صنایع دستی هنر پته دوزی را بهتر بشناسیم

husnavalizadeh

.
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2017/06/18
ارسالی ها
2,550
امتیاز واکنش
13,490
امتیاز
793
کلمه پته از ریشه کلمه پُت به معنای پشم نازک و لطیفی است که لا به لای موی بدن بز می روید. در لغت نامه ی دهخدا این چنین نوشته شده است: ” پُت: پشم نرمی که از بن موی بز می روید و آن را به شانه بر آورند و از آن شال بافند.”



پته چیست
پته پارچه ای است پشمی که اصطلاحا شال یا عریض خوانده می شود. که به کمک سوزن و با استفاده از نخ های پشمی رنگین، کرک یا ابریشم روی آن نقوشی زیبا دوخته می شود. در رنگرزی ریس های پشمی از رنگ های طبیعی حیوانی و گیاهی استفاده می شود. رنگ های حیوانی از صدف و قرمزدانه گرفته می شود و رنگ های گیاهی از روناس، نیل، پوست، گردو، گلرنگ، الزاره، چوبهای زرد، …..

شال یا عریض که بر روی آن رودوزی انجام می وشد معمولا به رنگ های سفید، سیاه و عنابی است. عریض در گذشته با دستگاه ای بافت دستی تهیه می شد اما امروز به کمک دستگاه های برقی بافته می شود. به گفته کارشناسان مرکز صنایع دستی کرمان مرغوب ترین نوع پتهف پته ای است که دوخت آن روی شال سفید یا سیاه باشد.

به گفته ی آنان شال سفید از این جهت مرغوب است که رنگ آن نور را منعکس می کند و باعث خستگی چشم می شود از این رو دوخت به کندی پیش می رود؛ از طرفی باید از نخ های مرغوب استفاده شود تا نخ رنگ ندهد. و همچنین نواقص دوخت روی شال سفید بیشتر خود را نشان می دهند بدین منظور دوزنده باید ظرافت و سلیقه زیادی را صرف کار خود کند. از دیگر ملزومات مرغوبیت پته بخیه های دوخت است. هرچه گره ها یا به اصطلاح بخیه ها به هم نزدیک تر و متراکم تر باشند پته مرغوبیت بالاتری دارد.
 
  • پیشنهادات
  • husnavalizadeh

    .
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/06/18
    ارسالی ها
    2,550
    امتیاز واکنش
    13,490
    امتیاز
    793
    تاریخچه پته دوزی
    از آن جا که پته دوزی هنر دست دختران و زنان خانه بوده است و از آن، به منظور زینت بخشیدن به منازل خود استفاده می کردند، دوره ی رسمی خاصی را نمی توان به عنوان زمان پیدایش آن عنوان کرد. اما به گواه می توان گفت که خاستگاه آن شهر های استان کرمان نظیر کرمان، سیرجان و رفسنجان هستند. به هر روی تنها نسخه ی قدیمی ثبت شده ای که در آن از پته دوزی یاد شده است مربوط به سفرنامه ی شاردن در عهد صفوی است. پته را گاهی پته نادری نیز می گویند زیرا پته دوزی در زمان نادرشاه رواج زیادی داشت و همچنین خود او لباس هایی با رودوزی های پته به تن می کرد و هدایایی که به اشراف می داد نیز از همین نوع لباس ها بودند.

    یکی از قدیمی ترین پته های موجود که تصویر آن در دسترس است، روپوش مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان کرمان است که گفته می شود در مدت ۲ سال به دست شانزده زن به ابعاد ۳۵۵ سانتی متر د ر۲۱۰ سانتی متر دوخته شده است. اما بقچه پته دوزی فرج الله کرمانی که دارای تاریخ ثبت شده بر روی اثر است، سال ۱۲۸۰ را نشان می دهد.

    pateh.jpg

    پته مقبره شاه نعمت الله ولی . ماهان کرمان

    نقوش پته دوزی
    به عقیده برخی نقوشی که بر پته ها دوخته می شود ریشه در افسانه ها و اساطیر دارد؛ برخی آن را نشانه ای رمزگونه به معنای شعله آتشکده های زرتشتی و یا تمثیل گلابی، بادام و درخت هندی می دانند؛ اما برخی دیگر این عقاید را رد می کنند و می گویند پته تمثیل سرو است، سروی که از یار جدا مانده و خم شده است.

    نقوش پته به دوسته تقسیم می شوند: نقوش بوته ای مانند بته جقه، لچک ترنج، سرو، بته میری، افشان و ترمه ای و دسته ی دوم نقوش درختی مانند ترنجداری، سروی، گلدانی، جانوری و پرنده ای که به اصطلاح آن را درخت زندگی گویند.

    pateh-dozi-1024x327.jpg

    پته با طرح درخت زندگی – سرو و بته جقه – شکوفه ای

    کاربرد های پته دوزی
    از آن جا که پته یکی از رودوزی های بسیار زیبای ایرانی می باشد نقش مهمی در زینبت بخشیدن به منازلی دارد که صاحبان آن علاقه مند به هنر های سنتی ایرانی هستند. پته به عنوان یک رودوزی که در سایز های مختلفی دوخته می شود کاربردهای زیادی می تواند داشته باشد. مثلا به عنوان رو تختی، پوشش کوسن و تازبالش، سجاده، بقچه، رومیزی و همچنین به صورت تابلوی دیواری در قاب می تواند زیبایی منزل را دو چندان کند.

    pateh-art-1024x308.jpg

    کاربرد پته – ناز بالش – تابلو پته – رومیزی پته

    اساتید برجسته پته دوزی
    از ان جا که اکثر هنر های رودوزی و بافندگی را بانوان در پستوی منازل خود رونق می بخشیدند هیچ گاه نامی از آن ها بر صفحه ای ثبت نشده است؛ و اگر نامی از هنرمندی در این زمینه جایی ثبت شده است نام های مردانی است که به این هنر اشتغال داشته اند. به عنوان مثال استاد فرج الله کرمانی که بقچه ی پته دوزی او که مربوز به سال ۱۲۸۰ است از قدیمی ترین و زیباترین پته هاست. متاسفانه در این عرصه هنرمندانِ گم نام بسیار فراوانند.
     

    برخی موضوعات مشابه

    بالا