۸ ق. م و پس از آن افزوده‌اند که اضافه کردن نقش اِسکونخهٔ شورشی به نخستین روایت ایلامی آسیب زده‌است.
افزودن قطعهٔ پنجمی به فارسی باستان پس از افزودن تصویر اسکونخه.
در اخبار و روایات محلی معاصر ایران اینطور شایع شده‌است که در کوه بیستون پیکر نه درویش نقش شده‌است.
در روایات و اخبار قرون وسطی و معاصر مضمون و معنای کتیبه‌های داریوش روشن نبوده‌است.
گرچه کتیبه بیستون برای دیر زمانی یادگار فرمانروای عظیم ایران بوده، از آنجا که خواندن آن میسر نبوده و به‌علاوه خط میخی فارسی باستان نیز در پایان سلطنت هخامنشیان به کلی فراموش شده بود، از اینرو مضمون و معنای کتیبهٔ مزبور حتی برای رزم‌آوران اسکندر مقدونی نیز معمائی بوده‌است. موقع خاص صخرهٔ بیستون که در کنار جادهٔ کاروان‌رو در ارتفاع زیاد، بالای جلگه‌ای وسیع و حاصل‌خیز قرار گرفته و نیز شاید این نکته که محل مزبور مقدس و قابل احترام است موجب آن بوده که داریوش این محل را برای نقش کتیبهٔ خود برگزیند.
به علت اهمیت این جادهٔ کاروان‌رو که همدان را به بغداد متصل می‌کرده، جغرافی‌دان‌های عرب مخصوصاً ابن رسته آن را به تفضیل توصیف کرده‌اند. دربارهٔ جغرافی‌دان عرب ابن حوقل در حدود سال ۹۷۷ میلادی می‌نویسد که در کوه بیستون تصویر یک مکتب‌خانه با معلمی چوب در دست و تعدادی شاگرد و هم‌چنین یک آشپزخانه با آشپزی که چمچه در دست دارد و نیز دیگی بر روی سه‌پایه، نقش شده‌است.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

نقش برجسته£



ارتفاع کلی کتیبه ۷ متر و ۸۰ سانتی‌متر و طول آن ۲۲ متر می‌باشد و در مرکز آن ۵ ستون به خط میخی فارسی باستان دیده می‌شود.
هر یک از ۴ ستون اولیه قدری کمتر از ۲ متر عرض و ۴ متر ارتفاع دارد.
متن فارسی باستان جمعاً ۵۲۵ سطر دارد.
بر روی پنج ستون مذکور اهورامزدا بر روی صفحهٔ برآمده‌ای قرار گرفته و بر روی همهٔ این اشکال در حال پرواز است.
اهورامزدا با چهرهٔ انسانی و ریشی مستطیلی تجسم یافته و از میان انوار یک فرص خورشید بسیار بزرگ که در حال نورافشانی، پدیدار گشته‌است.
بر روی سر او یک تاج تابناک با شاخ‌هایی قرار گرفته که نشانه و رمز خدایی بودن اوست.
اهورامزدا دست چپش را با حلقه‌ای به سوی داریوش دراز کرده و به این ترتیب مشغول انجام مراسمی مبنی بر تسلیم قدرت و سلطهٔ پادشاهی به داریوش می‌باشد.
وی با دست راستش که بلند کرده خیر و برکت برای داریوش می‌خواهد.
خود داریوش تاج پادشاهی بر سر دارد.
سبیلهایش تابیده و ریشش مستطیلی شکل و به شیوهٔ ریش پادشاهان آشور است که ده طره داشته. داست راست داریوش به حالت دعا و راز و نیاز به سوی اهورامزدا دراز است و با دست چپش کمانی را گرفته‌است.
داریوش به اندازهٔ معمولی یعنی به قد ۱۸۰ سانتی‌متر نشان داده شده‌است.
داریوش با پای راست خود گئومات را زیر لگد انداخته به‌طوری‌که یک پا و دو دست گئومات به حالت تضرع بالا آمده‌است.
از سمت چپ، در پشت سر داریوش دو نفر از درباریان نیزه‌دار و کماندار با تیرکش ایستاده‌اند و هر دو ریش‌های بلندی دارند.
با توجه به نقشه‌های نقش رستم، نیزه‌دار مذکور «گبری»[پ ۱] و کماندار «آسپاتینا»[پ ۲] می‌باشد.
این دو نفر قدشان از داریوش کوتاه‌تر و در حدود ۱۵۰ سانتی‌متر است، ولی از پادشاهان یاغی که مجسمهٔ آن‌ها تا سـ*ـینهٔ داریوش است (۱۲۰ سانتی‌متر)، بلندترند. پشت گئومات بلافاصله ۸ نفر از غاصبان تخت و تاج پادشاهی و پیشوای قبیلهٔ سکاها، «تیگراخائودا»[پ ۳] که نظر به تیزی نوک کلاهش هشت سانتی‌متر از داریوش بلندتر است، نقش گردیده‌است.
همهٔ آن‌ها به وسیلهٔ زنجیری به یکدیگر متصل هستند.
قسمتی از مجسمه‌های کتیبهٔ بیستون در زمان دو جنگ جهانیموقعی که سربازان از کنار آن عبور کرده‌اند، ویران گردیده‌است.
مجموعاً این نقوش حد متوسط ۳ متر ارتفاع و ۵٫۴۸ متر طول دارد.
این نقش برجسته پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد.
طول این نقش برجسته ۶ متر و عرض آن ۳٫۲۰ متر می‌باشد، نماد فروهر بالای نقش دیده می‌شود. داریوش دست راستش را به نشانه ستایش اهورامزدا بالا بـرده و پای چپش را بر سـ*ـینه گئومات مغ که زیر پای او افتاده نهاده‌است.
شورشیان که دست‌هایشان از پشت و گردنشان با ریسمان به هم بسته شده‌است پشت سر هم در برابر داریوش ایستاده‌اند.
یک نیزه دار و یک کماندار پشت سر داریوش دیده می‌شوند.
بلندی قامت داریوش در نقش ۱۸۰ سانتیمتر، قامت نیزه دار و کماندار حدود ۱۵۰ سانتیمتر و قامت شورشیان حدود ۱۲۰ سانتیمتر است.
متن و نقش بر اثر عواملی چند از جمله عوامل زمین شناختی فرسایش باران و باد رسوب مواد آلی رشد جلبک در درز سنگ‌ها و تأثیر سایر پدیده‌های طبیعی فیزیکی شیمیایی و نیز تخریب به دست بشر به ویژه در عصر رواج تفنگ - که از قسمت‌های برجسته و نمایان تر نقش و از فاصله دور به عنوان نشانه استفاده می‌کرده‌اند - و ناآگاهی‌ها و بی‌مبالاتی‌های دیگر آسیب جدی دیده‌است.
اسامی کسانی که در بند کشیده شده‌اند (به ترتیب از سمت داریوش)

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

سنگ نبشته£



متن سنگ‌ نبشته را می‌توان (بر اساس ترجمه آلمانی آن) به صورت زیر خلاصه کرد:
ستون یک: نام شاه؛ عناوین؛ سلسله نسب؛ حدود و رسم حکومتش.
ستون دو: قتل بردیا توسط کمبوجیه؛ شورش گئومات؛ مرگ کمبوجیه؛ ترور گئومات؛ جانشینی داریوش بر تخت سلطنت.
ستون سه: شورش آثرین در عیلام و ندینتئیرا در بابل؛ اعدامشان.
ستون چهار، بند۱: فهرست ۹ استانی که هنگام حضور داریوش در بابل شوریدند.
ستون چهار، بند۲: شورش مارتیا در عیلام و اعدامش.
ستون چهار، بند۳: شورش فرورتیش در ماد و اعدامش در اکباتان؛ پیروزی‌های متعدد در همین زمان توسط فرماندهان شاه بر شورشیان ارمنی بدست آمد. شورش چیچَتَخما در سَگَرتیا و اعدامش.
ستون چهار، بند۴: پارت و هیرکانیا، به شورش فرورتیش ملحق می‌شوند؛ که توسط پدر داریوش، ویشتاسپ، سرکوب می‌شوند.
ستون چهار، بند۵: شورش فراده در مرو و سرنگونی‌اش توسط دادرشیش.
ستون چهار، بند۶: شورش وهیَزداته در پارس و اعدامش.
ستون چهار، بند۷: وقایع تحـریـ*ک پیروان وهیَزداته در ارچوسیه و پایان دادن آن توسط ساتراپ ویوانه.
ستون پنج: شورش ارخهٔ ارمنی در بابل و اعدامش.
ستون پنج، بند۱: خلاصهٔ ۹ وانمودگر تخت شاهی و ۹ نبرد با آنان.
ستون پنج، بند۲: دلایل برخاستن و سرکوب این شورش‌ها: «دروغ» و بزرگداشت اهورامزدا.
ستون پنج، بند۳: هشدار دربارهٔ دروغ.
ستون پنج، بند۴: تصریح رسمی شاه دربارهٔ علاقه‌اش به حقیقت.
ستون پنج، بند۵: یگانگی موفقیت داریوش.
ستون پنج، بند۶: درخواست شاه به مردمان آینده برای منتشر کردن متن سنگ‌نبشته.
ستون پنج، بند۷: یاری اهورامزدا به داریوش.
ستون پنج، بند۸: درخواست شاه به شاهان آینده و کسانی که لوحه تاریخی بیستون را می‌بینند.
ستون پنج، بند۹: ۶ یاور داریوش علیه گئومات؛ راهنمایی شاهان آینده برای حمایت از نسل این حمایت کنندگان.
ستون پنج، بند۱۰: معرفی نوشته جدید و پراکنده شدن متن.
ستون پنج، بند۱۱: شورش ئَتَمَئیته در عیلام و سرنگونی‌اش توسط گبریَس.
ستون پنج، بند۱۲: پیروز داریوش بر سکاها به فرماندهی سکونخا.
نکته‌های اصلی کتیبه بیستون از این قرار است: معرفی داریوش از زبان خود او، دودمان هخامنشی، چگونگی اعاده پادشاهی به هخامنشیان، شیوه حکومت داریوش، مرگ کمبوجیه، طغیان گئوماتاو کشته شدن او در پاییز ۵۲۲ ق م، شورش و طغیان در بسیاری از سرزمین‌ها و سرکوبی آن‌ها و اعاده نواحی بسیاری که از فرمانبرداری سر باز زده بودند، پیروزی‌هایی که در نوزده نبرد نصیب داریوش شده‌است و از جمله پیروزی مهم و دشوار بر سکاها، چگونگی استقرار آرامش و امنیت در امپراتوری پهناور، رد ادعاهای یاغیان ضدحکومت، هشدار نسبت به دروغگویی، دفاع از راستی و راستگویی، دعای نیک در حق کشور و مردم، سپاسگزاری داریوش از یاریهای اهورامزدا در غلبه بر معارضان و بازگشتن صلح، اندرز به شاهان آینده و کسانی که کتیبه بیستون را می‌خوانند، نام کسانی که در غلبه بر گئوماتا از داریوش پشتیبانی کردند و اشاره به انتشار متن کتیبه در سراسر قلمرو هخامنشی به خط میخی و سه زبان پارسی باستان، بابلی و ایلامی.
این کتیبه‌ها کلید کشف رمز کلیهٔ خطوط میخی گردید.
به ویژه «سر هـ. رالینسون» در این موفقیت سهمی بسزا دارد.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

آثار دوره های مختلف بر کوه بیستون




کتیبه گودرز£


سنگ‌نگاره گودرز پیکره تراشی است که گودرز یکی از شاهاناشکانی بر دامنهٔ کوه بیستون از خود بر جای گذاشته است.
در این اثر، پیکره گودرز به سیمای سواری زره‌پوش بر اسبی سواره شده و با نیزه بلند به سواری دیگر حمله کرده و او را از اسب واژگون کرده‌است.
این نقش برجسته کنار نقش برجسته مهرداد دوم پادشاه دیگر اشکانی کنده شده‌است.
یک کتیبه یونانی بالای این نقش برجسته این سوار زره‌پوش اشکانی را «گودرز پسر گیو» معرفی کرده‌است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دیدگاه عمومی این است که گودرزی که اینجا معرفی شده همانگودرز دوم اشکانی است بر مهرداد یکی از رقیبانش و نیز برکاسیوس سردار رومی پیروز شده بود.
در بالای سر گودرز نقشی است که به عقیدهٔ یونانیان نیکه رب‌النوع پیروزی در فرهنگ یونان باستان است.
اما دیدگاهی دیگر این گودرز را همان گودرز یکم می‌داند که در اواخر پادشاهی مهرداد دوم در بابل به نام خود سکه زده و در نقش برجسته مهرداد دوم در بیستون «شهربان شهربانان» خوانده شده‌است.
بخشی از این اثرتوسط ساخت کتیبه شیخ‌علی‌خان زنگنه از بین رفته‌است.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

تندیس هرکول£


تندیس هرکول، در کناره شاهراه شرقی-غربی جاده ابریشم یا جاده بزرگ خراسان در محوطه تاریخی بیستون نزدیک کرمانشاه از سنگ تراشیده شده‌است. این مجسمه در دوران سلوکی ساخته شده.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

فرهاد تراش£


فرهاد تراش ، فرهاد تاش، فراتاش، فَرای تاش اثری که در جهت غربی حجاری و نقش برجسته مشهور داریوش بر سـ*ـینه کوه بیستون دیواره‌ای عظیم به ارتفاع تقریبی ۴۵ متر و عرض حدود ۲۰۰ متر حجاری شده که مربوط به دوره ساسانیان است که قرار بر احداث کاخی در ان زمان بوده که بامرگ پادشاه نیمه کاره رها می‌شود.
این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

در کتاب خسرو و شیرین اثر نظامی از مردی به نام فرهاد سخن به میان می‌آید که عاشق زنی به نام شیرین می‌شود، بر اساس آن افسانه خسروپرویز به فرهاد دستور می‌دهد که دور کوه بیستون را برش بزند تا به آب برسد و اگر موفق شد می‌تواند با شیرین ازدواج کند.
پس از سال‌ها و حذف نیمی از کوه، آب پیدا می‌شود و در این بین خسرو به فرهاد خبر می‌دهد که شیرین فوت کرده‌است.
فرهاد از جا در می‌رود و تبر را به بالا می‌اندازد و در اثر ضربه تبر در جا می‌میرد.


برخی از ایران‌شناسان همچون «هرتسفلد» فرهادتراش را از آثار داریوش اول هخامنشی می‌دانند و معتقدند که داریوش قصد داشته متن وصیتنامه‌اش را در اینجا نقر کند.
اما ‌باستان‌شناس برجسته «جکسون» آن را برای ثبت پیروزی‌های بعدی داریوش مناسب‌تر دانسته است. برخی دیگر از باستان شناسان معتقدند که منظور از نقر این صفحه نوشتن و نمایاندن یک واقعه تاریخی مهم بوده که توسط خسرو پرویز پادشاه ساسانی ایجاد شده است.
اما اخیرا دیدگاه برخی از کارشناسان باستان شناسی بر اساس سنگ های یافته شده در پای کوه و مناطق اطراف، منتج به ایجاد این نظریه شده است که فرهاد تراش در اصل یک معدن سنگ و کارگاه حجاری جهت استخراج سنگ و تراش بلوک‌های سنگی بکار رفته در دیواره بناهای ساسانی بیستون بوده است.
کاخ نیمه تمام خسروپرویز تنها در چند صد متری پایین کوه بیستون یکی از دلایل مهم این ادعا می باشد که امکان واقعی بودن این نظریه را بالاتر می‌برد.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

سنگ بلاش£


سنگ بلاش یا نقش برجسته بلاش مربوط به دوره اشکانیان است و در بیستون، محوطه تاریخی، فرهنگی بیستون واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۸۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[^Fatemeh.R80]

کتیبه ی داریوش بزرگ£


کتیبهٔ سه زبان پارسی، عیلامی، بابلی منقور بر یک لوح زرین و یک لوح سیمین مکشوف در پایهٔ کاخ عمومی داریوش کبیر مشهور به آپادانا:
کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانای شوش، یکی از الواح ارزشمندی است که متعلق به دوران هخامنشیان می‌باشد.
این لوح در یکی از دروازه‌های کاخ آپادانای شوش کشف شده‌است.
در سال۱۹۱۱ (میلادی) ژاک دو مورگان و رولاند دو مکوئنم با حفاری در کاخ آپادانای شوش موفق به این اکتشاف شدند.
این لوحه تاریخی که ازخاک رس می‌باشد، در موزه لوور نگهداری می‌شود.
کتیبه داریوش بزرگ، دارای ابعاد ۴۲ در ۴۲ سانتی متر است و قسمتی از آن از بین رفته‌است.
کتیبه داریوش بزرگ در کاخ آپادانای شوش به خط پارسی کهن است و یکی از نخستین متون به جا مانده از این پادشاه هخامنشی در آستانه به دست گرفتن قدرت می‌باشد.
این کتیبه علاوه بر اینکه مجوز و فرمان‌نامه ساخت بنای کاخ آپادانای شوش را بیان کرده‌است، اطلاعات گرانقدری را در مورد داریوش اول و هخامنشیان به باستان شناسان ارائه داده‌است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دانلود رمان و کتاب های جدید