درباره سرطان بیشتر بدانید!

[شکوفه حسابی]

سرطان چیست؟

سرطان مجموعه‌ای از چندین بیماری مرتبط است. تمام انواع سرطان‌ها در سلول‌ها ـ واحدهای تشکیل‌دهندۀ بافت‌هاـ آغاز می‌شوند. سرطانی که در اندام‌ها و بافت‌های توپر ایجاد می‌شود، تومور توپر نام دارد. سرطانی که در سلول‌های خونی آغاز می‌شود لوکمی، میلوم مولتیپل یا لنفوم نام دارد. به‌طور طبیعی، با توجه به نیاز بدن، سلول‌ها برای تشکیل دادن سلول‌های جدید رشد کرده و تقسیم می‌شوند. هنگامی‌که سلول‌ها پیر شده و می‌میرند، سلول‌های جدید جایگزین آنها می‌شوند. گاهی این فرایند منظم دچار اختلال می‌شود. سلول‌های جدید هنگامی تولید می‌شوند که بدن به آنها نیازی ندارد، و سلول‌های پیر در زمانی‌که باید، از بین نمی‌روند. این سلول‌های اضافه توده‌ای بافتی را تشکیل می‌دهند که به آن غده یا تومور می‌گویند. تومورها می‌توانند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند. تومورهای خوش‌خیم به دیگر بخش‌های بدن سرایت نمی‌کنند، و به‌ندرت موجب خطرات جدی می‌شوند. تومورهای بدخیم می‌توانند به دیگر بخش‌های بدن سرایت کنند (متاستاز) و خطراتی جدی ایجاد کنند.


سرطان اولیه چیست؟

سرطان می‌تواند در هر یک از اندام یا بافت‌های بدن آغاز شود. به تومور اصلی، سرطان اولیه یا تومور اولیه می‌گویند. معمولاً این تومور را با توجه به آن بخش از بدن یا نوع سلول‌هایی که سرطان در آنها آغاز شده است، نام‌گذاری می‌کنند.


متاستاز چیست و چگونه روی می‌دهد؟

متاستاز به‌معنای سرایت سرطان است. سلول‌های سرطانی گاهي از تومور اولیه جدا شده و وارد جریان خون یا سیستم لنفاوی (سیستمی که مولد، ذخیره‌کننده و حامل سلول‌هایی است که با عفونت‌ها مبارزه می‌کنند) مي‌شوند. سلول‌های سرطانی به این شکل به دیگر بخش‌های بدن سرایت می‌کنند. در صورتی‌که سلول‌های سرطانی به بخش دیگری از بدن سرایت کنند و در آنجا توموری جدید ایجاد کنند، به این تومور جدید، تومور متاستاتیک می‌گویند. منشأ سلول‌های موجود در تومور متاستاتیک، تومور اصلی است. این بدان معناست که برای مثال، اگر سرطان پستان به ریه‌ها سرایت کند، تومور متاستاتیک در ریه، متشکل از سلول‌های سرطانی پستان است (و نه سلول‌های ریه). در این مورد، نام بیماری موجود در ریه‌ها سرطان پستان متاستاتیک است (و نه سرطان ریه). ظاهر سلول‌های سرطان پستان متاستاتیک در زیر میکروسکوپ، روی ‌هم‌ رفته شبیه به سلول‌های سرطانی موجود در پستان است.


آیا ضدعرق‌ها و دئودورانت‌ها موجب بروز سرطان پستان می‌شوند؟

برخی مقاله‌ها در روزنامه‌ها و اینترنت هشدار داده‌اند که ضدعرق‌های زیر بغـ*ـل (موادی که عرق زیربغل را کاهش می‌دهند) یا دئودورانت‌ها (موادی که بوی ناخوشایند را از بین می‌برند) موجب ابتلا به سرطان پستان می‌شوند . گزارش‌ها نشان داده‌اند که این تولیدات حاوی مواد مضری است که از طریق پوست جذب مي‌شوند یا از شکاف‌های ایجاد شده بر اثر اصلاح، ‌وارد بدن می‌شوند. بعضی دانشمندان نیز بیان کرده‌اند که محتویات خاصی در ضدعرق‌های زیربغل و دئودورانت‌ها احتمال دارد با سرطان مرتبط باشد، زیرا از آنها در ناحیه‌ای نزدیک پستان استفاده می‌کنند. به هر‌حال، پژوهشگران هنوز هیچ‌ دليل قطعی، مبنی بر ارتباط استفاده از ضد عرق‌های زیربغل یا دئودورانت‌ها با ابتلا بعدی به سرطان پستان، به‌دست نياورده‌اند. ادارۀ غذا و دارو (FDA) که قوانین مربوط به غذا، مواد آرایشی بهداشتی، دارو و خدمات دارویی را تنظیم می‌کند، به‌ هیچ‌ دليل یا یافتۀ تحقیقی مبنی بر تأثیر محتویات ضدعرق‌های زیربغل یا دئودورانت‌های بر ابتلا به سرطان، دست نیافته‌ است.


داروهای ضدبارداری خوراکی چه تأثیری بر خطر سرطان پستان دارند؟

قرص‌های خوراکی ضدبارداری (OCها) را اولین بار در اوایل دهة شصت میلادی در دسترس زنان گذاشتند. درجة اطمینان، تأثیرگذاری و قابلیت بازگشت به حالت اولیة کارکرد قرص‌های ضدبارداری (عموماً تحت عنوان «قرص» آنها را می‌شناسند) این قرص‌ها تبدیل به محبوب‌ترین وسيلة جلوگیری از بارداری شده است. اگرچه، نگرانی‌هایی هم در مورد نقشی که هورمون‌های موجود در قرص‌های ضدبارداری در برخی سرطان‌‌ها بازی ‌مي‌کنند و چگونگی تأثیر قرص‌های هورمونی در شکل‌گیری آنها، ایجاد شده است. از وقتی ‌که قرص‌های ضدبارداری وارد بازار شدند به‌قدر كفايت زمان گذشته است كه بتوان وضعيت تعداد زیادی از زنانی که سالیان دراز از این قرص‌ها استفاده می‌کرده‌اند بررسي كرد. استروژن، بر رشد و تکامل رحم در سن بلوغ، ضخامت آندومتر (غشاء داخلی رحم) در نیمة نخست چرخة قاعدگی و بافت پستان در سرتاسر عمر، و بیش از همه در فاصلة بلوغ تا یائسگی، اثر مي‌گذارد. پروژسترون، که در نیمة آخر چرخة قاعدگی تولید می‌شود، غشاء داخلی رحم را برای پذیرش تخمک آماده می‌کند. اگر تخمك بارور شود، ترشح پروژسترون ادامه مي‌يابد، از آزادسازی تخمک‌های بیش‌تر از تخمدان‌ها جلوگیری می‌کند. از اين‌ رو، به پروژسترون هورمون «حامی حاملگی» مي‌گويند و دانشمندان باور دارند که این هورمون اثرات جلوگیرندة باارزشی دارد. به پروژسترون دست‌ساز مورد استفاده در قرص‌های ضد بارداری، پروژستین مي‌گويند. از آنجايی ‌که تحقیقات پزشکی مؤید این امر است که سرطان‌ها برای شکل‌گیری و رشد نیاز به هورمون‌های جنـ*ـسی طبیعی دارند، دانشمندان مشغول بررسی رابطة احتمالی استفاده از قرص‌های ضدبارداری و خطر سرطان هستند. محققان توجه زیادی به مصرف‌کنندگان قرص‌های ضدبارداری در 40 سال گذشته معطوف کرده‌اند. این دقت باعث جمع‌آوری گنجينه‌اي از اطلاعات و داده‌ها در مورد استفاده از قرص‌های ضدبارداری و شکل‌گیری برخی از سرطان‌ها شده است، اگرچه نتایج این مطالعات همیشه همخوانی نداشته‌اند. خطر سرطان ديواره داخلی رحم و تخمدان‌ها با مصرف قرص ضدبارداری کاهش می یابد، در حالي‌كه خطر سرطان پستان و دهانة رحم افزایش پیدا می‌کند.

 

[شکوفه حسابی]

یا مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی با ابتلا به سرطان رابـ ـطه دارد؟

حساسیت نسبت به ارتباط میان شیرین‌کننده‌های مصنوعی و سرطان هنگامی به‌وجود آمد که بررسی‌های اولیه نشان مي‌داد که ترکیب سیکلامات و ساخارین موجب بروز سرطان مثانه در حیوانات آزمایشگاهی مي‌شود. در حالي‌كه، نتایج بررسی‌های ویژۀ تعیین سرطان‌زایی (بررسی‌هایی که در آن سرطان‌زا بودن یا نبودن یک ماده مشخص می‌شود) بر روی این شیرین‌کننده‌ها و دیگر شیرین‌کننده‌های مجاز، دلیل قاطعی مبنی بر وجود رابـ ـطه‌ای میان مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی و ابتلا به سرطان در انسان‌ها را نشان نمی‌دهد


نشانگرهای تومور چیستند؟

نشانگرهای تومور موادی هستند که سلول‌های توموری یا سایر سلول‌های بدن، در پاسخ به سرطان یا شرایط خاص خوش‌خیم (غیرسرطانی)، تولید کرده‌اند. این مواد را می‌توان در خون، در ادرار، در بافت توموری یا در سایر بافت‌ها یافت. نشانگرهای تومور متفاوتی در انواع مختلف سرطان یافت شده‌اند و سطوح نشانگرهای تومور مشابه می‌تواند در بیش از یک نوع سرطان تغییر کند. افزون بر آن، سطوح نشانگرهای تومور در همة افراد سرطانی تغییر نمی‌کند، به ویژه، اگر سرطان در مرحلة اولیه باشد. برخی از سطوح نشانگرهای تومور در بیمارانی با شرایط غیرسرطانی نیز، تغییر مي‌کند. تاکنون، محققان تعداد فراواني از مواد را شناسایی کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد در زمان وجود برخی انواع سرطان، به‌صورت غیرطبیعی بالا مي‌روند. برخی از این مواد، در شرایط و بیماری‌های دیگری هم یافت می‌شوند. دانشمندان برای همۀ انواع سرطان، نشانگر پیدا نکرده‌اند.


پرتودرماني چیست؟

پرتودرماني (که به آن رادیوتراپی، درمان با اشعة x یا پرتودهي نیز مي‌گويند) استفاده از نوع خاصی از انرژی (پرتو یونیزه‌کننده) برای کشتن سلول‌های سرطانی و جمع (كوچك) کردن تومورهاست. پرتودرماني، سلول‌هایی را که در ناحیة تحت درمان (بافت هدف) هستند، با معیوب کردن ماهیت ژنتیکی آنها، از بین مي‌برد یا آسیب مي‌زند و امکان رشد یا تقسیم را از این سلول‌ها مي‌گیرد. با اینکه پرتودرماني هم به سلول‌های سرطانی و هم به سلول‌های طبیعی آسیب مي‌رساند، بیش‌تر سلول‌های طبیعی از تأثیرات پرتودرماني بهبودی مي‌یابند و عملكرد طبيعي خود را باز خواهند يافت. هدف پرتودرماني، نابودي هرچه بیش‌تر سلول‌های سرطانی و همچنین مهار يا كاهش آسیب به بافت‌های سالم هم‌جوار است. اشعه انواع مختلفي دارد و روش‌هاي مختلفي نيز براي انتقال آن وجود دارد. مثلاً، برخی از انواع اشعه عميق‌تر از انواع دیگر نفوذ مي‌کنند. بعضي از آنها را مي‌توان براي درمان ناحيه‌اي كوچك (براي مثال يك اينچ از بافت) بدون آسيب رساندن به بافت‌ها و اندام‌هاي مجاور، تحت كنترل دقيق درآورد. برخی دیگر برای درمان ناحیه‌های بزرگتر مناسبند. در برخی از موارد، هدف از پرتودرماني نابودي کامل تومور است. در موارد دیگر، هدف كوچك کردن تومور و كاهش علائم بیماری است. در این موارد پزشکان درمان را به گونه‌ای برنامه‌ریزی مي‌کنند که تا حد ممکن بافت‌های طبیعی، سالم بمانند. حدود نیمی از بیماران سرطانی تحت یک یا بیش‌تر از انواع پرتودرماني قرار مي‌گيرند. از پرتودرماني گاهي به تنهایی و گاهي در ترکیب با روش‌های دیگر درمان مانند شيمي‌درماني یا جراحی استفاده مي‌كنند. در برخی موارد، بیمار بیش از یک نوع پرتودرماني دریافت مي‌کند.


ژن‌درمانی چیست؟

پیشرفت در زمینۀ آشنایی با ژن‌ها و اعمال تغییرات در آنها این امکان را برای دانشمندان فراهم کرده است که برای مقابله یا پیشگیری از بیماری، مواد ژنتیکی فرد را تغییر دهند. ژن‌درمانی شیوۀ درمان آزمایشی است که برای مقابله با بیماری، مادۀ ژنتیکی (D.N.A يا R.N.A) را به سلول‌های فرد می‌شناساند. استفاده از ژن‌درمانی برای درمان انواع مختلف سرطان و بیماری‌های دیگر در پژوهش‌های بالینی (مطالعات تحقیقاتی که افراد در آن شرکت می‌کنند در دست بررسی است.)


درمان فتودینامیک چیست؟

درمان فتودینامیک (PDT) درمانی است که از دارویی به نام داروی حساس به نور و یا عامل حساس‌کننده به نور و نوع خاصی از نور استفاده مي‌کنند. هنگامی‌که عامل حساس به نور در معرض طول موج مشخصی از نور قرار می‌گیرد، تولید نوعی اکسیژن می‌کند که سلول‌های موردنظر مجاور را از بین می‌برد . هر داروی حساس به نور را نوری با طول موج مشخصی فعال می‌کند . این طول موج تعیین می‌کند که نور تا چه فاصله‌ای می‌تواند به داخل بدن عبور کند. بنابراین، پزشکان از داروی حساس به نور و طول موج نور برای درمان سلول‌هاي سرطاني در بخش‌های مختلف بدن توسط PDT استفاده می‌کنند.


تاموکسیفن چیست؟

تاموکسیفن دارویی است که به‌صورت قرص خوراکی عرضه می‌شود و در فعالیت استروژن، که هورمونی زنانه است، مداخله می‌کند. استروژن احتمال پیشرفت سرطان در پستان را بالا مي‌برد. بیش‌تر از 30 سال است که از تاموکسیفن جهت درمان سرطان پستان زنان و مردان استفاده مي‌كنند. این دارو را در درمان بیمارانی که در مراحل اولیة سرطان پستان هستند و همین‌طور کسانی‌که سرطان پستان پیشرفته دارند (سرطانی که در قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش پیدا کرده است) استفاده مي‌كنند. تاموكسيفن به‌عنوان درمان کمکی (که پس از درمان اولیه برای بالا بردن احتمال شفای بیماری اعمال می‌شود)، از بازگشت سرطان پستان اولیه و همچنین گسترش سرطان‌های جدید در پستان پیشگیری می‌کند. در درمان سرطان پستان پیشرفته، این دارو رشد سلول‌های سرطانی را که در بدن هستند كند یا متوقف می‌کند. بيش از 10 سال است كه از تاموكسيفن جهت کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که در معرض خطر بالای این بیماری هستند استفاده مي‌كنند. از این دارو در درمان زنانی هم استفاده مي‌كنند که کارسینوم مجاری درجا (DCIS)، حالتی غیرتهاجمی که گاهی به سرطان پستان مهاجم مي‌انجامد، دارند.

 

[شکوفه حسابی]

درمان بیولوژیک چیست؟

درمان بیولوژیک (که گاهی اوقات ایمیون‌تراپی، زیست درمانی یا درمان تعدیل‌کننده واكنش زیست‌شناختی نیز نامیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود)، در بين انواع درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سرطان، روشی نسبتاً جدید به‌حساب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید ساير درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها عبارتند از جراحی، شيمي‌درماني و پرتودرمانی. درمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک، از سیستم ایمنی بدن به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، به‌منظور مبارزه با سرطان یا کاهش عوارض جانبی احتمالی برخی از روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان آن، استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.


لیزردرمانی چیست و چگونه از این روش برای درمان سرطان استفاده می‌شود؟

در لیزردرمانی از اشعه‌ای پر قدرت برای درمان سرطان و دیگر بیماری‌ها استفاده می‌شود. از اشعۀ لیزر می‌توان برای کوچک کردن اندازه یا از بین بردن تومورها نیز استفاده کرد. بیش‌ترین موارد استفاده از لیزر در درمان سرطان‌های سطحی (سرطان‌هایی که در سطح بدن یا غشاء اندام‌های داخلی ایجاد می‌شوند) است، مانند سرطان پوست سلول بازال، و مراحل اولیۀ برخی از سرطان‌ها مانند سرطان‌های دهانۀ رحم، آلت مردانه، واژن، مهبل و سرطان ریۀ سلول‌ غیرکوچک. می‌توان از لیزر جهت درمان یا تخفیف برخی از عوارض سرطان، مانند خونریزی یا انسداد نیز استفاده کرد. برای مثال، می‌توان از لیزر جهت کوچک کردن اندازه یا از بین بردن توموری که موجب انسداد نای (لولۀ هوایی) یا مری بیمار شده است، استفاده کرد. از لیزر می‌توان جهت برداشتن پولیپ‌های رودۀ بزرگ یا تومورهایی که موجب انسداد رودۀ بزرگ یا معده شده‌اند نیز سود جست. از لیزردرمانی می‌توان به‌تنهایی نیز استفاده کرد، اما در بیش‌تر موارد از این روش در کنار دیگر روش‌های درمانی، مانند جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی استفاده می‌شود. علاوه بر این، می‌توان از اشعۀ لیزر جهت مسدود کردن انتهای سلول‌های عصبی به‌منظور کاهش درد پس از جراحی، و مسدود کردن عروق لنفاوی به‌منظور کاهش تورم و محدود کردن گسترش سلول‌های تومور استفاده کرد.


چگونه نيكوتين بر سيگاري‌ها تأثير مي‌گذارد؟

نيكوتين احساس خوبي در فرد سيگاري ايجاد مي‌كند كه او را به مصرف دوباره تشويق مي‌كند. نيكوتين همچنين با تداخل در جريان اطلاعات بين سلول‌هاي عصبي نوعي احساس آرامش ايجاد مي‌كند. با گذشت زمان دستگاه عصبي به نيكوتين عادت پيدا مي‌كند و فرد سيگاري مصرفش را بيش‌تر مي‌كند كه خود باعث افزايش سطح نيكوتين خون او مي‌شود. در واقع نيكوتين استنشاق شده در دود سيگار حتي سريع‌تر از داروهاي تزريق شدة‌ وريدي به مغز مي‌رسد. بعد از مدتي، بدن افراد سيگاري نسبت به نيكوتين مقاومت پيدا مي كند. مقاومت بدين معني است كه براي ايجاد اثرات مشابه قبلي به ميزان بيش‌تري نيكوتين نياز است. و اين يعني افزايش مصرف سيگار.


آنتی اکسیدان چیست و ارتباط آن با سرطان کدام است؟

بدن از برخی مواد مغذی موجود در سبزیجات و میوه‌ها برای محافظت بافتی در مقابل تولیدات ناشی از متابولیسم طبیعی (اکسیدان‌ها) استفاده می‌کند. از آنجا که این مواد با افزایش خطر بروز سرطان مرتبط است، مواد غذایی معروف به آنتی‌اکسیدان در مقابل سرطان اثر محافظتی دارند. آنتی‌اکسیدان‌ها شامل ویتامین سی، ویتامین ای، کاریتنوئیدها و تعداد دیگری از مواد شیمایی گیاهی (فیتوکمیکال)هستند. مطالعات نشان می‌دهند افرادی که سبزیجات و میوه‌ی بیش‌تری حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان‌ها مصرف می‌کنند می‌توانند خطر بروز سرطان را کاهش دهند. مطالعات بالینی مربوط به مکمل‌های آنتی‌اکسیدان در حال انجام است. اما تاکنون ارتباط قطعی بین کاهش خطر سرطان با مصرف مکمل¬های ویتامین و مواد معدنی اثبات نشده است. برای کاهش خطر بروز سرطان در حال حاضر بهترین توصیه تأمین آنتی¬اکسیدان¬ها از مواد غذایی به جای داروهای مکمل است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[شکوفه حسابی]

سرطان به دلیل تغییرات ژنتیکی در سلول ها ایجاد می شود. یک سلول طبیعی معمولاً پس از یک سلسله تغییر و تحول در ژن ها، به سلول سرطانی تبدیل می شود. در شرایط عادی سلول ها، در حد نیاز بدن و به صورت کنترل شده، رشد کرده و تقسیم می شوند. زمانی که ژنتیک سلولی تغییر پیدا می کند، سلول به طور غیر قابل کنترلی شروع به تقسیم می کند و سلول های اضافی به وجود می آیند، و اغلب تشکیل توده ای از بافت را می دهند که تومور نامیده می شود. این تومورها می توانند خوش خیم (غیر سرطانی) و یا بدخیم (سرطانی) باشند.

تحقیقات نشان داده است که بعضی عوامل، شانس ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. در طول زمان و تحت تأثیر چندین عامل، سلول های بدن سرطانی می شوند. توجه داشته باشید که سرطان مسری نیست. سرطان به دنبال ضربه یا کبودی ایجاد نمی شود. داشتن یک یا چند عامل خطر به معنی این نیست که مبتلا به سرطان خواهید شد. بیشتر افراد هرگز مبتلا نخواهند شد. بعضی افراد به عوامل خطر شناخته شده، حساس تر هستند.

شایع ترین عوامل خطر شناخته شده، عبارتند از:
• کهولت سن: کهولت سن مهم ترین عامل ایجاد سرطان است و بیش تر سرطان ها در افراد بالای 65 سال اتفاق می افتد؛ اما در عین حال افراد در هر سنی، حتی در سنین کودکی، نیز ممکن است به سرطان مبتلا شوند.

• دخانیات: استفاده از محصولات تنباکو و یا قرارداشتن پیوسته در معرض دود آن، خطر ابتلای به سرطان های ریه، حنجره، دهان، مری، مثانه، کلیه، حلق، معده، لوزالمعده و دهانه ی رحم را افزایش می دهد.

• کم بود فعالیت بدنی یا اضافه وزن: فعالیت بدنی کم و اضافه وزن از جمله عواملی هستند که خطر ابتلا به سرطان های سـ*ـینه، روده ی بزرگ، مری، کلیه و رحم را افزایش می دهند.

• رژیم غذایی نامناسب: مصرف غذاهای آماده (به دلیل استفاده از نگه دارنده هایی مانند نیترات ها و نمک)، غذاهای نمک سودشده، استفاده از مواد غذایی که به طور نامناسبی نگه داری شده اند، کم بود مصرف میوه و سبزی تازه و مصرف زیاد گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده (سوسیس و کالباس) و رژیم غذایی با فیبر کم، از عوامل خطر بروز سرطان هستند.

• مشروبات الکلی: خطر ابتلا به سرطان های دهان، حلق، مری، حنجره، کبد و سـ*ـینه با مصرف الـ*کـل افزایش می یابد.

• برخی مواد شیمیایی و مصنوعات خاص: کار و تماس با آزبست (پنبه ی نسوز)، بنزن، بنزیدین، کادمیوم، نیکل یا وینیل کلراید در محیط کار می تواند موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان شود.

• پرتوی فرابنفش: این پرتو از اشعه ی خورشید و دستگاه های برنزه کننده ساطع می شود. این اشعه موجب پیری زودرس پوست و آسیب دیدگی آن می شود و ممکن است به سرطان پوست منجر شود.

• برخی ویروس ها و باکتری ها:
- ویروس «پاپیلوم انسانی» یکی از دلایل اصلی سرطان دهانه ی رحم، وجود این ویروس است. همچنین در ابتلا به دیگر سرطان ها نیز یکی از عوامل خطر به حساب می آید.

- ویروس های «هپاتیت B و C»: سرطان کبد ممکن است سال ها بعد از ابتلا به هپاتیت B و C بروز کند.

- ویروس «لوسمی/ لنفوم»: سلول های انسانی خطر ابتلای فرد به لنفوم و لوسمی را افزایش می دهد.

- ویروس «نقص ایمنی انسانی»: ویروسی است که باعث بیماری ایدز می شود. در افراد مبتلا، خطر ابتلا به سرطان هایی مانند خون و نوع نادری از سرطان به نام «سارکوم کاپوزی» بسیار افزایش می یابد.

- ویروس «اپشتین- بار»: عفونت ناشی از ویروس اپشتین- بار می تواند خطر ابتلا به لنفوم را افزایش دهد.

- ویروس «هریس انسانی»: این ویروس نیز می تواند موجب بروز سارکوم کاپوزی شود.

- «هلیکوباکترپیلوری»: این باکتری می تواند موجب زخم معده و همچنین افزایش خطر ابتلا به سرطان های معده و لنفوم جدار معده شود.

• پرتو یونیزان: این گونه تشعشعات، پرتوهایی هستند که از فضای خارج جو زمین، از غبار رادیواکتیو، گاز رادون، اشعه ی ایکس و منابع دیگر ایجاد می شوند و می تواند موجب آسیب دیدگی سلول ها و ابتلا به سرطان شود.

• برخی هورمون ها: هورمون درمانی مربوط به یائسگی ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد. هورمون ها می توانند خطر ابتلا به سرطان سـ*ـینه، سکته ی قلبی، سکته ی مغزی یا لخته شدن خون را افزایش دهند. خانمی که در دوران یائسگی قصد هورمون درمانی دارد، بهتر است قبلاً با پزشک خود درباره ی فواید و زیان های این روش مشورت کند.

• سابقه ی ابتلا به سرطان در خانواده (توارث): درصد کمی از سرطان ها به شکل ارثی منتقل می شوند. در برخی موارد، آزمایش های ژنتیکی برای افرادی که سابقه ی ابتلا به سرطان خاصی در خانواده ی آن ها وجود دارد، انجام می شود.

تشخیص زود هنگام سرطان
تشخیص زود هنگام سرطان در بسیاری از موارد شانس بهبودی کامل را افزایش می دهد. اقدامات زیر به تشخیص زودرس سرطان، به خصوص در افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، کمک می کنند:

1- انجام معاینات منظم توسط خود فرد:

- بررسی پوست برای یافتن تغییراتی که در پوست ممکن است به وجود بیایند، مانند: زخم هایی که بهبود نمی یابند، خال هایی که تغییر رنگ می دهند یا اندازه و شکل آن ها تغییر می کند.

- بررسی دهان به کمک آینه به منظور یافتن تغییر رنگ در لب، لثه، زبان و حفره ی دهان، و یا وجود زخم، ترک، تکه های سفید رنگ، تورم یا خون ریزی.

- در زنان، انجام معاینات ماهیانه ی سـ*ـینه برای یافتن برآمدگی یا توده در سـ*ـینه و ناحیه ی زیر بغـ*ـل، تغییر در ظاهر یا نوک سـ*ـینه، تغییر در اندازه، شکل یا فرورفتگی نوک سـ*ـینه به داخل، تورم یا قرمزشدن یا پوسته پوسته یا ظاهر پوست پرتقالی پیدا کردن، ترشح مایع از نوک سـ*ـینه.

2- انجام معاینات منظم توسط پزشک.

3- انجام آزمون های غربالگری:

برخی از سرطان ها را می توان پیش از آن که در بدن علائمی ایجاد کنند، تشخیص داد. غربالگری برای تشخیص سرطان یا شرایطی که ممکن است منجر به سرطان شود، می باشد. آزمایش های غربالگری می تواند در تشخیص و درمان زودهنگام برخی از سرطان ها، مانند: سرطان دهانه ی رحم، سـ*ـینه و روده ی بزرگ، به پزشکان کمک کند. به طور کلی، اگر سرطان زود تشخیص داده شود، درمانش آسان تر خواهد بود.

علائم هشداردهنده ی سرطان:
• وجود توده یا ضخیم شدگی در هر قسمت از بدن.

• رشد خال جدید یا تغییراتی در خال قدیمی.

• زخمی که التیام نمی یابد.

• تنگی نفس، خشونت در صدا یا سرفه ای که از بین نمی رود.

• تغییراتی در اجابت مزاج (تغییر در عادات اجابت مزاج به صورت اسهال یا یبوست که بیش از 6-4 هفته طول بکشد.)

• اشکال در دفع ادرار.

• ناراحتی پس از خوردن غذا (سوء هاضمه ی مداوم).

• اشکال در بلع.

• افزایش یا کاهش بی دلیل وزن.

• ترشحات یا خون ریزی های غیر منتظره.

• احساس ضعف یا خستگی شدید.

• درد و ناراحتی با علت نامشخص که بیش از یک ماه طول بکشد.

• تعریق شدید شبانه بدون علت مشخص.

در بیشتر مواقع این علائم، به معنی وجود سرطان نیستند. همچنین ممکن است به دلیل وجود تومور خوش خیم یا دلایل دیگر باشند و تنها پزشک می تواند در این مورد نظر دهد. شخصی که این علائم یا تغییرات دیگری در او مشاهده شود باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کند تا مشکلاتش تشخیص داده شده و درمان شود.

 

[شکوفه حسابی]

تشخیص بیماری
اگر برخی علائم سرطان در شما آشکار شد و یا نتایج آزمایشات غربالگری مثبت بود، این پزشک است که باید تشخیص دهد این علائم و نتایج واقعاً مربوط به سرطان است یا دلایل دیگری دارد. پزشک سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی شما را جویا می شود و معاینه ی بالینی انجام می دهد. او همچنین ممکن است دستور انجام برخی آزمون های آزمایشگاهی، تصویر برداری با اشعه ی ایکس یا دیگر آزمایش ها و فرایندهای پزشکی را صادر کند.

آزمون های آزمایشگاهی: آزمایش خون، ادرار یا دیگر مایعات بدن می توانند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کنند. این آزمایش ها می توانند کیفیت کار یک اندام را نشان دهند. از طرفی، وجود بیش از حد برخی مواد در نمونه های آزمایش شده، ممکن است نشانه ی سرطان باشد؛ به این مواد در اصطلاح نشانگرهای تومور گفته می شود. با این همه، تنها نتایج غیر عادی در آزمایش های دلیل قطعی وجود سرطان نیست و پزشکان نمی توانند تنها به نتایج آزمایش ها بسنده کنند.

عکس برداری: در روش های تصویربرداری، تصاویری از داخل بدن تهیه می شود که به پزشک در تشخیص تومور کمک می کند. این تصاویر را به چند شیوه می توان تهیه کرد: تصویربرداری با اشعه ی ایکس، سی.تی.اسکن، اسکن هسته ای، سونوگرافی، ام.آر.آی و PET اسکن.

نمونه برداری (بیوپسی): پزشکان در بیشتر موارد برای تشخیص سرطان به نمونه برداری نیاز دارند. برای این کار، پزشک نمونه ای از بافت مشکوک را به آزمایشگاه می فرستد و متخصص آسیب شناس (پاتولوژیست) آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کند.

مرحله بندی سرطان
پزشک برای انتخاب بهترین روش درمان، باید از وسعت (مرحله) بیماری مطلع باشد. در مورد بیشتر سرطان ها، مانند: سـ*ـینه، ریه، پروستات یا روده ی بزرگ، اندازه ی تومور و این که آیا سرطان به غدد لنفاوی یا دیگر قسمت های بدن منتشر شده یا نه، مشخص کننده ی مرحله ی بیماری است. برای این منظور پزشک دستور انجام عکس برداری با اشعه ی ایکس، آزمون های آزمایشگاهی و دیگر آزمایش ها را صادر می کند.

روش های درمان سرطان عبارتند از: جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، پیوند سلول های بنیادی، طب مکمل و جایگزین.

توصیه هایی برای پیشگیری از سرطان
1-تا حد امکان لاغر باشید، بدون این که زیر وزن باشید.
حفظ وزن مناسب در محدوده ی «شاخص توده بدنی (BMI)» سالم، یکی از مهم ترین اقداماتی است که می توان برای کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام داد. وزن مناسب هر فرد به قد وی بستگی دارد. BMI عددی است که از نسبت وزن (کیلوگرم) به مجذور قد (متر) محاسبه می شود. به طورکلی هر چه این عدد بالاتر باشد، فرد دچار تجمع مقدار چربی بیشتری در بدن است.

تحلیل BMI

18.5 زیر وزن

18.5 – 24.9 وزن طبیعی

25.0 – 29.9 اضافه وزن

30.0 و بالاتر چاقی

از BMI به عنوان یک شیوه ی غربالگری درباره ی احتمال تأثیر وزن در مشکلات سلامتی همچون بیماری های قلبی، دیابت و سرطان استفاده می شود. روش دست یابی به وزن بدنی مناسب، ایجاد تعادل بین میزان انرژی دریافتی (غذا و نوشیدنی ها)، با انرژی مصرفی (فعالیت بدنی) است.

روش دیگر برای بررسی وزن مناسب، اندازه گیری دور کمر است. اندازه ی مناسب برای زنان کمتر از 80 سانتیمتر و برای مردان کمتر از 94 سانتیمتر است. با تجمع چربی در دور کمر، هورمون استروژن وارد جریان خون می شود و سطح سایر هورمون ها نیز افزایش می یابد که برای بدن مضراست. تجمع چربی دور کمر ارتباط قوی با سرطان سـ*ـینه در زنان یائسه، سرطان روده ی بزرگ، لوزالمعده و رحم دارد.

2-حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید.
بالغین: حداقل روزانه 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید (بیشتر از فعالیت های روزمره) در 5 روز هفته یا بیشتر داشته باشید. در صورت امکان فعالیت بدنی به مدت 60-45 دقیقه توصیه می شود.

کودکان و نوجوانان: حداقل روزانه 60 دقیقه فعالیت بدنی متوسط تا شدید در 5 روز هفته یا بیشتر داشته باشید.

فعالیت بدنی به هر شکل، خطر سرطان را کاهش می دهد. علاوه بر این، موجب تقویت سیستم ایمنی و حفظ سلامتی دستگاه گوارش شده و از وزن گیری جلوگیری می کند.

3-مصرف نوشیدنی های حاوی قند و غذاهای پرکالری، نظیر غذاهای فرآوری شده با قند و چربی بالا و فیبر کم را محدود کنید. (نوشیدنی های حاوی قند مانند انواع کولاها و آب میوه های صنعتی و غذاها یا میان وعده های پرانرژی مانند پیتزا، مواد غذایی سرخ شده، شکلات و شیرینی). اما مصرف آجیل، دانه ها و برخی روغن های گیاهی در مقادیر کم مفید است.

4-مصرف موادی مانند سبزیجات، میوه ها، حبوبات و غلات کامل خطر سرطان را کاهش می دهد و به دلیل آب و فیبر زیادی که دارند احساس سیری ایجاد می کنند و روش خوبی برای حفظ وزن مناسب هستند. زمانی که غذایی را آماده می کنید، بهتر است دوسوم بشقاب شما حاوی غذاهای گیاهی، غلات کامل و حبوبات باشد.

5-مصرف گوشت قرمز را محدود کنید. (حداکثر 500 گرم گوشت قرمز پخته شده در هفته). از مصرف گوشت های فرآوری شده مانند گوشت های دودی شده، نمک سودشده، سوسیس و کالباس پرهیز کنید.

6-پرهیز از غذاهای شور و فرآوری شده با نمک.
غذاهایی که خیلی شور باشند یا دارای مواد نگه دارنده حاوی نمک باشند، می توانند شانس ابتلا به بعضی سرطان ها مانند سرطان معده را افزایش دهند. مقدار کمی نمک که به عنوان طعم دهنده در آشپزی استفاده می شود عامل خطر محسوب نمی شود؛ اما نمک زیاد عامل خطر بیماری قلبی و فشار خون است. مصرف زیاد نمک ممکن است به دلیل استفاده از غذاهای آماده، سوپ، سس، نان و حتی خوراکی های شیرین مانند کلوچه، غذاهای کنسروی و ترشیجات باشد. بهتر است از غذاهای خانگی که با مواد تازه درست شده اند، استفاده کنید.

7-ویتامین های E, C, A D,و مواد معدنی مانند فولات، سلنیوم، و کلسیم می توانند خطر بسیاری از سرطان ها را کاهش دهند. این که کدام یک اختصاصاً مفیدتر است، مشخص نشده است؛ اما به نظر می رسد مصرف ترکیبی از همه ی آن ها مورد نیاز باشد. لذا مقدار زیادی میوه و سبزیجات مختلف برای تأمین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز خود مصرف کنید و به مکمل ها متکی نباشید؛ چرا که آن ها جایگزین یک رژیم غذایی متعادل نیستند و حتی مصرف خودسرانه ی آن ها ممکن است زیان داشته باشد.

8-تغذیه انحصاری نوزاد با شیر مادر به مدت 6 ماه، شیردهی می تواند به پیشگیری از سرطان سـ*ـینه کمک کند و همچنین باعث جلوگیری از چاقی دوره ی نوزادی و چاقی در سنین بالاتر شود. افراد بالغی که اضافه وزن زیادی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان هستند.

9-سیگار نکشید و از تنباکو استفاده نکنید. مصرف تنباکو به هر شکلی خطر سرطان را افزایش می دهد. تنباکو مهم ترین عامل سرطان ریه و موثر در بروز سرطان های دهان، حلق، حنجره، مری، لوزالمعده، دهانه ی رحم، کلیه و مثانه است. خطر ابتلا به سرطان در افراد سیگاری که الـ*کـل مصرف می کنند بیشتر است.

10- بیماران سرطانی که بهبود یافته اند، می بایست به توصیه های پیشگیری در زمینه ی تغذیه، حفظ وزن مناسب و فعالیت بدنی عمل کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به پایگاه اینترنتی مؤسسه ی تحقیقات، آموزش و پیشگیری سرطان کشور، به نشانی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

، مراجعه کنید.