اصفهان معرفی استان اصفهان و مناطق دیدنی آن

[ATENA_A]

خانه مشکی در محله درب اصفهان قرار دارد که قدمت آن به اوائل عصر قاجار باز می‌گردد، جزو آن دسته خانه‌هایی از کاشان است که فقط یک حیاط اصلی و مرکزی دارد. البته حیاط ایلی خانه به صورت گودال‌باغچه بنا شده است. خانه در دو طبقه و به صورت سه طرف ساخت بنا گردیده است. از فضاهای مهم معماری این بنا می‌توان از سرداب، مهتابی، شاه‌نشین، هشتی‌ورودی، ایوان‌تابستانی، شارم، پنج‌دری و بهار‌خواب آن نام برد. از تزئینات این بنا می‌توان از یزدی‌بندی گچی سقف و قطار‌بندی تا‌قچه‌ها نام برد.

خانه بالا خانه چی
شماره ثبت 3335
خانه بالا خانه چی محله قبرستان درب باغ بر جانب شرق معبر فرعی منتهی به محله مسجد آقا بزرگ از محله قبرستان درب باغ و روبروی خانه قدیمی احسان، خانه بالا خانه چی قرار دارد. قدمت این خانه عصر قاجاری به بیش از 130 سال قبل باز میگردد. از جمله خانه های قدیمی کاشان است یک حیاط اصلی بدون گودال باغچه دارد که در دو طرف آن فضاهای معماری خانه احداث شده اند و بدین ترتیب از نوع دو طرف ساخت میباشد. این بنا در سه طبقه به گونه ایی بنا گردیده که دو طبقه آن بالاتر از گذر عام و ورودی اصلی و یک طبقه نیز پائین تر از آن است. ویژگی اصلی این خانه دو فضای بزرگ شاه نشین و سرپوشیده آن است. از فضاهای اصلی معماری این خانه باید از سرداب، شاه نشین، سرپوشیده، مهتابی، هشتی ورودی، و ایوانهای تابستانی و زمستانی آن نام برد. حدود 600 متر مربع مساحت دارد. رسمی بندی و آینه کاری شاه نشین و سر ستون های گچ بری شدهْ ایوان اصلی خانه قابل توجه هستند. این خانه در تاریخ 25/12/1379 با شماره 3335 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

 

[ATENA_A]

خانه تهامی(خانه ایرانی-اقامتگاه سنتی)

خانه تهامی بر جانب شمالی معبر اصلی محله کوشک صفی و نزدیک به سه‌راهی که به محله گریچه راه می‌یابد قرار گرفته است. قدمت این خانه به عصر قاجاری باز می‌گردد. معماری این بنا به گونه‌ای است که آنرا جزو دسته خانه‌های گودال باغچه‌ای قرار می‌دهد و فاقد بخش بیرونی و حیاط مجزای دیگری است. این خانه به‌صورت سه طرف ساخت اطراف گودال باغچه بنا گردیده است و هر سه طبقه آن پائین‌تر از شارع عام و ورودی خانه قرار گرفته اند. از فضا‌های اصلی معماری این بنا باید از دو سرداب ، شاه‌نشین، پنج‌دری، هشتی ورودی، ایوان، دو باد‌گیر، و شارم آن یاد کرد. شاه‌نشین خانه دارای تزئینات گچ‌بری و آئینه‌کاری و نمای حیاط گچ‌بری و رنگ‌امیزی دارد. هشتی ورودی خانه دارای تزئیناتی با یزدی بندی و سیم‌گل است. این بنا در تاریخ 1379/12/25 با شماره 3333 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این خانه پس از 7 سال مقاوم‌سازی، استحكام‌بخشی و مرمت، اكنون به عنوان یك اقامتگاه سنتی از نادر خانه‌های مرمت شده مبتنی بر اصول علمی و فنی به شمار می‌رود كه الگوی معماری اصیل خود را حفظ كرده است.

خانه عباسی(رستوران و سفره خانه سنتی)
خانه عباسی ازمجموعه خانه عباسیان در خیابان علوی،در کوی سلطان امیراحمد میباشد و در نیمه دوم قرن سیزده‌ام قمری ساخته شده است. خانه‌ عباسی به لحاظ معماری، دارای تزئینات گچ‌بری و کاربری تزئینات معماری اسلامی نظیر رسمی بندی، یزدی بندی، قطاربندی،( مقرنس) و گره سازی می‌باشد.سبک اصلی معماری بنا به گودال باغچه موسوم است. در این سبک معماری، بنا پایین‌تر از سطح کوچه احداث شده و اصطلاحاً گود می‌باشد. نام مالک فعلی این خانه عباسی است و به همین جهت این بنا، به خانه عباسی مشهور است.
این خانه به عنوان رستوران و سفره خانه سنتی از سال 1390 شروع به بهره برداری و فعالیت نمود. این مجموعه در سه طبقه و شامل فضای رستوران، فضای سفره خانه، بالکن باز و زیرزمین است.

 

[ATENA_A]

محلهْ مسجد آقابزرگ خانه تاریخی نقلی 180 سال قدمت دارد. این‌که نامش نقلی است به خاطر این است که نام فامیلی صاحب قبلی خانه، نقلی است. اما از طرفی این خانه یک دهم خانه‌های تاریخی کاشان (بروجردی‌ها و طباطبایی‌ها و…) وسعت دارد و از این منظر هم یک خانه نقلی به شمار می‌رود. این خانه از آثار تاریخی دوران قاجار است . خانه تاریخی نقلی تمام عناصر یک خانه تاریخی، نظیر آن‌چه در خانه‌های عباسیان و طباطبایی‌ها و احسان و … مشاهده می‌شود را در دل خود جای داده است ، بادگیر و سرداب و ایوان و حیاط اندرونی و بیرونی و اتاق‌های سه‌دری و دو دری و یک دری را مشاهده می‌کنید.

خانه تاريخي “نقلي” كوچكترين خانه تاريخي كاشان است كه در مركز بافت تاريخي شهر كاشان و در نزديكي بقيه خانه‌هاي تاريخي و مسجد آقابزرگ قرار گرفته است .این خانه تاريخي 180 سال قدمت دارد. اين‌كه نامش “نقلي” است به خاطر اين است كه نام فاميلي صاحب قبلي خانه، “نقلي” بوده ولی این خانه واقعا «نقلی» است . خانه نقلی يك دهم خانه‌هاي تاريخي (بروجردي‌ها و طباطبايي‌ها و…) كاشان وسعت دارد و از اين منظر هم يك خانه نقلي به شمار مي‌رود.خانه از آثار تاريخي دوران قاجار است و با شماره ثبت 10255 در فهرست آثار تاريخي كاشان به ثبت رسيده است.

خانه تاريخي نقلي تمام عناصر يك خانه ايراني، نظير آن‌چه در خانه‌هاي عباسيان و طباطبايي‌ها و احسان و … مشاهده مي‌شود را در دل خود جاي داده است.» حوض و بادگير و سرداب و ايوان و حياط اندروني و بيروني و اتاق‌هاي سه‌دري و دو دري و يك دري همه عناصری است که این خانه را زیبا و دلنشین کرده است.

خانه نقلی با فضاي سنتي تزيين شده و داراي 6 اتاق است كه مي‌تواند تا حدود 30 نفر را در خود جاي دهد. صاحب خانه با غذاهاي سنتي همچون كال جوش، خورش كدوي ترش، كشك بامجان، قیمه ریزه بادمجان، گوشت لوبیا،اشکنه، آش جو، آش رشته، و… و نوشيدني‌هاي خوش طعم بومي ازجمله، گل‌گاوزبان، نعنا، بابونه و دارچين و شربت‌هاي بيد مشك و كاسني و گلاب از مهمانان پذيرايي مي‌كنند.

خانه روئین تن
شمارهٔ ثبت ۲۲۵۱
خانه روئین تن مربوط به دوره قاجار است و در کاشان، محله سوری جان (سرخه جان) واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۵۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. محله سوری‌جان خانه روئین‌تن که قدمت آن به عصر قاجار باز میگردد از جمله خانه‌های قدیمی کاشان است که به دو بخش اندرونی و بیرونی قابل تقسیم بوده و حیاط‌های مجزایی دارد. حیاط اصلی این خانه نیز به صورت گودال‌باغچه دو طرف ساخت در سه‌ طبقه بنا گردیده است. فضا‌های مهم معماری خانه شامل سرداب، شاه‌نشین، پنج‌دری، دو هشتی ورودی، ایوان تابستانی و ایوان زمستانی می‌شود. از تزئینات این خانه می‌توان از مقرنس‌ها و یزدی‌بندی‌های ایوان و شاه‌نشین آن یاد کرد.

 

[ATENA_A]

خانه عباسیان (نامزد دریافت جایزة زیباترین بنای مسکونی ایرانی – اسلامی )
شماره ثبت 2020

مجموعة تاریخی عباسیان در محلة سلطان امیر احمد کاشان واقع شده است. این مجموعه در حوالی سالهای 1245 تا 1248 هجری قمری و به همت حاج محمد ابراهیم تاجر کاشی (از تجار معروف و بنام چینی و بلور جات در کاشان) شروع به ساخت گردید. معمار این مجموعه فردی ناشناس است که این بنا را در مدت 20 سال ساخته است. وسعت مجموعه حدود 5 هزار متر مربع و زیر بنای آن در حدود 7 هزار متر مربع می باشد. همچنین دارای پنج طبقه می باشد.
معماری اصیل ایرانی و اسلامی، طرح های بدیع و نقشهای خیال انگیز گچبری و استفاده از معماری غنی و انواع تزئینات و هنرهای معماری در ساخت این مجموعه تا بدانجا است که طبق نظر کارشناسان خبره و صاحبان نظر، این مجموعه نامزد دریافت جایزة زیباترین بنای مسکونی ایرانی – اسلامی گردیده است.

همچنین به علت وجود چشم اندازهای زیبای معماری ایرانی و اسلامی تاکنون جهت ساخت مجموعه های تلویزیونی و سینمایی چون سریال های مسافر ری (زندگی حضرت شاه عبدالعظیم) ، ملاصدرا ، خانه ای در تاریکی (ماه تابان) ، جابر بن حیان و … مورد استفاده قرار گرفته است.

مجموعه تاریخی عباسیان دارای پنج حیاط است که هر یک از حیاط ها صرفنظر از اشتراکات دارای معماری منحصر بفرد می باشند. این تمایز در معماری به حدی است که پس از مرگ صاحب اولیة بنا، مجموعه به پنج قسمت تفکیک شده و به مرور زمان در اختیار افراد مختلف قرار می گیرد و صاحبان بعدی از یکتا بودن مجموعه در گذشته اظهار بی اطلاعی و حتی تعجب می کنند.
این مجموعه در سال 1374 توسط هیأت امنای احیاء و مرمت بافت تاریخی کاشان و با مساعدت مالی وزارت صنایع و معادن خریداری و مرمت گردید. و در سال 1377 به شماره 2020 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
وجه تسمیة بنا نیز در نوع خود شنیدنی می باشد. همانطور که اشاره شد پس از مرگ صاحب اولیة بنا، مجموعه به پنج قسمت تفکیک و به وراث واگذار گردید. وراث نیز پس از مدتی سهم خود را به افراد مختلف فروختند. در حدود صد سال پیش یکی از حیاطهای مجموعه (حیاط بیرونی) به یکی از تجار فرش کاشان به اسم آقای عباسیان به مبلغ هزار تومان فروخته شد. خبر فروخته شدن خانه ای با این قیمت در زمان خود در کل شهر پیچیده و تا در مدتها نقل محافل گردید. از آن پس کل این مجموعه به خانة عباسیان معروف و مشهور شد.

ویژگی های معماری
سبک اصلی معماری بنا به «گودال باغچه» موسوم می باشد. در این سبک معماری، بنا پایین تر از سطح کوچه احداث شده و اصطلاحاً گود می باشد. دلایل ساخت بنا بدین شکل، عبارتند از:
1- استفاده از آب قنات: در گذشته به علت استفاده از آب قنات و به جهت تامین فشار آب برای جریان داشتن در قسمت های مختلف بنا، آنرا نسبت به سطح کوچه عمیق تر می ساخته اند.
2- استفاده از خاصیت عایق بودن خاک در مقابل حرارت و برودت در گرما و سرما برای خنک سازی و گرم کردن بنا در تابستان و زمستان
3- استفاده از خاک گود برداری برای تامین مصالح به کار رفته در بنا: همزمان با عملیات گود برداری، کوره های پخت آجر نیز در کنار مجموعه بر پا شده و از خاک گود برای پخت خشت خام استفاده می شده است. این امر علاوه بر صرفه جویی بسیار در هزینه و زمان، موجب استحکام نسبی بنا نیز می شده است. (به علت همگونی جنس مصالح با خاک زمینهای مجاور ساختمان)
سایر ویژگی های بکار رفته در معماری این بنای ارزشمند به شرح زیر می باشد:
1- قرینه سازی: در هر ضلع این بنا اگر خطی فرضی در وسط ضلع ترسیم شود، طرفین ضلع کاملاً قرینه می باشد. این ویژگی در جای جای بنا استفاده شد که زیبایی خاصی را موجب گردیده است. کاربرد جالبی از این ویژگی در یکی از قسمت های بنا، در ادامه ذکر خواهد شد.
2- تنوع فصلی: بنا دارای قسمتهای تابستانی و زمستانی نشین بوده و در هر فصل از سال از قسمتهای خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل، استفاده می شده است.
3- معماری درونگرا: بر خلاف بناهای امروزی که ظاهر بنا دارای تزئینات بسیار می باشد. در بناهای قدیمی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزئینات کم می باشد و بالعکس درون بنا بسیار با شکوه و زیبا می باشد.
4- معماری محجّبه (نقاب دار): به علت آنکه معماری دوران قاجار یک معماری مذهبی است و شهر کاشان نیز از دیر باز به دارالمومنین معروف است، رعایت مسائل مذهبی در معماری خانه عباسیان بسیار مشهود می باشد. از مصادیق این امر، تقسیم بنا به دو بخش اندرونی و بیرونی، اتاقهای تو در تو و متعدد، جدایی محل سکونت آقایان و خانمها در تالارها، وجود دیوار حجاب در اطراف فضای بام برای گرفتن دید همسایه به داخل بنا و… می باشد. حتی در؛ کوبة درب ها نیز دو دستگیره با صداهای متفاوت تعبیه شده است که از طریق صدای کوبه می شده به جنسیت فردی که پشت درب است پی برد.

کل مجموعه به سه بخش اصلی تقسیم می گردد. بخش اندرونی، بخش بیرونی و بخش خدمه.

بخش بیرونی
بیرونی قسمتی از خانه است که برای اسکان موقت از آن استفاده می شده است. در این بخش اتاق ها و فضاهایی وجود دارند که برای اقامت میهمانان تجاری، مسافران و اقوام از آنها استفاده می شده است. حتی اتاق های کار صاحبخانه هم در بخش بیرونی قرار داشته اند. قسمت های مختلف بخش بیرونی به شرح زیر می باشند:

1- اتاق آیینه:
اتاق های شاه نشین، زیباترین و مجلل ترین اتاق های خانه های قدیم بوده اند. تزئینات بسیاری اعم از گچبری ها، آیینه کاری ها، درها و پنجره های رنگین، پنجره های گچی نازک و… در ساخت این اتاق ها به کار رفته است. در فضای سقف این اتاق آیینه کاری های زیبا به شکل ماه، ستاره و شمسة مرکزی وجود دارد که به همراه منشورهای شیشه ای معلق شده با نخهای ابریشمین، جلوة بسیاری زیبایی را بوجود آورده اند. این آینه کاریها علاوه بر تزیین اتاق، در شب و با روشن کردن چراغی کوچک، توسط انعکاس نور، ضمن تامین قسمتی از روشنایی اتاق. طرح یک آسمان مجازی را (در سقف) باز سازی می کرده اند. یکی دیگر از تزئینات بکار رفته در اتاق شاه نشین، درهای موسوم به «ارسی» می باشد. فضای فوقانی این درها، دو جداره بوده و لذا این درها به صورت عمودی حرکت می کنند. از اتاق شاه نشین جهت پذیرایی از مهمانهای ویژه و نیز مراسم خاص مثل عروسی استفاده می شده است. از این جهت به آن اتاق عروس می گفته اند.

2- سر پوشیدة بزرگ:
سر پوشیده فضایی است که از آن در مراسم مذهبی، جشن ها، عزاداری ها و… استفاده می شده است. سر پوشیده ها معادل سالن های اجتماعات یا اتاقهای کنفرانس امروزی بوده اند. سر پوشیده در دو طبقه بنا شده است. طبقة پایین مخصوص آقایان و طبقة بالا مخصوص خانم ها بوده است. هوای سرپوشیده توسط یک بادگیر تهویه می شده است.
سر پوشیده دارای سقف مخصوصی است که آنرا کلاه فرنگی می گویند. کلاه فرنگی دارای پنجره های مشبکی به اسم پنجره های موشی می باشد که نور داخل سر پوشیده را تأمین می کنند.
سر پوشیدة بزرگ به واسطه قرار گرفتن در بخش بیرونی، وسیعتر و دارای تزئینات کمتر بوده و برای برگزاری مراسم عمومی استفاده می شده است.

3- ایوان بهاره:
از ایوان بهاره در فصول معتدل سال استفاده می شده است.
همانطور که قبلاً گفته شده، قرینه سازی یکی از ویژگی های معماری بنای عباسیان می باشد. معماری این بنا از این ویژگی به طرز هوشمندانه ای در این قسمت استفاده کرده است. طرفین ایوان بهاره به صورت کاملاً قرینه و مشابه یکدیگر ساخته شده است. در کنار ضلع سمت چپ ایوان، اتاقهای متصل به سر پوشیده واقع شده است. حال آنکه در ضلع سمت راست اتاقی وجود ندارد. به عبارت دیگر پشت ضلع راست، زمین همسایه قرار دارد و در اصطلاح معماری، زمین در این قسمت «قناصی» دارد. معمار با استفاده از اصل قرینه سازی دو وجه را کاملاً شبیه به هم ساخته و عیب زمین را پوشانده است.

4- اتاق های آیینه:
این اتاق های کوچک، گویا محل کار صاحبخانه بوده اند. در پشت این اتاق ها درب کوچکی قرار دارد که مستقیماً به بیرون خانه راه دارد. اتاقهای آیینه دارای یک ویژگی جالب می باشند. اگر روبه روی یکی از درهای این اتاقها بایستید، تکرار چارچوب درب ها به مانند تصویر در آینه های موازی بوده و این تکرار منظرة زیبایی را بوجود آورده است. از این رو این اتاقها را آیینه می گویند.
قسمت پایین تمام درها، تخته ای وجود دارد که در نگاه اول به نظر می رسد عامل مزاحمی در برابر رفت و آمد می باشد. به این قسمت در، «جناب در» می گویند که وجود آن دارای چند خاصیت می باشد: 1- از ورود گرد و خاک و نیز حشرات موذی مثل عقرب به داخل اتاق جلوگیری می کند. 2- در هنگام عبور از در، متذکر می شود که شخص، کفش های خود را در بیرون از اتاق در آورد. 3- به علت آنکه پای در بلند بوده و سقف در کوتاه است، شخص مجبور است خم شود و نوعی ادب و احترام را نسبت به افراد داخل اتاق به جای آورد.

5- سر پوشیدة کوچک:
این سرپوشیده نیز به مانند سرپوشیدة بزرگ می باشد که توضیحات آن در قبل ذکر شد. سرپوشیدة کوچک در حدفاصل اندرونی و برونی واقع شده و برای برگزار مراسم خصوصی تر از آن استفاده می شده است. لذا کوچکتر بوده ولی تزئینات آن بیشتر است. برای تزئین این سر پوشیده از دو رنگ تیره و روشن استفاده شده و با استفاده از تضاد رنگ ها منظرة جالبی خلق گردیده است.
در گرداگرد سر پوشیدة کوچک حلقه هایی وجود دارد که مخصوص آویزان کردن وسایل روشنایی بوده است.

6- اتاق مرکزی:
این اتاق به علت قرار گرفتن در مرکز بنا به نوعی قلب ساختمان به حساب آمده و دارای یک ویژگی شاخص می باشد. و آن هم تسلط و دید به طرفین می باشد. از این اتاق هم می توان بخش اندرونی بنا را نگاه کرد و هم قسمت بیرونی را زیر نظر داشت. بدین علت این اتاق مربوط به صاحب خانه بوده است. تزئینات بسیار زیبایی در این اتاق کار شده است که از آن جمله می توان به گچبریهای زیبا، درب های ارسی و پنجره های مشبکی گچی اشاره نمود. تعداد زیادی از پنجره های مشبک گچی در این اتاق استفاده شده است که دارای ظافت خاصی می باشد. قالب (بدنة) این پنجره ها از گچ تقویت شده می باشد و تکه شیشه های رنگی به پشت آنها چسبانده شده است و در حقیقت روی اصلی این پنجره ها، سمت داخل اتاق می باشد که خود دلیلی بر معماری درونگرا می باشد. در گوشه ای از این اتاق شومینة گچی زیبایی وجود دارد که مربوط به بنای اولیه نمی باشد. بلکه در جریان تفکیک صورت گرفته در مورد بنای اولیه، اتاق مرکزی نیز، به دو قسمت تقسیم شده و این شومینه در یکی از وجه های آن ساخته شده بود. در جریان مرمت و بازسازی بنا، دیوار کاذب برداشته شد و خود شومینه هم به طور سالم جدا گردید.

بخش اندرونی(طبقات بالا)
اندرونی مکانی برای زندگی روزمرة خانواده بوده است. در حقیقت اندرونی متعلق به محارم خانواده بوده است و توسط درب ها و راه های مخصوص به خود از سایر قسمت ها جدا می شده است و لذا نامحرم ها و مهمانان به این قسمت دسترسی نداشته اند.
1- اتاق شاه نشین:
قسمت اندرونی نیز دارای یک اتاق شاه نشین مخصوص به خود می باشد. در سقف این اتاق نیز طرح های شمسه و ستاره (البته به نحوی زیباتر) بکار رفته است که تعداد زیادی از قطعات آیینة آن، اصیل می باشد. این اتاق مجهز به یک شومینة زیبا می باشد. اطراف این شومینه با استفاده از آب طلا کاری و رنگ های طبیعی، طرح های تزئینی زیادی ایجاد شده است. فضای بالای این شومینه دو جداره است که مخصوص هدایت دود به بیرون بوده و نیز سوراخ هایی جهت تزریق هوا (به منظور کمک به سوختن بهتر) در پایین شومینه تعبیه شده است.
2- دریچه راه مخفی:
در گوشة یکی از اتاق های اندرونی دریچه ای وجود دارد که زیر آن تعدادی پله وجود دارد و به یک نقب طولانی متصل است که راه فرار یا راه مخفی خانه می باشد. در قدیم از طریق این راهها، ساکنان بنا به خانه ها و یا حتی محله های اطراف دسترسی داشته اند و گویا در قدیم خانم ها نیز جهت رفت و آمد به حمام های عمومی از این راه ها استفاده می کرده اند.
3- اتاقک مخفی:
در گوشة یکی دیگر از اتاق های بخش اندرونی، دریچه ای وجود دارد که برخلاف قبلی به جایی وصل نیست بلکه به اتاقک کوچک و تاریکی متصل است. حدس های مختلف دربارة کاربری این اتاقک زده می شود که آنچه قویتر می باشد بدین صورت است که محلی جهت نگهداری اشیاء قیمتی و گرانقیمت بوده است. معمار با هوشیاری تمام، مکان مخفی را در طبقات بالا طراحی کرده است در صورتیکه تصور عمومی این است که مکانهای مخفی باید در طبقات پایین و زیر زمین ها باشند.

بخش اندرونی: (طبقات پایین)
1- سرویس های بهداشتی قدیمی:
توالت های قدیمی بنا در پشت راه پله های متصل کنندة طبقات ساخته شده اند. در این مکان ها رفت و آمد کم است، دید مستقیم وجود ندارد و بوی بد نیز آزار دهنده نمی باشد. توالت بخش اندرونی پشت راه پلة ابتدایی آن بوده و در کنار آن هم کانال آبی جهت استفاده وجود دارد. جالب است بدانید که در طراحی توالت ها رعایت این نکته الزامی بوده که فاصلة بین توالت تا نزدیکترین اتاق حداقل 7 قدم است. (می دانیم که در مسایل شرعی آمده که پای نجـ*ـس با هفت قدم راه رفتن روی زمین پاک می شود).
2- سردر راه پلة بخش اندرونی:
در این سر در نقوش شمعدان های بلورین گچبری شده است که اشاره به شغل صاحب اولیة بنا دارد. در قدیم مرسوم بوده که شغل بنا داخل گچبری ها و تزئینات منعکس شود تا نوعی تبلیغ و معرفی باشد که از این دست می توان به طرح فرش در خانه طباطبایی ها و طرح سماور و ساعت در خانه بروجردی ها اشاره نمود.
3– حوضخانه:
به علت قرار گرفتن شهر کاشان در ناحیه گرم و نیز مجاورت با کویر، معماران و طراحان بناهای قدیمی سعی می کرده اند جهت تعدیل دمای بنا و نیز خنک شدن ساکنین خانه در فصول گرم سال، حداکثر استفاده را از معماری بنمایند که طراحی فضای حوضخانه از جملة این تمهیدات می باشد. حوضخانه به خاطر وجود حوض ها و نهر های آب، کانال های گردش آب از اطراف اتاق های آن، کانال های متصل به بادگیر و مسایل خاص معماری دارای هوایی مطبوعی است که خنکی آن در مقایسه با سایر قسمت های بنا کاملاً محسوس می باشد. از حوضخانه جهت خنک شدن و تفریح در فصول گرم سال استفاده می شده است. نورگیر (پاسیو) مرکزی حوضخانه باعث تامین روشنایی آن می شود و در طرفین آن اتاق های مخصوصی وجود دارد. آب قنات در ابتدا وارد حوضخانه شده و سپس به یکی از اتاق های جنبی هدایت می شود. داخل این اتاق حوض کوچکی وجود دارد که در طرفین این اتاق کانال های عبور آب وجود دارد که باعث خنکی فضای این اتاق می شود. عایق بندی دقیق این کانال ها بسیار جالب است و با توجه به آنکه هر گونه نشتی باعث تخریب پایه ها و طبقات فوقانی می گردد، دقت عمل و شجاعت معمار قابل تحسین می باشد.
درب های گره چینی شده (ارسی): درب ها و پنجره های حوضخانه با استفاده از هنر گره چینی ساخته شده اند که در این هنر از چسب و میخ استفاده نمی شود بلکه قطعات چوب به مانند پازل در یکدیگر فرو رفته و طرح های زیبایی را ایجاد می کنند. حوضخانه از لحاظ معماری دارای یک حیاط ویژة دو طبقه است که راه مستقیم و انحصاری به ورودی اصلی خانه دارد.
4– چاه آب:
سیستم آبرسانی بنا علاوه بر آب قنات از چاه های آب نیز استفاده می کند. دو حلقه چاه عمیق در بنا وجود دارد که یکی از آن ها جهت ذخیرة آب و دیگری جهت تأمین آب مورد نیاز حوض ها، باغچه ها و سایر قسمت ها می باشد. آب این چاه های عمیق (چندین ده متر) توسط چرخ های مخصوص و توسط نیروی انسانی بالا آورده می شده است. این چرخ ها دارای دو سطل بوده اند که سطل ها در خلاف جهت همدیگر حرکت می کرده اند و آب را در حوضچه های کناری ریخته و سپس توسط کانال های زیر سطحی به سیستم آب رسانی بنا تزریق می کرده اند.
5- حیاط باغ:
این حیاط در گذشته دارای حوض های آب و درختان سر سبز بوده که محیط دل گشا و مفرح آن باعث شادی روح اهالی خانه می شده است. به علت آنکه مرمت این حیاط به اتمام نرسیده است هنوز قابل بازدید نمی باشد. نکته قابل توجه در مورد این حیاط مربوط به فرزند صاحب اولیه بنا می شود. ایشان آیت ا… سید محمد علوی بروجردی از علمای مشهور و برجستة معاصر کاشان می باشند. سه حیاط از مجموعه حیاط های پنجگانه در سهم الارث ایشان قرار می گیرد، (حیاط اندرونی – حوضخانه و باغ) که از حیاط حوضخانه به عنوان مکتب خانه و محل تدریس استفاده نموده و حیاط باغ را محل اقامة نماز جماعت خویش قرار می دهند که بدین علت در بین اهالی شهر به سید باغ یا آسید محمد باغ معروف و ملقب می گردند.
6- سرداب بزرگ:
بواسطة گرمای هوای مناطق کویری (پس از صرف ناهار) به انسان حالت خواب دست می دهد و لذا در قدیم از سرداب برای استراحت و خنک شدن استفاده می کرده اند. هوای سرداب خنک است ولی این خنکی، مرطوب نیست بلکه مطبوع است و عواملی چون، معماری خاص سرداب، اختلاف سطح زیاد با کوچه، بادگیرها، کانالهای عبور آب از زیر سطوح و نیز پس سرداب های کناری در خنکی هوای آن تأثیر بسزایی دارند. پس سرداب ها، اتاقک های کوچکی هستند که داخل خاک و با استفاده از نوک تیشه حفر می شوند و در بدنة آن هیچگونه مصالحی بکار نمی رود و خنکی زیاد آن موجب می شده که مواد غذایی فاسد شدنی را در پس سرداب نگهداری کنند.
7- رخشویخانه:
داخل رخشویخانه، حوض آب و کانال های ورود و خروج آب وجود دارد که از فضا برای شستشوی لباس ها و پارچه های کثیف استفاده می شده است.
8– عبادتگاه:
در مجموعه تاریخی عباسیان تقریباً تمامی امکانات لازم برای زندگی روزمره انسان وجود دارد. این بنا حتی مجهز به نوعی مسجد هم می باشد. پس سردابی که در حد فاصل اندرونی و بیرونی قرار گرفته است به عنوان عبادتگاه و خلوتگاه خصوصی بوده که داخل آن توسط گچبری اسماء مقدسه، ادعیه و آیات قرآن تزئین شده است. همچنین در گوشه ای از این پس سرداب، تاریخ «سنة 1252» به چشم می خورد که تنها سند موجود در بنا بوده و سال اتمام ساخت عبادتگاه را مشخص می سازد.

قسمت بیرونی
1- آب انبار: به علت آنکه در قدیم، آب قنات جیره بندی بوده و در تمام ساعات شبانه روز دسترسی به آب میسر بنوده است، آب در مخازنی مخصوص ذخیره شده و مورد استفاده قرار می گرفته است. آب انبار مجهز به چاه آب، چرخ چاه و مخزن آب است. آب توسط چرخ چاه در مخزن ذخیره شده، با روش های فیزیکی و شیمیایی خاص، تصفیه گشته و پس از تست سالم بودن، مصرف می شده است. عایق بندی و سیستم خنک سازی آب قابل توجه می باشد.

قسمت خدمه
این بخش متعلق به خدمتکاران و مستخدمین بوده و دارای حیاط و راه عبور و مرور جداگانه می باشد. این بخش شامل اتاق های کار خدمه، مطبخ و حیاط خدمه می باشد.
1- مطبخ:
مطبخ همان آشپزخانه های قدیمی است که از آن برای تهیة غذا و پخت و پز استفاده می شده است. داخل مطبخ حوض آبی وجود دارد که مجهز به کانال های ورود و خروج آب بوده و از آن برای شستشو استفاده می شده است و ابعاد آن هم برای رعایت حدّ آب کر مناسب می باشد. درون مطبخ، محل های نگهداری ظروف، تنور و اجاق ها به چشم می خورد. همچنین یک مکندة قوی هوا بالای سر تنور و اجاق ها تعبیه گردیده است که نقش یک هود طبیعی را بازی کرده و دود و دَمِ ناشی از پخت غذا را توسط یک کانال مرتفع به فضای بیرون مطبخ منتقل می کند.
نور فضای مطبخ توسط نورگیرهایی که به حیاط خدمه راه داشته اند. تأمین می شده که اکنون مسدود گشته اند.
2– حیاط خدمه:
این حیاط مکانی برای اقامت، استراحت و کار خدمه بوده و دارای راهی به مطبخ نیز بوده که در حال حاضر بسته می باشد. این حیاط تنها قسمت مجموعه است که تا کنون برای خرید آن توافقی با ورثه صورت نگرفته است و لذا در حال حاضر مسکونی بوده و راه ارتباطی آن با سایر قسمت های مجموعه مسدود می باشد.

ورودی مجموعه:
ورودی مجموعه عباسیان در نوع خود جالب توجه می باشد. پس از ورود از سمت کوچه به داخل بنا از یک سطح شیبدار عبور می کنیم تا به یک هشتی زیبا و سقف برسیم. سطح شیبدار باعث می شود تا تغییر ارتفاع به آهستگی صورت بگیرد. وجود هشتی باعث می شود که دید مستقیم از داخل کوچه به داخل بنا از بین رفته و نوعی حجاب ایجاد شود. مسقف بودن هشتی و نیز سکوهای اطراف آن، خستگی را از تن مسافران و منتظران بیرون از بنا می زداید. این هشتی ابتدایی دارای دو شاخه می باشد راهی به بخش خدمه و راهی به درون بنا. پس از این هشتی و عبور از درب اصلی بنا به یک هشتی کوچکتر می رسیم که آن نیز دو شاخه شده. یکی از شاخه ها به قسمت حیاط حوضخانه و دیگری به سمت داخل بنا می رود. پس از آن دالان شیبدار، پر پیچ و خمی وجود دارد که موسوم به دالان حجاب بوده و وظیفه از بین بردن دید مستقیم به داخل بنا را دارد. با عبور از دالان حجاب به هشتی رو باز بزرگی می رسیم که علاوه بر ورودی، از آن به عنوان اصطبل موقت هم استفاده می شده است. پله های ورودی این هشتی ارتفاع کمی جهت عبور و مرور چهارپایان دارد و در گوشه ای از آن محل هایی برای علوفة حیوانات تعبیه شده است. فضای بام این هشتی مجهز به دیوارهای حجاب بوده و خود هشتی دارای سه درب می باشد که هر درب به قسمت های مختلف بنا متصل است. دربی برای بخش بیرونی، دربی برای بخش اندرونی و دربی برای طبقات پایین.
کریاس:
پس از ورود به بنا از سمت کوچه، دالانی طویل و نسبتاً پیچ و خم دار وجود دارد که با عبور از آن به ورودی بنا می رسیم. این دالان که موسوم به دالان حجاب می باشد ضمن از بین بردن دید مستقیم به داخل بنا، دارای شیب ملایمی است که به علت طولانی بودن آن، افراد بدون آنکه متوجه شوند، اختلاف ارتفاع زیادی را با سطح کوچه پیدا می کنند. پس از گذشتن از هشتی ابتدایی و نیز دالانی دیگر به هشتی اصلی ورودی بنا می رسیم. در اطراف این هشتی درب های متعددی وجود دارد که هر یک به قسمتی از خانه راه دارد. استفاده دیگری که از این هشتی می شده، بدین صورت بوده که اشخاصی که به صورت موقتی با اهل خانه کار داشته اند، چهار پایان خود را در این قسمت جای می داده اند و به عبارت دیگر، این قسمت، اصطبل موقت بنا بوده است. در گوشة این هشتی ظروف و جایگاههای مربوط به آب و علوفة چهار پایان به چشم می خورد.
اتاق آیینه:
یکی از مجلل ترین اتاق های این مجموعه است که به دلیل زیبایی خاصش مهمانی های مهم از جمله مراسم عقدهای عروسی نیز در آن صورت می گرفته به همین دلیل به اتاق عروس هم معروف بوده، یکی از شاهکارهای این اتاق پدید آوردن آسمان زیبای کویر به صورت مجازی در شب بوده که این عمل توسط منشورهایی که با ریسمان های ابریشمی به سقف متصل شده اند رخ میداده از دیگر قسمت های مهم این اتاق می توان به گچ بری بسیار ظریف و آیینه کاری های زیبا و درهای اُرسی و در ردیف های بالای آن پنجره های مشبک گچی اشاره کرد.

 

[ATENA_A]

«شاه‌قنداب» برای بومی‌ها غاری مقدس است که به باور مردم مراد دل می‌دهد، اما همین داستان‌ها باعث شده، نفس شاه‌قنداب بین زباله‌ها، موم شمع‌ها و پارچه‌ها و قفل‌های دخیل بسته شده، حبس شود. روز غار پاک بهانه‌ای شد تا غارنواردان گرد خرافات را از این غار، پاک و بومیان را نسبت به خرافات آگاه کنند.
غار شاه‌قنداب در 57 کیلومتری جنوب شرقی شهرضا و 35 کیلومتری غرب رامشه واقع شده است. این غار در کوه شاه‌قنداب و در ارتفاع 2124 متری از سطح دریا قرار دارد و دارای یک دهانه است. طول کلی غار 439 متر و عمق غار 12 متر است.

 

[ATENA_A]

دهکده تفريحی زاينده رود در کنار سد زاينده رود و در فاصله 15 کیلومتری درياچه پشت سد قرار دارد.پل زمانخان در دنباله رودخانه زاينده رود در فاصله 80 کيلومتری بعد از گذر از باغات و مراتع زیبای روستاهای حجت آباد … از چادگان خانه تاريخی دکتر صالحی در فاصله 5 کيلومتری از دهکده فرهنگی تفریحی زاینده رود است. آرامگاه کاوه آهنگر در دهکده مشهد کاوه در فاصله 25 کيلومتری از چادگان پل اورگان در فاصله 50 کيلومتری از چادگان از نخستين پل های تاريخی است که بر روی زاينده رود بسته شده است. دهکده فرهنگی توريستی زاينده رود داراي امکاناتی از قبيل قايقرانی، استخر سر پوشيده، سالن غذا خوری، سالن بيليارد، سالن ورزشی، درشکه سواری، شهر بازی کودکان، مسجد و ساير امکانات رفاهی می باشد .

 

[ATENA_A]

اين روستا يكي از روستاهاي دهستان گرجي در بخش بوئين و مياندشت از شهرستان فريدن مي باشد.

سابقه تاريخي و علل پيدايش :

از علل اصلي پيدايش روستا مي توان به موارد زير اشاره كرد:

وجود زمينهاي كشاورزي مساعد

رودخانه نزديك روستا

وجه تسميه :

اغچه: به معناي كنار رودخانه

وضعيت آب و هوا:

هواي داران معتدل و خشک بوده، بيشترين درجه حرارت در تابستان ها ۳۵ درجه سانتي گراد بالاي صفر و كم ترين آن، در زمستان ها ۱۸درجه زير صفر است. ميانگين بارش ساليانه داران، ۳۵۰ ميلي متر بوده است. شهرستان فريدن ناحيه اي كوهستاني است. كوهستاني بودن ناحيه و بلندي زياد از سطح دريا، موجب ريزش بارندگي، به ويژه برف گشته كه در سرسبزي و رويش گياهان گوناگون موثر بوده مراتع سرسبز و خرمي را به وجود آورده است. پوشش گياهي شهرستان را گون، گز، كرفس كوهي و درختان پراكنده بلوط تشكيل مي دهند. آب و هواي شهرستان فريدن در بهار و تابستان معتدل و در زمستان بسيار سرد است. بيش ترين درجه حرارت در طي سال تنها در ۴ ماه بين ۳۹-۳۱ درجه سانتي گراد است و از سويي ۶ ماه از سال، در شهرستان فريدن پديد يخ بندان وجود دارد. كم ترين درجه حرارت در سردترين روزهاي سال ۸/۲۹- درجه سانتي گراد گزارش شده و روزهاي يخ بندان در سال، حدود ۱۲۸ روز بوده است.

زبان،گويش:

کشور ايران يک زبان عام و مشترک دارد که فارسي خوانده مي شود و آن زبان رسمي و ادبي است که همه مردمان اين سرزمين خاصه آنان که خواندن و نوشتن را مي دانند با آن آشنا هستند و آنرا به کار مي برند اما در عرض زبان فارسي چندين زبان محلي نيز وجود دارد که از آن جمله مي توان به کردي، بلوچي ، لري و … اشاره نمود.

اين لهجه ها بر خلاف زبان فارسي در کشور رواج عام ندارد يعني هر يک در ناحيه محدودي از ايران متداول هستند گذشته از اين بيشتر آنها زبان گفتار است يعني نوشته نمي شود و ادبيات کلي ندارد ، بعضي از اين لهجه ها هريک در زماني داراي آثار ادبي بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسي دري اين لهجه ها تنزل پيدا کرده و ديگر در نوشتن به کار نرفته اند.

اکثر مردم اين روستا داراي زباني گرجي مي باشند.

برخي لغات گرجي رايج :

صبح: ديلو بَدره

خاله: دِدي

دكمه: دوگمَه

منزل: سَلخي

شب: خ قَمه

فردا: حووَل

ديوار: گِدِل

پدر آخ قا

مزرعه: ميندور

دست: ك قلي

پيت نفتي: قيفي

محل بستن اب با گل: وارَه

عصر: ساقومي

ابگوشت: س چِني

كليد: كيليدِه

مغازه: دوكاني

كفش: پِقسِ، اَموسِبَ

دين و مذهب:

به طور کلي اکنون دين ساکنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشيع ( دوازده امامي ) است.

اساساً اسلام و شيعه گري در اين روستا به تبعيت از ساختار کلي و عمق فرهنگي – اقتصادي منطقه است و از اقبال و توجه خوبي برخوردار مي باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده هاي معتبر و رسوم و سنن متعدد و پايدار مذهبي در بين ساکنان حتي در وضعيت کنوني مويد اين مطلب است.

جمعیت:

جمعيت کل: 1016 نفر

تعداد خانوار: 240

تعداد زن: 491 نفر

تعداد مرد: 525 نفر

جمعيت متوسط هر خانوار: 4.2 نفر

گردشگري:

چشمه سراب

نوع جاذبه: طبيعي

سطح گردشگري:محلي

انگيزه جذب گردشگر: سفر،تفريحي

رودخانه اغچه

نوع جاذبه: طبيعي

سطح گردشگري:محلي

انگيزه جذب گردشگر: سفر،تفريحي

صنايع دستي:

يکي از مکانيسمهاي اقتصاد روستائيان ايران صنايع دستي است که بعنوان توليدي مکمل و جدا نشدني در زندگي آنها رشد نموده است.

صنايع دستي روستائيان نياز به سرمايه گذ اري کلان و موسسات بزرگ نداشته واغلب مواد اوليه آن از محل زندگيشان تامين مي شود و نهايتا” و با اندک آموزش ميتوان به توليد آن اقدام نمود.

وجود صنايع دستي در بين روستائيان از يکسو براي برآورد بخشي از نيازهاي داخلي و ازسوي ديگر براي عرضه توليدات به بازار جهت رفع ساير نيازمنديهاي خانوار، نشان دهنده اهميت و جايگاه صنايع دستي در بين روستائيان مي باشد.

با توجه به مطالب فوق در مي يابيم که صنايع دستي هر روستا(هر منطقه)بطور مستقل نشأت گرفته از شرايط جغرافيايي و آداب و رسوم آنها مي باشد بنابراين لازمه هر تغيير و تحولي در کم و کيف صنايع دستي ، انطباق اين صنعت با شرايط اجتماعي، اقتصادي آن مي باشد.

قالي بافي از جمله صنايعي است كه در اكثر روستاها به عنوان يكي از مهمترين صنايع دستي وجود دارد و يكي از صنايع مهم درآمد خانوارهاي روستايي در كنار مشاغل ديگر محسوب مي گردد، به طوريكه زنان و دختران خانه دار از سنين نوجواني در اين حرفه مشغول مي شوند.

بر همين اساس در روستاي اغچه تقريبا 15 نفر به کار قاليبافي مشغول مي باشند.

قالي بافي

قالي يک لفظ ترکي است که از سده هفتم هجري در زبان فارسي متداول شده و پيش از آن لفظ فرش و بساط متداول بوده است. قدمت هنر قالي بافي از تاريخ ديگر هنرها کمتر نيست ولي از آنجايي که پشم خلل پذير است و در رطوبت و خاک مي پوسد کمتر اثري از قاليهاي دوران گذشته بجاي مانده است.

« کهن ترين نمونه قالي گره بافته پرزدار قاليچه مشهور به (پازيريک) است از عهد هخامنشي- سکايي ، که در سال 1948 ميلادي به اهتمام ( رودنکو) باستان شناس شوروي، از گورهاي قوم ايراني تبار سکايي در منطقه پازيريک در جنوب جبال آلتايي کشف شد. اين فرش باستاني که از برکت يخبندان سيبري دو هزار و سيصد – چهارصد سال به سلامت برقرار مانده بود اکنون در موزه ( آرميتاژ) لنينگراد در محفظه مخصوص محفوظ است.

دار قالي بافي

دار قالي بافي به اشکال و انواع مختلف ساخته شده و فرش روي آن بافته مي شود و عمدتا” بر دو نوع : دار افقي ، دار عمودي و به طور کلي دستگاهاي عمودي را به چهار نوع مي توان تقسيم کرد که عبارتند از

· دستگاه ثابت

· دستگاه فندک دار

· دستگاه تبريزي

· دستگاه گردان

در روستا به غير از قالي بافي 2 نفر به صنايع دستي ديگر وشغول مي باشند.

اقتصاد:

بر اساس آخرين اطلاعات بدست آمده از تعداد 1016 نفر جميعت روستا در سال 1385 تعداد 565 نفر معادل 55.6 درصد شاغل بوده اند که به بررسي شاغلين در بخش هاي مختلف اقتصادي مي پردازيم.

· کشاورزي

بر همين اساس در اين روستا 210 نفر کشاورز مشغول به کار مي باشند که 37.2 درصد از کل شاغلين روستا را شامل مي شوند.

بر همين اساس مردم روستا علاوه بر کار کشاورزي به پرورش دام به روش سنتي مي پردازند به طوريکه تعداد 135 نفر دامدار در روستا مشغول مي باشند.

· صنعت

در زمينه صنعت 17 نفر مشغول به کارند که 3 درصد از شاغلين روستا را در بر مي گيرند به علاوه 15نفر از زنان روستا به کار قالي بافي مشغول مي باشند.

· خدمات

تعداد شاغلين در بخش خدمات روستا 203 نفر است که 35.9 درصد از شاغلين را شامل مي شوند . اين افراد شامل کارمند ادارات ، معلم، مغازه دار، راننده و …. مي باشند که در روستا به خدمات رساني به مردم مشغول هستند.

آثار باستاني و ميراث فرهنگي:

قنات

قناتها زير بناي تکنيکي، اقتصادي و جمعيتي ايران در ادوار مختلف بوده است که مي بايستي در سرزميني که بيش از 70 درصد وسعت آن با کمبود آب مواجه است، توسعه مي يافت و پايگاهي براي استقرار توسعه امپراتوريهاي وسيع کشور ايران در ادوار مختلف تاريخي مي شد. حتي مي توان مدعي شد که قناتها در شکل و رژيم سياسي ايران زمين تاثير زيادي نهاده اند. در اين مبحث بدون آن که تا آنجا پيش برويم که به طور کامل به تئوري مشهور ويتفوگل « K.withfogrl» مهر تائيد نهيم، بدون ترديد وجود آب در بخش وسيعي از کشور ما يک مساله حياتي است، لذا نظارت موثر بر آن همواره وجود يک سازمان و در نتيجه وجود يک قدرت قوي و متمرکز را که قادر به نظارت بر اعمال مديريت آب( سياست آب) باشد ضروري ساخته است. به اين ترتيب در امپراتوري هاي هخامنشي ، اشکاني، ساساني ، سلجوقي و … قدرتهاي مرکزي توسعه قنوات را تحت نظر داشته و آن را تشويق مي کرده اند و به همين دليل همواره سازمان وسيعي به نام « ديوان المياه» در کشور وجود داشته است.

قنات – مهمترين شيوه آبياري در بسياري از نقاط ايران بوده است از آنجاييكه در بسياري از نقاط ايران رودخانه چنداني وجود ندارد، و تعداد رودخانه هاي دائمي نيز بسيار اندك است مردم ايران در حدود سه هزار سال پيش به ابتكار نوين و تحسين انگيزي دست يافته اند كه به قنات يا كاريز مشهور گرديد. اين ابداع مهم و بي نظير بعدها از خاورميانه به شمال آفريقا اسپانيا و سيسيل انتقال پيدا كرد و مورد بهره برداري قرار گرفت. مورخين يوناني از قنات هاي ايران در زمان هخامنشيان سخن رانده اند، از اين رو مي توان قدمت قنات را پيش از هخامنشيان نسبت داد. مورخان در مورد قنات و در عهد اشكانيان و ساسانيان نيز سخن گفته اند. در اين روش آب هاي زيرزميني را جمع آوري كرده تحت قوه ثقل به سطح زمين مي رانده اند. ايرانيان با‌آگاهي كامل از وجود جريان هاي آبهاي زيرزميني به فكر افتاده اند كه به حفر چاه هاي عمودي چاه هاي افقي حفر كنند تا بدين ترتيب به آب هاي زيرزميني راه يابند و آنرا با استفاده از شيبي ملايم به سطح زمين هدايت كنند.

از ديگر مکانهاي در خور توجه اين روستا ميتوان به موارد زير اشاره نمود:

· حمام قديمي

· بقاياي اسياب ابي

 

[ATENA_A]

روستاي نصر آباد (سفيد شهر) در 18 كيلومتري شهر كاشان و 16 كيلومتري شهر آران و بيدگل مي باشد. اين روستا در مختصات 51 درجه و 22 دقيقه طول جغرافيايي و 34 درجه و 70 دقيقه عرض جغرافيايي و در دهستان سفيد دشت قرار دارد.

دهستان سفيد دشت به مركزيت روستاي نصرآباد و داراي 4 آبادي، 115 مزرعه مستقل و 15 مزرعه تابع و 9 مكان مستقل و 6 مكان تابع است.

بر اساس آخرين تقسيمات كشوري، دهستان سفيد دشت دهستان بخش مركزي از شهرستان آران و بيدگل مي باشد.

سابقه تاريخي و علل پيدايش :

بنابرگفته برخي از افراد مسن، روستاي نصرآباد از قدمت نسبتاً زيادي برخوردار است. وجود آب انبار قديمي ، امامزاده سكينه خاتون و قلعه خرابه قديمي قدمت اين روستا را بهتر نمايان مي سازد.

علل پيدايش روستا احتمالاً بر مي گردد به وجود آب و خاك كافي در منطقه و هواي نسبتاً مناسب كه از مهمترين عوامل استقرار جمعيت در اين محل است.

از عوامل موثر ديگر در پيدايش روستا مي توان به موارد زير اشاره نمود.

· وجود منابع آب كه عامل مهمي در اسكان جمعيت است.

· وجود منابع خاك زراعي نسبتاً مناسب و شيب ملايم اراضي كشاورزي

· فقدان يا ضعف خسارات ناشي از سيل ، زلزله و گرماي زياد و…

· قرار گيري بر سر راههاي ارتباطي و راه آهن

· همياري و همكاري روستائيان در فعاليتهاي زراعي و …

مراحل توسعه روستا

هسته اوليه روستا در قسمتهاي مركزي بافت و در جوار امامزاده و مسجد مي باشد كه اين قسمت امروزه بخشي از آن نوسازي گرديد و بقيه عمدتاً به صورت مخروبه باقي مانده است.

مرحله اول توسعه در اطراف هسته اوليه روستا و عمدتاً در قسمتهاي شرقي بوده كه ساخت و سازهاي اين مرحله عمدتاً تا سال 1340 ادامه پيدا كرده است.

مرحله دوم توسعه كه در اطراف مرحله اول و بيشتر در قسمتهاي جنوبي و غربي روستا اتفاق افتاده است و ساخت و سازهاي مربوط به اين مرحله عموماً از دهه 1340 – 1365 ادامه داشته است.

مرحله سوم و آخرين مرحله توسعه كه در سالهاي اخير اتفاق افتاده و در قسمتهاي غربي و شرقي روستا در امتداد جاده اصلي ورودي روستا صورت گرفته است.

زبان،گويش

کشور ايران يک زبان عام و مشترک دارد که فارسي خوانده مي شود و آن زبان رسمي و ادبي است که همه مردمان اين سرزمين خاصه آنان که خواندن و نوشتن را مي دانند با آن آشنا هستند و آنرا به کار مي برند اما در عرض زبان فارسي چندين زبان محلي نيز وجود دارد که از آن جمله مي توان به کردي، بلوچي ، لري و … اشاره نمود.

اين لهجه ها بر خلاف زبان فارسي در کشور رواج عام ندارد يعني هر يک در ناحيه محدودي از ايران متداول هستند گذشته از اين بيشتر آنها زبان گفتار است يعني نوشته نمي شود و ادبيات کلي ندارد ، بعضي از اين لهجه ها هريک در زماني داراي آثار ادبي بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسي دري اين لهجه ها تنزل پيدا کرده و ديگر در نوشتن به کار نرفته اند.

تعداد اين لهجه ها به حدي است که تقريباً بايد آنها را به تعداد روستاهاي موجود در مرکز ايران دانست.

دين و مذهب

به طور کلي اکنون دين ساکنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشيع ( دوازده امامي ) است.

اساساً اسلام و شيعه گري در اين روستا به تبعيت از ساختار کلي و عمق فرهنگي – اقتصادي منطقه است و از اقبال و توجه خوبي برخوردار مي باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده هاي معتبر و رسوم و سنن متعدد و پايدار مذهبي در بين ساکنان حتي در وضعيت کنوني مويد اين مطلب است.

جمعيت

جمعيت مهمترين عنصر اساسي و متمايز کننده مکان ها و تشکيلات فضايي آنهاست،در واقع ميتوان گفت جمعيت شخصيت و هويت هر ناحيه، سرزمين،شهر و روستا مي باشد و دستيابي به ويژگيهاي يک جمعيت چون تعداد،تراکم،توزيع جغرافيايي،ساختارسني و جنسي ، تحول مکاني و ترکيب و تحولات آن، در زمينه هاي اقتصادي و اجتماعي از اهميت ويژه اي برخوردار است.

سياستگزاران و برنامه ريزان اقتصادي و اجتماعي ناگزير از توجه به روابط متقابل موجود ميان متغيرهايي هستند که نه تنها در تحول اقتصادي و اجتماعي موثرند بلکه سازه هاي بنيادي در توسعه اقتصادي و اجتماعي نيز محسوب مي شوند که شايد مهمترين اين متغيرها در برنامه ريزي ،جمعيت و دگرگونيهاي آن مي باشد.

با توجه به مطالب فوق به بررسي جمعيت در روستاي مذكور مي پردازيم.

جمعيت کل: 4761 نفر

تعداد خانوار: 1331

تعداد زن: 2255 نفر

تعداد مرد: 2506 نفر

جمعيت متوسط هر خانوار: 3.5 نفر

آثار باستاني و ميراث فرهنگي

اب انبار

شرايط اقليمي‌ خشك و نيمه خشك بخش عمده اي از ايران، تاثير ژرف و بنيادي در خلق پديده‌هاي گوناگون معماري اين سرزمين گذاشته است. ريزش‌هاي آسماني در ايران، به جز ناحيه شمالي و سواحل درياي مازندران، در بقيه نواحي بسيار كم است. به همين دليل، از ديرباز در بيشتر دشت‌هاي وسيع ايران، براي دسترسي به آب، تلاش چشمگيري صورت گرفته و ايرانيان با بهره جستن از تمامي‌ توانايي‌هاي خود، ده‌ها كيلومتر قنات حفر كرده اند. آنها در كنار ساخت قنات‌ها و سدها، به ذخيره سازي آب‌هاي فراوان زمستاني براي به مصرف رساندن آنها در فصل‌هاي گرم سال نيز توجه داشته اند و براي تحقق اين مساله، «آب‌انبار» را بنيان گذاشته اند.

دلايل وجودي آب‌انبار

دلايل جمع‌آوري و نگه‌داري آب در آب‌انبارها را مي‌توان به صورت زير دسته بندي كرد:

الف) تبخير شدن آب در اثر تماس مستقيم با گرماي خورشيد و جريان هوا

ب ) فاسد شدن آب در هواي آزاد

ج) گرم شدن آب به علت تابش نور خورشيد

راههاي كارواني و كاروانسراهاي شاه عباسي

شاهراه ارتباطي مركز با جنوب و جنوب شرقي ايران پس از عبور از قم به وسيله دو راه كاروان رو عمومي از كاشان مي گذشت : يكي راه كوير معروف به راه پايين كه خط سير آن از كناره هاي شنزار كوير مركزي مي گذشت، و چون نرم و هموار بود قطارهاي شتر كه مهترين وسيله حمل و نقل كالاهاي بازرگاني بودند و همچنين چهارپاداراني كه غالبا در مزارع آن حدود علاقه اي داشتند اين راه را ترجيح مي دادند، و اين همان راهي است كه تاورنيه ي فرانسوي اختيار كرده است.

ولي شاردن كه بعد از تاورنيه از اين راه مسافرت كرده مي گويد:

« آب شيرين داراي شش كاروانسرا و آب انبارهايي چند مي باشد. در اغلب مزارع كويري كه در

مسير اين جاده واقع شده بود كاروانسراهاي متعدد با همه گونه وسايل آسايش كاروانيان آماده

و فراهم بود. مانند رباط تاريخي معين الدوله ابونصر مختص الملوك كاشي( مقتول به سال

521 هجري) وزير سلطان سنجر سلجوقي در احمد آباد كوير»

دومين شاهراه قم و كاشان به طول 18 فرسنگ از گردنه ي شوراب و قسمتي از دامنه هاي كوه رود مي گذشت . در فواصل اين راه بعد از كاروانسراي پاسنگان سه كاروانسراي معتبر شاه عباسي ديگر هم در مزارع شوراب و سن سن و قريه نصر آباد احداث شده بود كه به واسطه ي استحكام بنيان آن تاكنون سالم و برجا مانده است. در حالي كه مدت 50 سال اخير كه مورد استفاده قوافل نبوده هيچگونه سرپرستي و مرمتي از آنها نشده است. يكي از مسافرين اين راه در آغاز قرن حاضر مي نويسد:

چون منزل امروز ما بيش از شش فرسنگ نبود به كاروانسراي سن سن رسيديم و به محض اينكه آن كاروانسراي زيبا و محكم و وسيع را ديديم فهميديم كه از آثار صفوي است. به عقيده ي چهارپاداران در تاريخ ايران فقط دو دوره ي مقرون به سعادت بوده كه يكي دوره ي فريدون و ديگري دوره ي شاه عباس مي باشد و كاروانيان تمام ابنيه و آثار صفوي را از شاه عباس مي دانند…

جهانگرد ديگري در اواخر قرن گذشته راجع به اين جاده و كاروانسراهاي آن مي نويسد:

جاده تهران به كاشان يكي از شاهراهاي عمده ايران است و متصل ، كاروان در آن رفت و آمد مي كند و در تمام مسير خود از دهكده هاي كوچك فقيرانه اي مي گذرد ولي مسافرين آن مانند ايابت آذربايجان نمي توانند در منزل دهقانان فرود آيند و مجبورند در كارونسرايي منزل كنند . از زمانهاي بسيار قديم تاريخي اين نوع كاروانسراها در طول راهها وجود داشته است…

و همو درباره ي كاروانسراي نصر آباد كاشان مي گويد:

كاروانسراي نصراباد از بناهاي بسيار خوب و محوطه ي ان وسيع و به شكل چهارضلعي منظم است. در اطراف حياط اتاقهايي وجود دارد و در عقب آنها طويله هايي متعدد ساخته شده است. در زير اطاقها زيرزمين هايي است كه مسافرين مي توانند در روزهاي گرم تابستان در آنها به سر برند و در وسط حياط سكوي وسيعي است كه آن را تخت گويند و دو متر از زمين ارتفاع دارد و اطراف ان خندقي است پر از آب تا حشرات نتوانند از آن عبور كرده به بالاي تخت بيايند. مسافرين با نردباني بالاي تخت مي روند و نردبان را بالا مي كشند و شب را در آنجا به سر مي برند . اين احتياطات براي اين است كه در نواحي كاشان و در خود شهر ، عقرب فراوان مي باشد و زهرش كشنده است.

 

[ATENA_A]

روستاهاي قاسم آباد و يزدلان از روستاهاي شهرستان آران و بيدگل هستند که در نزديکي شهر ابوزيد اباد قرار گرفته اند.

سابقه تاريخي و علل پيدايش :

از علل اصلي پيدايش روستا مي توان به موارد زيراشاره نمود:

· در گذشته قنات بوده که اکنون خشک شده اند.

· چاههاي عميق

وجه تسميه

قاسم اباد:

شخصي به نام قاسم اين مکان را بنا نهاده است.

يزدلان:

گفته مي شود ابادي هاي اين جا تا يزد ،با هم در ارتباط بوده اند و خروس از پشت بام اين مکان تا يزد مي رفته است. ( ارتباط منازل مسکوني اين منطقه تا يزد.)

عوارض طبيعي

تنها عارضه اطراف روستا کوير و تپه هاي ماسه اي مي باشد.

مردم شناسی

زبان،گويش

کشور ايران يک زبان عام و مشترک دارد که فارسي خوانده مي شود و آن زبان رسمي و ادبي است که همه مردمان اين سرزمين خاصه آنان که خواندن و نوشتن را مي دانند با آن آشنا هستند و آنرا به کار مي برند اما در عرض زبان فارسي چندين زبان محلي نيز وجود دارد که از آن جمله مي توان به کردي، بلوچي ، لري و … اشاره نمود.

اين لهجه ها بر خلاف زبان فارسي در کشور رواج عام ندارد يعني هر يک در ناحيه محدودي از ايران متداول هستند گذشته از اين بيشتر آنها زبان گفتار است يعني نوشته نمي شود و ادبيات کلي ندارد ، بعضي از اين لهجه ها هريک در زماني داراي آثار ادبي بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسي دري اين لهجه ها تنزل پيدا کرده و ديگر در نوشتن به کار نرفته اند.

تعداد اين لهجه ها به حدي است که تقريباً بايد آنها را به تعداد روستاهاي موجود در مرکز ايران دانست.

تعدادي از لغات رايج در بين اهالي:

اب: او

حياط خانه:کيه

محل نگهداري طيور: کرگه دون

صبح: صبا

روسري: چارقد

فانوس: چرابادي

بشقاب: دوري

منزل: کيه

شب: شو

فردا: هيا

ديوار: کَل

پدر: پوِ

محل بستن اب با گل: وار

عصر: ديرگا

ابگوشت: اوگوشت

گاوداري: گوداري

عمو: عُمو

کليد :کل

مغازه: دکن

کفش: کوش

دين و مذهب

به طور کلي اکنون دين ساکنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشيع ( دوازده امامي ) است.

اساساً اسلام و شيعه گري در اين روستا به تبعيت از ساختار کلي و عمق فرهنگي – اقتصادي منطقه است و از اقبال و توجه خوبي برخوردار مي باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده هاي معتبر و رسوم و سنن متعدد و پايدار مذهبي در بين ساکنان حتي در وضعيت کنوني مويد اين مطلب است.

جمعيت

جمعيت مهمترين عنصر اساسي و متمايز کننده مکان ها و تشکيلات فضايي آنهاست،در واقع ميتوان گفت جمعيت شخصيت و هويت هر ناحيه، سرزمين،شهر و روستا مي باشد و دستيابي به ويژگيهاي يک جمعيت چون تعداد،تراکم،توزيع جغرافيايي،ساختارسني و جنسي ، تحول مکاني و ترکيب و تحولات آن، در زمينه هاي اقتصادي و اجتماعي از اهميت ويژه اي برخوردار است.

سياستگزاران و برنامه ريزان اقتصادي و اجتماعي ناگزير از توجه به روابط متقابل موجود ميان متغيرهايي هستند که نه تنها در تحول اقتصادي و اجتماعي موثرند بلکه سازه هاي بنيادي در توسعه اقتصادي و اجتماعي نيز محسوب مي شوند که شايد مهمترين اين متغيرها در برنامه ريزي ،جمعيت و دگرگونيهاي آن مي باشد.

با توجه به مطالب فوق به بررسي جمعيت در روستاي مذكور مي پردازيم.

جمعيت کل: 852 نفر

تعداد خانوار: 213

تعداد زن: 402 نفر

تعداد مرد: 450 نفر

جمعيت متوسط هر خانوار: 4 نفر

صنايع دستي

يکي از مکانيسمهاي اقتصاد روستائيان ايران صنايع دستي است که بعنوان توليدي مکمل و جدا نشدني در زندگي آنها رشد نموده است.

صنايع دستي روستائيان نياز به سرمايه گذ اري کلان و موسسات بزرگ نداشته واغلب مواد اوليه آن از محل زندگيشان تامين مي شود و نهايتا” و با اندک آموزش ميتوان به توليد آن اقدام نمود.

وجود صنايع دستي در بين روستائيان از يکسو براي برآورد بخشي از نيازهاي داخلي و ازسوي ديگر براي عرضه توليدات به بازار جهت رفع ساير نيازمنديهاي خانوار، نشان دهنده اهميت و جايگاه صنايع دستي در بين روستائيان مي باشد.

با توجه به مطالب فوق در مي يابيم که صنايع دستي هر روستا(هر منطقه)بطور مستقل نشأت گرفته از شرايط جغرافيايي و آداب و رسوم آنها مي باشد بنابراين لازمه هر تغيير و تحولي در کم و کيف صنايع دستي ، انطباق اين صنعت با شرايط اجتماعي، اقتصادي آن مي باشد.

در حال حاضر قالي بافي در اين روستاها رايج است.

قالي بافي از جمله صنايعي است كه در اكثر روستاها به عنوان يكي از مهمترين صنايع دستي وجود دارد و يكي از صنايع مهم درآمد خانوارهاي روستايي در كنار مشاغل ديگر محسوب مي گردد، به طوريكه زنان و دختران خانه دار از سنين نوجواني در اين حرفه مشغول مي شوند.

قالي بافي

قالي يک لفظ ترکي است که از سده هفتم هجري در زبان فارسي متداول شده و پيش از آن لفظ فرش و بساط متداول بوده است. قدمت هنر قالي بافي از تاريخ ديگر هنرها کمتر نيست ولي از آنجايي که پشم خلل پذير است و در رطوبت و خاک مي پوسد کمتر اثري از قاليهاي دوران گذشته بجاي مانده است.

« کهن ترين نمونه قالي گره بافته پرزدار قاليچه مشهور به (پازيريک) است از عهد هخامنشي- سکايي ، که در سال 1948 ميلادي به اهتمام ( رودنکو) باستان شناس شوروي، از گورهاي قوم ايراني تبار سکايي در منطقه پازيريک در جنوب جبال آلتايي کشف شد. اين فرش باستاني که از برکت يخبندان سيبري دو هزار و سيصد – چهارصد سال به سلامت برقرار مانده بود اکنون در موزه ( آرميتاژ) لنينگراد در محفظه مخصوص محفوظ است.

دار قالي بافي

دار قالي بافي به اشکال و انواع مختلف ساخته شده و فرش روي آن بافته مي شود و عمدتا” بر دو نوع : دار افقي ، دار عمودي و به طور کلي دستگاهاي عمودي را به چهار نوع مي توان تقسيم کرد که عبارتند از

· دستگاه ثابت

· دستگاه فندک دار

· دستگاه تبريزي

· دستگاه گردان

جاجيم بافي و گليم بافي از صنايعي است که در گذشته در اين روستا رواج داشته است.

جاجيم بافي

جاجيم بافي يکي از صنايع دستي ايراني و رايج در بعضي استانها است که از ديرباز بين خانواده‌هاي روستايي و عشاير رواج داشته‌است. جاجيم به عنوان زير انداز استفاده مي شود وهمچنين هنگام کوچ عشاير براي بسته بندي و جابجايي اسباب و لوازم و گاهي به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار مي‌گيرد. حتي در بين برخي از خانواده‌هاي روستاي جاجيم را به عنوان چشم روشني و جهيزيه نوعروسان هديه مي‌دهند و به عنوان يادگاري ارزنده سال‌ها در خانوارها باقي مي‌ماند.

مواد اوليه جاجيم پشم است و بافت آن شبيه گليم است با اين تفاوت که جاجيم در چهار تخته بافته مي‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته مي‌شود. در منطقه اورامان و ثلاث باباجاني زنان جاجيم‌هايي را با نقوش متنوع و جنس مرغوب مي‌بافند که در نوع خود کم نظير مي‌باشد

گليم بافي

اختلاف شرايط اقليمي در مناطق مختلف ايران ( كوهستان، دشت و دمن، كوير) عامل تأثيرات و تغييرات در شرايط زندگي است. اين تغييرات به نوبه خود تأثير فراوان در همه مسائل، آداب و رسوم، سنن و هنرهاي دستي كه بافت گليم نيز يكي از آنهاست، دارد. بهتر بگوييم يكي از عوامل تنوع و گوناگوني بافتهاي ايران همين است كه اشاره شد. تفاوت فاحش بافت هاي ايران هر كدام بيانگر خصوصيات بافندگان ومحيط بافت است كه كاملا از هم متمايز و قابل تشخيص هستند.

با تكنيك بافت گليم، وسايل مختلف تهيه مي شود. رختخواب پيچ (چادر شب)، خورجين و سجاده نمونه هايي از آنهاست .

گليم را مي توان از دو جهت بررسي كرد: يكي از نظر بافت و ديگري از نظر نقش. بافت گليم در ايران چندان اختلاف ندارد و در بيشتر نقاط ساده بافته مي شود. در منطقه اي مثل دشت مغان كه شاهسونها زندگي مي كنند گليم را به طريق ” سوماك ” مي بافند.

نقوش گليم به دليل تكنيك خاص بافت، بيشتر به صورت اشكال هندسي است، با وجود اين محدوديت، آن چنان تنوع و قدرت هنري وسيعي دارد كه حتي در كتب هنري بين المللي ديده شده كه دست بافته روستايي ايراني (كسي كه تحصيلي در زمينه فرم و رنگ ندارد) در مقايسه با كار هنري يك هنرمند كسي كه تحصيل و تجربه در زمينه هنر دارد . داراي ارزش هنري بيشتري است.

نكته جالب توجه اين است كه، به دليل امكانات و تسهيلات ارتباطي كه به مرور زمان بين روستاها و شهرها ايجاد شده است، بافندگان، امكان برخورد و آشنايي با دست بافتهاي يكديگر را نيز پيدا كرده اند. اين موضوع باعث مي شود كه هنگام بافت، نقوشي از مناطقي كه گذر كرده اند به ذهنشان مانده باشد و يا شبيه آن نقوش را در گليم خود بياورند. براي مثال ديده شده است كه نقش هايي مشابه، هم در بافتهاي آذربايجان و هم در كردستان و يا جاهاي ديگر نزديك به اين نقاط بافته شده است.

آثار تاریخی

· قلعه کرشاهي بيرون قاسم اباد

از آنجا كه در روزگاران گذشته هر از چندين سال يكبار در گوشه و كنار كشور ما دگرگونيهايي رخ مي داد و يا بيگانگان بر گوشه اي از ايران چيرگي پيدا مي كردند و برخي از شهرها وروستاها ويران مي شد، مردمي كه از آنجا آواره مي شدند به جاهاي ديگر رفته و دژهايي ساخته و در بيرون آن به خانه سازي مي پرداختند و سرانجام اگر آرامش به كشور باز مي گشت از دژ بيرون آمده و در بيرون آن به خانه سازي مي پرداختند. از اينگونه دژها كم و بيش در گوشه و كنار اکثر روستاها وجود داشته و هنوز هم بسياري از آنها پابرجاست. اين دژها بيشتر به گونه چهار گوش و مستطيل مانند ساخته مي شود و در پيرامون آنها برجهايي براي ديده باني و تيراندازي به سوي دشمن وجود داشت و از همان برجها اگرجنگ افزار وجود نداشت و يااندك بود ديگهاي آب جوش و قيرهاي داغ بر سر دشمن مي ريختند تا يا دشمن خسته شده و از گشودن دژ نااميد شود و يا او را در پشت ديوارها نگه داشته تا نيروهاي كمكي از جاهاي ديگر به ياري آنها بشتابند.

معماري و مصالح ساختماني:

با توجه به تقسيم بندي قلعه هاي ايران به دو نوع جلگه اي و کوهستاني،مصالح ساختماني آنها نيز متفاوت است.
طرح اصلي قلعه هاي جلگه اي مربع و يا مربع مستطيل است که در چهار گوشه آن برج هاي مدور براي دفاع ساخته شده اند،مصالح اين قلعه ها خشت و گل است و به ندرت از آجر و گچ استفاده شده است.
بارو (ديوار ضخيم) اين قلعه ها چينه (ديوارهاي گلي که آن را بند بند مي سازند) است يا با خشت هاي قطور ساخته شده است،براي استحکام آن قطر و ضخامت بعضي از بارو ها به چهار متر هم مي رسيد.
اطراف بعضي از اين قلعه ها خندق حفر مي کردن و براي رسيدن به قلعه از پل هاي متحرک بهره مي گرفتند.
بعضي از اين قلعه ها به دليل امنيت آن ها محل سکونت کشاورزان و روستاييان شد که با گذراندن خياباني معمولا شمالي و جنوبي و تامين آب آشاميدني خانه هاي روستايي در دو طرف خيابان ساخته مي شد.

قلعه کرشاهي قاسم اباد نيز يکي از اينگونه قلعه هاست. اين قلعه که روزگاري مأمن روستائيان بوده در حال حاضر به دست فراموشي سپرده شده است.

· آب انبار زيارت

خانه تاريخی بتول آسيه
خانه تاريخی آقای تقوايی
خانه تاريخی جهان
خانه تاريخی آقای حسين يزدلی

· خانه تاريخی آقای ابراهيم زاده

 

[ATENA_A]

وستاي علي آباد يكي از روستاهاي شهرستان آران و بيدگل مي باشد كه در موقعيت جغرافيايي با عرض 34 درجه و 6دقيقه و طول 51 درجه و 23 دقيقه و ارتفاع 890متر از سطح آبهاي آزاد قرارگرفته است.

مردم شناسی

زبان،گويش

کشور ايران يک زبان عام و مشترک دارد که فارسي خوانده مي شود و آن زبان رسمي و ادبي است که همه مردمان اين سرزمين خاصه آنان که خواندن و نوشتن را مي دانند با آن آشنا هستند و آنرا به کار مي برند اما در عرض زبان فارسي چندين زبان محلي نيز وجود دارد که از آن جمله مي توان به کردي، بلوچي ، لري و … اشاره نمود.

اين لهجه ها بر خلاف زبان فارسي در کشور رواج عام ندارد يعني هر يک در ناحيه محدودي از ايران متداول هستند گذشته از اين بيشتر آنها زبان گفتار است يعني نوشته نمي شود و ادبيات کلي ندارد ، بعضي از اين لهجه ها هريک در زماني داراي آثار ادبي بوده اما بعدها در مقابل رواج فارسي دري اين لهجه ها تنزل پيدا کرده و ديگر در نوشتن به کار نرفته اند.

تعداد اين لهجه ها به حدي است که تقريباً بايد آنها را به تعداد روستاهاي موجود در مرکز ايران دانست.

دين و مذهب

به طور کلي اکنون دين ساکنان روستا اسلام ، و مذهبشان تشيع ( دوازده امامي ) است.

اساساً اسلام و شيعه گري در اين روستا به تبعيت از ساختار کلي و عمق فرهنگي – اقتصادي منطقه است و از اقبال و توجه خوبي برخوردار مي باشد. وجود مساجد متعدد ، امامزاده هاي معتبر و رسوم و سنن متعدد و پايدار مذهبي در بين ساکنان حتي در وضعيت کنوني مويد اين مطلب است.

جمعيت

جمعيت مهمترين عنصر اساسي و متمايز کننده مکان ها و تشکيلات فضايي آنهاست،در واقع ميتوان گفت جمعيت شخصيت و هويت هر ناحيه، سرزمين،شهر و روستا مي باشد و دستيابي به ويژگيهاي يک جمعيت چون تعداد،تراکم،توزيع جغرافيايي،ساختارسني و جنسي ، تحول مکاني و ترکيب و تحولات آن، در زمينه هاي اقتصادي و اجتماعي از اهميت ويژه اي برخوردار است.

سياستگزاران و برنامه ريزان اقتصادي و اجتماعي ناگزير از توجه به روابط متقابل موجود ميان متغيرهايي هستند که نه تنها در تحول اقتصادي و اجتماعي موثرند بلکه سازه هاي بنيادي در توسعه اقتصادي و اجتماعي نيز محسوب مي شوند که شايد مهمترين اين متغيرها در برنامه ريزي ،جمعيت و دگرگونيهاي آن مي باشد.

با توجه به مطالب فوق به بررسي جمعيت در روستاي مذكور مي پردازيم.

جمعيت کل: 1196 نفر

تعداد خانوار: 320

تعداد زن: 597 نفر

تعداد مرد: 599 نفر

جمعيت متوسط هر خانوار: 3.7. نفر

صنايع دستي

يکي از مکانيسمهاي اقتصاد روستائيان ايران صنايع دستي است که بعنوان توليدي مکمل و جدا نشدني در زندگي آنها رشد نموده است.

صنايع دستي روستائيان نياز به سرمايه گذ اري کلان و موسسات بزرگ نداشته واغلب مواد اوليه آن از محل زندگيشان تامين مي شود و نهايتا” و با اندک آموزش ميتوان به توليد آن اقدام نمود.

وجود صنايع دستي در بين روستائيان از يکسو براي برآورد بخشي از نيازهاي داخلي و ازسوي ديگر براي عرضه توليدات به بازار جهت رفع ساير نيازمنديهاي خانوار، نشان دهنده اهميت و جايگاه صنايع دستي در بين روستائيان مي باشد.

با توجه به مطالب فوق در مي يابيم که صنايع دستي هر روستا(هر منطقه)بطور مستقل نشأت گرفته از شرايط جغرافيايي و آداب و رسوم آنها مي باشد بنابراين لازمه هر تغيير و تحولي در کم و کيف صنايع دستي ، انطباق اين صنعت با شرايط اجتماعي، اقتصادي آن مي باشد.

قالي بافي

قالي بافي از جمله صنايعي است كه در اكثر روستاها به عنوان يكي از مهمترين صنايع دستي وجود دارد و يكي از منابع مهم درآمد خانوارهاي روستايي در كنار مشاغل ديگر محسوب مي گردد، به طوريكه زنان و دختران خانه دار از سنين نوجواني به اين حرفه مشغول مي شوند.

بر همين اساس در روستاي علي آباد تقريباً 214 نفر به كار قالي بافي مشغول مي باشند.

تاريخچه قالي بافي در ايران در آغاز در ميان قبايل چادر نشيني پديدار گشت که عمده کارشان گله داري بوده است. اينان پوست گوسفند را بجاي زيرانداز چادر و همچنين بصورت پوستين براي پوشش تن خويش بکار مي بردند و بتدريج به شستن پشم و بافتن آن پرداختند و مهارت و تنوعي در کار بدست آوردند تا اينکه سرانجام قالي را اختراع کردند . بدين سال قاليچه پشمي که زيراندازي کوچک با رنگ آميزي دل انگيز بود جايگزين پوست شد بافتن قاليچه طي نسلها در ميان چادرنشينان رو به گسترش و تکامل نهاد تا اينکه گروههاي مختلف عشاير در روستاها و سپس شهرها مستقر گشتند و در خانه هاي وسيع تري جاي رفتند در اين شرايط نياز به قاليهاي بزرگتر احساس گرديد .قاليچه هاي روستايي ظاهراً ساده تر و خشن تر از قاليچه هاي شهري است که در روستاهاي بزرگ ، نزديک به مراکز بافندگي شهرها بافته مي شود .

« کهن ترين نمونه قالي گره بافته پرزدار قاليچه مشهور به (پازيريک) است از عهد هخامنشي- سکايي ، که در سال 1948 ميلادي به اهتمام ( رودنکو) باستان شناس شوروي، از گورهاي قوم ايراني تبار سکايي در منطقه پازيريک در جنوب جبال آلتايي کشف شد. اين فرش باستاني که از برکت يخبندان سيبري دو هزار و سيصد – چهارصد سال به سلامت برقرار مانده بود اکنون در موزه ( ارميتاژ) لنينگراد در محفظه مخصوص محفوظ است.

اجزا دار

• چوب کوجي

• گاوه (گوه . وره)

• هاف (هافه )

• تخته ( نيمکت )

صنايع دستي روستا به غير از قالي بافي: 5 نفر

آثار باستاني و ميراث فرهنگي

مسجد جامع محمد اباد

سقف بلند و بناي مرتفع رواق اصلي اين بنا با معماري و تزئينات دوره ايلخاني شكوه و زيبايي خاصي به اين مسجد بخشيده است. در سازه اين بنا اثار و شواهدي وجود دارد كه قدمت انرا به دورانهاي قديمي تر و احتمالاً دوره ساساني مربوط مي سازد.

آن اندازه که ازتاريخ بدست مي آيد، اين است که همه مذاهب الهي وآسماني وبسياري از مکتب هاي بشري که تکيه گاه اجتماعي داشته اند، انتخاب وتعيين مکاني را به عنوان يک پايگاه خاص جهت انجام برنامه هاومراسم مخصوص خود لازم مي دانسته و وجود آن را براي پيروان خود يک امرمسلم وضروري تلقي مي کرده وجزء اولين برنامه هاي خود مي دانسته اندودرصورت نداشتن چنين پايگاهي خودراضعيف وبي تکيه گاه وشکست خورده وپيروان خودرا بدون تکيه گاه وپراکنده مي پنداشتند وبراين اساس مي بينيم حتي بت پرستان نيزپايگاهي براي خود انتخاب کرده وبت هاي خودرا درآن محل خاص جمع مي کردند و براي انجام مراسم خاص خود ( پرستش ، نذر، دعا ، مديحه سرايي و خواندن اشعار ) به آنجا مي رفتند.

6 رشته قنات خشك شده در روستا

ايرانيان باستان در چندين هزار سال قبل دست به ابتکار جديدي زده که آن را قنات يا کهريز نام گذارده‌اند. با اين اختراع که در نوع خود در جهان تاکنون بي‌نظير است، مي‌توان مقدار قابل توجهي از آبهاي زيرزميني را جمع آوري کرد و به سطح زمين رساند، که همانند چشمه‌هاي طبيعي ، آب آن در تمام طول سال بدون هيچ کمکي از درون زمين به سطح آن جاري گردد.

قنات که توسط مقنيان ايراني اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسياري لازم قناتهاي ايران ، از پنج يا شش هزار سال متجاوز است و عمري برابر با تاريخ کهن ايران دارد. با وجود اين که چندبن هزار سال از اختراع آن مي‌گذرد، مع هذا هنوز هم اين روش استفاده از آب ، در قسمت مهمي از روستاها و مناطق مسکوني و کشاورزي و دامداري کشور معمول و متداول است و حتي يکي از ارکان اصلي کشت و زرع در نواحي خشک را تشکيل مي‌دهد. اين اختراع که امروزه شهرت جهاني پيدا کرده ، بعدها از ايران به بسياري از کشورهاي جهان انتقال يافته و مورد استفاده مردم در ديگر نقاط دنيا قرار گرفته است.

آب انبار علي اباد:

در روزگاران پيش كه پيوسته كاروانيان شتر در رفت و آمد بودند، افزون بر ساخت كاروانسراهاي روستايي و ميان راهي ، كساني پيدا مي شدند كه براي سيراب نمودن مردم از آب گوارا بر سر راههاي كويري در برخي جاها آب انبارهايي مي ساختند كه اين يكي از كارهاي نيك ايرانيان است. اين آب انبارها در رهگذر سيلابهاي زمستاني در كنار راهها ساخته مي شد و ساختمان آن همانند گنبد مسجدها بوده است. در زير گنبد استخري به گودي سه متر از سنگ و ساروج ساخته شده بود تا بتواند آب را در خود تا زمان دراز نگهدارد. در تابستانها كاروانيان از آب انبارها آب نوشيده و به راه خود ادامه مي دادند.

قلعه اربـاب علي اباد:

قلعه ها در روستاها بيشتر به گونه چهار گوش و مستطيل مانند ساخته شده اند و در پيرامون آنها برجهايي براي ديده باني و تيراندازي به سوي دشمن وجود داشت و از همان برجها اگرجنگ افزار وجود نداشت و يااندك بود ديگهاي آب جوش و قيرهاي داغ بر سر دشمن مي ريختند تا يا دشمن خسته شده و از گشودن دژ نااميد شود و يا او را در پشت ديوارها نگه داشته تا نيروهاي كمكي از جاهاي ديگر به ياري آنها بشتابند.

قلعه علي اباد نيز يکي از اينگونه قلعه هاست. اين قلعه که روزگاري مأمن روستائيان بوده در حال حاضر به دست فراموشي سپرده شده است.

باغ و كوشك تاريخي علي اباد كوير:

از باغهاي تاريخي است كه عمارتي كوشك مانند با انواع تزئينات معماري و قطاربندي و رسمي بندي با درب و پنجره هاي چوبي با طرح سنتي و شيشه هاي رنگي در ان بنا گرديده است و در مجموع ، جاذبه اي ديدني و زيبا بوجود اورده است. سلاطين و حكام سلسله قاجاريه هنگام مسافرت به كاشان و اصفهان ، در مسير راه يكشب نيز در اين باغ اقامت و بيتوته مي كرده اند.در مجاورت ان نيز مجموعه اي قديمي شامل آب انبار ساباط و چند خانه قديمي ارزشمند وجود دارد.

از اثار دیگر میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• خانه امارت علي آباد

• خانه اربـاب امين علي آباد

• سنگ قبر قديمي در قبرستان