اصفهان عمارت هشت‌بهشت اصفهان؛ یکی از فرح انگیز ترین بناهای ایران

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
زمانی که سخن از هنر و معماری ایرانی و اسلامی به میان می آید نخستین شهری که در ذهن نقش می بندد، اصفهان زیبا و دلرباست. جایی که در آن این بخش از فرهنگ ایرانی به حد نهایی خود رسیده، از مرزهای خیال و رویای هر انسانی گذشته و افق تازه ای از زیبایی، هنرمندی، هوشمندی و فریبندگی را پیش چشم بینندگان خود گذاشته است. در اصفهان است که می توانید از کاشی کاری تا معماری، از نقاشی دیواری تا میناکاری، از آینه کاری تا گچ بری را در عالی ترین وجه خود ببینید و از هنر مردم این دیار لـ*ـذت ببرید.

در میان تمام زیبایی های که می توان در اصفهان به آن دسترسی پیدا کرد و از تماشای شان لـ*ـذت برد این بار به سراغ کاخ هشت بهشت رفته ایم؛ کاخی که نشانی از دوران باشکوه و پررونق صفویه در خود دارد و امروز در میان پارکی زیبا به انتظار بازدید گردشگران و مسافران نشسته است. همراه

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

شوید تا بیشتر از هشت بهشت زیبا بدانیم...

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Photo by : Unknown

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Photo by : Unknown
چرا کاخ هشت بهشت اصفهان؟

• در دوره صفوی به عنوان زیباترین کاخ دنیا شناخته می شد.
• در میان پارکی زیبا قرار گرفته و فضای بیرونی باطراوتی دارد.
• تنها کوشک باقی مانده از کوشک ها و کاخ های منطقه چهارباغ اصفهان در دوره صفوی ست.
• معماری متفاوت و تو در تو و تزیینات تماشایی و بی نظیر آن در طی سال ها و قرن ها، هوش از سر بازدیدکنندگان بـرده است.
• دسترسی خوبی به مراکز تفریحی، تاریخی و خیابان های اصلی شهر اصفهان دارد.

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
آشنایی با کاخ هشت بهشت اصفهان
اصفهان، دیدنی کم ندارد و می توان روزها و هفته ها در این شهر گشت و در هر کوچه و خیابان نشانی از جاذبه ای با ویژگی های عالی و جذاب پیدا کرد. حال از میان این همه دیدنی، امروز به سراغ کاخ هشت بهشت اصفهان رفته ایم تا در یک بررسی کامل ویژگی های این بنا را با یکدیگر مرور کنیم.

کاخ هشت بهشت، کوشکی تاریخی ست در قلب شهر اصفهان که در میان پارکی وسیع قرار گرفته است و تاریخ ساختش به دوران صفویان و به طور دقیق تر به سال 1080 هجری قمری (1048 خورشیدی) در زمان حکمرانی شاه سلیمان صفوی (1) باز می گردد. کاخی که سبک معماری اصفهانی دارد و با نام های "عمارت هشت بهشت"، "هشت به هشت" و "هشت در بهشت" نیز خوانده می شود. برای آنکه به اهمیت کاخ هشت بهشت پی ببرید باید بدانید در دوره صفوی در منطقه چهارباغ اصفهان (2)، چندین کاخ و کلاه فرنگی وجود داشت که از میان تمام آنها بعد از گذر قرن ها تنها این کاخ به یادگار مانده است؛ کاخی که تزیینات و معماری ویژه آن، بازدیدکنندگان را غرق در حیرت و شگفتی می ساخت تا جایی که به آن لقب زیباترین کاخ عالم را داده بودند. سیاحانی که در زمان صفوی اجازه بازدید از این کاخ را پیدا می کردند آن را بهترین بنای دنیا می دانستند و از آن با عبارت "... فرح انگیزتر از مجلل ترین کاخ های ممالک اروپایی" یاد می کردند.

خوب است این را هم بدانید که کاخ هشت بهشت از بناهای ثبت ملی شده ایران محسوب می شود و با شماره 227 در این فهرست قرار دارد.

پاورقی

1- شاه سلیمان با نام قبلی شاه صفی دوم، فرزند ارشد شاه عباس دوم صفوی بود و مابین سال های 1045 تا 1073 هجری قمری بر ایران حکومت داشت.

2- خیابان و منطقه چهارباغ، از خیابان ها و مناطق تاریخی و اصلی اصفهان است و قدمت ساخت آن به دوره شاه عباس کبیر باز می گردد.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

[/HIDE-THANKS]

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
تاریخچه

همان گونه که در قسمت آشنایی به آن اشاره کردیم، کاخ هشت بهشت در زمان حکمرانی شاه سلیمان صفوی به سال 1080 هجری قمری ساخته شد. ساختمانی که در میان باغی وسیع به نام باغ بلبل یا باغ هشت بهشت قرار داشت و خود جزیی از باغی بزرگتر به نام باغ نقش جهان محسوب می شد. شاه سلیمان پس از دستور ساخت این کاخ، در سال سوم سلطنتش (همان سال 1080) از آن بهره برداری کرد. برخی تاریخ‌دانان و پژوهشگران در نوشته های خود در مورد علت ساخت این بنا نوشته اند که شاه سلیمان، هشت بهشت را برای اقامت هشت سوگلی حرم پادشاه ساخته و 4 نفر از آنها را در طبقه همکف و 4 نفر دیگر را در طبقه اول جای داده بود.

اگر بخواهیم اطلاع دقیقی از اینکه عمارت هشت بهشت در زمان شاه سلیمان به چه شکلی بوده به دست بیاوریم باید به سفرنامه های سیاحان آن زمان سیری بزنیم. یکی از معروفترین این سیاحان، ژان شاردن فرانسوی ست که در زمان شاه عباس دوم و شاه سلیمان به اصفهان سفر کرده و به دیدار جاذبه های مختلف شهر رفته بود. شاردن در نوشته های خود کاخ هشت بهشت و باغ اطراف آن را چنین توصیف کرده است:

من قول داده ام که در طی توصیف باغ های اطراف خیابان زیبای اصفهان، شرح یکی از تالارهای یکی از باغ ها موسوم به باغ بلبل را بدهم. این تالار را عمارت بهشت می نامند و بهشت طبقه دهم آسمان را گویند؛ از این جهت می توان آن را تالار فردوس نامید. طول تالار شصت پا و غیر منظم ساخته شده است، هفت زاویه یا ضلع دارد که آخری از همه پهن تر است و میانی شکل گنبدی دارد. ارتفاع آن سی یا سی و پنج متر است و گنبد آن روی جرزها و طاق های قوسی شکل که اندازه شان برابر اندازه زوایا و اضلاع تالار است قرار دارد. تمام کف ها از موزاییک بسیار عالی ساخته شده است، دیوارها و جرزها دو طبقه اند و دالان ها و غلام گردشی (1) هایی در اطراف آن به چشم می خورد. در این دالان ها صدها مکان وجود دارد که دلکش ترین و فرح انگیزترین نقطه دنیا محسوب می شود. این روشنایی متناسب با تفریحاتی ست که این بنا ویژه آنها ساخته شده است. هیچ کدام از این نقاط از نظر شکل، ساختمان، تزیینات و آرایش شبیه دیگری نیست؛ در هر جایی چیز تازه و گوناگونی می بینید، چنان که در بعضی بخاری های متنوع و در برخی حوض ها و فواره ها به چشم می خوردند. فواره هایی که از لوله هایی که داخل دیوارها قرار دارند آب می گیرند.

این تالار عجیب (هشت بهشت) در حقیقت سازه ای لابیرنت (1) است زیرا انسان در قسمت فوقانی آن هرجا گم می شود و پله ها چنان مخفی هستند که به این آسانی نمی توانید آن را پیدا کنید. قسمت پایین تا ده پا از سطح زمین از سنگ یشم و نرده ها از چوب زرنگار و قاب ها و چهارچوب ها از نقره و جام ها از بلور و آلت ها از شیشه های رنگارنگ ظریف ساخته شده است. اما راجع به تزیینات نمی توان این اندازه شکوه، عظمت، دلربایی و فریبندگی را که درهم آمیخته است تصور کرد. در همه جا آیینه های بلورین در دیوارها به کاررفته است، آیینه کاری های کاملی که از باشکوه ترین نوع خود در دنیاست. اتاق های کوچکی نیز در آنجاست که فقط گنجایش یک تختخواب دارد. در قسمت شرقی زمین رختخواب پرده نداشته و روی زمین پهن می شود. یک رختخواب جالب توجهی دیدم که فقط لحاف آن دو هزار اکو (واحد پول) می ارزید که برای گرمی و سبکی از پوست سمور تهیه شده بود. به من گفتند شاه تشک های بسیاری از همین جنس دارد. من یک کتاب از تزیینات و تصاویر و اشکال و مینیاتورها و ظروف و کتیبه‏ هاى این تالار تصنیف خواهم کرد.

[/HIDE-THANKS]

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[ATENA_A]

[HIDE-THANKS]
طراحی داخلی کاخ

بسته به اینکه از کدام بخش کاخ وارد آن شوید، قسمت ها و نماهای مختلفی از ساختمان در برابر شما قرار می گیرد. کلیت بنا همان گونه که گفتیم هشت ضلعی ست و بر چهار پایه که فرم هشت ضلعی دارند، قرار گرفته است. بخش مرکزی عمارت به شکل 4 صفه (4 سکویی، 4 ایوانی) ساخته شده است و ایوان آن رو به شمال قرار دارد. در میان این بخش حوضی هشت ضلعی به چشم می خورد و هشت اتاق در چهار سمت آن در دو طبقه، این قسمت را احاطه کرده اند. سقفی که این بخش را می پوشاند با مقرنس های گچی خوش رنگ و خوش طرح و آینه کاری های ظریف در میان کارهای چوبی آراسته شده است. اتاق های بنا در طبقه اول در 4 گوشه عمارت قرار دارند و با تزییناتی از گچبری و نقاشی پوشیده شده اند.

در طبقه دوم نیز مجموعه ای از رواق ها، اتاق ها، طاق ها و پنجره های مشبک به چشم می خورد که بر تو در تو و پیچیده بودن بنا افزوده اند. طبقه دوم به وسیله راهروها و اتاق های متعدد، به بخش های مختلف تقسیم شده است که هر کدام تزیینات خاص خود را دارند. در برخی از آنها حوض های آب و در برخی دیگر بخاری های دیواری به چشم می خورد. آینه کاری های فراوان دیوارهای این بخش ها را پوشانده است و سقف های شان نیز با موزاییک هایی عالی و زیبا آراسته شده اند. در هر کدام از این بخش ها درها و پنجره هایی با چوب های خاتم کاری شده به چشم می خورد که هنر به کاررفته در ساخت کاخ هشت بهشت را به حد اعلا رسانده اند. در نهایت نیز دالان ها و غلام گردشی هایی بسیار زیبا و هماهنگ اتاق های کاخ را احاطه کرده اند و بر زیبایی ساختمان افزوده اند.

به طور کلی آنچه معماری و طراحی ساخت کاخ هشت بهشت را متمایز و خاص می کند ارتباطی ست که در میان فضاها و قسمت های مختلف آن وجود دارد و باعث شده تا عمارت هشت بهشت در عین تنوع و گوناگونی و تعدد فضا، وحدت و یکپارچگی و تزیینات چشمگیر و ویژه ای داشته باشد.

[/HIDE-THANKS]

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[ATENA_A]

مقاله‌های مرتبط:

• کاخ چهل‌ستون اصفهان با تالار با شکوهی از بیست ستون
• عمارت عالی‌قاپوی اصفهان؛ دولت‌خانه مبارکه نقش‌جهان
• دیدنی های اصفهان، نصف جهان (قسمت اول)

پایتخت مبارک شاهان صفوی، آن‌روزها در اوج بالندگی و آبادانی خود قرار داشت. جای‌جای بافت تاریخی اصفهان را که بنگریم، ردپای اثری از سازندگی‌های پادشاهان صفوی خود را نمایان می‌سازد. در این میان، کاخ‌ها، باغ‌ها و عمارت‌های چهارباغ مرکز ثقل شکوه اصفهان عصر صفوی تلقی می‌شدند.

موقعیت جغرافیایی
باغ هشت‌بهشت که در بافت شهری اصفهان قرارگرفته در غرب خیابان چهارباغ پایین، شرق به خیابان متأخری و جنوب به بازارچه بلند (بازار هنر) واقع‌شده است.

هشت‌بهشت که از نوع باغ‌های مسطح است، در میان سایر باغ‌هایی چون باغ خرگاه در شمال و در شمال شرق باغ‌های میوه همچون انگورستان، باغ بهشت‌آیین، باغ دمور واقع‌شده است.

ساختمان كاخ
بخش مرکزی کاخ به‌صورت ۴ صفه ساخته‌شده و ايوان آن رو به شمال است. سقفی که بر فراز اين بنای ۴ صفه استوار است پوشيده از مقرنس‌های گچی خوش‌رنگ و طرح است.

اتاق‌های طبقه اول در ۴ گوشه عمارت تزئيناتی از گچ‌بری و نقاشی دارند. در طبقه دوم عمارت نيز مجموعه‌ای از رواق‌ها، اتاق‌ها، طاق‌ها و پنجره‌ها بر زیبایی آن می‌افزاید. اين طبقه به راهروها و اتاق‌های متعددی تقسیم‌شده که هر يک تزئينات ویژه خود دارند. در برخی حوض آب و در بعضی بخاری‌های ديواری تعبیه‌شده‌اند. ديوارها را نيز آینه‌های فراوان پوشانیده‌اند.

تمام سقف‌های کاخ را نيز موزاییک‌های بسيار عالی پوشانيده و دالان‌ها و غلام‌گردش‌های بسيار زيبا و هماهنگ آن‌ها را احاطه کرده‌اند.

تزئينات عمارت در دوران صفويه به حدی باشکوه و هنرمندانه بوده که هيچ سياحی از اعجاب و تحسين آن‌ها خودداری نکرده است.

آنچه در اين عمارت حائز اهميت است ارتباطی است که ميان فضاها و قسمت‌های مختلف آن پديد آمده است. اين ارتباط باعث شده تا عمارت هشت‌بهشت اصفهان در عين تنوع و گوناگونی و تعدد فضا از وحدت و يکپارچگی و تزئينات قابل‌توجه برخوردار شود.

تاریخچه‌ی بنای هشت بهشت
كاخ هشت‌بهشت اصفهان که در سال ۱۰۸۰ هجری قمری و مقارن با سومین سال سلطنت شاه سلیمان صفوی به اتمام رسیده، نمونه‌ای از عالی‌ترین کاخ‌های نشیمن دوران صفویه است.

میرزا محمد طاهر نصرآبادی صاحب تذكره نصرآبادی، در تذكره خود نام بیش از هزار شاعر دوران صفویه را احیاء كرده و خود نیز شعر می‌سروده است.

وی درباره بنای كاخ سلطنتی هشت‌بهشت اصفهان اشعاری سروده است كه بیشتر آن‌ها ماده‌تاریخ بنای این قصر سلطنتی است كه در سال ۱۰۸۰ هجری به اتمام رسیده است.

«گرديد زمين اصفهان تاج جنان (۱۰۸۰) از قصر بلند قدر زيبا اركان (۱۰۸۰). پاينده عمارت از سليمان زمان (۱۰۸۰) درگاه عبادت اين بود ورد ملك (۱۰۸۰)

مشخصات معماری بنا
این عمارت ۳۰ متر طول و ۳۵/۲۶ متر عرض دارد و از سطح مجاور باغ آن ۲ متر بلندتر است و به‌وسیله دو پله‌كان ۱۰ پله‌ای كه متصل به نماهای شرقی و غربی قصر هستند قرار دارد. پس‌ازآن ایوانی با دو ستون چوبی بلند وجود دارد كه با ورودی هایی به سرسرای مركزی ارتباط پیدا می‌کند، طاق این سرسرا به یك نورگیر گنبدی شكل كه هشت پنجره چوبی دارد ختم می‌شود، در وسط سرسرا حوضی هشت‌ضلعی موجود است كه قطر آن ۳۰/۳ متر است و فواره دارد، درهای اطراف این سرسرا به اتاق‌های هشت‌ضلعی راه می‌یابد كه برای پذیرائی از زن‌ها اختصاص دارد، ایوان اصلی به‌سوی شمال قصر است و هشت‌ضلعی است كه دارای دو ستون بلند از چوب سرواست كه در وسط آن حوضی به طول ۸۰/۲ و عرض ۳۰/۲ ساخته‌شده با فوره ای در میان آن وجود دارد.

دانلود رمان و کتاب های جدید

 

[ATENA_A]

سقف این ایوان دارای تزیینات بسیاری است و دیوارهای داخلی قصر هم با نقاشی و طلاکاری و اشكال پرندگان مختلف و گل‌های رنگارنگ و شیشه‌کاری‌ها و آینه‌کاری‌ها تزیین‌شده، در این سرسرا دو تابلو نقاشی بزرگ دیده می‌شود كه فتحعلیشاه را بر روی تخت نشان می‌دهد و در اطراف او چند نفر از فرزندانش قرارگرفته‌اند، تمام این عمارت بروی زیر بنائی قرارگرفته كه پایه بنا محسوب می‌شود و از مرمرهای زیبای تبریز ساخته‌شده ، هیچ‌چیزی زیباتر از این اثری كه نمای مجموعه این عمارت در انسان می‌گذارد وجود ندارد.

اطراف عمارت در قسمت خارجی آن با سنگ‌های سخت پوشیده شده و در وسط این قسمت سنگفرش آبروی كوچكی تعبیه‌شده كه اضافه آب‌های حوض‌های داخل و خارج عمارت در آن جریان پیدا می‌کند. از این مجرا آب‌ به داخل دو آب نمای بزرگ به عرض ۸ متر و طول ۵۰ متر كه در مقابل ایوان‌های غربی و شرقی عمارت قرار دارند فرومی‌ریزد، محوطه كاخ با چنارهای بلند محصورشده و باغچه‌های گل آن را آرایش می‌دهند، این گل‌ها بیشتر از نوع گل رز و یاسمن است، خیابان شمالی كاخ به قصر چهل‌ستون مربوط می‌شود و خیابان غربی با سردر بزرگی به خیابان چهارباغ اتصال می‌یابد. سایر خیابان‌های كاخ به باغ‌های میوه منتهی می‌شوند.

مدرسه همایونی هشت‌بهشت
میر سید علی جناب مؤلف تاریخ (الاصفهان) در صفحه ۶۴ از این كتاب كه دفتر اول آن در تاریخ ۱۳۴۲ هجری قمری در مطبعه فرهنگ اصفهان به چاپ رسیده ضمن اشاره به مدارس جدیده اصفهان، به مدرسه همایونی كه به دستور ظل السطان حكمران قاجار اصفهان در سال ۱۳۰۰ تأسیس‌شده بوده اشاره می‌کند و چنین شرح می‌دهد:

۱۳۰۰ – ظل السطان مدرسه همایونی را در هشت‌بهشت تأسیس نمود تحت ریاست علی‌خان ناظم العلوم، دو سال بیشتر دوام نكرد لیكن اثرات خوبی گذارد.

دیولافوآ ضمن شرحی كه در سفرنامه خود از باغ و عمارت هشت‌بهشت داده است به مدرسه هشت‌بهشت هم اشاره‌کرده است.

ایرانیان بزرگ و کوچک، خوشنویس یا بدنویس، شاگرد یا معلم ، همه كاغذ را به كف دست قرار داده و یا روی زانو گذارده ومینوسند، هرگاه فرشی روی زمین افتاده باشد و چوب‌فلکی هم دركناری دیده شود می‌توان فهمید كه اینجا دیوان‌خانه یا مكتب است.

«دلافوا شخص کسی است که بسیاری از آثار تاریخی ایران را از سایت‌های تاریخی ایران به یغما بـرده و هم اکنون در موزه لوور پاریس قرار دارد.»

متولیان هشت‌بهشت
باغ و قصر هشت‌بهشت از طرف ناصرالدین‌شاه قاجار به بانو عظمی افتخار الدوله واگذارشده بود مشروط بر اینكه وضع و هیئت آن را تغییر نداده و حریم آن را در خیابان چهارباغ در كمال تنظیف و تنقیح نگاه‌داری كند. پس از فوت بانوی مزبور باغ و قصر هشت‌بهشت در تصرف وراث او باقی ماند ولی در این مدت تغییرات كلی در وضع باغ و قصر مزبور به‌وسیله متصرفین بنا داده‌شده و مانند عالی‌قاپو و چهل‌ستون تزئینات نقاشی و طلاکاری و آینه‌کاری آن در زیر قشری از گچ با تزئینات گچی مستور شده بود. از تاریخ پانزدهم شهریورماه ۱۳۴۳ باقی‌مانده باغ هشت‌بهشت و برجای‌مانده‌های قصر مزبور رسماً به وزارت فرهنگ و هنر واگذار شد. هشت بهشت امروز همچون سایر بناها و آثار تاریخی کشور زیر نظر سازمان میراث فرهنگی به حیات خود ادامه می‌دهد.

دانلود رمان و کتاب های جدید