гคђค1737
کاربر نگاه دانلود
در طب سنتی برای حفظ تندرستی و پیشگیری از بیماری ها مباحث مختلفی از جمله توجه به مزاج بدن، غذا و …. مطرح شده است که با برخی از آن ها آشنا هستیم، اما مباحثی نیز مانند سوء مزاج اعضای مختلف بدن وجود دارند که برای پایداری سلامتی مهم و مفیدند و در زبان عام طب سنتی کمتر به آن ها پرداخته شده است. لطفا با گیاه یاب همراه باشید.
سوء مزاج
یکی از مسائل مهمی که در منابع مرجع طب سنتی و پزشکی ایران مطرح شده، موضوع هضم های چهارگانه است. در واقع هر غذایی که وارد بدن می شود، چهار مرحله هضم را پشت سر می کذارد تا مورد استفاده ی بافت ها و سلول های بدن قرار گیرد.
این چهار مرحله به ترتیب عبارت اند از:
هضم معدی: در کیفیت برخی مواد غذایی نغییر ایجاد شده و آنچه از معده خارج می شود، کلیوس نام دارد.
هضم کبدی:غذا تغییر ماهیت داده و تبدیل به خلط ( دم،صفرا،بلغم و سودا) می شود.
هضم عروقی: در این هضم، خلط آرام آرام به شکل نوعی عضو می شود/
هضم عضوی یا بافتی: در آن، خلط کاملا شبیه عضو شده و مورد استفاده ی آن قرار می گیرد. هرکدام از این هضم های چهار گانه ماده ی زائدی دارند که به شکل خاصی از بدن دفع می شوند. مواد زائد هضم اول از طریق روده ها به شکل مدفوع، هضم دوم از کلیه ها به شکل ادرار و هضم سوم و چهارم به شکل عرق، چرک، مو، ناخن، ترشحات گوش و بینی و … از بدن خارج خواهند شد، بنابراین اختلال در هریک از این چهارگانه ی هضم شده و موجب بروز بیماری است. دو شرط برای تولید اخلاط با کیفیت مناسب( که نتیجه هضم دوم است) وجود دارد:
– سلامت کامل کبد
– ترکیب مناسب مواد درون معده که خود نتیجه ی سلامت معده و کیفیت و کمیت مناسب مواد غذایی مصرف شده است. به طور کلی زمانی تعادل مواد معلق در جریان خون به هم می خورد که یا در مراحل تولید اخلاط چهار گانه، اختلالی وجود داشته باشد یا عملکرد اعضای مصرف کننده به درستی انجام نشود. اختلال در تولید اخلاط یا مربوط به غذای مصرفی است یا مشکلی در عملکرد کبد و معده وجود دارد. از طرفی چون اختلال در عملکرد طبیعی هرکدام از اعضا را سوء مزاج ویژه ی آن عضو می گویند؛ شناخت سوء مزاج و راه درمان آن ها در مراحل ابتدایی، راهگشای بسیاری از مسکلات بهداشت عمومی و بیماری های امروزی است. در این جا علائم و درمان سو مزاج های معدی و کبدی برسی می شود.
سوء مزاج
شناخت سوء مزاج های معدی
علائم سوء مزاج گرم
تشنگی زیاد، خشکی دهان، اشتهای کم، هضم راحت غذای غلیظ و سنگین.
درمان: باید از مصرف زیاد غذاهای گرم و ادویه ی فراوان پرهیز کرد. می توان از نوشیدنی های کاهش دهنده ی حرارت مثل شربت سکنجبین، انار، لیمو و غوره یا رب ریواس، سیب و به استفاده کرد. همچنین مصرف آش هایی که با سرکه، سماق و غوره درست می شوند و نوشیدن آب خنک مفید است.
علائم سوء مزاج سرد
ضعف هضم (احساس سنگینی و پری شکم بعد از غذا)، اشتهای زیاد، ماندن طولانی مدت غذا در معده و عبور کند به روده، ترش کردن، مدفوع نرم و نفخ.
درمان: از مصرف غذاهای سرد مثل ترشی ها و ماست، نوشابه و سس، برنج زیاد و مایعات سرد بپرهیزید. خوب جویدن غذا، مصرف غذاهای حاوی زیره مربای زنجبیل و گل سرخ و مصرف یک قاشق چای خوری اسپند همراه یک استکان آب ( به مدت ۴۰ شب) مفید است.
علائم سوء مزاج مرطوب
زیادی آب دهان، عبور سریع غذا از معده به روده، عدم تمایل به غذاهای مرطوب، میل به غذاهای خشک، تند و شور.
درمان: پرهیز از سردی ها و مصرف نکردن مایعات همراه غذا، خروج ماده ی بیماری زا از معده به شکل قی (با تجویز متخصص) و مصرف مربای گل سرخ.
علائم سوء مزاج خشک
تشنگی خیلی زیاد، خشکی شدید زبان، لاغری بدن، تمایل به غذاهای مرطوب (مثل شیر یا ماست)، پرهیز از خوردن غذاهای خشک( مثل آجیل و ادویه) خشکی و حجم کم مدفوع.
درمان: پرهیز از غذاهای خشک و کم رطوبت، رطوبت بخشی به معده باشیر، ماالشعیر طبی، میوه ها، دانه های لعابدار، شربت ها، سوپ ها، آش ها و مالیدن روغن های مرطوب به شکم.
سوء مزاج
شناخت سوء مزاج های کبدی
علائم سوء مزاج گرم
تشنگی زیاد، تلخی دهان، خشکی زبان، اشتهای کم، یبوست (سفتی و خشکی مدفوع)، ادرار پررنگ یا مایل به سرخی، گرمی پوست محل کبد (زیر دنده های راست)، داغی یا تب بدن، سوزش ادرار، سنگینی و کوفتگی اعضا، شیرینی یا شوری دهان، زردی رنگ بدن یا چهره و قی یا اسهال زرد.
درمان: پرهیز از سرخ کردنی ها و ادویه فراوان، حمام های گرم، فعالیت های بسیار سنگین، خنک کردن کبد با آب کاسنی و سکنجبین و انار میخوش (ترش و شیرین) ضمادهای خنک مثل عصاره ی کدو و خیار روی کبد و مصرف غذاهایی که با زرشک، تمرهندی، ریواس، ماش و اسفناج درست می شوند.
علائم سوء مزاج سرد
کم تشنه شدن یا تشنه نشدن، ورم یا پف صورت، فساد رنگ چهره ( بی طراوتی پوست)، سفیدی زبان و لب، سفیدی ادرار، شکم روی و سردی بدن.
درمان: مصرف معجون های گرمی که با دارچین، زیره ، خولنجان، زنجبیل و … درست می شوند و گوشت های پخته شده با زیره، شوید و نخود. پرهیز از گوشت گوساله، گاو و مرغ زیاد، روغن مالی با روغن های گرم، فعالیت بدنی دفع بلغم از طریق اسهال یا ادرار با تجویز متخصص.
علائم سوء مزاج مرطوب
ورم صورت یا پلک ها، خواب زیاد، کندی حواس(شنوایی، بویایی و …) سفیدی ادرار، صعف هضم (احساس سنگینی و پری شکم بعد از غذا) زبان مرطوب یا بزاق زیاد، شکم روی، عدم احساس تشنگی، تمایل به خوردن غذاهای خشک.
درمان: کاهش مصرف آب و غذا، ورزش، استفاده از ادویه گرم همراه غذا و مصرف دارچین به شکل روزانه.
علائم سوء مزاج خشک
لاغری بدن، تشنگی، خشکی زبان یا دهان، کم خونی، حجم کم مدفوع (نسبت به غذای خورده شده)، یبوست ، تیرگی و بی طراوتی پوست، ترس، غم، افکار بد و نبض سفت.
درمان: ایجاد لینت مزاج با خاکشیر، انجیر و آلو، روغن زیتون، روغن بادم شیرین، فلوس، غذاهایی مثل آش جو پوست کنده، اسفناج، ماست، برگ کاهو، میوه ها و گل ختمی، شربت های رطوبت بخش مثل نیلوفر ، سکنجبین ، ماالشعیر و… .
سوء مزاج
یکی از مسائل مهمی که در منابع مرجع طب سنتی و پزشکی ایران مطرح شده، موضوع هضم های چهارگانه است. در واقع هر غذایی که وارد بدن می شود، چهار مرحله هضم را پشت سر می کذارد تا مورد استفاده ی بافت ها و سلول های بدن قرار گیرد.
این چهار مرحله به ترتیب عبارت اند از:
هضم معدی: در کیفیت برخی مواد غذایی نغییر ایجاد شده و آنچه از معده خارج می شود، کلیوس نام دارد.
هضم کبدی:غذا تغییر ماهیت داده و تبدیل به خلط ( دم،صفرا،بلغم و سودا) می شود.
هضم عروقی: در این هضم، خلط آرام آرام به شکل نوعی عضو می شود/
هضم عضوی یا بافتی: در آن، خلط کاملا شبیه عضو شده و مورد استفاده ی آن قرار می گیرد. هرکدام از این هضم های چهار گانه ماده ی زائدی دارند که به شکل خاصی از بدن دفع می شوند. مواد زائد هضم اول از طریق روده ها به شکل مدفوع، هضم دوم از کلیه ها به شکل ادرار و هضم سوم و چهارم به شکل عرق، چرک، مو، ناخن، ترشحات گوش و بینی و … از بدن خارج خواهند شد، بنابراین اختلال در هریک از این چهارگانه ی هضم شده و موجب بروز بیماری است. دو شرط برای تولید اخلاط با کیفیت مناسب( که نتیجه هضم دوم است) وجود دارد:
– سلامت کامل کبد
– ترکیب مناسب مواد درون معده که خود نتیجه ی سلامت معده و کیفیت و کمیت مناسب مواد غذایی مصرف شده است. به طور کلی زمانی تعادل مواد معلق در جریان خون به هم می خورد که یا در مراحل تولید اخلاط چهار گانه، اختلالی وجود داشته باشد یا عملکرد اعضای مصرف کننده به درستی انجام نشود. اختلال در تولید اخلاط یا مربوط به غذای مصرفی است یا مشکلی در عملکرد کبد و معده وجود دارد. از طرفی چون اختلال در عملکرد طبیعی هرکدام از اعضا را سوء مزاج ویژه ی آن عضو می گویند؛ شناخت سوء مزاج و راه درمان آن ها در مراحل ابتدایی، راهگشای بسیاری از مسکلات بهداشت عمومی و بیماری های امروزی است. در این جا علائم و درمان سو مزاج های معدی و کبدی برسی می شود.
سوء مزاج
شناخت سوء مزاج های معدی
علائم سوء مزاج گرم
تشنگی زیاد، خشکی دهان، اشتهای کم، هضم راحت غذای غلیظ و سنگین.
درمان: باید از مصرف زیاد غذاهای گرم و ادویه ی فراوان پرهیز کرد. می توان از نوشیدنی های کاهش دهنده ی حرارت مثل شربت سکنجبین، انار، لیمو و غوره یا رب ریواس، سیب و به استفاده کرد. همچنین مصرف آش هایی که با سرکه، سماق و غوره درست می شوند و نوشیدن آب خنک مفید است.
علائم سوء مزاج سرد
ضعف هضم (احساس سنگینی و پری شکم بعد از غذا)، اشتهای زیاد، ماندن طولانی مدت غذا در معده و عبور کند به روده، ترش کردن، مدفوع نرم و نفخ.
درمان: از مصرف غذاهای سرد مثل ترشی ها و ماست، نوشابه و سس، برنج زیاد و مایعات سرد بپرهیزید. خوب جویدن غذا، مصرف غذاهای حاوی زیره مربای زنجبیل و گل سرخ و مصرف یک قاشق چای خوری اسپند همراه یک استکان آب ( به مدت ۴۰ شب) مفید است.
علائم سوء مزاج مرطوب
زیادی آب دهان، عبور سریع غذا از معده به روده، عدم تمایل به غذاهای مرطوب، میل به غذاهای خشک، تند و شور.
درمان: پرهیز از سردی ها و مصرف نکردن مایعات همراه غذا، خروج ماده ی بیماری زا از معده به شکل قی (با تجویز متخصص) و مصرف مربای گل سرخ.
علائم سوء مزاج خشک
تشنگی خیلی زیاد، خشکی شدید زبان، لاغری بدن، تمایل به غذاهای مرطوب (مثل شیر یا ماست)، پرهیز از خوردن غذاهای خشک( مثل آجیل و ادویه) خشکی و حجم کم مدفوع.
درمان: پرهیز از غذاهای خشک و کم رطوبت، رطوبت بخشی به معده باشیر، ماالشعیر طبی، میوه ها، دانه های لعابدار، شربت ها، سوپ ها، آش ها و مالیدن روغن های مرطوب به شکم.
سوء مزاج
شناخت سوء مزاج های کبدی
علائم سوء مزاج گرم
تشنگی زیاد، تلخی دهان، خشکی زبان، اشتهای کم، یبوست (سفتی و خشکی مدفوع)، ادرار پررنگ یا مایل به سرخی، گرمی پوست محل کبد (زیر دنده های راست)، داغی یا تب بدن، سوزش ادرار، سنگینی و کوفتگی اعضا، شیرینی یا شوری دهان، زردی رنگ بدن یا چهره و قی یا اسهال زرد.
درمان: پرهیز از سرخ کردنی ها و ادویه فراوان، حمام های گرم، فعالیت های بسیار سنگین، خنک کردن کبد با آب کاسنی و سکنجبین و انار میخوش (ترش و شیرین) ضمادهای خنک مثل عصاره ی کدو و خیار روی کبد و مصرف غذاهایی که با زرشک، تمرهندی، ریواس، ماش و اسفناج درست می شوند.
علائم سوء مزاج سرد
کم تشنه شدن یا تشنه نشدن، ورم یا پف صورت، فساد رنگ چهره ( بی طراوتی پوست)، سفیدی زبان و لب، سفیدی ادرار، شکم روی و سردی بدن.
درمان: مصرف معجون های گرمی که با دارچین، زیره ، خولنجان، زنجبیل و … درست می شوند و گوشت های پخته شده با زیره، شوید و نخود. پرهیز از گوشت گوساله، گاو و مرغ زیاد، روغن مالی با روغن های گرم، فعالیت بدنی دفع بلغم از طریق اسهال یا ادرار با تجویز متخصص.
علائم سوء مزاج مرطوب
ورم صورت یا پلک ها، خواب زیاد، کندی حواس(شنوایی، بویایی و …) سفیدی ادرار، صعف هضم (احساس سنگینی و پری شکم بعد از غذا) زبان مرطوب یا بزاق زیاد، شکم روی، عدم احساس تشنگی، تمایل به خوردن غذاهای خشک.
درمان: کاهش مصرف آب و غذا، ورزش، استفاده از ادویه گرم همراه غذا و مصرف دارچین به شکل روزانه.
علائم سوء مزاج خشک
لاغری بدن، تشنگی، خشکی زبان یا دهان، کم خونی، حجم کم مدفوع (نسبت به غذای خورده شده)، یبوست ، تیرگی و بی طراوتی پوست، ترس، غم، افکار بد و نبض سفت.
درمان: ایجاد لینت مزاج با خاکشیر، انجیر و آلو، روغن زیتون، روغن بادم شیرین، فلوس، غذاهایی مثل آش جو پوست کنده، اسفناج، ماست، برگ کاهو، میوه ها و گل ختمی، شربت های رطوبت بخش مثل نیلوفر ، سکنجبین ، ماالشعیر و… .
