حیوانات اهلی زندگی کبوتر و انواعش

[°º¸кยzɠยภº°]

کبوترهای سفید و خالدار

کبوتر سفید، به کبوتری با پرهای کاملا سفید اطلاق می‌شود و نیازی به توضیح ندارد، اما کبوتر خالدار، به کبوترانی گویند که در بدنشان به طور نامنظم، کم و بیش پرهای رنگین وجود داشته باشد. هریک از این کبوتران را به نسبت رنگ خالها، نامگذاری می‌کنند، که این نامگزاری به شرح ذیل است:

۱-«پلنگ»، کبوتری است که خال‌های سیاه در بدن داشته باشد. هرگاه تعداد پرهای سیاه بیش از پرهای سفید باشد، کبوتر را «سیاه پلنگ» می‌خوانند.

۲-«خال قرمز»، کبوتری است که خال‌های قرمز در بدن دارد. در صورتیکه تعداد پرهای قرمز، بیش از سفید باشد، آن را «قلمکار» می‌خوانند. «خال زرد» و «خال پیس» هم از انواع آن است.

۳-«گردن برنجی»، در صورتیکه خال‌های ریز، تنها در قسمت گردن کبوتر باشد، آن را بدین نام خوانند.

۴-«لک دوش»، هرگاه کبوتر چند خال رنگین روی کَت [=پُشت] خود باشد.

۵-«هما»، کبوتری که دارای چند لکه زرد و سیاه مخلوط و نامرتب باشد. استادان فن، نام «هُما» را، از آن کبوتری می‌دانند که سر تا دُمش سفید، چشمش سفید، نوکش کوتاه و سفید، و دارای یک پر کاکل باشد.البته نوع بدون کاکلو چشم مشکی هم هما خوانده میشود هما مورد علاقه خودم رگه زرد و سیاه است بدون کاکل چشم مشکی.

۶-«تو دم دار»، در صورتیکه کبوتر میان پرهای دم، یک یا چند پر رنگین داشته باشداگر در وسط باشد دم گل اگر سمت چپ باشد چپر و اگرسمت راست باشد کژدم خوانده میشود.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

اصطلاحات کفتربازی

باخت کردن: اگر کبوتری از دسته خود به دسته دیگری بپیوندد، اصطلاحاً می‌گویند که «باخت» کرده‌است.

بالا ماندن: اغلب کبوترهای «در روز»، حتی با وجود تاریک شدن هوا به پریدن ادامه می دهند و به اصطلاح، شب بالا می مانند.

پاک: کبوتری که رنگ آمیزی پرهایش، با آنچه که نزد عشقبازان (کبوتربازان) معروف است، مطابقت کامل داشته باشد. (مقابل آن: کبوتر غلط)

پا کردن: اصطلاحی برای پرواز دادن یا پراندن کفتر، توسط کفترباز است. بدان «سر دادن» نیز گفته می شود.

پس آمد: اتفاق می‌افتد که پس از چندی، کبوتری که «باخت» کرده، یعنی از دسته خود به دسته دیگر پیوسته، پس از چندی به لانه اولیه خود بازگردد، که در اینصورت اصطلاحا می‌گویند که: «پس آمد» کرده‌است.

تنگ بام دار: به اصطلاح در رو را تنگ بام گویند

توی بند افتادن: هر قدر بازی کبوتر، محکمتر و باصداتر باشد، پسندیده تر است و گاه شدت آن در بعضی کبوترها به جایی می رسد که حیوان را از پریدن باز می دارد، زیرا به محض آنکه از بام بلند می شود، آنقدر پیاپی و بدون اختیار معلق می زند، که بر روی زمین می افتد. در این حال گویند که کبوتر توی بند افتاده است.

جلد کردن کبوتر: شناساندن بام و محل کبوتر به او، و آماده کردنش برای پرواز را گویند.

حریف: بین کبوتربازان بر سر گرفتن کبوترهای یکدیگر رقابت شدید وجود دارد، که در اینصورت می‌گویند که آنان با هم حریف هستند.(مقابل آن اصطلاح: «ناحریف» است.)

در رو: هر کبوتری که بیشتر دارای کیفیت پرش (معلق زدن و بالا رفتن) و کمیت پرش (توانائی و طاقت پرواز) باشد، مرغوب تر و گرانبهاتر است. حال اگر کبوتری دارای هر دوی این صفت‌ها باشد، آن را اصطلاحا «در رو» و «تنگ بام دار» می‌خوانند.

سر دادن: به «پا کردن» نگاه کنید.

سو: وفاداری به لانه را گویند.

کشگرک: کبوتر نوع شاهزاده به رنگ زرد را گویند.

گروبندی: کبوتربازان اغلب بر سر پریدن کبوتران هنری خود، «گروبندی» می‌کنند، بدین معنا که شرط می‌بندند و جوایز گزاف نقدی و جنـ*ـسی تعیین می‌کنند.

گنجه: لانه های بزگ با ارتفاع متفاوت کبوتر را گویند.

ناحریف: کبوتربازانی که «حریف» یکدیگر نیستند، یعنی با یکدیگر روابط دوستانه دارند و کبوتر یکدیگر را بلاعوض [و بدون دریافت «میلی» از یکدیگر]، به صاحب اصلیش مسترد می‌دارند، «ناحریف» خوانده می‌شوند.

نژادهای کبوتر اهلی

 

[°º¸кยzɠยภº°]

کبوتر شاهی King Pigeon

نژادی آمریکایی است که از آن گونه‌هایی به رنگ‌های سفید، نقره‌ای، آبی تیره، سرخ وزرد وجود دارد. معمول‌ترین آن‌ها گونه سفید است. گونه سفید در آمریکا از تلاقی سفید رومی، سفید مالت Maltese وسفید دوشس Duches به وجود آمده‌است. گونه نقره‌ای نیز از تلاقی دوشس وموندین به وجود آمده وجثه‌ای بزرگ تر وحالتی آرام تر از سفید دارد. وزن کبوتر نر بالغ در حدود ۹۰۰ گرم وکبوتر ماده بالغ در حدود ۷۵۰ گرم ووزن هر جفت جوجه بین ۹۰۰ تا ۱۳۵۰ گرم است. این نژاده سالیانه ۸ تا ۱۵ جفت جوجه می‌دهد. کبوترهای این نژاد از کالبدی کشیده ومستقیم ودم افقی برخوردارند. استحکام بال‌ها بسیار زیاد است واندام محکم بوده، سـ*ـینه عریض می‌باشد، گردن ستبر وشکیل بوده، جمجمه گرد وبزرگ می‌باشد وسر به رنگ سفید ومخطط است. در سال ۱۹۴۰ در آمریکا گونه‌ای از این نژاد به نام کبوتر « شاهی شناسا» پرورش داده شد. از محسنات این گونه توانایی شناختن دو جنس نر وماده آن از یکدیگر می‌باشد، که به علت تفاوت رنگ پرها در دو جنس امکان پذیر می‌گردد.

کبوتر گاینت هومر Giaint Homer Pigeon

این نژاد از بهترین نژادهای گوشتی کبوتر است. وزن کبوتر نر بالغ در حدود ۹۰۰ گرم وکبوتر ماده بالغ تقریباً ۷۰۰ گرم ووزن هر جفت جوجه ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم است. این نژاد سالی ۸ تا ۱۲ جفت جوجه می‌دهد. تنوع رنگ زیادی دارد ومتداول‌ترین رنگ مربوط به گونه‌ای است که رنگ سر، دم ودو طرف بال‌ها آبی تیره وباقی اجزای بدن، سفید است، این نژاد خیلی به نژاد چاهی شبیه‌است، سرش بدون پر وپاهایش نیز بدون پر است. این نژاد دو خاصیت ممتاز دارد : یکی آن که از جمله بارورترین وپر نسل‌ترین کبوترها به شمار می‌رود ودیگر این که برای تغذیه انسان گوشت مناسب ولذیذی دارد.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

کبوتر رنت Rant Pigeon

این نژاد سنگین وزن‌ترین کبوتر است، وزن پرنده بالغ آن در حدود ۵/۱ کیلوگرم است ورنگ‌های متفاوتی دارد که بیشتر به رنگ سفید است. این نژاد سالیانه ۴ تا ۶ جفت جوجه می‌دهد ووزن هر جفت جوجه آن ۵/۱ تا ۲ کیلوگرم است. این نژاد از بدنی کشیده وسینه‌ای عمیق برخوردار است.

کبوتر کارنیه Carneau Pigeon

کبوترهای کارنیه از کبوترهای جنوب بلژیک وشمال فرانسه به وجود آمده ودر اوایل قرن بیستم در آمریکا بر روی آن‌ها کار شده‌است. این نژاد دو رنگ سرخ وسفید دارد ورنگ سرخ آن فراوانی بیشتری دارد. سر پرنده وپاهایش بدون پر است. وزن کبوتر نر بالغ حدود ۷۰۰ گرم و کبوتر ماده بالغ حدود ۶۰۰ گرم است. این نژاد سالیانه ۶ تا ۱۲ جفت جوجه می‌دهد ووزن هر جفت جوجه حدود ۹۵۰ تا ۱۰۰۰ گرم است. این نژاد از لحاظ جثه به طور محسوسی از نژاد شاهی کوچک تر است. رنگ گونه‌های قرمز آن تقریباً به رنگ شاه بلوط وبسیار زیباست.

کبوتر موندن Mondaine Pigeon

این ن:ژاد دو تیره دارد، تیره سوئیسی که سفید رنگ با سری بدون پر است وتیره فرانسوی با رنگ‌های مختلف نظیر سرخ، سفید، زرد، سیاه، آبی تیره ونقره‌ای که با وجود کاکلی بر روی سر مشخص می‌شود. نژاد موندن شبیه مرغ است ووزن پرنده در حدود ۱ تا ۵/۱ کیلوگرم است وسالیانه ۶ تا ۱۲ جفت جوجه می‌دهد و وزن یک جفت جوجه آن ۱۲۵۰ گرم است. پاهای این نژاد پرهای انبوهی دارد. این نژاد تنومند بوده، دم پرنده پایین افتاده ومعمولاً به رنگ سفید می‌باشد.

کبوتر چین دار شرقی Oriental Frills Pigeon

مهم‌ترین مشخصه این نژاد منقار کوتاه آن است که به آن شکلی زیبا می‌دهد ودر انواع اصیل معمولاً منقار پرنده کوتاه وپهن است. منشاء این نژاد سرزمین خاورمیانه ومخصوصاً مصر می‌باشد. نژاد اصیل آن چشم‌های درشت با پلکی سفید رنگ دارد وبر روی سـ*ـینه کاکلی نیم دایره‌ای به صورت کروات دارد وبر روی پاها پرهای کوچکی دارد واگر از گوشه به آن نگاه شود، چشم‌ها وپاها در یک راستا دیده می‌شوند. شکل سرپرنده، چیزی بین کروی وبیضی شکل است ورنگ حدقه چشم آن پرتقالی است که این حالت در پرندگانی که سر سفید دارند، تیره رنگ می‌باشد. این پرنده به شدت با ادمی انس والفت می‌گیرد واز او نمی‌ترسد. با غرور می‌ایستد وتحمل خوبی دارد واز جهت پرواز وحرکت نیرومند است وبه خوبی زاد وولد می‌کند وبرخی از پرورش دهندگان معتقدند که پرورش آن با دیگر کبوترها متفاوت است اما حقیقت این است که پرورش آن با سایر انواع پرندگان زینتی تفاوتی ندارد وفقط باید توجه داشت که مانند تمامی انواع پرندگان زینتی بهتر است که تخم این نوع پرنده را در زیر پرندگان معمولی قرار داد واز آن‌ها جوجه گرفت، زیرا که پرندگان زینتی اصولاً قادر به نگهداری از تخم وجوجه آوری نیستند. قیمت آن در بازار متفاوت است ولی معمولاً نژادهای خالص آن بسیار گران قیمت می‌باشند.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

کبوتر مکه Makka Pigeon

اصل این نژاد به سه جا نسبت داده می‌شود که این سه مکان عبارتند از :شهر صنعا در یمن، شهر مکه وکشور مصر، وبیشتر به نظر می‌رسدکه اصل آن از شهر صنعای یمن بوده واز آن جا به مکه ومصر بـرده شده‌است. این نژاد از آواز بسیار خوب ودلنسینی برخوردار است که با آواز سایر کبوترهامتفاوت است.جثه‌ای کوچک دارد وتا حدودی شبیه کبوتر معمولی است، در هنگام ایستادن دو بال از دو طرف بدن پرنده آویزان می‌شود وچشمانش کاملاً مشکی است وغالباً بر روی پنجه‌های پا راه می‌رود ودر هنگام آواز خواندن بدنش به لزره در می‌آید. پاها کوتاه وکوچک است، نژاد خالص آن کاکل ندارد وپاپر نیست. هرچند که اخیراً انواع کاکل دار وپاپر آن نیز تولید شده‌اند. رنگ آم معمولاً سیاه وسفید است وبه رنگ‌های دیگری نظیر سرمه‌ای وسرخ نیز دیده شده‌است، این نزاد نمی‌تواند به خوبی از تخم‌ها مراقبت نماید واز جهت زاد وولد چندان مرغوب نیست وبهتر است که آن را به صورت انفرادی در قفس نگهداری کرد. مدت آواز خوانی پرنده طولانی است وبه همین علت برخی از پرورش دهندگان به علت سر وصدای زیاد، میل چندانی به پرورش آن ندارند.

کبوتر بخارا (جارچی) Trumpeter

این نژاد از زیباترین انواع کبوتر بوده واز گران قیمت‌ترین گونه‌های کبوتر به شمار می‌رود وپرورش دهندگان کبوترهای زینتی وعلاقمندان به شرکت در نمایشگاه‌ها، در بین پرندگان خود حتماً از این نوع پرنده نگهداری می‌کنند. کبوتر بخارا پرهای انبوهی دارد که در همه جهت پر پشت می‌باشند وگونه‌های خالص آن حجیم با پرهای انبوهی بر روی سرها وپا می‌باشند. زاد وولد چندانی ندارد وتوجه کافی به جوجه‌های خود مبذول نمی‌کند وپرورش دهندگان با چیدن پرهای اطراف چشم وقسمتی از پرهای پا واطراف مخرج پرنده، تلاش می‌کنند تا میزان نرینه گی کبوترهای نر را افزایش دهند، اما با این همه بهتر است که تخم‌های بارور این پرنده را در زیر پرندگان دیگری که به نگهداری جوجه‌ها اهمیت می‌دهند، گذاشت تا جوجه‌ها قوی ونیرومند بار بیایند، بویژه این که جوجه‌های این نژاد از کوچکی دارای پرهای انبوه می‌باشند وبدیهی است که این میزان پر نیاز به خونرسانی وتغذیه مناسب دارد. گونه‌های متفاوتی از این نژاد پدید آمده‌است به گونه‌ای که در برخی‌ها کاکل رشد فراوانی یافته‌است ودر برخی دیگر نیز کاکل رشد چندانی ندارد وبرخی جثه متوسط وبرخی جثه بزرگی دارند. اما آن چه کبوتر بخارای اصیل را متمایز می‌سازد، این است که گردن آن به سوی جلو وپایین متمایل است وبر پس سر پرنده کاکل وجود دارد وپاها در مقایسه با سایر گونه‌ها بزرگ تر اند. این پرنده می‌تواند پرهای کاکل خود را سیخ نگه دارد. رنگ‌های متفاوتی دارد وبیشتر به رنگ سیاه وسفید وسرخ وزرد دیده می‌شود.

کبوتر یعقوبی Jacobin Pigeon

کبوتر بسیار زیبایی است که به رنگ‌های مختلف دیده می‌شود ودورتا دور سر آن را پرهای انبوهی فرا می‌گیرد که از پس سر کبوتر شروع شده وبه جلوی گردن آن ادامه می‌یابد. از عیوب این نژاد عدم نگهداری از تخم وعدم پرستاری از جوجه‌ها است. میزان پرهای نرم اطراف سر وگردن پرنده گاهی آن قدر زیاد وانبوه‌است که چیزی از سر پرنده، چشم‌ها ومنقار آن دیده نمی‌شود وبه همین علت برخی از پرورش دهندگان اقدام به چیدن پرهای مزاحم می‌کنند تا پرنده بتواند به خوبی ببیند. در نژاد اصیل پرهای دور گردن مانند طوقی انبوه دورتادور گردن را فرا می‌گیرد. معمولاً پرهای دم وبال‌ها سفید رنگ بوده وباقی اجزای بدن به رنگ‌های متفاوتی نظیر: سرخ وسیاه وزرد وسرمه‌ای می‌باشد. آخرین پر بال بلند وطولانی است به طوری تا دم رسیده وگاهی ازآن نیز فراتر می‌رود. منشأ این نژاد هندوستان است. نوع دیگری از این نژاد که اصالت کمتری دارند، پرهای دورتادور گردن وسر کمتر بوده ودر اطراف پیشانی وچشم پرها رشد نمی‌کند. چشم‌های آن مروارید مانند است. این نژاد به جوجه‌های خود توجه کافی مبذول می‌کند وبر خلاف نژاد اصیل از سرعت خوبی در پرواز برخوردار است. منشأ این نوع کبوتر نیز وسط وشمال قاره اروپا وکشورهایی نظیر اتریش، هلند وبلژیک است. قیمت کبوترهای اصیل بسیار گران است اما کبوترهای غیر اصیل قیمت‌های متفاوتی دارند.

 

[°º¸кยzɠยภº°]

کبوتر دمنده Pouter Pigeon

کبوتر دمنده یکی از قدیمی‌ترین انواع کبوترهای زینتی است که تاریخ پیدایش آن به سال ۱۷۳۵ میلادی باز می‌گردد. این کبوتر همچنین به نام کبوتر انگلیسی نیز معروف است زیرا که اولین بار در انگلستان ظاهر شد وپرورش دهندگان انگلیسی با آمیـ*ـزش دادن گونه‌های مختلفی از کبوتر، این نژاد را به وجود آوردند. این کبوتر می‌تواند به صورت شگفت انگیزی در سـ*ـینه وگردن وسر خود بدمد وبه همین علت به آن دمنده می‌گویند ودر اثر نفخ این منطقه قد وقواره کبوتر بزرگ تر به نظر می‌رسد. بدن این گونه کبوتر کشیده ولاغر است واز جهت نگهداری از تخم‌ها وجوجه‌ها بسیار خوب است. منشأ آن شمال اروپا، انگلستان، بلژیک وآلمان است وآب وهوای سرد ومعتدل برای پرورش آن مناسب است، اما در آب وهوای گرم بدن کبوتر ضعیف شده وبه بیماری‌های مختلف مبتلا می‌گردد. قیمت برخی از انواع آن بسیار گران است بویژه اگر چینه دان بزرگ ویا رنگ آن نادر وکمیاب باشد.

کبوتر میگسار Tippler Pigeon

این نژاد یکی از معروف‌ترین کبوترهای تیز پرواز است که می‌تواند به مدت ده ساعت مستمر پرواز کند ودر آسمان آن قدر بالا برود که دیگر با چشم غیر مسلح دیده نشود. معمولاً رنگ بدن آن سفید رنگ وبرخی اجزای بدن آن خاکستری رنگ وچشمان آن مرواریدی است وبرخی نیز چشم‌های سیاه دارند که از ارزش کمتری برخوردارند وقدرت پرواز کمتری دارند. منشأ این نژاد پاکستان است. انگلیسی‌ها قبل از استقلال هند وپاکستان تعداد زیادی از این پرنده را به انگلیس بردند واز آن جا به اروپا بـرده شد وباعث شگفتی بسیاری از پرورش دهندگان شد وتا امروزه نیز از ارزش خاصی بین پرورش دهندگان کبوترهای مسابقه به شمار می‌رود. نژاد خالص «تپلر» اندامی کوچک ووزنی سبک دارد که رنگ بدن کبوتر سفید ورنگ بال‌ها خاکستری است وچشم‌ها مرواریدی است. «تپلر»گونه‌های مختلفی دارد، اما قدرت وتوانایی هیچ کدام از این گونه‌ها به اندازه گونه اصلی نمی‌باشد. آموزش این نوع کبوتر بر اوج گیری در آسمان نیازمند آموزش طولانی ومشخصی می‌باشد وبسیاری از پرورش دهندگان این نوع کبوتر در انگلستان وکانادا به شدت با یکدیگر رقابت می‌نمایند تا بتوانند رکوردهای جدیدی در زمینه اوج گیری برای مدت‌های طولانی که گاهی به ۲۲ ساعت می‌رسد را بشکنند. ودر این رکورد گیری‌ها، اوج گیری وپرواز مستمر دو شرط اساسی به شمار می‌روند. گونه‌ای از این نژاد دیده شده که در اثنای پرواز اقدام به معلق زدن به سوی عقب می‌نماید، که این گونه از کبوترها برای مسابقات اوج گیری مناسب نیستند زیرا که معلق زدن باعث خستگی کبوتر شده وکبوتر نمی‌تواند برای ساعات پی در پی درآسمان اوج بگیرد. کبوتر«تپلر» به صورت تدریجی ودایره وار اوج می‌گیرد که مرکز دایره پرواز کبوتر، محل سکونت او می‌باشد وآن قدر بالا می‌رود که دیدن آن درآسمان دشوار می‌شود ودر هتگام فرودآمدن نیز از همین روش استفاده می‌کند، منتهی دایره‌های فرودی کبوتر کوتاه تر هستند. کبوتر «تپلر» دو بال قوی ونیرومند دارد که ابزاری مناسبی برای اوج گیری به شمار می‌روند ومعمولاً کبوترهایی که تند تند بال می‌زنند نمی‌توانند برای مدت طولانی ومستمر پرواز کنند، که این حالت در تپلر دیده نمی‌شود. سبکی وزن کبوتر «تپلر» یکی دیگر از عواملی است که باعث می‌شود که پرنده ساعت‌های طولانی بدون خستگی درآسمان پرواز کند.