اصفهان معرفی استان اصفهان و مناطق دیدنی آن

[مهربانوی ایرانی]

فرهنگ و هنر: نخستين مدرسه ‏اى كه در اصفهان دائر گشت مدرسه ‏اى است كه شيخ‏الرئیس ابوعلى سينا فيلسوف و پزشک شهير در آن به تدريس اشتغال داشت وى چندى وزارت عطاءالدوله كاكويه را در اصفهان به عهده داشت و در ضمن اشتغال به شغل وزارت، تدريس هم مى‏ كرد. از باقيمانده مدرسه ‏اى كه استاد در آن به تدريس مشغول بود گنبدى است در باب‏الدشت كه هنوز پابرجاست. همچنین بنابر آنچه از تاريخ نقل مى ‏شود اولين چاپخانه خاورميانه در اصفهان توسط خاچاطور ايجاد گرديد. وى در قرن هفده میلادی سمت پيشواى دينى ارامنه اصفهان را برای چند سال بر عهده داشت.
فرهنگ و هنر اصفهان ترکیبی از اقوام مختلف و اقلیتهای دینی و مسلمانان و آداب و رسوم مردم خویش از دیرباز تا کنون است.
شهر اصفهان با شهرهای زیر خواهر خوانده اعلام شده است: شیان در چین، کوالالامپور در مالزی، فلورانس ایتالیا، سنت پترزبورگ روسیه، یاش رومانی، بارسلون اسپانیا، ایروان ارمنستان، شهر کویت، فرایبورگ آلمان، هاوانا در کوبا، لاهور پاکستان، داکار سنگال، بعلبک لبنان، نیشابور و یزد و تبریز ایران
همچنین اصفهان با گیونگجو در کره جنوبی پیمان همیاری بسته است.

جمعیت: در سال ۱۳۹۰ طبق آمار رسمی کشور، جمعیت این شهر ۱٬۷۵۶٬۱۲۶ برآورد شده است.

زبان محلی: مردم اصفهان به زبان پارسی و لهجه اصفهانی سخن می‌ گویند. از ویژگی‌ های لهجه اصفهانی اضافه کردن حرفِ س به آخر واژگان می باشد که به جای واژهٔ است استفاده می ‌شود. همچنین ارامنه اصفهان نیز به زبان ارمنی سخن می گویند.​

 

[مهربانوی ایرانی]

معماری: این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل‌ های سرپوشیده، تونل ‌های زیبا، کاخها، مسجد ها و مناره‌ های منحصربفرد معروف است. این امر باعث شده‌است که در فرهنگ ایرانی اصفهان، نصف جهان لقب بگیرد.

خیابان ها٬ میدان ها و محلات قدیمی: جروکانمارنان، چرخاب، خواجو، قلعه تبرک، شهشهان، دستگرده (فروغی)، پاچنار (جامی)، بید آباد، علی قلی آقا،شیْش، درب کوشک، محله نو، جوزدان، الیادران، چهارسوق شیرازی‌ها، لنبان، ناژوان، جاوان پایین، جاوان بالا، آفاران، برزان، ولدان، خوراسگان، کوله پارچه، تخت فولاد، هزارجریب، ابر، بوزان، کنگاز، سیچان، دستگرد خیار، قائمیه، ماربین، گورتان، شیخ یوسف، طوقچی، جویباره، جلفا، جی، دردشت، رهنان، کارلادان ،کنگاز، گارماسه، نصرآباد، محله مرداویج، لادان، مفت آباد، لمجیر، جوی آباد، دارک، حصه، زینبیه (اصفهان)، احمدآباد، محله دهنو، ملک شهر، مارچین، حسین‌آباد

جاذبه های گردشگری: كاخ هشت بهشت، مسجد شیخ لطف الله، مسجد جامع، مسجد امام، کاخ عالی قاپو، میدان نقش جهان، كليسا و موزه وانك، پل خواجو، سی و سه پل، مسجد حكيم، آتشگاه، مسجد سيد، كاخ چهلستون، بازار قیصریه، خانه های قدیمی، موزه ها و...

آداب و رسوم و رویدادهای مهم: جشن آبريزان در اصفهان در دوران گذشته بسیار رایج بود و اکثر سیاحان در کتابهای خود به آن اشاره کرده اند. طبق مصوبه دوره دوم شورای اسلامی شهر اصفهان، سوم اردیبهشت ماه با توجه به سالروز تولد شیخ بهایی به عنوان روز اصفهان نامگذاری و در سالهای بعدی این روز از سوم تا نهم اردیبهشت ماه به عنوان هفته نکوداشت اصفهان تعیین گردید. این جشن همچنین به «جشنی به رنگ اصفهان» شناخته شده است. از جمله برنامه‌ های این جشن می‌ توان به نمایش‌ های تاریخی، مسابقات ورزشی، رونمایی از آخرین انتشارات در حوزه اصفهان و ... اشاره کرد. پوسته اصلی این جشن با توجه به بازسازی و تکمیل شدن میدان عتیق توسط شهرداری اصفهان، در این مکان برگزار می ‌شود.​

 

[مهربانوی ایرانی]

فراد سرشناس: رضا عباسی، استاد حسین اسماعیلی در بخش صنایع دستی، استاد محمود دهنوی، امیر ساعی، مسعود بیضاوی، میرفندرسکی، علی‌رضا عباسی تبریزی، لئون میناسیان، کلارا آبکار، حسین خواجه امیری (ایرج )

سوغاتی: معروفترین ره‌ آورد اصفهان گز است. گز یک نوع شیرینی است که با گز انگبین یا ترنجبین شکر بادکا و مغز پسته، بادام، فندق یا گردو و سفیده تخم مرغ و گلاب ساخته می ‌شود و در آن در از هیچ ماده شیمیایی استفاده نمی ‌شود. از دیگر ره آوردهای اصفهان می ‌توان به صنایع دستی به ویژه قابهای خاتم کاری و میناکاری، پارچه‌های قلمکاری شده و آثار مختلف قلمزنی اشاره نمود.

غذای محلی: کباب، بریان و خورش ماست معروف‌ترین غذای اصفهان می ‌باشند. همچنین سایر غذاهای این شهر عبارتند از: باقالی ذرت (خوراسگان)، آش سماق، کله جوش که از غذاهای ایلات اصفهان است، سرگنجشکی، کوکو قندی، قیمه ریزه، آش ماش و قمری، یخنه ترش، ماش و زردک، اوماج سرکه و چغندر، نخود آب، کوفته برنجی.

صنایع دستی: اقتصاد سنتی استان مبتنی بر صنایع دستی چون قالی بافی، ابریشم بافی، قلمزنی، منبت کاری، زری بافی، خاتم کاری، ملیله دوزی، مینیاتور، سفالگری، میناکاری، فلزکاری، فیروزه کوبی، نقره سازی، کاشی سازی، قلمکاری و پولک دوزی میباشد که امروزه رونق خوبی نیز در بخش جهانگردی دارد.


بدترین و بهترین زمان بازدید: بهار و پاییز بهترین زمان سفر به اصففهان بوده و زمستان و تابستان برای سفر به این منطقه زیاد مساعد نیست.

مدت زمان لازم برای بازدید از این شهر: حداقل سه روز​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان اصفهان

کشور
ایران
جمعیت
5120850
موقعیت زمانی
IRDT
استان اصفهان

اصفهان، استانِ گنبدهای فیروزه‌ای، دیواره‌های اسلیمی، پل‌های معروف و بناهای کم‌نظیر در مرکز ایران است. این استان سومین استان پرجمعیت و ششمین استان پهناور ایران است. جمعیت استان علاوه بر فارس‌ها، از لرهای بختیاری، گُرجی‌ها و جمعیت اندکی از ارمنی‌‌ها و یهودی‌ها تشکیل می‌شود. بخش بزرگی از مساحت آن پوشیده از کویر و بیابان است که در سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی‌ به مساحت آن‌ها افزوده شده است.‌
​

تاریخچه

نخستین سندهای مکتوبی که از تاریخ این ناحیه از کشور در دسترس است، نشان می‌دهد که اصفهان در سده‌ی یکم میلادی از بخش‌های مشهور کشور و به «سپانه» موسوم بوده است. در نقشه‌ای که بطلمیوس، فیلسوف و اخترشناس یونان باستان (150 سال پس از میلاد) از جهان ترسیم کرده است، نام «اسپدانا» که در محل اصفهان کنونی قرار دارد به چشم می‌خورد.
این شهر در سده‌های متمادی پایتخت ایران و از آبادترین و زیباترین شهرهای جهان بوده است. اصفهان در دوره‌ی صفویه از پررونق‌ترین و متمدن‌ترین شهرها و برای مدتی پایتخت ایران بوده و بیشتر آثار تاریخی آن به جای مانده از همین دوران است.​

جغرافیا

اصفهان از شرق به استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استان‌های سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری و از جنوب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود می‌شود.
این استان قطب تولیدات آهن و فولاد کشور و از مهم‌ترین مراکز تهیه و تولید صنایع‌دستی ایران است.
این استان در مرکز فلات ایران واقع و بخش‌های وسیعی از آن با بیابان پوشیده شده است. بخش‌هایی از آن نیز شامل سرزمین‌های کوهستانی با آب‌وهوایی معتدل است.
رود زیبای زاینده‌رود که از ارتفاعات جنوب غرب ایران سرچشمه می‌گیرد از این استان عبور می‌کند.​

آب و هوا

بخش‌های بیابانی استان اصفهان در تابستان‌ها گرم‌وخشک و در زمستان‌ها بسیار سرد است. شهرهای کوهستانی این استان مانند سِمیرُم، خوانسار، فَریدَن، فریدون‌شهر و چادِگان آب‌وهوایی معتدل و مطلوب دارند.​

شهرستان‌های استان اصفهان

استان اصفهان با وجود در برداشتن ۱۰ درصد از مساحت بیابان‌های کشور، یکی از پرجمعیت‌ترین استان‌های ایران است که شامل بیش از ۲۰ شهرستان می‌شود. آران‌وبیدگل، اردستان، اصفهان، برخوار و میمه، بوئین و میاندشت، تیران و کرون، چادگان، خمینی‌شهر، خوانسار، خور و بیابانک، سمیرم، شهرضا، دهاقان، فریدن، فریدون‌شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، لنجان، مبارکه، نایین، نجف‌آباد و نطنز شهرستان‌های استان اصفهان هستند.​

اصفهان

اصفهان سومین شهر پهناور و سومین شهر پرجمعیت کشور و یکی از شهرهای اصلی موردتوجه گردشگران خارجی است. این شهر مهد معماری ایرانی و اسلامی و از بزرگ‌ترین مظاهر تمدن ایران در ادوار گوناگون بوده است.
هر گوشه‌ی این شهر می‌توانید بنایی تاریخی با معماری زیبا و حیرات‌انگیز بیابید که برخی از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی بشر در یونسکو ثبت شده‌اند. اصفهان شهر پل‌های سرپوشیده، گنبدها و مناره‌های زیباست. میدان نقش‌جهان اصفهان که مسجد شیخ‌لطف‌اله، مسجد امام، سردر قیصریه و عمارت عالی‌قاپو را در خود جای داده با بازار سنتی آن، از جاذبه‌های اصلی شهر است. منارجُنبان، سی و سه پل، پل خواجو، کاخ چهل‌ستون، باغ پرندگان، عمارت هشت بهشت، باغ گل‌ها، چهارباغ، کلیسای وانک، باغ پرندگان و بزرگ‌ترین آکواریوم ایران از دیدنی‌های این شهرِ خاطره‌انگیز هستند.​

آران و بیدگل

آران و بیدگل از شهرهای شمالی استان اصفهان، شهری کویری با آب‌انبارها و قنات‌های بسیار است. کویر و کاروان‌سرای مرنجاب که مقصد بسیاری از دوست‌داران طبیعت بیابانی از سراسر ایران و جهان است، در نزدیکی این شهر قرار دارد. مردم آران و بیدگل به زبان فارسی با لهجه‌ی اختصاصی «آران و بیدگل» صحبت می‌کنند. مسجد جامع و امام‌زاده محمد هلال از اماکن مذهبی این شهر، حمام رئیسه، دریاچه نمک و شهر زیرزمینی اویی از دیگر دیدنی‌های آن است.​

نطنز

نطنز هم از شهرهای کویری اصفهان است که مردم آن به یکی از کهن‌ترین گویش‌های فارسی با نام «راجی» صحبت می‌کنند. روستای تاریخی ابیانه، از توابع این شهرستان، مقصد اصلی بسیاری از مسافران نطنز است. این روستا به رنگ اُخرایی بناها و دیوارهایش شهرت دارد. آتشکده‌ی ابیانه نمونه‌ای از معابد زرتشتیان -به جا مانده از دوران پیش از اسلام- است که آن را قدیمی‌ترین بنای منطقه می‌دانند.​

کاشان

کاشان شهر گلاب‌های معروف، گل‌های سرخ و معطر و بناهای تاریخی کهن است. جاذبه‌های دیدنیِ بسیار و آداب و رسوم ویژه در برگزاری مراسم گلاب‌گیری همه‌ساله تعداد بی‌شماری از گردشگران داخلی و خارجی را به این شهر می‌کشاند. باغ و حمام فین، خانه‌های تاریخی همچون خانه بروجردی‌ها، عامری‌ها و طباطبایی‌ها با معماری جذاب، مسجد آقابزرگ، و بازار سنتی کاشان با انواع سوغاتی‌ها و صنایع دستی، آبشار نیاسر، چهارطاقی نیاسر، تپه سیلک و کویر ابوزیدآباد از نقاطی هستند که نباید دیدن آن‌ها را در سفر به کاشان از دست بدهید.​

چادِگان

چادِگان از شهرهای سرسبز و خوش آب‌وهوای استان اصفهان است که به دلیل چشمه‌سارها و رودخانه‌های پرآب و آب‌وهوای مطبوع، به ویژه در فصل تابستان، به بهشت استان معروف است. دهکده‌ی تفریحی زاینده‌رود، مشهد کاوه که آن را محل کشته شدن و دفن کاوه آهنگر و پسرش کارِن می‌دانند، دریاچه‌ی سد زاینده‌رود، خانه‌ی معظم‌الملک میرپنج و روستای آنالوجه از مراکز گردشگری این شهر است.​

گلپایگان

گلپایگان از شهرهای تاریخی استان است که به کباب‌های خوش‌طعم، طبیعت زیبا و دوغ و محصولات لبنی طبیعی معروف است.
مسجد جامع، مناره‌ی گلپایگان، دریاچه‌ی سد گلپایگان، روستای وانشان -با رودهایی که به داشتن آب‌های گوارا مشهورند، ارگ تاریخی گوگَد و کبوترخانه‌ی گلپایگان از دیدنی‌های این شهر تاریخی است.​

خوانسار

خوانسار شهری کوچک با طبیعتی زیبا در مجاورت گلستان‌کوه شکل گرفته‌است. شکفتن گل‌های لاله واژگون در فصل بهار در دامنه‌های این کوه، چهره این منطقه را دگرگون می‌کند. پارک جنگلی سرچشمه، مقبره‌ی بابا پیر ترک، روستای دره‌بید، خانه حبیبی‌ها و خانه ابهری‌ها از جمله جاذبه‌هایی هستند که در سفر به خوانسار می‌توانید به دیدن آنها بروید.​

اقامت‌گاه‌ها

پیدا کردن اقامت‌گاه و هتل مناسب در اصفهان به دلیل وجود امکانات گردشگری خوب، کار چندان دشواری نیست. علاوه بر هتل‌هایی چون هتل کوثر، هتل عباسی، هتل آسمان، هتل سفیر، هتل عالی‌قاپو، هتل سپاهان، هتل توریست، هتل شیخ‌بهایی، هتل خواجو و ده‌ها هتل دیگر، اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی استان هم با فضا و پذیرایی سنتی، میزبان‌ شما در سفر به این استان خواهند بود. دو اقامت‌گاه‌ پاسارگاد و اشکانی که در فضایی خاطره‌انگیز با خوراکی‌های بومی و اصیل از مهمانان پذیرایی می‌کنند، از اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی استان اصفهان هستند.
همچنین در شهرهایی که فاصله‌ی بیشتری از مرکز استان دارند، می‌توان در خانه‌های محلی و بومی اقامت کرد.​

رستوران‌ها

گردشگران که در همه‌ی فصل‌های سال به اصفهان سفر می‌کنند، انتخاب‌های زیادی برای رستوران‌گردی و امتحان کردن غذای مورد علاقه‌‌شان خواهند اشت. از چشیدن طعم معروف‌ترین غذای سنتی اصفهان یعنی بریانی در بریانی اعظم یا غذاهای ایرانی و خورش‌ماست‌های شهرزاد و خوانسالار، تا یک تجربه متفاوت در رستوران گردان هتل آسمان، در هر نقطه‌ای از اصفهان می‌توانید رستورانی با غذاهای لذیذ را امتحان کنید.​

غذاهای محلی

بریانی چرب و لذیذ، کاله جوش، اشکنه، کباب زردک، یخمه ترش، حلیم بادمجان و کشک بادمجان، یخنی لوبیا، قیمه ریزه، آش سماق، شله بریان با زیره و دسر خوش‌طعم خورش ماست، غذاهایی هستند که سفر به اصفهان فرصت چشیدن آنها را در اختیار گردشگران می‌گذارد.​

سوغات

معروف‌ترین ره‌آورد اصفهان گز شیرین، تهیه شده از انگبین و مغز پسته یا مغز بادام است. پولکی و نبات اصفهان، گردو و عسل خوانسار، خشکبار، برنج لِنجان، کلوچه برنجی، برشتوک، جوز قندی (که از نوعی هلوی محلی به نام الگ تهیه می‌شود)، انواع نقره‌کاری‌ها، سفره‌های قلم‌کار و دیگر صنایع دستی را می‌توان از سفر به اصفهان با خود به یادگار برد.​

صنایع دستی

اصفهان را قطب هنرهای دستی ایران می‌دانند و در هر گوشه‌ای از شهر می‌توان صنعتگر یا هنرمندی را یافت که این ادعا را تایید کند. افزون بر فرش و گلیم و مینا، در بازارهای اصفهان می‌توان هنرمندانی را دید که به خاتم‌کاری، گچ‌‌‌بری، گره‌چینی، کاشی‌کاری، مس‌گری، منبت‌کاری، سفال‌گری، قلم‌زنی، مینیاتور، زری و مخمل‌بافی، قلم‌کاری (روی پارچه و سفره) و فیروزه‌کوبی مشغول‌ هستند و مهم‌ترین صنایع دستی این استان را خلق می‌کنند.​

آداب و رسوم

نوروز و تحویل سال نو برای اصفهانی‌ها هم مثل سایر نقاط ایران، یکی از مهم‌ترین سنت‌هاست که با آداب ویژه‌ بزرگ داشته می‌شود.
مراسم آتش‌افروزی در نطنز، مراسم چله بزرگ و چله کوچک، اسبندی و شب اسفند در کاشان، یلدا و چهارشنبه‌سوری، سقاخوانی در محرم، جشن آب‌ریزان، مراسم سنتی و مذهبی قالی‌شویان در مشهد اردهال از جمله آداب و رسوم این استان است.

منبع:ویزیت ایران​

 

[مهربانوی ایرانی]

اصفهان

کشور
ایران
جمعیت
1,756,126
منطقه
250
موقعیت زمانی
IRDT

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

منبع:ویزیت ایران​

 

[مهربانوی ایرانی]

اصفهان

18​

ابرهای پراکنده​

27°c

15%

05:10

17:10

شهر اصفهان از جمله کلان شهرهای ایران است که از شرق به منطقه خشک بیابانی و نیمه بیابانی و از غرب به منطقه کوهستانی زاگرس محدود می گردد. این شهر در فاصله 414 کیلومتری جنوب پایتخت ایران و در ارتفاع 1575 متری از سطح دریای آزاد واقع شده است. این شهر با داشتن آب وهوای معتدل فصل های نسبتاً منظم دارد.
شهرستان اصفهان دارای شش بخش، چهارده شهر و نوزده دهستان است.
این شهر داراری آثار تاريخى و باستانى و فضاهاى طبيعى فراوان است و بعد از تهران و مشهد سومين شهر بزرگ ایران است و مبنایی تاریخی برای کشور ایران به شمار می رود.
اصفهان منطقه ای است که قدمت تاریخ آن با تاریخ تمدن و فرهنگ ایران برابر است. این شهر آثار بدیعی از همه دوره های تاریخی در خود دارد.​

 

[مهربانوی ایرانی]

اصفهان از معدود مراکز باستان شناسی ارزشمند است که در ردیف مناطق درجه یک جهان قرار داشته و بسیاری از آثار باستانی آن در لیست آثار تاریخی به ثبت رسیده است. اصفهان به لحاظ قدمت و ارزش های ویژه هنری، اقتصادی، علمی، صنعتی، بازرگانی و گردشگری از جایگاه ممتازی در ایران برخوردار است.
نام اصفهان همیشه با زاینده رود همراه است. باغ شهر اصفهان یکی از شهرهای زیبای ایران است و همواره "نصف جهان" خوانده شده است.
اصفهان به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم از دیرباز محوری استراتژیک برای حمل و نقل و مبادلات کالا به شمار رفته و امروز نیز وارث تجارب هنری، صنعتی و تجاری گذشتگان است و کالاهای بسیاری از این استان به سایر نقاط ایران و جهان صادر می شود. بر این اساس اصفهان از دیرباز به عنوان قطب صنعتی-تجاری کشور و هم چنین به عنوان یکی از نقاط تعیین کننده و تاثیرگذار اقتصادی مطرح بوده است.​

 

[مهربانوی ایرانی]

صنایع بزرگی چون ذوب آهن، صنایع خودروسازی، صنایع نظامی، صنایع هواپیماسازی، ساخت لوازم و تاسیسات گازی، مجتمع فولاد مبارکه، پالایشگاه، پلی اکریل و همچنین کارخانجات متعدد سرامیک، کاشی و سنگبری، معادن سنگ، صنایع نساجی و غیره از علل صنعتی شدن و اقتصاد قوی استان محسوب می شوند. هم چنین این شهر مهد صنایع دستی ایران نیز هست که بخش عظیمی از اقتصاد سنتی استان را به خود اختصاص داده و امروزه رونق زیادی در بخش جهانگردی ایجاد کرده است.
اصفهان همواره محل زندگی ملیت های گوناگون و دین ها و مذاهب مختلف به شمار آمده و موجب مهاجرت پیروان ادیان گوناگون بوده است. این شهر محل زندگی معتقدین به مذاهب و ادیان متنوع نظیر اسلام، مسیحیت، یهودیت و زردتشتی است. مردم اصفهان به زبان فارسی و لهجه اصفهانی سخن می گویند. لهجه اصفهانی لهجه ای فارسی است که تفاوت های آوایی، واژگانی و گهگاه ساخت واژه ای در آن وجود دارد.​

 

[مهربانوی ایرانی]

استان اصفهان با مساحتی حدود ۱۰۶ هزار و ۱۷۹ کیلومتر مربع یعنی حدود ۲۵/۶ درصد از مساحت کل کشور را در مرکز ایران به خود اختصاص داده است. این استان، از شمال به استان‌های مرکزی، قم و سمنان، ازجنوب به استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد؛ از غرب به استان‌های لرستان، خوزستان و چهارمحال و بختیاری و از شرق به استان یزد و خراسان محدود می شود.
شهر تاریخی اصفهان، مرکز استان اصفهان است که اکنون از نظر جمعیت در سطح کشور، مقام سوم را دارد. از شهرهای مهم آن می توان،اردستان، تیران و کرون، دهاقان، خمینی شهر، خوانسار، خور و بیابانک، چادگان، سمیرم، شاهین شهر و میمه، شهرضا، فریدن، فریدون شهر، فلاورجان، کاشان، گلپایگان، لنجان، مبارکه، نایین، نجف آباد، نطنز را می توان نام برد.

موقعیت جغرافیایی

استان اصفهان به دلیل قرار گرفتن در میان کوه های مرکزی ایران و دامنه های شرق زاگرس دارای نواحی مختلف «کوهستانی و جلگه ای» است. نواحی کوهستانی آن مشتمل بر: نواحی کوهستانی غرب، نواحی کوهستانی شمال شرق و شرق و نواحی کوهستانی اردستان است.
شهرستان های فریدن و فریدونشهر در ناحیه کوهستانی غرب، شهرستان های نطنز، کاشان و گلپایگان در ناحیه کوهستانی شمال و شمال شرق و در آخر شهرستان اردستان در ناحیه کوهستانی اردستان قرار دارد. شهرستان اردستان به وسیله دو رشته کوه در غرب از حوزه زاینده رود و در شرق از کویر لوت جدا می شود. ناحیه کوهستانی اردستان همچنین به وسیله یک رشته از کوه های کم ارتفاع به دو قسمت «شمالی» و «جنوبی» تقسیم می شود. قسمت شمالی شامل شهرستان های نایین، اردستان، کاشان است و قسمت جنوبی شهرستان یزد را در دامنه شیرکوه دربر می گیرد .
و اما بخش جلگه ای این استان از «آبرفت های زاینده رود» به وجود آمده و با شیب ملایمی به «باتلاق گاو خونی» در جنوب شرقی اصفهان منتهی می گردد .
استان اصفهان با توجه به تفاوت ارتفاعات در مناطق مختلف، دارای سه نوع آب و هوا است. آب و هوای بسیار خشک تا خشک گرم، آب و هوای نیمه مرطوب تا مرطوب سرد و آب و هوای نیمه خشک. به همین دلیل جزو مناطق خشک و نیمه خشک کشور محسوب می شود. قسمت های شمال و شمال شرقی استان که شامل شهرهای کاشان، آران و بیدگل، نطنز، اردستان، نایین و اصفهان است، دارای اراضی غیرقابل کشت، کویری ، شن زار و بیابان است .

منبع:ایران نما​

 

[مهربانوی ایرانی]

پیشینه تاریخی

گروهی معتقدند پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانیان، این منطقه مرکز گردآمدن سپاهیانی از مناطق جنوبی ایران یعنی، خوزستان، کرمان، فارس، سیستان و غیره به منظور حرکت به سمت محل نبرد بود و به همین دلیل آنجا را «اسپهان» می نامیدند، ولی بعدها با ورود اعراب به ایران ، نام این منطقه از «اسپهان» به «اصفهان» تغییر یافت.
به گفته هرودوت، مادها قبل از آن که به قدرت برسند اتحادیه ای از شش طایفه به نام های «‌پارتاکنیان»، «بوسیان»، «استرو خانیان»، «اریزانتیان»، «بودیان» را تشکیل داده بودند که این خود سبب قدرت و نیرومندی آنان شده بود. ایران در این دوران دارای استان های وسیعی تحت حکومت ماده

ا، پارت ها و پارس ها بود .
در خصوص محل استقرار این اقوام باید گفت: پارس ها در قسمت جنوب و جنوب غربی ایران ساکن بودند. پارت ها سرزمین های خراسان، سیستان و بلوچستان را تا شمال شرقی دریای خزر برای سکونت انتخاب کردند و مادها که خود به دو قسمت «ماد کوچک» و «ماد بزرگ» تقسیم می شدند به ترتیب در آذربایجان و قسمتی از کردستان و همچنین در تمام نواحی مرکزی و غرب ایران از جمله کرمانشاه، همدان، ری، اصفهان و سواحل دریای خزر ساکن شدند.
در دوران ایلامی ها استان کنونی اصفهان به عنوان یکی از ایالات های کشور محسوب می شد و «انزان یا انشان» نامیده می شد. نام این ایالت و مرکز آن در زمان هخامنشیان، از «انزان» به «گابیان»، «گابا» و «گادوگای» تغییر کرد و به سبب آبادانی، نه تنها محل سکونت پادشاهان هخامنشی گردید، بلکه به یکی از ساتراپ های حکومتی نیز تبدیل شد. در اواخر این دوره «گابیان» رفته رفته به «گی» تغییر یافت. هرتسفلد می نویسد: «اصفهان نام بلوکی از «ولایت پریتکان» و نام «شهر گبی» بوده است. «گبی» بعدها «گی» و سپس عربی شد و به «جی» تبدیل شد.
اسکندر مقدونی هنگام دنبال کردن داریوش هخامنشی به «ایالت پرتیکان» آمد و آن جا را گشود و «اکسازر» را که والی شوش بود به حکومت «پرتیکان» گمارد. با سقوط حکومت هخامنشیان اسکندر اقدام به بنای دوازده شهر به نام «اسکندریه» نمود که از جمله «ایالت پرتیکان» نیز جزو یکی از این شهرهای جدید محسوب می شد. بسیاری از بازرگانان، صنعت گران و پیشه وران به منظور انجام معاملات سودمند در ممالک شرقی همراه با اسکندر مقدونی حرکت می کردند و در این شهرهای جدید ساکن می شدند. در آن زمان، « پرتیکان » به تمامی ناحیه اصفهان اطلاق می‌شد.​