متفرقه_گردشگری مکان های تاریخی و گردشگری

[ATENA_A]

قدیمی‌ترین مسجد جامع ایران است
معماری مسجد
مسجد جامع شوشتر از ۱۲ ردیف ستون در سمت شمال و ۸ ستون در سمت جنوب تشکیل شده که ارتفاع هر یک از ستون‌ها تقریبا ۵ متر است. با توجه به قوس طاق‌ها و ایوان بلند و شبستان آن که در زمان ساسانیان و به سبک معماری احداث شده است، چنین برمی‌آید که بنا به اوایل اسلام متعلق است. مسجد حیاط بزرگ،‌ستون‌های قطور و بسیار محکمی دارد، به گونه‌ای که اندازه قطر هر ستون بیشتر از یک و نیم متر است.


بنای ساختمان اغلب از سنگ و آجر تشکیل یافته است. منبری قدیمی که قدمت آن را ۷۰۰ سال نوشته‌اند و قدیمی‌ترین منبر ایران است، در این مسجد وجود دارد. نوشته‌هایی به خط کوفی از جنس تخته در سمت راست منبر بریده شده است. مردم به این منبر بسیار معتقد هستند و به همین خاطر در روزهای خاصی از سال در این منبر شمع روشن می‌کردند و به این منبر دخیل می‌بستند. ولی در یکی از روزها منبر آتش گرفته و بخشی از آن می‌سوزد. چندی پیش اداره میراث فرهنگی شوشتر اقدام به مرمت کتیبه‌های ادوار اولیه اسلام و نیز منبر چوبی کرد. جالب است بدانید که قدیمی‌ترین کتیبه مسجد که مربوط به قرن چهارم هجری قمری بوده است؛ بر اساس آن مردم شوشتر از پرداخت مالیات گاو و گوسفند معاف شده‌اند.
مسجد جامع شوشتر دارای قدیمی‌ترین منبر ایران است
دو محراب در این مسجد تاریخی وجود دارد که یکی از محراب‌ها داخل مسجد و دیگری خارج مسجد قرار دارد. در فصل‌های سرد سال نماز جماعت را در محراب داخلی و در فصل‌های گرم سال نماز را در محراب خارجی می‌خواندند. این محراب دارای پایه‌های پافیلی در کنار خود است که خبر از معماری پیش از اسلام می‌دهد. آجرچینی خاص در سقف این محراب وجود دارد که باعث شده نقش ۱۲ نام علی (ع) در این محراب هر بیننده‌ای را متوجه خود سازد. معماری خاص این بنا سبب مرکزیت ویژه شوشتر در قرن‌های ابتدایی اسلام شده است.

 

[ATENA_A]

شبستان مسجد از ۴۸ ستون سنگی و سقف‌های گنبدی بین ستون‌ها تشکیل یافته است. منبری چوبی و کتیبه‌هایی که با خط ثلث، کوفی و نستعلیق نوشته شده، در این شبستان وجود دارد. دیواره‌های بیرونی بنا از ستون‌های سنگ تراشیده با طاق رومی بلند و بعضی نقوش لچکی در روی بعضی از ستون‌ها تشکیل شده است. آثار مناره زیبایی از قرن هشتم در ضلع شرقی مسجد، وجود دارد که ۲۶ متر از ارتفاع مناره باقی مانده بود، ولی امروزه فقط ۱۶ متر آن بر جای مانده است. کتیبه تاریخی این مناره بر لوحی سنگی در سمت بالای مناره قرار دارد که روی کتیبه نام بانی مناره را سلطان اویس بن حسن ایلکانی نوشته‌اند.


لغت نامه دهخدا در توصیف این مسجد چنین نوشته است که پس از مسجد کوفه، قبله این مسجد از تمام مساجد دیگر در اعتدال است.

هر اقدامی که در مسجد توسط خلیفه عباسی انجام می‌شد، کتیبه‌ای بر مسجد به وسیله همان خلیفه نصب می‌شد. بسیاری از فرمان‌های حکومتی و روایات زیادی در قالب کتیبه‌های خطی و سنگ نوشته بر دیوار حکاکی یا نصب شده که در حال حاضر فقط ۱۹ کتیبه بر جای مانده است و بسیاری از آن کتیبه‌ها در تعمیرات دهه ۴۰ و بعد از آن نابود شده است. بعضی از این دستورها نظیر فرمان ممنوعیت شرب خمر و کبوتر بازی بوده است و بعضی دیگر به دستوراتی حکومتی درباره قلعه سلاسل مربوط می‌شود که با خط کوفی و زیبا روی سنگ حک شده و در دهه ۲۰ در مسجد جامع در قابی گرفته شده است.


قبر مؤلف تذکره شوشتر، سیدعبدالله جزایری و پدرش سیدنورالدین - به ترتیب، متوفی ۱۱۷۳ و ۱۱۵۸ ه.ق در ضلع شرقی صحن مسجد قرار دارد.

مسجد جامع شوشتر با شماره سند ۲۸۶ در تاریخ ۲۹ آذر ماه سال ۱۳۱۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

[ATENA_A]

از آن جایی که شهر دامغان یکی از قدیمی‌ترین منطقه‌های ایران است، دیدنی‌های تاریخی آن از قدمت قابل توجهی برخوردار هستند و از این نظر در میان اماکن تاریخیایران، صاحب‌امتیاز هستند. یکی از این ابنیه‌های تاریخی، مسجد تاریخانه است.

موقعیت جغرافیایی


مسجد تاریخانه در خیابان ایستگاه راه‌آهن شهر دامغان واقع شده است.

بیشتر بخوانید:

• دیدنی های دامغان؛ شهری کهن در جاده ابریشم
• برج چهل دختر دامغان؛ بنایی استوار با بیش از هزار سال قدمت

تاریخچه

این مسجد که نمونه‌ی بسیار زیبا و کاملی از مساجد قرون اولیه‌ی اسلامی در ایران است بعد از مسجد فهرج یزد که قدیمی‌ترین مسجد ایران و مربوط به صدر اسلام (نیمه‌ی قرن اول هجری) است، از نظر قدمت دومین جایگاه را در بین مساجد کهن ایران‌ زمین دارد.

بر اساس پژوهش‌های اداره کل باستان‌شناسی، پیش از تسلط اعراب بر ایران، آتشکده بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده است. ساختمان بنای آن مربوط به سده دوم هجری و شیوه ساختمان آن نیز به شیوه بناهای دوره ساسانی است.

بررسی نام مسجد
با توجه به اینکه در مورد واژه‌ی تاریخانه، در میان محققان این عرصه نظر واحدی وجود ندارد به اختصار مواردی را که احتمال صحت بیشتری دارند، بیان می‌کنیم.

اولین نقل قول این است که مکانی که این مسجد در آن بنا شده است، پیش از تسلط اعراب بر ایران، مکانی مقدس بوده است که در آن آتشکده‌ای به نام «ناری‌خانه» (خانه‌ی آتش) بنا کرده بودند. در هنگام ساخت این مسجد به جهت صرفه‌جویی در نیرو، وقت و هزینه‌ها از بقایای به‌ جامانده از آن آتشکده که استحکام خوبی داشته است، در اجرای نقشه‌ مسجد استفاده شد و فقط تغییراتی مانند ساخت شبستان و محراب که مورد نیاز بود اعمال شد. در نتیجه، به اقتباس از نام آن آتشکده، نام تاریخانه را برای این مسجد انتخاب کردند.

بنا به قولی دیگر، تاری، در زبان‌های ترکی، ترکمنی و مغولی - جغتایی به معنای خدا است. با توجه به این مطلب، تاریخانه به معنای «خدای‌خانه» (خانه‌ی خدا) است.

البته نام دیگر این مسجد، مسجد چهل‌ستون است. در متون تاریخی به مکان‌هایی که تعداد زیادی ستون داشته‌اند، چهل‌ستون می‌گفتند. اطلاق چهل‌ستون به یک بنا بیانگر این مطلب که این بنا واقعاً چهل ستون دارد، نبوده است. مسجد تاریخانه را هم از این جهت که ستون‌های زیادی دارد مسجد چهل‌ستون می‌نامیدند.

 

[ATENA_A]

معماری ساختمان مسجد
ساخت بنای اولیه‌ی مسجد مربوط به اواسط قرن دوم هجری بین سال‌های ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری است که این تاریخ، اواخر حکومت بنی‌امیه و اوایل حکومت عباسی را در بر می‌گیرد.

نقشه‌ اصلی مسجد، نمونه‌ای از نقشه‌های متداول مساجد در حکومت بنی‌امیه است. اما ساخت آن از حیث مصالح و طریقه‌ی چینش، به سبک بناهای دوره‌ی ساسانیان و آجرچینی‌هایی شبیه به آجرچینی دوره‌ی اشکانیان است. با توجه به اهمیت هر یک از اجزای ساختمان مسجد از حیث ساخت و قدمت، هر کدام را به صورت مجزا بررسی می‌کنیم.

عکس: امیر خداداد

صحن (حیاط مرکزی)
صحن این مسجد تقریباً مربع‌شکل به طول و عرض تقریبا ۲۷ متر و بدون حوض است. اطراف آن را رواق‌هایی سرپوشیده (۲۲ رواق) با طاق‌های ضربی و ستون‌های مدور احاطه کرده بودند که تعدادی از این رواق‌ها سالم هستند و مابقی آن‌ها یا به صورت کامل یا از جهت طاق خراب شده‌اند.

ورودی‌های مسجد که به این رواق‌ها باز می‌شده است، در گذر زمان به طور کامل از بین رفته است ولی با توجه به تحقیقات معماری انجام شده روی پلان مسجد، تعداد ۸ ورودی وجود داشته است. سه ورودی در ضلع شمال غربی و ۵ ورودی در ضلع شمال شرقی قرار داشته‌اند.

شبستان مسجد
شبستان این مسجد در سمت جنوب غربی (در جهت قبله) و به صورت تالاری ستون‌دار است. تعداد ستون‌های این تالار، ۲۶ عدد است به این ترتیب که ۱۸ عدد از این ستون‌ها در سه ردیف شش تایی و در قسمت داخلی شبستان و هشت ستون دیگر در مقابل این شش ردیف در قسمت ورودی این شبستان قرار دارد. این ستون‌ها که از نوع مدور هستند، مشابه ستون‌های کاخ‌های ساسانی به صورت آجرچینی ساخته شده‌اند. قطر آنها ۱.۵ متر و محیط هر ستون در حدود ۵ متر است. ارتفاع این ستون‌ها به جز دو ستون در دهانه‌ی وسطی، از کف شبستان تا محلی که طاق‌ها بر آن استوار شده است در حدود سه متر است. ارتفاع کف شبستان تا پشت بام نیز در حدود ۶ متر است.

ورودی به این شبستان تعداد ۷ دهانه است که در جهت قبله قرار داشته و دهانه‌ی میانی که متناسب با ناو میانی شبستان (که بقایای محراب در آن دیده می‌شود) است، از شش دهانه‌ دیگر که هم‌اندازه هستند، بزرگ‌تر است.

سقف شبستان را طاق‌های آجری پوشانده‌اند که شبیه به معماری دوره‌ی قبل از اسلام ساخته شده است. طاق میانی که در مرکز شبستان قرار دارد، عریض‌تر و بلندتر از طاق‌های دیگر است. البته سقف شبستان در قرن سیزدهم هجری قمری به شدت تخریب شده و فقط بخش‌هایی از آن باقی مانده بوده است که میرزا آقا عاملی از وعاظ دامغان در آن زمان با کمک مالی مردم شهر اقدام به مرمت آن می‌نماید که نتیجه‌ی این مرمت، تغییر طاق‌های مازه‌دار (بیضوی) عهد ساسانی به طاق‌های نوک‌تیز جناغی با خشت خام که روش معمول آن روزگار بوده، است. لذا امروزه فقط در بخش‌هایی از سقف، طاق‌های ابتدایی را می‌توان مشاهده کرد.

مناره‌ مسجد
مناره‌ اولیه‌ این مسجد در بخش غربی مسجد واقع شده و تحت تاثیر مناره‌های مساجد عراق به صورت خشتی گلی ساخته شده است. مناره‌ها در ایران در ابتدا روی پلان‌های چهارضلعی یا شش‌ضلعی، بنا می‌شده اند. مسجد تاریخانه نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مناره‌ی ابتدایی آن مقطعی چهارگوش به مساحت ۶.۵ متر مربع داشته است که در زلزله‌ سال ۲۴۱ یا ۲۴۲ هجری قمری در قومس (دامغان و سمنان کنونی) به طور کامل از بین رفته است.

نکته‌ حائز اهمیت از حیث تاریخی این است که مسجد تاریخانه به همراه مسجد جامعه نائین و مسجد فهرج یزد، اولین مسجدهایی هستند که در آنها مناره ساخته شده است.

مناره‌ای که اکنون در این مسجد و در سمت شمال آن وجود دارد به همت بختیار ابوحرب حاکم ایالت قومس و از فرمانروایان آل زیار احداث شده است و مربوط به قرن پنجم هجری (سال ۴۲۰ هجری قمری) است. بدنه‌ آن آجرکاری شده است و ۲۶ متر ارتفاع دارد و از روی زمین (بدون سکو) مدور است. البته سابقاً ارتفاعش بیشتر بوده و کلاهکی نیز داشته که بر اثر زلزله فروریخته است. محیط آن در پایین حدود ۱۳ متر است و محیط آن به نسبت ارتفاع کم می‌شود، به نحوی که محیط مناره در قسمت فوقانی در حدود ۸.۵ متر است.

دسترسی به قسمت فوقانی مناره از داخل آن و توسط ۸۶ پله امکان‌پذیر است. از دیگر ویژگی‌های این مناره، کتیبه‌ای به خط کوفی و به عرض ۱.۵ متر را می‌توان نام برد که در ارتفاع ۶ متری آن خودنمایی می‌کند.

 

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط

• مسجد اعظم قم؛ یادگار آیت الله بروجردی
• مسجد جامع نطنز؛ زیباترین یادگار دوره تیموری
• مسجد جمعه اصفهان، قدیمی ترین مجموعه معماری مذهبی در ایران

مسجد جامع ورامین که به مسجد جمعه ورامین نیز خوانده می‌شود، از بناهای تاریخی دوره ایلخانی است که در شهرستان ورامین استان تهران احداث شده است. در دوره سلطان محمد خدابنده (یکی از مشهورترین ایلخانان مغول) مسجد شروع به ساخت شده و در در سال ۷۲۶ در دوره پسرش به اتمام رسیده است. این بنای تاریخی دارای زیباترین نمونه‌های گچ‌بری ایرانی است.

عکاس: حسین استوار

این بنا یک بار در سال ۸۱۵ هجری به فرمان شاهرخ تیموری بازسازی شد ولی شدت خرابی در آن شدید بوده است. امروزه این ساختمان پر از داربست است، ولی از آن به طور ویژه حفاظت نمی‌شود.

عکاس: حسین استوار

معماری مسجد
مسجد جامع ورامین ساختمانی به شکل یک مستطیل است که دارای طول تقریبا ۶۶ متر و عرض ۴۳ متر است. در بخش‌های مختلف به شکل‌های گوناگون در ساخت آن از آجر استفاده کرده‌اند. این آجرها بر زیبایی بنا افزوده‌اند.

این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوان است. ورودی مسجد همان ضلع شمالی آن است. این ضلع توسط ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی می‌رسد، در این ضلع جنوبی نمازخانه وجود دارد. ضلع شرقی هم در نقش ورودی- خروجی فرعی بوده است. پیرامون مسجد امروزه خالی بوده و از معماری اطراف آن در گذشته اطلاعاتی در دسترس نیست.

گنبد مسجد دارای دو پوسته است که خود آن ریخته و آهیانه بر جای مانده است که گنبد ناری است. تاق‌های آهنگ و جهاربخش شبستان مسجد را پوشانده است. گونه‌ای ترمیه پَتکانه بسیار زیبا در ایوان جلوی گنبدخانه کار شده است. دروازه‌ای ورودی در مدخل مسجد وجود دارد که ایوان را تشکیل می‌دهد. این ایوان سرتاسر ضلع شمالی مسجد است. صحن مسجد حیاطی به شکل مستطیل است و در وسط حیاط، حوضی مشابه حوض‌های وسط قلعه‌های مسکونی و رباط‌ها موجود است.

 

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط

• کاروانسرای خانات، جایگاه دلنشینی در دل‌ تهرانی‌ها
• کاروانسرای قصر بهرام؛ نگین نه چندان دور دشت کویر
• کاروانسرای عباسی قصر شیرین؛ از قربانیان تاریخی زلزله

کاروانسرا از دو کلمه کاروان (به معنی گروهی مسافر که گروهی سفر می‌کنند) و سرای (به معنی خانه و مکان) تشکیل شده است. هر دو کلمه واژه‌ای پهلوی است.

کاروانسرا بنایی است که کاروان را در خود جای می‌دهد و بزرگ‌ترین نوع ساختمان‌های اسلامی است. طرح آن به طور معمول مربع یا مستطیل شکل است، یک ورودی برجسته عظیم و بلند، معمولا ساده و بی‌نقش دارد. اغلب دیوارهای آن دارای بادگیرهایی در انتهای خودش است. فضایی کافی برای جا دادن حیوانات بارکش وجود دارد که راهرویی با طاق قوسی است و بین ورودی و حیاط داخلی قرار دارد. طاقگان‌هایی بر روی سکوی برآمده‌ای که در حاشیه این حیاط قرار گرفته‌اند، باعث مفصل‌بندی نمای داخلی شده‌اند. پشت این طاقگان‌ها اتاق‌های کوچکی برای اقامت مسافران ساخته شده است. کاروان‌سراهایی که دارای دو طبقه هستند، اتاق‌های طبقه پایین را برای جمع‌آوری و نگه‌داری کالاها و اتاق‌های طبقه بالا را برای اسکان مسافران مورد استفاده قرار می‌دادند.

دوره صفویه پر رونق‌ترین دوره ساخت و بازسازی کاروانسراها است. شاه عباس یکم تصمیم را بر آن داشت تا جاده ابریشم را مرمت و احیا کند که احیای کاروانسراها را یکی از ملزومات این کار می‌پنداشت. محققان همین مسئله را باعث معروف شدن اکثر کاروا‌ن‌سراها به کاروان‌سرای شاه عباسی می‌دانند. هر چند که احتمال آن می‌رود که کاروان‌سرای مرمت شده، به کاروانسراهای قبل از دوره صفوی مربوط شود. کاروان‌سرای شاه عباسی کرج از جمله کاروان‌سراهایی است که در دوره صفوی احداث شده است. این بنا بین سال‌های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ و در زمان شاه سلیمان صفوی بنا شده است.

 

[ATENA_A]

شهرستان شهرضا
موقعیت جغرافیایی
شهرِضا یا قُمشه یکی از شهرستان‌های استان اصفهان است که در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان اصفهان از شمال غربی به شهرستان مبارکه، از جنوب شرقی به استان فارس، از شرق به استان یزد، از غرب و جنوب غربی به شهرستان سمیرم و از غرب به استان چهارمحال و بختیاریختم می‌شود.

آب و هوا
بخشی از شهرضا کوهستانی و دارای آب و هوای خشک و بخش دیگر جلگه‌ای است. این شهرستان از طرف جنوب به طرف شمال شرق با افزایش دما مواجه است، به گونه‌ای که در جنوبی‌ترین قسمت شهرستان متوسط سالانه دما حدود ۱۰ درجه سانتی‌گراد و در قسمت شرق به ۱۶ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. بارندگی شهرستان تاثیر یافته از جریانات جوی است که از قسمت غرب وارد منطقه می‌شوند. منبع اصلی بارندگی‌ها توده‌های هوای باران‌زائی هستند که از سطح‌های وسیع آب نظیر دریای مدیترانه، دریای سیاه و اقیانوس اطلس نشات می‌گیرند. متوسط بارندگی سالیانه در شهرستان از حدود ۴۰۰ میلی‌متر در جنوب غرب تا ۱۱۹ میلی‌متر در شرق شهرستان تغییر می‌کند.

جاذبه‌های تفریحی و گردشگری شهرضا
از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان می‌توان به سیاه‌سر، چشمه حیدر، حوض ماهی، بودجان، سورمنده، موروک، دره شاه، پرک آباد، باغ‌های اسفرجان، هونجان، زرچشمه، دزج، قمبوان و کاروانسرای امین‌آباد اشاره کرد که در ادامه به توضیح مختصر این کاروان‌سرا می‌پردازیم.

کاروانسرای امین آباد
کاروانسرای امین‌آباد در ۳۸ کیلومتری جنوب شهرضا واقع شده است. شهرستان شهرضا با داشتن ۸۱ منبع گردشگری، ۳/۶ درصد از منابع گردشگری استان را در بر می‌گیرد.

بخش وسیعی از این منابع از نوع فرهنگی و تاریخی است که کاروان‌سرای امین‌آباد جزو این دسته به حساب می‌آید. این ساختمان به زمان صفوی تعلق داشته و در دوره شاه عباس اول احداث شده است و شکل آن با کاروان‌سراهای متداول فرق داشته و نقشه هشت ضلعی را دارد.

وجود مسجد، آب‌انبار و حمام در کنار این اثر تاریخی می‌تواند سبب ایجاد نمونه‌ای خاص از از یک اقامتگاه بین راهی شود. این بنا در ۴۰ کیلومتری جاده شهرضا-آباده قرار دارد که با توجه به حجم رفت و آمد این جاده در ماه‌های پیک گردشگری مخصوصا در فصل بهار و تابستان، می‌توان حدس زد که برپایی مجموعه اقامتی در آن نقش به سزایی را در رساندن خدمات به گردشگران داخلی و خارجی دارد.

کاروان‌سرای امین‌آباد در با شماره سند ۸۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

 

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط

• خانه الفت؛ نگرشی زیبابه خانه‌ای شصت ساله در تهران
• خانه بروجردی‌های کاشان با نمونه ای زیبا از بادگیر و نورگیر
• خانه‌ی مستوفی شوشتر؛ شکوهی از معماری ایرانی

خانه حسن‌پور اراک در زمان حکومت احمد شاه قاجار بنا شده که در ابتدا شرکت فرش در این خانه را‌ه‌اندازی شده است، بعدها به مدرسه مجیدی تغییر کاربری داده است. در نهایت به خانه مسکونی مرحوم جواد حسن‌پور تبدیل شده است. بعدها این بنا به موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی تبدیل شده که از نمایشگاه‌های گوناگون تشکیل یافته است.

تاریخچه بنا
خانه حسن پور از خانه‌های تاریخی اراک با صد سال قدمت است که در دوره احمد شاه قاجار بنا شده است. تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن است که ساخت بنا در زمان یکی از تاجران و بازرگانان فرش در سلطان آباد (اراک امروزی) که حاج علی مشیری نام دارد، صورت گرفته است. این خانه تاریخی در ابتدا مکانی به عنوان شرکت فرش و بعدها به عنوان مدرسه‌ای که مدرسه مجیدی نام داشت، به تعلیم و تربیت پرداخته و نام آخرین مالک خانه مرحوم جواد حسن‌پور نام دارد که به‌عنوان خانه مسکونی مورد استفاده قرار داده است.

اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۴۷ خانه را از وارثان آقای حسن‌پور خریداری کرده و به بازسازی و مرمت بنا پرداخته است. سرانجام در بیستم خرداد ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان موزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در مرکز استان به بهره‌برداری رسیده است.

عکس: امید قادری

خصوصیات بنا
این بنا دو طبقه بوده و در زمینی به مساحت ۶۰۰ مترمربع ساخته شده است. طبقه همکف برای اتاق‌های زمستان‌نشین، مطبخ، انبار آذوقه و ورودی اصلی بنا و طبقه اول برای اتاق‌های شاه‌نشین و تابستان‌نشین در نظر گرفته شده است. مانند ساختمان‌های اولیه مسکونی شهر سلطان آباد (اراک فعلی) بنایی درون‌گرا است که شامل یک حیاط مرکزی بوده و در سه جهت شرق، غرب و شمال اتاق‌هایی دارد که رو به حیاط می‌شود. خشت سازه اصلی ساختمان را تشکیل داده است.

خانه به وسیله آجر نماکاری شده است و بیشتر تزئینات بنا را کاشی‌کاری و آجرکاری تشکیل می‌دهد. این خانه از سه طرف غرب، شرق و شمال شامل بخش شبستان و اعیان‌نشین می‌شود. اطاق‌های مسکونی، آشپزخانه، انبار، دستشویی و نانواخانه در سمت شبستان‌ها قرار دارد. مکان هایی مختص ذخیره انواع مواد غذایی در آشپزخانه و انبار به کار رفته است. سر تا سر بخش اعیان‌نشین به وسیله درها و گذرگاه‌ها به همدیگر مرتبط می‌شوند. حدود ۱٫۵ متر کف حیاط پایین‌تر از کف خیابان بوده و نور مورد نیاز اتاق‌ها از حیاط تامین می‌شود. سنگ آهک، آجر، خشت، گل و چوب مصالح این خانه را تشکیل می‌دهد. همه نمای بیرونی ساختمان با آجر، کاشی و شکل‌های اسلیمی آجری آراسته شده است.

بخش‌های تشکیل دهنده خانه حسن پور
نمایشگاه خط و خطاطی: این بخش شامل نمایش آثار خوش‌نویسی و تذهیب هنرمندان معاصر است.

نمایشگاه سفال، شیشه و سرامیک: آثار گوناگونی از انواع ظروف سفالی، شیشه و سرامیک به نمایش گذاشته شده است.

 

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط

• مسجد جامع تبریز؛ عمارتی کهن از حکومت سلجوقیان
• مسجد جامع بوکان، مسجدی بدون گنبد و مناره
• مسجد جامع کاشان ، قدیمی ترین بنای تاریخی شهر

مسجد جامع ملک یا مسجد امام خمینی از مساجد تاریخی و مربوط دوره سلجوقی است که در بافت قدیم شهر کرمان در میان خیابان امام خمینی، در بخش جنوبی ناحیه تاریخی بازار کرمانبنا شده است. این مسجد بزرگ‌ترین مسجد کرمان و از نوع مساجد چهار ایوانی است. تورانشاه سلجوقی بانی ساخت این مسجد ۹۰۰ ساله است. مسجد امام که از کهن‌ترین مساجد ایرانمحسوب می‌شود، بین سال‌های ۴۷۶ تا ۴۸۹ هجری قمری کار بنای آن به پایان رسیده است.

معماری مسجد
در ابتدا لازم به ذکر است که در گذشته آب‌نمایی به عمق ۴ متر به صورت روباز و از دو طرف دارای دو راه پله بوده که در قسمت غربی مسجد قرار داشته و برای گرفتن وضو مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این آب‌نما باعث طراوت و تازگی مسجد می‌شد. قنات مستوره تامین‌کننده آب این مکان بوده است. آب قنات مستوره در کمتر از نیم قرن پیش خشک شد و آب‌نما را پر کرده و روی آن را سنگ‌فرش کردند.

عکس از : حمید صادقی

مسجد ملک کرمان بزرگ‌ترین و قدیمی ترین مسجد کرمان و از نوع مساجد چهار ایوانی است
مسجد ملک کرمان از شبستان‌های متعدد و صحن وسیعی تشکیل شده است. این مسجد ۹۱۹۱ متر مربع مساحت و سه درب ورودی و چهار ایوان دارد. ایوان بزرگ قبله، بزرگ‌ترین ایوان است که در ضلع غربی صحن قرار واقع شده است. این ایوان با آجر و به سبک دوره سلجوقی مزین شده است.

چند شبستان در این مسجد ساخته شده که شبستان امام حسن (ع) مشهورترین آن‌ها است. شبستان آقا شیخ حسن فقیه دارای ۲۲ ستون از شبستان‌های دیگر این بنا است. شبستان آقا علی با ۶ ستون در شمال غربی واقع شده که به شبستان امام موسی بن جعفر (ع) متصل می‌شود. شبستان ضلع جنوبی دارای ۲۷ ستون است، ولی شبستان واقع در ضلع شرقی کوچک است.

چندین محراب گچ‌بری شده کوچک که بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ سال قبل از عهد سلجوقی بنا شده و به دوران آل بویه برمی‌گردد، از دیگر قسمت‌های مسجد است. سه محراب دیگر نیز که در پشت بام و در شبستان امام حسن (ع) قرار دارد، دارای گچ‌بری‌های زیبا و منحصربه‌فرد هستند که به قرن پنجم مربوط می‌شوند.

 

[ATENA_A]

با معروف ترین عمارت های تاریخی تهران آشنا شوید
با وجود اینکه خانه های ویلایی بزرگ و با صفا و آسمان خراش های مسکونی گران قیمت زیادی در شهر تهران وجود دارند، اما هیچ شکی نیست که با شکوه ترین عمارت های تهران، آن هایی هستند که از گذشته هایی دور به یادگار مانده اند. خانه هایی که با بودن در آن ها حس می کنید به تهران قدیم پای گذاشته اید و حال و هوایتان به کل عوض می شود. در این مطلب قصد داریم تا ۱۰ مورد از این عمارت ها را برایتان معرفی کنیم. با الی گشت همراه باشید تا به گذشته سفر کنیم و از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران دیدن کنیم.

معروف ترین عمارت های تاریخی تهران
موزه سینما
مطالب مرتبط:
سفر به تهران قدیم در کاروانسرای خانات تهران
آشنایی با کاروانسراهای اطراف تهران
برج آزادی، نماد معروف شهر تهران
با قدم زدن در امتداد شمالی خیابان ولیعصر، به عمارتی خواهید رسید که توجه همه عابران را به خود جلب می کند! در انتهای مجموعه باغ فردوس تهران، خانه ای قجری قرار دارد که امروزه به عنوان موزه سینمای ایران شناخته می شود. شاید زیباترین بخش این خانه تاریخی، بالکن آن باشد، بالکنی که دیوارها و ستون هایش به زیبایی هرچه تمام با نقوش گل و گیاه گچ کاری شده اند. اینجا مکان هنرمندان است. با بازدید از این مکان با تاریخچه صنعت فیلم سازی ایران بیشتر آشنا خواهید شد. پس از بازدیدتان هم می توانید به کافه این عمارت بروید و در محیطی آرام و شیک قهوه یا چای میل کنید. موزه سینما، یکی از معروف ترین عمارت های تاریخی تهران است.

آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، انتهای باغ فردوس، موزه سینما