نقاشی ضرورت تکنیک رنگ های گواش

[Marya 1381]

رنگ زندگی است دنیای بدون رنگ، سرد و مرده به نظر می رسد. رنگها فرزندان نور هستند، همانطور که شعله نور را ایجاد می کند، نور نیز رنگ را بوجود می آورد. هیچ منظره ای در طبیعت مانند هاله نقره ای در آسمان و طلوع خورشید روح را متاثر ومتعالی نمی سازد. هر جسمی بر حسب رنگ خود همرنگ خود را منعکس می کند. مثلا یک جسم سبز نور سبز را منعکس و سایر نورها را جذب می کند و زمانیکه جسمی همه نورها را به خود جذب کند به رنگ سیاه دیده می شود و اگر همه را منعکس کند جسم به رنگ سفید دیده می شود. اما در ترکیب رنگ ها اینچنین نیست اگر همه رنگ ها با هم ترکیب شوند رنگ حاصل سیاه خواهد بود.



آقای نیتون روابط رنگ های طیف را کشف کرد و آنها را به ترتیبی که پیدا کرده بود به دایره رنگ تبدیل کرد. او توانست رنگ های نارنجی و قرمزی را هم که کشف نشده بود در دایره رنگ بگنجاند او کشف کرد رنگ های مقابل در دایره رنگ تاثیر خاصی بر هم دارند. مهمترین رنگ ها، سه رنگ قرمز، آبی و زرد هستند که رنگ های اصلی و اولیه نام دارند و از ترکیب آنها سه رنگ فرعی یا ثانویه بوجود می آید.

آنچه بعنوان سردی و گرمی رنگ مطرح است، تاثیر روانشناسی و کاربردی رنگهاست که در چرخه رنگ، رنگ های که در نیمه سمت راست است، رنگ های گرم، که شامل رنگهای قرمز و نارنجی، معمولا با زمین و خورشید و آتش مربوط است و رنگ های سرد در نیمه دیگر رنگهای سبز و آبی، که تداعی کننده آسمان و دریا ورنگ گیاهان است. گرمترین رنگ رنگ نارنجی قرمز و سردترین رنگ رنگ سبز مایل به آبی است. رنگها در مجاورت هم از سردی و گرمی و بلعکس تغییر حالت می دهند.

رنگ های مکمل شامل رنگ هایی می شود که در دایره رنگ روبه روی هم قرار دارند مهمترین آنها عبارتند از آبی، نارنجی، سبز، قرمز، زرد و بنفش است هنگامی که دو رنگ مکمل در مجاورت یکدیگر قرار می گیرند درخشندگی و کنتراست شدیدی بوجود می آورند که در تبلیغات کاربرد و معانی فراوانی دارند از ترکبیب دو رنگ مکمل خاکستری کرومات حاصل می شود.



تاثیرات رنگ در زندگی و هنر بر کسی پوشیده نیست از این رو باید در مورد نحوه کاربرد و تاثیرات آن در زندگی و محیط و خصوصا آموزش از دقت و مهارت کافی برخوردار بود و از کاربرد سلیقه ای آن اجتناب کرده و مهمتر از همه تکنیکها و موارد استفاده آن در مدارس و آموزشگاه ها را مورد بحث و بررسی قرار داد. اغلب معلمین و والدین با این مسئله که کودکان باید در تمام جنبه ها آموزشی و هنری پیشرفت کنند موافق هستند، اما در واقع تشخیص چنین پیشرفتی در جنبه آموزشی مشکل است و بدلیل عدم شناخت از ابزارها و تکنیک ها نا خواسته مانع اکتشاف و آفرینش کودکان می شوند. به عنوان مثال بدلیل رنگی شدن میز زمین لباسها و دستها و ریخت پاش شدن کلاس و خانه و دلایل دیگر از تکنیک گواش ورنگهای مایع که خلاقانه وسیله نقاشی برای کودکان است دوری می کنند.

تقریبا در همه مدارس ما از تکنیک مداد رنگی بعنوان تنها ابزار نقاشی استفاده می شود در صورتی که تکنیک مداد رنگی ابزاری است کاملا وقت گیر و تخصصی. هنگامی که کودک با مداد رنگی نقاشی می کند در واقع هیچ کار خلاقانه ای از او سر نمی زند وقت انرژی و انگیزه او گرفته می شود و هیجانی بوجود نمی آید و باعث خستگی بی انگیزه گی و پناه بردن به کارهای تکراری می شود. ابزار کار هیچ کمکی به روند کار و ایجاد هیجان و حرکت نمی کند نوک مداد خشک یکنواخت و غیر قابل ترکیب است.

صرف نظر از توصیه های محافظه کارانه و سطحی تکنیک گواش بجهت قابلیت حلالی و ترکیبی آن به خردسالان (۴ تا ۶) و کودکان (۶ تا ۱۲) توصیه می شود. اگر والدین، معلمین با شناخت صحیح و حوصله کافی کودکان را راهنمایی کنند، کودکان با اشتیاق به مکاشفه و خلاقیت می رسند و در حین کار با رنگ ها و ترکیبات آن آشنا و به تجربه های جدید و جالبی می رسند. رنگ با یک تماس قلمو کاغذ را می پوشاند و با ترکیب آنها رنگ دیگری متولد می شود شور و اشتیاق کودکان از این مکاشفه و عمل دیدنیست و آنها با اعتماد به نفس و انگیزه بیشتر کار را دنبال و به نتیجه می رسانند و روحیه پشتکار و توانایی در آنها رشد می کند.

یکی از اهداف نقاشی بالا بردن روحیه خود باوری و نترسیدن از خطا و اشتباه و ترغیب و تکرار است. در تکنیک مداد و مداد رنگی هیچ یک از این اصول رعایت نشده و کودک را وادار به اصلاح و محدودیت می کند. کودک زمان زیادی را صرف تراشیدن و پر کردن صفحه خالی می کند.

تکنیک مداد رنگی با حفظ اصول و مهارتها برای سنین نوجوانی (۱۲ تا ۱۸) و بالاتر توصیه می شود. در مراحل اولیه کودک باید بدون واهمه از رنگی شدن و تحت نظارت والدین و مربی نقاشی کند برای سن کمتر از ۴ سال رنگ های انگشتی مناسب تر است.

زمانی که کودک مشغول انجام کار هنری است و روی آن تمرکز کرده کار را رها نمی کند و به تمیزی ومرتب بودن بی توجه است در نتیجه دست و میز رنگی می شود و این لازمه کار است، والدین و مربیان باید مفاهیم ذهنی خود را از تمیزی و رفتار خوب تغییر دهند و کودک را دچار استرس و ترس نکنند.

استفاده از تکنیک گواش به کودکان این امکان را می دهد تا احساسات فردیشان را بدون توجه به روش غلط و درست بیان کنند و آنها را به صورت گام به گام با مهارتها و مفاهیم مرتبط با نیازها وعلائقشان آشنا سازند. ابتدا رنگ ها را تک تک مورد بررسی قرار داده و سپس با دو رنگ که ترجیحا دو رنگ مکمل است کار می کنیم بعد به سراغ رنگ های مشابه می رویم و بعد تشویق به ترکیب می کنیم. در این مرحله می توان همراه با شعر و موسیقی کار را پیش برد.

این فعالیت با استفاده از طیف کامل رنگ، به اوج خود می رسد کودک در این مرحله کاربرد صحیح و موثر رنگ را درک کرده و با اعتماد به نفس کامل مهارت های فنی (تکنیکی) کافی را برای یک پالت شخصی و در نهایت سبک هنری خود را دارد.