انیمه Psycho-Pass؛ یک سایبرپانک جنونآمیز و معنادار
در قرن بیستودوم میلادی و نسخهای سایبرپانکی از شهر توکیو انسانها همگی توسط سیستم کنترل میشوند و گاهی باید پیش از ارتکاب جرم به قتل برسند. شاید هم این دقیقا تصویری از دنیای امروز ما به حساب میآید.
در قرن ۲۲ میلادی کشور ژاپن به تکنولوژی خاصی رسیده است که سالها جامعه را تنها باتوجهبه آن کنترل میکند؛ یک ابزار کامپیوتری متصلشده به تمامی شبکهها با نام Sibyl که توانست معنای قانون و کار پلیس را برای همیشه تغییر دهد. Sibyl مدام در حال اندازهگیری میزان خطرناک بودن یک انسان برای جامعه است. این سیستم به محاسبهی احتمال انجام کار خلاف توسط هر انسان میپردازد؛ تا دیگر شخصی به اعضای جامعهی پیرامون خود آسیب بزند. Sibyl این کار را با مطالعهی طیف رنگی ذهن و تفکرات تکتک آدمها انجام میدهد که روان-گذر (Psycho-Pass) نام دارد.
کار پلیس چیست؟ گرفتن سلاحی به سمت انسانها که میزان خطرناک بودن آنها برای جامعه را میسنجد و بنا به نتیجهی کامپیوتری حاصلشده، تصمیم به دستگیری اجباری یا قتل آنها میگیرد. البته که بعضی از خود اجراکنندگان قانون هم به شکلی به اصطلاح غیر قابل درمان، همیشه تا حدی حکم یک خطر برای جامعه را دارند. ولی سیستم از آنها بهعنوان سگهای شکاری بهره میبرد تا خطرناکترها را زیر نظر کارآگاهها به قتل برسانند. آنها هم با پذیرش انجام دائمی این کار از قرنطینه شدن ابدی نجات مییابند. آنها بـردههای خوشبخت سیستم میشوند تا جای خواب درست، غذای مناسب و روز و شب نسبتا بهتری داشته باشند.
آکانه سونموری یک دختر جوان و موفق در دانشگاه است که ابتدای قصه و پس از پایان دوران تحصیل، تبدیل به یک کارآگاه میشود. این دختر انگار کموبیش اولین شخصی است که پس از مدتها جسارت بلندبلند فکر کردن راجع به ضعفهای Sibyl را دارد. وی درک میکند نحوهی کنترل شدن جامعهی مدرن به وسیلهی آن هماندازه با تصورات خوشبینانهی او عالی نیست و میتواند نابودکنندهی ارزشهای زیادی باشد. ولی باید پرسید آیا در جهانی اینچنین پوسیده اما در ظاهر درخشان اصلا امید اندکی هم برای زنده کردن مجدد عدالت واقعی وجود دارد؟
انیمه Psycho-Pass
ترتیب تماشای فیلمها و فصلهای گوناگون انیمه Psycho-Pass
فصل اول سریال Psycho-Pass، محصول سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳
فصل دوم سریال با نام Psycho-Pass 2، محصول سال ۲۰۱۴
فیلم Psycho-Pass: The Movie، محصول سال ۲۰۱۵
سه قسمت فیلم Psycho-Pass Sinners of the System Case، محصول سال ۲۰۱۹
فصل سوم سریال با نام Psycho-Pass 3، محصول سال ۲۰۱۹
سه قسمت فیلم Psycho-Pass 3: First Inspector، محصول سال ۲۰۲۰ میلادی
افرادی که میخواهند جهان Psycho-Pass را ورای تماشای انیمهها هم دنبال کنند، میتوانند مانگا Inspector Shinya Kogami از میدوری گوتو (Midori Gotou) و ناتسو سای (Natsuo Sai)، مانگا Inspector Akane Tsunemori نوشتهی هیکارو میوشی (Hikaru Miyoshi) و رمان کوتاه خلقشده توسط ماکوتو فوکامی (Makoto Fukami) به اسم «سایکو-پاس» را بخوانند.
اگر با تمام این توضیحات هنوز احساس میکنید که ندانستن نقش Psycho-Pass REStart در جهان این سری آزارتان میدهد، باید مطلع باشید که آن عملا نقش نسخهای دیگر از فصل اول سریال را ایفا میکند؛ نسخهای مجددا تدوینشده که بهجای ۲۲ اپیزود حدودا ۲۰ دقیقهای از ۱۱ اپیزود چهل دقیقهای و تشکیل شد و تیتراژهای آغازین و پایانی متفاوتی دارد.
با اینکه Psycho-Pass REStart از چند سکانس بیشتر نسبت به محتوای نسخهی اصلی فصل اول سریال بهره میبرد، اکثر انیمهبینها اهمیت خاصی به آن نمیدهند. غالب بینندگان همچنان سراغ همان تدوین ۲۲ قسمتی فصل یک را میگیرند. پس اگر میخواهید به گروه دنبالکنندگان این جهان پرشده از داستانگوییهای جنایی دلهرهآور بپیوندید، Psycho-Pass REStart را از یاد ببرید و همان ۶ مرحلهی فهرستشده در بالا را به ترتیب دنبال کنید
شخصی قدم به خانهی شما میگذارد، به ضرب و شتم اعضای خانواده میپردازد و آمادهی به سرقت بردن موارد زیادی میشود. از همه بدتر هم آن که او در انتها موقع فرار به اشتباه تیری از به سمت شکم کودکی هشتساله شلیک میکند و زندگی شما را به قهقرا میبرد. در همین حین مامورین پلیس از راه میرسند و موفق به دستگیری خلافکار و بازگرداندن نظم موقت به محیط میشوند. آنها سپس دستگاهی را از کیف خود بیرون میآورند که با اتصال به هر انسان میزان خطرناک بودن وی برای جامعه را میسنجد و مطابق عدد محاسبهشده، یکتنه دادگاه را برگزار میکند. به این شکل که اگر صلاح بداند فرد را به درون زندان یا بیمارستان روانی تلپورت میکند، اگر مشکلی نباشد او را راحت میگذارد و اگر لازم باشد همانجا باعث زندهزنده سوختن یک آدم میشود. این شرایط فرضی توصیفکنندهی دقیق فضای «سایکو-پاس» نیست اما حسوحال آن را نشان میدهد.
مطابق قوانین این جهان فرضی مدرن، همهی افراد قرارگرفته تحت این شرایط استرسزا باید بررسی شوند و تحت آزمایش دستگاه قرار بگیرند. مامورها به سمت شما قدم برمیدارند و دستگاه را به یک انگشت متصل میکنند. اینگونه شرایط لازم برای زندهزنده سوختن شما فراهم میشود. ناگهان میفهمید الگوریتم غیر قابل انکار و بسیار دقیق دستگاه، تشخیص داده است که خاطرهی وحشتناک این حادثه شما را دچار جنونی غیر قابل درمان خواهد کرد. مطابق نظر دستگاه احتمال دارد سالها بعد درون یک مرکز خرید بزرگ، بمبی خلقشده توسط شما منفجر شود و چندین و چند کودک را به قتل برساند. پس سیستم شما را برای جرم مرتکبنشده سلاخی میکند و همه با تصور خود درون این سناریو، از قوانین این جهان سایبرپانکی به ستوه میآیند.
سختترین پرسشها همان سوالاتی هستند که آرزو میکنیم کسی نمیخواست پاسخ آنها را بیابد
حالا فرض کنید پدر یا مادر یکی از همان بچههایی بودید که سالها پس از حملهی آن سارق به آن خانه، فرزند خود را به خاطر انفجار یک بمب دست ساز از دست میدهید. چرا؟ چون بیست سال قبل سیستمی وجود نداشت که تمام اعضای یک خانوادهی مورد حمله قرارگرفته را چک کند، متوجه خطر بالای یکی از بازماندهها برای جامعه شود و او را از بین ببرد. این یعنی در قصهای اخلاقمدارانهتر از حالت توصیفشده توسط دو پاراگراف قبلی، شما فرزند بیگـ ـناه خود را تکهتکهشده میدیدید ولی از سیستم به خاطر مجازات مردم پیش از ارتکاب جرم توسط آنها عصبانی نمیشدید. میدانم، اکنون دیگر سیستم انقدرها هم تنفربرانگیز نیست. چرا که شما در طرف نجاتیافته توسط آن ایستادید. پس باتوجهبه اینکه هر انسان در اکثر مواقع تنها از یکی از این دو زاویهی دید به تاثیرگذاری قوانین و سیستم مینگرد، آیا اصلا میتوانیم کوچکترین ارزشی برای نظر افراد مختلف راجع به آن قائل شویم؟ وقتی میدانیم موقع آشنایی با هرکدام از باورهای مخالف یا موافق تنها در حال شنیدن قصهای یکطرفه بودهایم.
《سایکو-پاس» در مطرح کردن این جنس از سؤالات به شکلی زیرپوستی و همزمان جذاب و آزاردهنده برای مخاطب، کاربلد به نظر میرسد. این اثر از فضای سایبرپانکی خود برای ارائهی بحثهایی قابل فهم برای بسیاری از انسانهای امروز بهره میبرد. پس اگر کنش و واکنش ذهنی سه دقیقهای با ۳ پاراگراف بالا میتواند برای یک نفر جالب تلقی شود، او قطعا نباید Psycho-Pass را از دست بدهد.