متفرقه_گردشگری مکان های تاریخی و گردشگری

  • شروع کننده موضوع ATENA_A
  • بازدیدها 5,163
  • پاسخ ها 382
  • تاریخ شروع

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2018/02/17
ارسالی ها
23,992
امتیاز واکنش
29,350
امتیاز
1,104
این تنگه علاوه بر این که یک اثر طبیعی به شمار می رود، مجموعه‌ای از آثار تاریخی را نیز در خود جای داده است که در ادامه آن‌ها را نیز معرفی خواهیم کرد.

تنگه بهرام چوبین، از نظر نظامی نیز برای بهرام اهمیت زیادی داشته است و این را می‌توان از دیوارهای تاریخی ساخته شده بر روی صخره‌های این تنگه که آن را تبدیل به دژی امن کرده‌اند، دریافت. در واقع بهرام برای خودش در این تنگه مخفی گاهی ساخته بود که در زمان شورش علیه خسروپرویز بتواند در آنجا پناه بگیرد.

8b1287c3-80bb-4a66-ad10-731058916a5c.jpg


همان طور که اشاره کردیم، بر روی صخره‌های این تنگه دیوارهایی ساخته شده است که آن را تبدیل به یک منطقه امن کرده است به طوری‌که دشمنان به راحتی نتوانند وارد این تنگه شوند. بیشتر این دیوارها از سنگ و گچ ساخته شده‌اند. یکی از نکات عجیب و باورنکردنی این است که این دیوارها چگونه بر فراز این صخره‌ها ساخته شده‌اند در حالی که واقعا صعود از این صخره‌ها کاری دشوار است. گویا بهرام برای حفظ جان خود، دست به سخت‌ترین کارها می‌زده است!

تنگه بهرام چوبین آثار دیدنی زیادی را در دل خود دارد که متاسفانه برخی از آن‌ها به مرور زمان ویران شده‌اند. به عنوان نمونه، در داخل تنگه آثاری از یک سری پلکانهای سنگی یافت می‌شود که بر روی دیوارهای سنگی قرار دارند.

c9a53e86-b4b0-4572-8fc4-39a450324cae.jpg


یکی از مهم‌ترین آثار به جای مانده در این تنگه، چهار عدد آب انبار است که در داخل این آب انبارها آب آشامیدنی هم وجود دارد. این نشان می‌دهد که بهرام چوبین به نگهداری طولانی مدت از آب هم اهمیت داده است. ساخته شدن چنین آب انبارهای طبیعی زیبایی، واقعا در نوع خود شاهکار به حساب می‌آید.

2c346ff6-6de6-4178-a8b7-d583249607d4.jpg




در داخل تنگه، بناهای دیگری همچون بنای شاه‌نشین و اماکن مسکونی وجود داشته است که البته در گذر زمان از بین رفته‌اند و اکنون آثار زیادی از آن‌ها باقی نمانده است.

به بالای صخره‌ها که بروید، علاوه بر دیوارهایی که گفتیم، قلعه اصلی بهرام چوبین را هم می‌توانید ببینید که به احتمال زیاد محل استقرار خود بهرام بوده است. این قلعه نیز همچون آثار دیگر در طول زمان دچار تخریب شده است.

3fa4803f-cf09-4039-8fa1-aa8eec4c243d.jpg


بخشی از دیوار دژ که تا حدودی تخریب شده‌ است

در مجموع می‌توان این‌گونه نتیجه گیری کرد که بهرام هم برای تفریح و خوش گذرانی خودش مکان زیبا و مناسبی را انتخاب کرده بود و هم با هوش و تدبیر فراوان این منطقه را به مکانی امن برای پناه گرفتن تبدیل کرده بود و امکانات لازم برای زندگی در اینجا را هم برقرار ساخته بود.

چشیدن طعم بی‌مهری
تنگه بهرام چوبین به همراه قلعه‌ها، آب انبارها، دیوارها، سنگ‌ها و همه آثار و بقایای تاریخی‌اش، تلفیقی از تاریخ و طبیعت را در دل خود جای داده است. با این که این تنگه با جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانش می‌تواند یک مکان ایده‌آل برای جذب گردشگر در استان ایلام باشد، ولی متاسفانه هیچگاه آن میزان که درخور آن است مورد توجه قرار نگرفته است.

fd80d57d-af26-4c84-be05-a4a3aa0f3be4.jpg




همان‌گونه که پیش از این هم اشاره کردیم، خیلی از آثار باستانی ارزشمند موجود در این تنگه در اثر زمان از بین رفته‌اند که این نشان از عدم توجه کافی مسئولین مربوطه به حفظ و نگهداری از این اثر ارزشمند است. جالب اینجاست که نام تنگه بهرام چوبین در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است ولی به آن میزان که شایسته این اثر ارزشمند است، به آن توجه نشده است. البته اکنون در تنگه مسیری برای عبور بازدید کنندگان ساخته شده است و تابلوی راهنمایی هم در نزدیکی تنگه قرار داده شده تا این اثر را به طور مختصر معرفی کند.

شهرستان دره شهر و به طور کلی استان ایلام آثار طبیعی زیادی را همچون تنگه بهرام چوبین دارد که نیاز است تا توجه بیشتری به آن ها شود. امیدواریم شما نیز با خواندن این مقاله کنجکاو شده باشید تا برای بازدید از این تنگه که داستان بهرام چوبین را حکایت می کند سفری به دره شهر ترتیب دهید.
 
  • پیشنهادات
  • ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    مسجد تاریخانه دامغان یکی از بهترین نمونه‌‌های اولین مسجدها و از قدیمی‌‌ترین بناهای پس از اسلام است. این مسجد بعد از مسجد فهرج، قدیمی‌ترین مسجد ایران محسوب می‌شود.




    از آن جایی که شهر دامغان یکی از قدیمی‌ترین منطقه‌های ایران است، دیدنی‌های تاریخی آن از قدمت قابل توجهی برخوردار هستند و از این نظر در میان اماکن تاریخی ایران، صاحب‌امتیاز هستند. یکی از این ابنیه‌های تاریخی، مسجد تاریخانه است.

    403b48e1-44c3-411c-ae4d-776ac77682ed.jpg


    موقعیت جغرافیایی


    مسجد تاریخانه در خیابان ایستگاه راه‌آهن شهر دامغان واقع شده است.

    بیشتر بخوانید:
    • دیدنی های دامغان؛ شهری کهن در جاده ابریشم
    • برج چهل دختر دامغان؛ بنایی استوار با بیش از هزار سال قدمت
    تاریخچه
    2334b67c-7f66-46cd-842d-629372e37177.jpg


    این مسجد که نمونه‌ی بسیار زیبا و کاملی از مساجد قرون اولیه‌ی اسلامی در ایران است بعد از مسجد فهرج یزد که قدیمی‌ترین مسجد ایران و مربوط به صدر اسلام (نیمه‌ی قرن اول هجری) است، از نظر قدمت دومین جایگاه را در بین مساجد کهن ایران‌ زمین دارد.

    f82119e8-49b7-49eb-973e-cf9361e3c7fc.jpg


    بر اساس پژوهش‌های اداره کل باستان‌شناسی، پیش از تسلط اعراب بر ایران، آتشکده بوده و بعدها به مسجد تبدیل شده است. ساختمان بنای آن مربوط به سده دوم هجری و شیوه ساختمان آن نیز به شیوه بناهای دوره ساسانی است.

    بررسی نام مسجد
    با توجه به اینکه در مورد واژه‌ی تاریخانه، در میان محققان این عرصه نظر واحدی وجود ندارد به اختصار مواردی را که احتمال صحت بیشتری دارند، بیان می‌کنیم.

    5a601148-41ed-40f6-8bde-2af7b2901257.jpg


    اولین نقل قول این است که مکانی که این مسجد در آن بنا شده است، پیش از تسلط اعراب بر ایران، مکانی مقدس بوده است که در آنآتشکده‌ای به نام «ناری‌خانه» (خانه‌ی آتش) بنا کرده بودند. در هنگام ساخت این مسجد به جهت صرفه‌جویی در نیرو، وقت و هزینه‌ها از بقایای به‌ جامانده از آن آتشکده که استحکام خوبی داشته است، در اجرای نقشه‌ مسجد استفاده شد و فقط تغییراتی مانند ساخت شبستان و محراب که مورد نیاز بود اعمال شد. در نتیجه، به اقتباس از نام آن آتشکده، نام تاریخانه را برای این مسجد انتخاب کردند.

    2ce5e5e8-b8ab-4687-8c46-07017780abab.jpg


    بنا به قولی دیگر، تاری، در زبان‌های ترکی، ترکمنی و مغولی - جغتایی به معنای خدا است. با توجه به این مطلب، تاریخانه به معنای «خدای‌خانه» (خانه‌ی خدا) است.

    642fb5c2-d4b1-47a8-9bec-7b9c5cb83f1b.jpg
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    اخت بنای اولیه‌ی مسجد مربوط به اواسط قرن دوم هجری بین سال‌های ۱۳۰ تا ۱۷۰ هجری قمری است که این تاریخ، اواخر حکومت بنی‌امیه و اوایل حکومت عباسی را در بر می‌گیرد.

    34b1ef37-8b72-41be-83dd-ecc1b5341601.jpg


    نقشه‌ اصلی مسجد، نمونه‌ای از نقشه‌های متداول مساجد در حکومت بنی‌امیه است. اما ساخت آن از حیث مصالح و طریقه‌ی چینش، به سبک بناهای دوره‌ی ساسانیان و آجرچینی‌هایی شبیه به آجرچینی دوره‌ی اشکانیان است. با توجه به اهمیت هر یک از اجزای ساختمان مسجد از حیث ساخت و قدمت، هر کدام را به صورت مجزا بررسی می‌کنیم.

    85834cd8-6276-4b87-aa65-ae74fa149858.jpg


    عکس: امیر خداداد

    صحن (حیاط مرکزی)
    صحن این مسجد تقریباً مربع‌شکل به طول و عرض تقریبا ۲۷ متر و بدون حوض است. اطراف آن را رواق‌هایی سرپوشیده (۲۲ رواق) با طاق‌های ضربی و ستون‌های مدور احاطه کرده بودند که تعدادی از این رواق‌ها سالم هستند و مابقی آن‌ها یا به صورت کامل یا از جهت طاق خراب شده‌اند.

    2061a000-3160-4120-abe4-9f2c654399a3.jpg


    ورودی‌های مسجد که به این رواق‌ها باز می‌شده است، در گذر زمان به طور کامل از بین رفته است ولی با توجه به تحقیقات معماری انجام شده روی پلان مسجد، تعداد ۸ ورودی وجود داشته است. سه ورودی در ضلع شمال غربی و ۵ ورودی در ضلع شمال شرقی قرار داشته‌اند.

    8d6e9304-ef39-4609-aecf-8deeec350ee6.jpg


    شبستان مسجد
    شبستان این مسجد در سمت جنوب غربی (در جهت قبله) و به صورت تالاری ستون‌دار است. تعداد ستون‌های این تالار، ۲۶ عدد است به این ترتیب که ۱۸ عدد از این ستون‌ها در سه ردیف شش تایی و در قسمت داخلی شبستان و هشت ستون دیگر در مقابل این شش ردیف در قسمت ورودی این شبستان قرار دارد. این ستون‌ها که از نوع مدور هستند، مشابه ستون‌های کاخ‌های ساسانی به صورت آجرچینی ساخته شده‌اند. قطر آنها ۱.۵ متر و محیط هر ستون در حدود ۵ متر است. ارتفاع این ستون‌ها به جز دو ستون در دهانه‌ی وسطی، از کف شبستان تا محلی که طاق‌ها بر آن استوار شده است در حدود سه متر است. ارتفاع کف شبستان تا پشت بام نیز در حدود ۶ متر است.

    8370c88e-3335-4299-bc5e-fc2ec1634f40.jpg


    ورودی به این شبستان تعداد ۷ دهانه است که در جهت قبله قرار داشته و دهانه‌ی میانی که متناسب با ناو میانی شبستان (که بقایای محراب در آن دیده می‌شود) است، از شش دهانه‌ دیگر که هم‌اندازه هستند، بزرگ‌تر است.

    7974b5f7-9820-4045-a1cf-e9cb4656a6a0.jpg


    سقف شبستان را طاق‌های آجری پوشانده‌اند که شبیه به معماری دوره‌ی قبل از اسلام ساخته شده است. طاق میانی که در مرکز شبستان قرار دارد، عریض‌تر و بلندتر از طاق‌های دیگر است. البته سقف شبستان در قرن سیزدهم هجری قمری به شدت تخریب شده و فقط بخش‌هایی از آن باقی مانده بوده است که میرزا آقا عاملی از وعاظ دامغان در آن زمان با کمک مالی مردم شهر اقدام به مرمت آن می‌نماید که نتیجه‌ی این مرمت، تغییر طاق‌های مازه‌دار (بیضوی) عهد ساسانی به طاق‌های نوک‌تیز جناغی با خشت خام که روش معمول آن روزگار بوده، است. لذا امروزه فقط در بخش‌هایی از سقف، طاق‌های ابتدایی را می‌توان مشاهده کرد.

    e7a37011-2892-4ac2-a474-0828757535d4.jpg


    مناره‌ مسجد
    مناره‌ اولیه‌ این مسجد در بخش غربی مسجد واقع شده و تحت تاثیر مناره‌های مساجد عراق به صورت خشتی گلی ساخته شده است. مناره‌ها در ایران در ابتدا روی پلان‌های چهارضلعی یا شش‌ضلعی، بنا می‌شده اند. مسجد تاریخانه نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مناره‌ی ابتدایی آن مقطعی چهارگوش به مساحت ۶.۵ متر مربع داشته است که در زلزله‌ سال ۲۴۱ یا ۲۴۲ هجری قمری در قومس (دامغان و سمنان کنونی) به طور کامل از بین رفته است.

    f446f7fb-04be-41d2-9e72-e8a42c57f93d.jpg
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    نکته‌ حائز اهمیت از حیث تاریخی این است که مسجد تاریخانه به همراه مسجد جامعه نائین و مسجد فهرج یزد، اولین مسجدهایی هستند که در آنها مناره ساخته شده است.



    cd691e85-c430-485e-9d19-01ac44f6b26a.jpg


    مناره‌ای که اکنون در این مسجد و در سمت شمال آن وجود دارد به همت بختیار ابوحرب حاکم ایالت قومس و از فرمانروایان آل زیار احداث شده است و مربوط به قرن پنجم هجری (سال ۴۲۰ هجری قمری) است. بدنه‌ آن آجرکاری شده است و ۲۶ متر ارتفاع دارد و از روی زمین (بدون سکو) مدور است. البته سابقاً ارتفاعش بیشتر بوده و کلاهکی نیز داشته که بر اثر زلزله فروریخته است. محیط آن در پایین حدود ۱۳ متر است و محیط آن به نسبت ارتفاع کم می‌شود، به نحوی که محیط مناره در قسمت فوقانی در حدود ۸.۵ متر است.

    a6c167c1-9991-4b7f-90c2-76a33e0be973.jpg


    دسترسی به قسمت فوقانی مناره از داخل آن و توسط ۸۶ پله امکان‌پذیر است. از دیگر ویژگی‌های این مناره، کتیبه‌ای به خط کوفی و به عرض ۱.۵ متر را می‌توان نام برد که در ارتفاع ۶ متری آن خودنمایی می‌کند.

    7e4c7f59-38da-4744-af89-7322525c568f.jpg


    این مسجد در پانزدهم دی ماه سال ۱۳۱۰ به شماره‌ی ثبت ۸۰ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.


    مقاله های مرتبط:
    • دیدنی های جهرم؛ شهر نخل های فارس
    • غذاهای سنتی استان فارس (قسمت اول)
    شهرستان جهرم یکی از شهرستان‌های استان فارس است. جهرم یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که سابقه آن به زمان هخامنشیان برمی‌گردد. با توجه به اینکه استان فارس خاستگاه تمدن و دو امپراتوری هخامنشی و ساسانی بوده است، بررسی ساختار سیـاس*ـی شهرستان جهرم در این چارچوب اهمیت دارد. در زمان ساسانیان فارس به پنج قسمت یا کوره یا خوره، استخر، اردشیر خوره، دارابگرد، شاپور، قباد خوره تقسیم می‌شده و جهرم در آن دوره ضمیمه دارابگرد بوده است. پس از اسلام این تقسیمات تغییر کرده و فارس به چهار ناحیه شبانکاره، فارس خاص، کوه کیلویه، لارستان محدود گردیده و جهرم جزئی از بلوک شبانکاره به شمار می‌رفته است.

    43bf38fe-a6ad-41a0-9662-bf6fc60c3d4e.jpg


    قلعه تبر یا قلعه خورشه در شهرستان جهرم که یکی از معروف‌ترین قلعه‌های ایران است. این قلعه در منطقه‌ای کوهستانی و صعب‌العبور قرار دارد. قلعه تبر از محدوده شهر بیرون است ولی فاصله چندانی تا شهر ندارد و روی تاریخ جهرم اثرات عمیقی گذاشته است. لسترنج درباره این قلعه می‌نویسد:

    قلعه عظیمی است که تا شهر پنج فرسخ فاصله دارد و آن را قلعه خورشید می‌گویند و معروف است این قلعه را خواجه الملک وزیر مشهور سلجوقیان تجدید و تعمیر کرد و بانی اصلی آن خورشید حاکم جهرم در زمان خلفای اموی بود.

    این قلعه که به قلعه خورشید یا خورشه هم معروف است از جاده اصلی فاصله دارد و به همین دلیل مسیر دسترسی به آن دشوار است و گردشگران کمی از وجود آن باخبر می‌شوند. بااین‌حال، حتی این متروک ماندن هم چیزی از اهمیت قلعه تبر کم نمی‌کند و این قلعه را یکی از معروف‌ترین قلعه‌های ایران لقب می‌دهد.

    9cea0c97-de8b-48b6-b9f3-b53459f77ce7.jpg
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    در لغت‌نامه دهخدا قلعه تبر معادل عبارت روبه‌رو است: «قلعه‌ای بر پنج فرسنگی جهرم بر کوهی بلند نهاده است و هوایش معتدل مایل به گرمی است»

    در سال ۱۲۹۴ قوام الملک شیرازی به دستور شاهزاده فرهاد میرزا معتمدالدوله به قلعه تبر حمله کرد و راهزنی که در آن سکونت داشت، کشته شد. در فارس نامه ناصری، آمده است:

    قوام الملک در نیمه‌شبی با پای پیاده باآنکه از یک‌پا عاجز بود، جان خود را بر دست گذاشته از همه پیش افتاد و توپ کوچک و قورخانه و چریک عرب و بهارلو که همه داوطلب ازجان‌گذشته بودند، در عقب انداخت و توپ را با طناب گذرانیده و به سر کوه ده مرده رسیدند و فورا سنگری در برابر سنگر اسکندری بستند و بعد از روشنی صبح چند تیر توپ انداختند و فضل علی که گمان نداشت توپ به سر ده مرد رسد از نارنج قلعه از راه چاه به رگ اول آمده، تفحص سنگر و جماعت خود را کرده، به دروازه آمد که باز چند تیر توپ به دروازه انداختند و قدری از برج دروازه، خراب گردید و سه چهار نفر از گلوله توپ کشته شدند و از اتفاقات آنکه فضل علی یکی از آن سه چهار نفر بود، پس اهل سنگر اسکندر هم از گلوله توپ شکستند و چریک از ده مرده به سنگر اسکندری در رگ اول درآمدند...

    08a27d12-aed7-41b4-84af-aae90a8e740f.jpg


    برای دیدن قلعه تبر باید ۲۰ کیلومتری شیراز سفر کنید و به‌طرف جنوب مایل به شرق بروید. کوه تبر، به شکل تک کوهی جدا افتاده خودنمایی می‌کند که چشمه کوچکی از نزدیکی آن جریان دارد. از این قلعه، این روزها یک برج گچی، چندین غار، پلکان و آب‌انبار مخروبه به‌جامانده است.
    مقاله‌های مرتبط
    • مسجد اعظم قم؛ یادگار آیت الله بروجردی
    • مسجد جامع نطنز؛ زیباترین یادگار دوره تیموری
    • مسجد جمعه اصفهان، قدیمی ترین مجموعه معماری مذهبی در ایران
    مسجد جامع ورامین که به مسجد جمعه ورامین نیز خوانده می‌شود، از بناهایتاریخی دوره ایلخانی است که در شهرستان ورامین استان تهران احداث شده است. در دوره سلطان محمد خدابنده (یکی از مشهورترین ایلخانان مغول) مسجد شروع به ساخت شده و در در سال ۷۲۶ در دوره پسرش به اتمام رسیده است. این بنای تاریخی دارای زیباترین نمونه‌های گچ‌بری ایرانی است.

    84f8eb39-a71c-4978-be0e-59bb364dd6b1.jpg


    عکاس: حسین استوار

    این بنا یک بار در سال ۸۱۵ هجری به فرمان شاهرخ تیموری بازسازی شد ولی شدت خرابی در آن شدید بوده است. امروزه این ساختمان پر از داربست است، ولی از آن به طور ویژه حفاظت نمی‌شود.

    e869edc4-3f2f-49db-8900-6fbb1511fd5c.jpg


    عکاس: حسین استوار

    معماری مسجد
    مسجد جامع ورامین ساختمانی به شکل یک مستطیل است که دارای طول تقریبا ۶۶ متر و عرض ۴۳ متر است. در بخش‌های مختلف به شکل‌های گوناگون در ساخت آن از آجر استفاده کرده‌اند. این آجرها بر زیبایی بنا افزوده‌اند.

    1904c2c2-5d79-47c5-90be-277b746ace0d.jpg


    این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوان است. ورودی مسجد همان ضلع شمالی آن است. این ضلع توسط ایوان‌های شرقی و غربی به ضلع جنوبی می‌رسد، در این ضلع جنوبی نمازخانه وجود دارد. ضلع شرقی هم در نقش ورودی- خروجی فرعی بوده است. پیرامون مسجد امروزه خالی بوده و از معماری اطراف آن در گذشته اطلاعاتی در دسترس نیست.

    3eb3828a-c21b-42cd-955e-5581a56fd444.jpg


    گنبد مسجد دارای دو پوسته است که خود آن ریخته و آهیانه بر جای مانده است که گنبد ناری است. تاق‌های آهنگ و جهاربخش شبستانمسجد را پوشانده است. گونه‌ای ترمیه پَتکانه بسیار زیبا در ایوان جلوی گنبدخانه کار شده است. دروازه‌ای ورودی در مدخل مسجد وجود دارد که ایوان را تشکیل می‌دهد. این ایوان سرتاسر ضلع شمالی مسجد است. صحن مسجد حیاطی به شکل مستطیل است و در وسط حیاط، حوضی مشابه حوض‌های وسط قلعه‌های مسکونی و رباط‌ها موجود است.

    70f0e0d3-7c9f-467f-aeb2-3f71d9d29975.jpg




    کتیبه‌هایی نفیس در ایوان شبستان رفیع و زیبای مسجد وجود دارد، کتیبه‌های سوره جمعه در متن و در پیرامون کتیبه‌های کوفی آن نمونه‌هایی زیبا از کتیبه‌های گچبری این دوره است که دارای انواع نقش‌های اسلیمی و خط‌های عربی، کوفی و فارسی است. بالای محراب، تا گوشوارها فاقد هرگونه کاشی‌کاری است.
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    مقاله‌های مرتبط
    • کاروانسرای خانات، جایگاه دلنشینی در دل‌ تهرانی‌ها
    • کاروانسرای قصر بهرام؛ نگین نه چندان دور دشت کویر
    • کاروانسرای عباسی قصر شیرین؛ از قربانیان تاریخی زلزله
    کاروانسرا
    کاروانسرا از دو کلمه کاروان (به معنی گروهی مسافر که گروهی سفر می‌کنند) و سرای (به معنی خانه و مکان) تشکیل شده است. هر دو کلمه واژه‌ای پهلوی است.

    کاروانسرا بنایی است که کاروان را در خود جای می‌دهد و بزرگ‌ترین نوع ساختمان‌های اسلامی است. طرح آن به طور معمول مربع یا مستطیل شکل است، یک ورودی برجسته عظیم و بلند، معمولا ساده و بی‌نقش دارد. اغلب دیوارهای آن دارای بادگیرهایی در انتهای خودش است. فضایی کافی برای جا دادن حیوانات بارکش وجود دارد که راهرویی با طاق قوسی است و بین ورودی و حیاط داخلی قرار دارد. طاقگان‌هایی بر روی سکوی برآمده‌ای که در حاشیه این حیاط قرار گرفته‌اند، باعث مفصل‌بندی نمای داخلی شده‌اند. پشت این طاقگان‌ها اتاق‌های کوچکی برای اقامت مسافران ساخته شده است. کاروان‌سراهایی که دارای دو طبقه هستند، اتاق‌های طبقه پایین را برای جمع‌آوری و نگه‌داری کالاها و اتاق‌های طبقه بالا را برای اسکان مسافران مورد استفاده قرار می‌دادند.



    d002c6bd-9382-4a68-92b0-3ef94944c5d3.jpg


    دوره صفویه پر رونق‌ترین دوره ساخت و بازسازی کاروانسراها است. شاه عباس یکم تصمیم را بر آن داشت تا جاده ابریشم را مرمت و احیا کند که احیای کاروانسراها را یکی از ملزومات این کار می‌پنداشت. محققان همین مسئله را باعث معروف شدن اکثر کاروا‌ن‌سراها به کاروان‌سرای شاه عباسی می‌دانند. هر چند که احتمال آن می‌رود که کاروان‌سرای مرمت شده، به کاروانسراهای قبل از دوره صفوی مربوط شود. کاروان‌سرای شاه عباسی کرج از جمله کاروان‌سراهایی است که در دوره صفوی احداث شده است. این بنا بین سال‌های ۱۰۷۸ تا ۱۱۰۹ و در زمان شاه سلیمان صفوی بنا شده است.

    02ece7d4-f11f-47b1-beaa-0f52e2422364.jpg


    شهرستان شهرضا
    موقعیت جغرافیایی
    شهرِضا یا قُمشه یکی از شهرستان‌های استان اصفهان است که در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی اصفهان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان اصفهان از شمال غربی به شهرستان مبارکه، از جنوب شرقی به استان فارس، از شرق به استان یزد، از غرب و جنوب غربی به شهرستانسمیرم و از غرب به استان چهارمحال و بختیاری ختم می‌شود.

    05790552-a481-45c3-8701-58fe33d8459e.JPG
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    آب و هوا
    بخشی از شهرضا کوهستانی و دارای آب و هوای خشک و بخش دیگر جلگه‌ای است. این شهرستان از طرف جنوب به طرف شمال شرق با افزایش دما مواجه است، به گونه‌ای که در جنوبی‌ترین قسمت شهرستان متوسط سالانه دما حدود ۱۰ درجه سانتی‌گراد و در قسمت شرق به ۱۶ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. بارندگی شهرستان تاثیر یافته از جریانات جوی است که از قسمت غرب وارد منطقه می‌شوند. منبع اصلی بارندگی‌ها توده‌های هوای باران‌زائی هستند که از سطح‌های وسیع آب نظیر دریای مدیترانه، دریای سیاه و اقیانوس اطلس نشات می‌گیرند. متوسط بارندگی سالیانه در شهرستان از حدود ۴۰۰ میلی‌متر در جنوب غرب تا ۱۱۹ میلی‌متر در شرق شهرستان تغییر می‌کند.

    b9667a60-e2f9-4673-ab11-53d96ba02332.jpg


    جاذبه‌های تفریحی و گردشگری شهرضا
    از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان می‌توان به سیاه‌سر، چشمه حیدر، حوض ماهی، بودجان، سورمنده، موروک، دره شاه، پرک آباد، باغ‌های اسفرجان، هونجان، زرچشمه، دزج، قمبوان و کاروانسرای امین‌آباد اشاره کرد که در ادامه به توضیح مختصر این کاروان‌سرا می‌پردازیم.



    bd756f20-ab60-4ec5-8c05-e22fc774d733.jpg


    کاروانسرای امین آباد
    کاروانسرای امین‌آباد در ۳۸ کیلومتری جنوب شهرضا واقع شده است. شهرستان شهرضا با داشتن ۸۱ منبع گردشگری، ۳/۶ درصد از منابع گردشگری استان را در بر می‌گیرد.

    445f60f3-6018-4e64-9244-a2cc31cc7abd.jpg


    بخش وسیعی از این منابع از نوع فرهنگی و تاریخی است که کاروان‌سرای امین‌آباد جزو این دسته به حساب می‌آید. این ساختمان به زمان صفوی تعلق داشته و در دوره شاه عباس اول احداث شده است و شکل آن با کاروان‌سراهای متداول فرق داشته و نقشه هشت ضلعی را دارد.

    fe62b778-e552-4744-8831-7ecd7e84ba82.jpg
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    مقاله‌های مرتبط
    • خانه الفت؛ نگرشی زیبابه خانه‌ای شصت ساله در تهران
    • خانه بروجردی‌های کاشان با نمونه ای زیبا از بادگیر و نورگیر
    • خانه‌ی مستوفی شوشتر؛ شکوهی از معماری ایرانی
    خانه حسن‌پور اراک در زمان حکومت احمد شاه قاجار بنا شده که در ابتدا شرکت فرش در این خانه را‌ه‌اندازی شده است، بعدها به مدرسه مجیدی تغییر کاربری داده است. در نهایت به خانه مسکونی مرحوم جواد حسن‌پور تبدیل شده است. بعدها این بنا به موزه صنایع دستی و هنرهای سنتی تبدیل شده که از نمایشگاه‌های گوناگون تشکیل یافته است.

    تاریخچه بنا
    خانه حسن پور از خانه‌های تاریخی اراک با صد سال قدمت است که در دوره احمد شاه قاجار بنا شده است. تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن است که ساخت بنا در زمان یکی از تاجران و بازرگانان فرش در سلطان آباد (اراک امروزی) که حاج علی مشیری نام دارد، صورت گرفته است. این خانه تاریخی در ابتدا مکانی به عنوان شرکت فرش و بعدها به عنوان مدرسه‌ای که مدرسه مجیدی نام داشت، به تعلیم و تربیت پرداخته و نام آخرین مالک خانه مرحوم جواد حسن‌پور نام دارد که به‌عنوان خانه مسکونی مورد استفاده قرار داده است.


    اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۱۳۴۷ خانه را از وارثان آقای حسن‌پور خریداری کرده و به بازسازی و مرمت بنا پرداخته است. سرانجام در بیستم خرداد ماه سال ۱۳۸۲ به عنوان موزه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در مرکز استان به بهره‌برداری رسیده است.

    9def8ccd-83e1-4039-9330-82ebadc1af07.jpg


    عکس: امید قادری

    خصوصیات بنا
    این بنا دو طبقه بوده و در زمینی به مساحت ۶۰۰ مترمربع ساخته شده است. طبقه همکف برای اتاق‌های زمستان‌نشین، مطبخ، انبار آذوقه و ورودی اصلی بنا و طبقه اول برای اتاق‌های شاه‌نشین و تابستان‌نشین در نظر گرفته شده است. مانند ساختمان‌های اولیه مسکونی شهر سلطان آباد (اراک فعلی) بنایی درون‌گرا است که شامل یک حیاط مرکزی بوده و در سه جهت شرق، غرب و شمال اتاق‌هایی دارد که رو به حیاط می‌شود. خشت سازه اصلی ساختمان را تشکیل داده است.
    6ffc634c-0272-499b-9683-99edde39ee0f.jpg

    8992ad02-e7d3-43bf-8ea2-d7c6745ac00b.jpg
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    این بنا دو طبقه بوده و در زمینی به مساحت ۶۰۰ مترمربع ساخته شده است. طبقه همکف برای اتاق‌های زمستان‌نشین، مطبخ، انبار آذوقه و ورودی اصلی بنا و طبقه اول برای اتاق‌های شاه‌نشین و تابستان‌نشین در نظر گرفته شده است. مانند ساختمان‌های اولیه مسکونی شهر سلطان آباد (اراک فعلی) بنایی درون‌گرا است که شامل یک حیاط مرکزی بوده و در سه جهت شرق، غرب و شمال اتاق‌هایی دارد که رو به حیاط می‌شود. خشت سازه اصلی ساختمان را تشکیل داده است.

    8992ad02-e7d3-43bf-8ea2-d7c6745ac00b.jpg


    عکس: امید قادری

    خانه به وسیله آجر نماکاری شده است و بیشتر تزئینات بنا را کاشی‌کاری و آجرکاری تشکیل می‌دهد. این خانه از سه طرف غرب، شرق و شمال شامل بخش شبستان و اعیان‌نشین می‌شود. اطاق‌های مسکونی، آشپزخانه، انبار، دستشویی و نانواخانه در سمت شبستان‌ها قرار دارد. مکان هایی مختص ذخیره انواع مواد غذایی در آشپزخانه و انبار به کار رفته است. سر تا سر بخش اعیان‌نشین به وسیله درها و گذرگاه‌ها به همدیگر مرتبط می‌شوند. حدود ۱٫۵ متر کف حیاط پایین‌تر از کف خیابان بوده و نور مورد نیاز اتاق‌ها از حیاط تامین می‌شود. سنگ آهک، آجر، خشت، گل و چوب مصالح این خانه را تشکیل می‌دهد. همه نمای بیرونی ساختمان با آجر، کاشی و شکل‌های اسلیمی آجری آراسته شده است.

    94b16475-5187-4ac0-85e6-8896102380e9.jpg


    عکاس: امید جعفرنژاد

    بخش‌های تشکیل دهنده خانه حسن پور
    نمایشگاه خط و خطاطی: این بخش شامل نمایش آثار خوش‌نویسی و تذهیب هنرمندان معاصر است.

    نمایشگاه سفال، شیشه و سرامیک: آثار گوناگونی از انواع ظروف سفالی، شیشه و سرامیک به نمایش گذاشته شده است.

    57a8a78f-91b8-4d37-a503-fe137e48d591.jpg


    عکاس: فراهانی

    نمایشگاه فرش و گلیم: یکی از مناطق معروف فرش‌بافی استان مرکزی فرش‌های منطقه ساروق است که به همراه گلیم نقش برجسته خمین و دیگر فرش‌ها در این بخش وجود دارد.

    نمایشگاه فلز و آثار حجمی: در این مجموعه آثار قلم‌زنی هنرمندان اراکی، ملیله‌کاری زنجان، ورشو و برنج بروجرد و دیگر آثار ساخته شده با فلز مشاهده می‌شود. این بخش نمایشگر هنر قلم‌زنی استادان بزرگی نظیر استاد باباخانی است، این هنر دشوار و ظریف که با قیر داغ و آب سرد سرو کار دارد، به زیبایی درخشش می‌کند.
     

    ATENA_A

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2018/02/17
    ارسالی ها
    23,992
    امتیاز واکنش
    29,350
    امتیاز
    1,104
    مقاله‌های مرتبط:
    • مسجد جامع خورانق یزد؛ بنایی به قدمت حکومت قاجار
    • مسجد جامع فریومد با تزئینات شکوهمند آجرتراش
    • مسجد جامع عتیق دماوند؛ یادگاری زیبا در عین شکوه و سادگی
    مسجد جامع شوشتر از بناهای تاریخی است که در خیابان مسجد جامع شوشترقرار دارد. این مسجد در زمان خلیفه عباسی المعتزبالله شروع به احداث شده و در زمان خلیفه عباسی المسترشد بالله به سرانجام رسیده است. این بنا از دو محراب خارجی و داخلی و از ۱۲ ستون در شمال و ۸ ستون در جنوب تشکیل شده است.

    مسجد جامع شوشتر از مساجد تاریخی شوشتر است که در قسمت غربی این شهر قرار دارد. این مسجد با توجه به کتاب‌های تاریخی در سال ۲۵۴ ه‍جری قمری در دوره سیزدهمین خلیفه عباسی، المعتزبالله که در زمان امام حسن عسکری حکومت می‌کرد، شروع به ساخت شده و پس از گذشت سال‌ها، به وسیله خلیفه دیگر عباسی، المسترشد بالله به پایان رسیده است. هم‌اکنون اداره اوقاف مالکیت مسجد را به عهده گرفته است. این مسجد قدمتی ۱۲۰۰ ساله دارد و پس از مسجد جامع یزد قدیمی‌ترین مسجد جامع ایران است.

    15057466-b116-445e-b44c-c724d7ac8ba2.jpg


    شواهد نشان می‌دهد بنای اولیه مسجد به شیوه منسوب به عربی، شامل یک شبستان در طرف قبله ساخته شده و احتمال آن می‌رود در اضلاع دیگر صحن رواقی بنا شده بود. شبستان مسجد با توجه به تذکره شوشتری تیرپوش بوده است. ولی در زمان صفوی و در سال ۱۰۸۸ هجری قمری تیرهای چوبی خراب شد که به همین خاطر طاق‌های آجری بر روی پایه‌های تشکیل یافته از قطعات سنگی، شبستان را تحت پوشش قرار داد. پس انتظار می‌رود بنای فعلی مسجد بیشتر متعلق به آثار دوره صفوی و پس از آن است و از بنای اولیه چیزی جز نقشه ساختمانی، بقایایکتیبه قسمتی از دیوار جانب قبله و دیوار شرقی بین گلدسته و منار و خود منار که در قرن هشتم هجری به بنای اولیه اضافه شده، بر جای نمانده است.

    a04369cd-745c-49de-849f-5cdc9347a2ee.jpg
     

    برخی موضوعات مشابه

    بالا