Ellery
کاربر نگاه دانلود
سرطان مثانه
سرطان مثانه چهارمین سرطان شایع مردان و هشتمین سرطان شایع زنان ایرانی می باشد. در حالیکه محدوده سنی ابتلا به سرطان مثانه در جهان ۷۰- ۶۰ سال است ، اما در ایران به دلیل استعمال قلیان و دخانیات در جوانان ، شیوع سرطان مثانه به زیر ۴۰ سال کاهش یافته است.
متخصصان اورولوژی ایران هشدار میدهند:
سرطان مثانه در سنین بین ۳۵-۲۵ سال به دلیل استعمال دخانیات و مواد مخـ ـدر صنعتی ، رو به افزایش است.
با توجه به اینکه مثانه یکی از مهمترین اندامها در دستگاه ادرای محسوب می شود ، شناخت علایم زود هنگام ، روشهای پیشگیری و چک آپ و درمانهای مرتبط با سرطان مثانه از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این مجموعه ، ما به موضوعات مرتبط با سرطان مثانه می پردازیم.
آناتومی مثانه
مثانه عضوی تو خالی با دیواره عضلانیست که در زیر ناف و بخش پایینی شکم قرار دارد. ادرار تولید شده در کلیه به کمک دو لوله باریک (میزنای) وارد مثانه می شود. تجمع ادرار موجب تحـریـ*ک گیرنده های حسی دیواره مثانه می شود و پیام احساس دفع به مغز صادر می گردد ، سپس انسان به صورت ارادی می تواند عمل دفع را انجام دهد.
یادش به خیر ؛ بچه بودیم این دفع ارادی وقتی غیر ارادی میشد !! مینداختیم گردن شیطون!!
دیواره مثانه از سه لایه تشکیل شده است:
چه چیزی موجب سرطان مثانه می شود؟ مسلماً تعیین یک عامل به عنوان علت سرطان مثانه هرگز اتفاق نخواهد افتاد!!
مثل این است که بگوییم چه چیزی موجب تصادف یک اتوموبیل می شود؟
چون عوامل زیادی می توانند عامل سرطان مثانه باشند. اما شناخت این عوامل می تواند به ما کمک کند تا با پرهیز از آنها به کاهش خطر ابتلاء به سرطان مثانه کمک کنیم.
نتایج تحقیقات نشان می دهد عوامل زیر در ابتلاء به سرطان مثانه نقش دارند:
استعمال دخانیات. تنباکو مهمترین عامل خطر ساز سرطان مثانه محسوب می شود. افراد سیگاری ۴ تا ۷ برابر افراد غیر سیگاری به سرطان مثانه مبتلا می شوند.
مواد سمی ناشی از دود سیگار پس از جذب از ریه ، به کلیه های می روند . کلیه تلاش می کند تا این سموم را از طریق ادرار دفع نماید. ادرار آلوده به سموم سیگار ، در مثانه تجمع پیدا می کند و به سلولهای دیواره مثانه آسیب می زند.
محققان معتقدند : سالها طول می کشد تا سموم سیگار به دیواره مثانه آسیب وارد کند. گاهی به ۱۵ سال زمان نیاز هست تا سیگار موجب آسیب به مثانه شود. بنابراین اگر به تازگی کشیدن سیگار را شروع کرده اید ، بهتر است هر چه زودتر به ترک آن اقدام نمایید. شاید ۱۵ سال دیگر تصمیم گیری بسیار سخت باشد.
متخصصان اورولوژی ایرانی معتقدند:
در سالهای اخیر مصرف قلیان در جوانان ایرانی ، سن ابتلاء به سرطان مثانه را از ۶۰ سال به ۲۵ سال کاهش داده است.
بسیار باعث تاسف است ، جوانی که باید به ورزش ، سازندگی ، خلاقیت و لـ*ـذت بردن از مواهب هستی مشغول باشد ، با یک سوند و سوراخ در دیواره شکم ؛ بر تخت بیمارستان منتظر مرگ باشد.
با وجودیکه تریاک و مواد مخـ ـدر صنعتی جزء عوامل سرطانزای سرطان مثانه محسوب نمی شوند ، اما در ایران به عنوان یکی از عوامل سرطانزای سرطان مثانه شناخته می شوند . پزشکان معتقدند علت اصلی ، آلودگی مواد مخـ ـدر به سرب است ، که قاچاقچیان به عمد جهت افزایش وزن به چنین ترکیباتی اضافه می کنند.
تماس شغلی. برخی مردم در صنایعی کار می کنند که غلظت مواد سمی بالاست. یکی از دلایلی که مردان بیشتر از زنان به سرطان مثانه مبتلاء می شوند ، همین است. چون مردان بیشتر با چنین مشاغلی سر و کار دارند.
کار با فلزات سنگین مانند سرب و آلومینیم ، صنایع نساجی ، چرم ، رنگسازی و رنگرزی صنعتی ، Printer وکلیه مولکولهای زیر شاخه آمین های آروماتیک (معطر) از جمله این صنایع هستند.
کاش دولتها دیدگاه دقیق تری نسبت به این صنایع داشتند تا ضمن حمایت از ایمنی کارگران و کیفر کارفرمایان متخلف ، سطح آگاهی جامعه نسبت به چنین صنایعی افزایش پیدا کند.
مسلماً اگر تدبیری اجرایی و عملی در این زمینه اتخاذ نشود ، فردا و فرداها هزینه اش در بخش بهداشت و درمان با تراژدی و درد فراوان و هنگفت پرداخت خواهد شد.
انگل شیستوزوما. یکی دیگر از عوامل سرطانزای سرطان مثانه ، انگلی ست به نام شیستوزوما هماتوبیوم.
ظاهراً ربطی به عوامل صنعتی و شغلی ندارد ، اما درمحیط های صنعتی آلودگی به این انگل بیشتر است . شیستوزوما در بافت مثانه لانه گزینی کرده ، موجب سرطان مثانه می شود.
آرسنیک. آرسنیک که اساس سم مرگ موش محسوب می شود ، از طریق آلوده شدن آبهای زیر زمینی به فاضلاب ، به آب شهری نفوذ می کند.
درایالات متحده آمریکا قوانین محکم و سختی پیرامون جلوگیری از آلودگی آب آشامیدنی به آرسنیک وجود دارد ، و آب های آشامیدنی عاری از ارسنیک است.
آرسنیک یکی از عناصر جدول مندلیف محسوب می شود و شکل معدنی این عنصر در گروه ۱ سرطانزاها(سرطانزا برای انسان) طبقه بندی می شود.
آرسنیک موجود در آنها پس از ورود به بدن از طریق ادرار دفع می شود ، و به دیواره مثانه آسیب وارد می کند.
عموماً جاهایی که زمین حاوی سنگ معدنی پیریت است ، غلظت آرسنیک هم بالاست. بر اساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت ، میزان آرسنیک آب آشامیدنی نباید بیش از ۰/۰۱ میلی گرم باشد.
سازمان استاندارد ایران در سال ۱۳۸۸ ، این میزان که معادلش ۱۰ میکروگرم در لیتر می شود را حد مجاز اعلام کرد که باید توسط شرکتهای تولید کننده آب آشامیدنی شهری و بطری رعایت شود.
بدین ترتیب با میزان آبی که یک انسان در روز مصرف می کند تا ۲۰۰ میکروگرم آرسنیک می تواند وارد بدن انسان شود و بیماریزا نباشد. قطعاً کاهش این میزان به صفر ، بهتر خواهد بود.
البته مصرف آبزیان مناطق آلوده صنعتی ، مصرف آب های آشامیدنی غیر استاندارد و سبزیجاتی که توسط آب های آلوده صنعتی آبیاری می شوند می تواند میزان دریافتی آرسنیک را از حد مجاز خارج نماید.
در ایران ، خاک منطقه سیرجان در استان کرمان ، دارای آلودگی بالایی از آرسنیک است که تحقیقات متعددی آنرا اثبات نموده است و البته خوشبختانه مورد توجه مسئولان منطقه قرار دارد.
منطقه دیگر ، شهرستان هشترود در استان آذربایجان شرقی است که بنا به تحقیقات انجام شده تا ۳ برابر حد مجاز آبش به آرسنیک آلوده است.
سابقه فامیلی. رابـ ـطه ضعیف و کمرنگی در این زمینه وجود دارد ، برخی تحقیقات در این زمینه انجام شده ، اما شواهد قوی و محکمی رابـ ـطه ارثی سرطان مثانه را تایید نمی کند.
سابقه ابتلاء به سرطان مثانه. کسانی که قبلاً به سرطان مثانه مبتلا شده اند ، بعدها شانس بیشتری برای ابتلاء مجدد دارند. یکی از دلایل این مسئله استفاده از درمانهای سرطانزا (شیمی درمانی و اشعه درمانی ) است.
خصوصاً در شیمی درمانی با داروهای و که از طریق ادرار دفع می شوند این شانس بیشتر است. البته امروزه با داروی Mesna ، اثرات سمی داروهای مذکور کاهش می یابد.
علایم ونشانه های سرطان مثانه
بسیاری از این علایم و نشانه ها ، مختص تنها سرطان مثانه نیستند و در عفونت های کلیه ، سنگ های کلیه و حالب ، و التهاب پروستات دیده می شوند.
خون در ادرار. مهمترین و جدی ترین علامت سرطان مثانه ، خون در ادرار است. گاهی فرد متوجه دفع خون در ادرار نمی شود ، چون تنها رنگ ادرار کمی پر رنگ می شود . وی ممکن است تصور کند ، به دلیل مصرف کم مایعات باشد.
اغلب دفع خون در ادرار با سوزش وناراحتی همراه است.
تکرر ادرار. یک سوم مبتلایان به سرطان مثانه دچار تکرر ادرار می شوند. اغلب در مراحل اولیه سرطان مثانه ، تکرر ادرار شایع است. اما تکرر ادرار در بسیاری از اختلالات و مشکلات دستگاه ادراری دیده می شود. مثل التهاب پروستات یا عفونت های ادراری.
احساس دفع کاذب. ممکن است در مراحل پیشرفته سرطان ، بیمار احساس کند ، نیاز به دفع ادرار دارد ، در حالیکه ادراری در مثانه نیست ، این حالت بدلیل تحـریـ*ک اعصاب حسی دیواره مثانه اتفاق می افتد.
نیاز اورژانسی به دفع ادرار. بطوریکه فرد قادر نیست ، ادرارش را نگه دارد و باید سریعاً دفع نماید. نیاز اورژانسی به دفع در صورت تداوم می تواند یکی از نشانه های سرطان مثانه باشد.
روش های تشخیص سرطان مثانه
اغلب فرد با مشاهده یا احساس علایم فوق ، به پزشک خانواده یا متخصص اورولوژی مراجعه می کند. پزشکان برای تشخیص سرطان مثانه آزمایشات و بررسی های زیر را انجام می دهند:
آزمایش ادرار. آزمایش ادرار می تواند به صورت آزمایش ۲۴ ساعته یا نمونه تک وعده ای باشد. در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته از شروع صبح تا صبح فردا ، ادرار در ظرفی جمع آوری می شود و به آزمایشگاه ارسال می گردد.
در نمونه تک وعده ای ، مقداری از ادرار در یک نوبت ، در ظرف کوچکی جمع آوری و به آزمایشگاه ارسال می شود.
در آزمایش ادرار وجود سلولهای سرطانی ، خون و سایر فاکتورهای مربوط به عملکرد کلیه و دستگاه ادراری بررسی می شود.
سیستوسکوپی. سیست در زبان لاتین به معنای مثانه است. بنابراین سیستوسکوپی یعنی مشاهده مثانه.
در این روش سوند باریک و قابل انعطافی از طریق مجاری ادرار وارد مثانه می شود. نوک این سوند مجهز به لامپ ، دوربین و ابزار برش است. بدین ترتیب جراح ارولوژی با مشاهده داخل مثانه در مانیتور از موارد مشکوک نمونه برداری (بیوپسی) به عمل می آورد. یا اینکه کل توده را خارج می کند.
اغلب سیستوسکوپی مجدد جهت بررسی عود و محل بیوپسی در زمانی دیگر ضروری است.
سیستوسکوپی در حال حاضر یکی از بهترین روش های بررسی توده های داخل مثانه است ، اما با همه اینها فقط ۳۷% از کل ضایعات مثانه در این روش شناسایی می شود.
امروزه در روش سیستوسکوپی فلئورسانس ، یک ساعت قبل از سیستوسکوپی ماده ای فلئورسانس به نام ۵ALA به داخل مثانه تزریق می شود ، سپس با سیستوسکوپ مثانه بررسی می گردد. نمونه بیوپسی جهت بررسی بیشتر به واحد پاتولوژی ارسال می شود.
IVP: در ایران به عکس رنگی مثانه مشهور است ، که بر خلاف نامش سیاه و سفید است. در این روش عکسبرداری ماده حاجب به مثانه تزریق می شود و مجاری ادراری ، میزنایی و مثانه از نظر گرفتگی و تنگی بررسی می شود.
سونوگرافی. روش بی خطر و غیر قابل اعتمادی! جهت بررسی مثان است. اگر توده کوچک باشد ، به ندرت در این روش قابل شناسایی است.
MRI: امروزه یکی از بهترین و ایمن ترین روش های بررسی مثانه است. در MRI مثانه و دیواره آن همراه با غدد لنفاوی و مجاری ادرای قابل بررسی است.
سی تی اسکن. متداولترین و رایجترین روش عکسبرداری از مثانه است ، می تواند همراه با تزریق ماده حاجب باشد. تشخیص تومور در این رروش آسانتر است.
علاوه بر روش های تشخیص پیشرفته ، پزشک معالج سوالاتی پیرامون سابقه فامیلی از بیمار خواهد پرسید و مثانه را معاینه خواهد کرد.
مرحله بندی (Stage)و درجه بندی توده های مثانه
توده های مثانه می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد.
توده های خوش خیم مثانه. حیات بیمار ار تهدید نمی کنند ، با جراحی براحتی درمانپذیر هستند ، عود نمی کنند و متاستاز نمی دهند.
توده های بد خیم مثانه. در صورت عدم درمان می توانند حیات بیمار را تهدید نمایند. بعد از جراحی احتمال عود وجود دارد و نیازمند درمان تکمیلی هستند.
تودههای بدخیم مثانه قادرند بافت ها و اندامهای اطراف را درگیر نمایند و استعداد متاستاز به سایر جاهای بدن خصوصاً غدد لنفاوی اطراف را دارند.
سرطان مثانه می تواند به کبد ، ریه ها و استخوانها متاستاز بدهند.
تومورهای بد خیم مثانه به سه طبقه سطحی ، مهاجم و متاستاتیک تقسیم بندی می شوند.
ارزیابی میزان پیشرفت سرطان مثانه به کمک روش های عکسبرداری و مشاهدات جراح صورت می گیرد. سرطان مثانه از نظر شدت و مرحله بندی به پنج درجه تقسیم می شوند:
درجه صفر. سلولهای سرطانی فقط در بخش سطحی لایه پوساننده مثانه دیده می شوند. اگر سرطان مثانه در این مرحله باشد ، براحتی با جراحی قابل درمان است و بیمار می تواند از عمر طبیعی برخوردار باشد.
در پاتولوژی به این درجه از سرطان مثانه (Carcinoma in situ) گفته می شود.
درجه یک(Stage1). تومور به بخش عمقی لایه پوشاننده نفوذ کرده ، اما هنوز لایه عضلانی را درگیر نکرده است.
درجه دو(Stage2). تومور علاوه بر لایه پوشاننده به بخش عضلانی هم نفوذ کرده است.
درجه سه (Stage3). تومور از لایه پوشاننده و عضلانی عبور کرده ، به اندامهای اطراف مانند پروستات(در آقایان ) و رحم و واژن(در خانمها) نفوذ کرده است.
درجه چهار. تومور به فضای شکم و لگن نفوذ کرده ، حداقل یکی از غدد لنفاوی را درگیر کرده یا به سایر اندامهای دور مانند کبد ، ریه و استخوان نفوذ کرده است.
درمان سرطان مثانه
تیم درمان سرطان مثانه. در درمان سرطان مثانه تیمی از افراد حرفه ای و زبده در کنار هم کار می کنند. در این تیم مهمترین و کلیدی ترین نقش را متخصص ارولوژی بر عهده دارد.
او اولین پزشکیست که درمان بیمار را شروع می کند . روش درمان هم جراحی است که در ادامه انواع روشهای جراحی تقدیم خواهد شد.
بر حسب میزان پیشرفت سرطان وی از فوق تخصص خون و انکولوژی و متخصص رادیوتراپی کمک می گیرد.
گاهی برای زخم استومی ؛ در مواردیکه مثانه به دیواره شکم متصل می شود و ادرار بصورت موقت یا دایم در کیسه جمع آوری می گردد ؛ نیازمند مراقبت و اقدام پرستار زخم است.
همچنین بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان مثانه ، خدماتی از جمله سوند گذاری ، آنتی بیوتیک تراپی و فیزیوتراپی را می توانند در منزل دریافت کنند.
کارشناس تغذیه می تواند جهت تسریع در فرآیند بهبود زخم رژیم غذایی مناسبی را طراحی نموده در اختیار وی بگذارد.
متخصص درد. در موارد نادری که بیمار ممکن است دچار درد باشد ، می تواند از خدمات متخصص درد استفاده نماید.
درمانهای مکمل(آلترناتیو). درمانهایی مانند انرژی درمانی ، طب سنتی ، ماساژ درمانی ، طب سوزنی و غیره می تواند به بهبود اوضاع بیمار کمک کند ، به شرطی که با اجازه پزشک معالج اصلی صورت گیرد.
انواع درمان در سرطان مثانه
جراحی. اولین گزینه درمان سرطان مثانه جراحی است. اما جراح مثانه ، جراح عمومی نیست او جراح متخصص ارولوژی است.
وی بعد از بررسی نتایج عکس ها و آزمایشات و گفتگو به بیمار ، بهترین گزینه درمان را مشخص می کند.
در روز ویزیت می توانید سوالات زیر را از جراح اورولوژی تان بپرسید:
جراحی مثانه به چند روش انجام می شود:
۲٫ سیستوسکوپی جزئی: در مواردیکه تنها یک تومور در مثانه باشد واین توده از نظر اندازه زیاد بزرگ نباشد از سیستوسکوپی جزئی استفاده می شود.
دراین روش بعد از برش شکم ، بخش درگیر مثانه و کمی بافت اطرافش برداشته می شود و تلاش می شود قسمت سالم مثانه جهت تداوم وظیفه اش باقی بماند. سیستکتومی جزئی تحت بیهوشی کامل انجام می شود . عوارضش در بخش عوارض جراحی مثانه در ادامه مبحث تقدیم می شود.
۳٫ سیستکتومی کامل: سرطانهای مثانه مرحله ۲ و ۳ و ۴ با برداشتن کامل مثانه انجام می شود که به سیستکتومی کامل (Cystectomy) معروف است. هنگام خارج کردن مثانه ، غدد لنفاوی اطراف و بخشی از مجاری ادرای خارج می شود. در مردان ممکن است پروستات و در زنان رحم ، حین جراحی خارج شود.
برداشتن پروستات و رحم موجب عقیمی بیمار می شود ، بنابراین حضور همسر بیمار در جلسه تصمیم گیری ضروری است.
پس از برداشتن مثانه و ضمائم آن ، باید راهی برای تخلیه ادرار در نظر گرفته شود. تصمیم گیری در این زمینه به وضعیت بیمار بستگی دارد. گاهی با ایجاد سوراخی در شکم (Ostomy) این کار انجام می شود. گاهی با قطعه ای از روده ، مثانه ای ساخته می شود و گاهی پروتز مثانه استفاده می شود.
عوارض جانبی جراحی مثانه
بهبودی و رفع عوارض جراحی به زمان نیاز دارد و در بیماران مختلف متفاوت است. ممکن است در چند روز اول بیمار احساس درد و ناراحتی نماید ، که اغلب با مسکن های ساده قابل تسکین است.
بعد از جراحی ممکن است ، سوند ادراری تا چند روز ضروری باشد ، گاهی ۳ تا ۵ هفته سونداژ ادامه دارد ، در چنین مواردی لازم است حداقل هر دو هفته سوند تعویض گردد.
خونریزی ادراری در ۲۴ ساعت اول بعد از جراحی کاملا طبیعی است ، اغلب طی این مدت شستشوی دایم مثانه از طریق سوند انجام می شود.
تکرر ادرار خصوصاً در سیستوسکوپی جزئی شایع است ، چون اندازه مثانه کوچک شده است و ظرفیتش کاهش یافته.
گرفتگی مسیر سوند در مواردیکه لخته خون تشکیل می شود ، به آسانی توسط پرستار اورولوژی قابل رفع است در صورت احساس سوزش یا عدم جریان ادرار به کادر پرستاری اطلاع دهید.
امروزه با آنتی بیوتیک های وسیع الطیف ، احتمال عفونت بسیار کاهش یافته است. تب ، لرز ، قرمزی محل زخم یا سوند می تواند از نشانه های عفونت باشد که باید به سرعت اطلاع داده شود.
در مواردیکه سوراخ Ostomy در دیواره شکم ایجاد می شود ، مراقبت محل سوراخ اهمیت بسزایی دارد ، در ساات اولیه جراحی تخلیه کیسه باید بر حسب ضرورت یا هر ۲ ساعت یکبار انجام شود ، ولی بعد از چندین ساعت ، می تواند به هر شش ساعت یکبار تقلیل یابد.
گاهی در محل سوراخ سنگ های ادرای ایجاد می شود و درد ایجاد می کند ، در صورتیکه احساس کردید تخلیه صورت نمی گیرد ، به کادر پرستاری اطلاع دهید.
شیمی درمانی و درمان بیولوژیک در سرطان مثانه
پس از جراحی ، بیمار به متخصص خون و انکولوژی معرفی می شود. حتی اگر جراح توده را به طور کامل برداشته باشد ، این مشاوره الزامی است ، چون هنوز ممکن است تعداد کمی سلول سرطانی باقی مانده باشد.
امروزه با پیشرفت های صورت گرفته در داروها وروشهای درمانی ، ویزیت متخصص خون و انکولوژی ، تنها به معنی شیمی درمانی نیست. خوشبختانه درمانهای موثر و کم عارضه ای همچون هدفمند درمانی (نوعی درمان بیولوژیک ) ، هورمون درمانی و BCG درمانی هم توسط متخصص خون و انکولوژی انجام می شود.
این درمانها می تواند داخل وریدی ، داخل مثانه ای و یا خوراکی باشد. شما می توانید از بخش ” ” استفاده کنید ومطالب تخصصی مربوط به دارویتان را مطالعه بفرمائید.
را می توانید در بخش اختصاصی اش مطالعه کنید.
اشعه درمانی
گاهی لازم است از اشعه جهت انهدام نهایی سلولهای سرطانی مثانه استفاده شود. اشعه درمانی در بیماران مبتلا به سرطان مثانه ۵ بار در هفته به مدت یک ماه انجام می شود. در هر بار مراجعه به کلینیک اشعه درمانی فرآیند بسیار کوتاه خواهد بود و در کمتر از ده دقیقه بیکار مرزک را ترک خواهد کرد. اشعه درمانی اگر چه بدون درد است ، اما بدون عارضه نیست.
ما در بخش ” ” برخی از عوارض ومشکلاتی را که بیماران حین شیمی درمانی یا اشعه درمانی ممکن است با آن مواجه شوند را فهرست کردیم ، که می توانید مطالعه بفرمایید.
پیگیری های پس از بهبودی
بعد از بهبودی لازم است بیمار هر چند وقت یکبار تحت چکاپ قرار بگیرد. اینکه فاصله چک آپها چقدر باشد بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک معالج دارد.
چک آپ ممکن است شامل آزمایش خون ، آزمایش ادرار ، سیستوسکوپی و عکس های رادیولوژی باشد.
ویزیت متخصص اورولوژی و فوق تخصص خون انکولوژی در چک آپ ها در نظر گرفته می شود.
سایت ایران انکو برایتان آرزوی سلامت و تندرستی پایدار می نماید. ما همواره کنارتان هستیم ، هر وقت سوالی داشتید از طریق سایت وآدرس صفحات اجتماعی مان بپرسید.
خوشحال می شویم ، در بهبودی تان نقش مثبت داشته باشیم.
سرطان مثانه چهارمین سرطان شایع مردان و هشتمین سرطان شایع زنان ایرانی می باشد. در حالیکه محدوده سنی ابتلا به سرطان مثانه در جهان ۷۰- ۶۰ سال است ، اما در ایران به دلیل استعمال قلیان و دخانیات در جوانان ، شیوع سرطان مثانه به زیر ۴۰ سال کاهش یافته است.
متخصصان اورولوژی ایران هشدار میدهند:
سرطان مثانه در سنین بین ۳۵-۲۵ سال به دلیل استعمال دخانیات و مواد مخـ ـدر صنعتی ، رو به افزایش است.
با توجه به اینکه مثانه یکی از مهمترین اندامها در دستگاه ادرای محسوب می شود ، شناخت علایم زود هنگام ، روشهای پیشگیری و چک آپ و درمانهای مرتبط با سرطان مثانه از اهمیت بالایی برخوردار است.
در این مجموعه ، ما به موضوعات مرتبط با سرطان مثانه می پردازیم.
آناتومی مثانه
مثانه عضوی تو خالی با دیواره عضلانیست که در زیر ناف و بخش پایینی شکم قرار دارد. ادرار تولید شده در کلیه به کمک دو لوله باریک (میزنای) وارد مثانه می شود. تجمع ادرار موجب تحـریـ*ک گیرنده های حسی دیواره مثانه می شود و پیام احساس دفع به مغز صادر می گردد ، سپس انسان به صورت ارادی می تواند عمل دفع را انجام دهد.
یادش به خیر ؛ بچه بودیم این دفع ارادی وقتی غیر ارادی میشد !! مینداختیم گردن شیطون!!
دیواره مثانه از سه لایه تشکیل شده است:
- لایه داخلی. که به آن لایه پوشاننده هم می گویند. در اثر تجمع ادرار سلولهای این بخش که سلولهای Transitional نامیده می شوند ، کشیده می شوند (کش می آیند) و خاصیت ارتجاعی دارند و پس از تخلیه مجدد به حالت عادی باز می گردند .
- لایه میانی. این لایه سلولهایش عضلانی هستند ، هنگام دفع ادرار ، با منقبض شدن به تخلیه ادرار کمک می کنند.
- لایه خارجی. بدنه خارجی مثانه را پوشش می دهند. از بافت چربی ، بافت نگهدارنده فیبروزی و رگهای خونی تشکیل شده اند و وظیفه خونرسانی و حمایت لایه های داخلی تر را بر عهده دارند.
چه چیزی موجب سرطان مثانه می شود؟ مسلماً تعیین یک عامل به عنوان علت سرطان مثانه هرگز اتفاق نخواهد افتاد!!
مثل این است که بگوییم چه چیزی موجب تصادف یک اتوموبیل می شود؟
چون عوامل زیادی می توانند عامل سرطان مثانه باشند. اما شناخت این عوامل می تواند به ما کمک کند تا با پرهیز از آنها به کاهش خطر ابتلاء به سرطان مثانه کمک کنیم.
نتایج تحقیقات نشان می دهد عوامل زیر در ابتلاء به سرطان مثانه نقش دارند:
استعمال دخانیات. تنباکو مهمترین عامل خطر ساز سرطان مثانه محسوب می شود. افراد سیگاری ۴ تا ۷ برابر افراد غیر سیگاری به سرطان مثانه مبتلا می شوند.
مواد سمی ناشی از دود سیگار پس از جذب از ریه ، به کلیه های می روند . کلیه تلاش می کند تا این سموم را از طریق ادرار دفع نماید. ادرار آلوده به سموم سیگار ، در مثانه تجمع پیدا می کند و به سلولهای دیواره مثانه آسیب می زند.
محققان معتقدند : سالها طول می کشد تا سموم سیگار به دیواره مثانه آسیب وارد کند. گاهی به ۱۵ سال زمان نیاز هست تا سیگار موجب آسیب به مثانه شود. بنابراین اگر به تازگی کشیدن سیگار را شروع کرده اید ، بهتر است هر چه زودتر به ترک آن اقدام نمایید. شاید ۱۵ سال دیگر تصمیم گیری بسیار سخت باشد.
متخصصان اورولوژی ایرانی معتقدند:
در سالهای اخیر مصرف قلیان در جوانان ایرانی ، سن ابتلاء به سرطان مثانه را از ۶۰ سال به ۲۵ سال کاهش داده است.
بسیار باعث تاسف است ، جوانی که باید به ورزش ، سازندگی ، خلاقیت و لـ*ـذت بردن از مواهب هستی مشغول باشد ، با یک سوند و سوراخ در دیواره شکم ؛ بر تخت بیمارستان منتظر مرگ باشد.
با وجودیکه تریاک و مواد مخـ ـدر صنعتی جزء عوامل سرطانزای سرطان مثانه محسوب نمی شوند ، اما در ایران به عنوان یکی از عوامل سرطانزای سرطان مثانه شناخته می شوند . پزشکان معتقدند علت اصلی ، آلودگی مواد مخـ ـدر به سرب است ، که قاچاقچیان به عمد جهت افزایش وزن به چنین ترکیباتی اضافه می کنند.
تماس شغلی. برخی مردم در صنایعی کار می کنند که غلظت مواد سمی بالاست. یکی از دلایلی که مردان بیشتر از زنان به سرطان مثانه مبتلاء می شوند ، همین است. چون مردان بیشتر با چنین مشاغلی سر و کار دارند.
کار با فلزات سنگین مانند سرب و آلومینیم ، صنایع نساجی ، چرم ، رنگسازی و رنگرزی صنعتی ، Printer وکلیه مولکولهای زیر شاخه آمین های آروماتیک (معطر) از جمله این صنایع هستند.
کاش دولتها دیدگاه دقیق تری نسبت به این صنایع داشتند تا ضمن حمایت از ایمنی کارگران و کیفر کارفرمایان متخلف ، سطح آگاهی جامعه نسبت به چنین صنایعی افزایش پیدا کند.
مسلماً اگر تدبیری اجرایی و عملی در این زمینه اتخاذ نشود ، فردا و فرداها هزینه اش در بخش بهداشت و درمان با تراژدی و درد فراوان و هنگفت پرداخت خواهد شد.
انگل شیستوزوما. یکی دیگر از عوامل سرطانزای سرطان مثانه ، انگلی ست به نام شیستوزوما هماتوبیوم.
ظاهراً ربطی به عوامل صنعتی و شغلی ندارد ، اما درمحیط های صنعتی آلودگی به این انگل بیشتر است . شیستوزوما در بافت مثانه لانه گزینی کرده ، موجب سرطان مثانه می شود.
آرسنیک. آرسنیک که اساس سم مرگ موش محسوب می شود ، از طریق آلوده شدن آبهای زیر زمینی به فاضلاب ، به آب شهری نفوذ می کند.
درایالات متحده آمریکا قوانین محکم و سختی پیرامون جلوگیری از آلودگی آب آشامیدنی به آرسنیک وجود دارد ، و آب های آشامیدنی عاری از ارسنیک است.
آرسنیک یکی از عناصر جدول مندلیف محسوب می شود و شکل معدنی این عنصر در گروه ۱ سرطانزاها(سرطانزا برای انسان) طبقه بندی می شود.
آرسنیک موجود در آنها پس از ورود به بدن از طریق ادرار دفع می شود ، و به دیواره مثانه آسیب وارد می کند.
عموماً جاهایی که زمین حاوی سنگ معدنی پیریت است ، غلظت آرسنیک هم بالاست. بر اساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت ، میزان آرسنیک آب آشامیدنی نباید بیش از ۰/۰۱ میلی گرم باشد.
سازمان استاندارد ایران در سال ۱۳۸۸ ، این میزان که معادلش ۱۰ میکروگرم در لیتر می شود را حد مجاز اعلام کرد که باید توسط شرکتهای تولید کننده آب آشامیدنی شهری و بطری رعایت شود.
بدین ترتیب با میزان آبی که یک انسان در روز مصرف می کند تا ۲۰۰ میکروگرم آرسنیک می تواند وارد بدن انسان شود و بیماریزا نباشد. قطعاً کاهش این میزان به صفر ، بهتر خواهد بود.
البته مصرف آبزیان مناطق آلوده صنعتی ، مصرف آب های آشامیدنی غیر استاندارد و سبزیجاتی که توسط آب های آلوده صنعتی آبیاری می شوند می تواند میزان دریافتی آرسنیک را از حد مجاز خارج نماید.
در ایران ، خاک منطقه سیرجان در استان کرمان ، دارای آلودگی بالایی از آرسنیک است که تحقیقات متعددی آنرا اثبات نموده است و البته خوشبختانه مورد توجه مسئولان منطقه قرار دارد.
منطقه دیگر ، شهرستان هشترود در استان آذربایجان شرقی است که بنا به تحقیقات انجام شده تا ۳ برابر حد مجاز آبش به آرسنیک آلوده است.
سابقه فامیلی. رابـ ـطه ضعیف و کمرنگی در این زمینه وجود دارد ، برخی تحقیقات در این زمینه انجام شده ، اما شواهد قوی و محکمی رابـ ـطه ارثی سرطان مثانه را تایید نمی کند.
سابقه ابتلاء به سرطان مثانه. کسانی که قبلاً به سرطان مثانه مبتلا شده اند ، بعدها شانس بیشتری برای ابتلاء مجدد دارند. یکی از دلایل این مسئله استفاده از درمانهای سرطانزا (شیمی درمانی و اشعه درمانی ) است.
خصوصاً در شیمی درمانی با داروهای و که از طریق ادرار دفع می شوند این شانس بیشتر است. البته امروزه با داروی Mesna ، اثرات سمی داروهای مذکور کاهش می یابد.
علایم ونشانه های سرطان مثانه
بسیاری از این علایم و نشانه ها ، مختص تنها سرطان مثانه نیستند و در عفونت های کلیه ، سنگ های کلیه و حالب ، و التهاب پروستات دیده می شوند.
خون در ادرار. مهمترین و جدی ترین علامت سرطان مثانه ، خون در ادرار است. گاهی فرد متوجه دفع خون در ادرار نمی شود ، چون تنها رنگ ادرار کمی پر رنگ می شود . وی ممکن است تصور کند ، به دلیل مصرف کم مایعات باشد.
- اگر فردی دچار پر رنگی ادرار شد ، بهتر است مصرف مایعاتش را افزایش دهد و اگر پر رنگی ادامه داشت به متخصص اورولوژی یا پزشک خانواده مراجعه نماید.
اغلب دفع خون در ادرار با سوزش وناراحتی همراه است.
تکرر ادرار. یک سوم مبتلایان به سرطان مثانه دچار تکرر ادرار می شوند. اغلب در مراحل اولیه سرطان مثانه ، تکرر ادرار شایع است. اما تکرر ادرار در بسیاری از اختلالات و مشکلات دستگاه ادراری دیده می شود. مثل التهاب پروستات یا عفونت های ادراری.
احساس دفع کاذب. ممکن است در مراحل پیشرفته سرطان ، بیمار احساس کند ، نیاز به دفع ادرار دارد ، در حالیکه ادراری در مثانه نیست ، این حالت بدلیل تحـریـ*ک اعصاب حسی دیواره مثانه اتفاق می افتد.
نیاز اورژانسی به دفع ادرار. بطوریکه فرد قادر نیست ، ادرارش را نگه دارد و باید سریعاً دفع نماید. نیاز اورژانسی به دفع در صورت تداوم می تواند یکی از نشانه های سرطان مثانه باشد.
روش های تشخیص سرطان مثانه
اغلب فرد با مشاهده یا احساس علایم فوق ، به پزشک خانواده یا متخصص اورولوژی مراجعه می کند. پزشکان برای تشخیص سرطان مثانه آزمایشات و بررسی های زیر را انجام می دهند:
آزمایش ادرار. آزمایش ادرار می تواند به صورت آزمایش ۲۴ ساعته یا نمونه تک وعده ای باشد. در آزمایش ادرار ۲۴ ساعته از شروع صبح تا صبح فردا ، ادرار در ظرفی جمع آوری می شود و به آزمایشگاه ارسال می گردد.
در نمونه تک وعده ای ، مقداری از ادرار در یک نوبت ، در ظرف کوچکی جمع آوری و به آزمایشگاه ارسال می شود.
در آزمایش ادرار وجود سلولهای سرطانی ، خون و سایر فاکتورهای مربوط به عملکرد کلیه و دستگاه ادراری بررسی می شود.
سیستوسکوپی. سیست در زبان لاتین به معنای مثانه است. بنابراین سیستوسکوپی یعنی مشاهده مثانه.
در این روش سوند باریک و قابل انعطافی از طریق مجاری ادرار وارد مثانه می شود. نوک این سوند مجهز به لامپ ، دوربین و ابزار برش است. بدین ترتیب جراح ارولوژی با مشاهده داخل مثانه در مانیتور از موارد مشکوک نمونه برداری (بیوپسی) به عمل می آورد. یا اینکه کل توده را خارج می کند.
اغلب سیستوسکوپی مجدد جهت بررسی عود و محل بیوپسی در زمانی دیگر ضروری است.
سیستوسکوپی در حال حاضر یکی از بهترین روش های بررسی توده های داخل مثانه است ، اما با همه اینها فقط ۳۷% از کل ضایعات مثانه در این روش شناسایی می شود.
امروزه در روش سیستوسکوپی فلئورسانس ، یک ساعت قبل از سیستوسکوپی ماده ای فلئورسانس به نام ۵ALA به داخل مثانه تزریق می شود ، سپس با سیستوسکوپ مثانه بررسی می گردد. نمونه بیوپسی جهت بررسی بیشتر به واحد پاتولوژی ارسال می شود.
IVP: در ایران به عکس رنگی مثانه مشهور است ، که بر خلاف نامش سیاه و سفید است. در این روش عکسبرداری ماده حاجب به مثانه تزریق می شود و مجاری ادراری ، میزنایی و مثانه از نظر گرفتگی و تنگی بررسی می شود.
سونوگرافی. روش بی خطر و غیر قابل اعتمادی! جهت بررسی مثان است. اگر توده کوچک باشد ، به ندرت در این روش قابل شناسایی است.
MRI: امروزه یکی از بهترین و ایمن ترین روش های بررسی مثانه است. در MRI مثانه و دیواره آن همراه با غدد لنفاوی و مجاری ادرای قابل بررسی است.
سی تی اسکن. متداولترین و رایجترین روش عکسبرداری از مثانه است ، می تواند همراه با تزریق ماده حاجب باشد. تشخیص تومور در این رروش آسانتر است.
علاوه بر روش های تشخیص پیشرفته ، پزشک معالج سوالاتی پیرامون سابقه فامیلی از بیمار خواهد پرسید و مثانه را معاینه خواهد کرد.
مرحله بندی (Stage)و درجه بندی توده های مثانه
توده های مثانه می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد.
توده های خوش خیم مثانه. حیات بیمار ار تهدید نمی کنند ، با جراحی براحتی درمانپذیر هستند ، عود نمی کنند و متاستاز نمی دهند.
توده های بد خیم مثانه. در صورت عدم درمان می توانند حیات بیمار را تهدید نمایند. بعد از جراحی احتمال عود وجود دارد و نیازمند درمان تکمیلی هستند.
تودههای بدخیم مثانه قادرند بافت ها و اندامهای اطراف را درگیر نمایند و استعداد متاستاز به سایر جاهای بدن خصوصاً غدد لنفاوی اطراف را دارند.
سرطان مثانه می تواند به کبد ، ریه ها و استخوانها متاستاز بدهند.
تومورهای بد خیم مثانه به سه طبقه سطحی ، مهاجم و متاستاتیک تقسیم بندی می شوند.
ارزیابی میزان پیشرفت سرطان مثانه به کمک روش های عکسبرداری و مشاهدات جراح صورت می گیرد. سرطان مثانه از نظر شدت و مرحله بندی به پنج درجه تقسیم می شوند:
درجه صفر. سلولهای سرطانی فقط در بخش سطحی لایه پوساننده مثانه دیده می شوند. اگر سرطان مثانه در این مرحله باشد ، براحتی با جراحی قابل درمان است و بیمار می تواند از عمر طبیعی برخوردار باشد.
در پاتولوژی به این درجه از سرطان مثانه (Carcinoma in situ) گفته می شود.
درجه یک(Stage1). تومور به بخش عمقی لایه پوشاننده نفوذ کرده ، اما هنوز لایه عضلانی را درگیر نکرده است.
درجه دو(Stage2). تومور علاوه بر لایه پوشاننده به بخش عضلانی هم نفوذ کرده است.
درجه سه (Stage3). تومور از لایه پوشاننده و عضلانی عبور کرده ، به اندامهای اطراف مانند پروستات(در آقایان ) و رحم و واژن(در خانمها) نفوذ کرده است.
درجه چهار. تومور به فضای شکم و لگن نفوذ کرده ، حداقل یکی از غدد لنفاوی را درگیر کرده یا به سایر اندامهای دور مانند کبد ، ریه و استخوان نفوذ کرده است.
درمان سرطان مثانه
تیم درمان سرطان مثانه. در درمان سرطان مثانه تیمی از افراد حرفه ای و زبده در کنار هم کار می کنند. در این تیم مهمترین و کلیدی ترین نقش را متخصص ارولوژی بر عهده دارد.
او اولین پزشکیست که درمان بیمار را شروع می کند . روش درمان هم جراحی است که در ادامه انواع روشهای جراحی تقدیم خواهد شد.
بر حسب میزان پیشرفت سرطان وی از فوق تخصص خون و انکولوژی و متخصص رادیوتراپی کمک می گیرد.
گاهی برای زخم استومی ؛ در مواردیکه مثانه به دیواره شکم متصل می شود و ادرار بصورت موقت یا دایم در کیسه جمع آوری می گردد ؛ نیازمند مراقبت و اقدام پرستار زخم است.
همچنین بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان مثانه ، خدماتی از جمله سوند گذاری ، آنتی بیوتیک تراپی و فیزیوتراپی را می توانند در منزل دریافت کنند.
کارشناس تغذیه می تواند جهت تسریع در فرآیند بهبود زخم رژیم غذایی مناسبی را طراحی نموده در اختیار وی بگذارد.
متخصص درد. در موارد نادری که بیمار ممکن است دچار درد باشد ، می تواند از خدمات متخصص درد استفاده نماید.
درمانهای مکمل(آلترناتیو). درمانهایی مانند انرژی درمانی ، طب سنتی ، ماساژ درمانی ، طب سوزنی و غیره می تواند به بهبود اوضاع بیمار کمک کند ، به شرطی که با اجازه پزشک معالج اصلی صورت گیرد.
انواع درمان در سرطان مثانه
جراحی. اولین گزینه درمان سرطان مثانه جراحی است. اما جراح مثانه ، جراح عمومی نیست او جراح متخصص ارولوژی است.
وی بعد از بررسی نتایج عکس ها و آزمایشات و گفتگو به بیمار ، بهترین گزینه درمان را مشخص می کند.
در روز ویزیت می توانید سوالات زیر را از جراح اورولوژی تان بپرسید:
- چه روش جراحی برای من مناسب تر است؟
- آیا غدد لنفاوی اطراف مثانه هم برداشته می شود؟
- بعد از جراحی چه احساسی خواهم داشت؟
- چه مدت در بیمارستان بستری خواهم بود؟
- پس از ترخیص ، در منزل به چه مراقبت هایی نیاز خواهم داشت؟
جراحی مثانه به چند روش انجام می شود:
- روش Transurethral Resection: به TUR (تی یو آر) هم معروف است.در این روش پزشک با دستگاه سیستوسکوپی از طریق مجاری ادراری ، داخل مثانه را بررسی می کند و پس از یافتن توده ، مبادرت به برداشتن آن می نماید. ممکن است این کار تحت بیهوشی کامل یا بی حسی نخاعی انجام شود ، در هر صورت بیمار دردی احساس نخواهد کرد.
۲٫ سیستوسکوپی جزئی: در مواردیکه تنها یک تومور در مثانه باشد واین توده از نظر اندازه زیاد بزرگ نباشد از سیستوسکوپی جزئی استفاده می شود.
دراین روش بعد از برش شکم ، بخش درگیر مثانه و کمی بافت اطرافش برداشته می شود و تلاش می شود قسمت سالم مثانه جهت تداوم وظیفه اش باقی بماند. سیستکتومی جزئی تحت بیهوشی کامل انجام می شود . عوارضش در بخش عوارض جراحی مثانه در ادامه مبحث تقدیم می شود.
۳٫ سیستکتومی کامل: سرطانهای مثانه مرحله ۲ و ۳ و ۴ با برداشتن کامل مثانه انجام می شود که به سیستکتومی کامل (Cystectomy) معروف است. هنگام خارج کردن مثانه ، غدد لنفاوی اطراف و بخشی از مجاری ادرای خارج می شود. در مردان ممکن است پروستات و در زنان رحم ، حین جراحی خارج شود.
برداشتن پروستات و رحم موجب عقیمی بیمار می شود ، بنابراین حضور همسر بیمار در جلسه تصمیم گیری ضروری است.
پس از برداشتن مثانه و ضمائم آن ، باید راهی برای تخلیه ادرار در نظر گرفته شود. تصمیم گیری در این زمینه به وضعیت بیمار بستگی دارد. گاهی با ایجاد سوراخی در شکم (Ostomy) این کار انجام می شود. گاهی با قطعه ای از روده ، مثانه ای ساخته می شود و گاهی پروتز مثانه استفاده می شود.
عوارض جانبی جراحی مثانه
بهبودی و رفع عوارض جراحی به زمان نیاز دارد و در بیماران مختلف متفاوت است. ممکن است در چند روز اول بیمار احساس درد و ناراحتی نماید ، که اغلب با مسکن های ساده قابل تسکین است.
بعد از جراحی ممکن است ، سوند ادراری تا چند روز ضروری باشد ، گاهی ۳ تا ۵ هفته سونداژ ادامه دارد ، در چنین مواردی لازم است حداقل هر دو هفته سوند تعویض گردد.
خونریزی ادراری در ۲۴ ساعت اول بعد از جراحی کاملا طبیعی است ، اغلب طی این مدت شستشوی دایم مثانه از طریق سوند انجام می شود.
تکرر ادرار خصوصاً در سیستوسکوپی جزئی شایع است ، چون اندازه مثانه کوچک شده است و ظرفیتش کاهش یافته.
گرفتگی مسیر سوند در مواردیکه لخته خون تشکیل می شود ، به آسانی توسط پرستار اورولوژی قابل رفع است در صورت احساس سوزش یا عدم جریان ادرار به کادر پرستاری اطلاع دهید.
امروزه با آنتی بیوتیک های وسیع الطیف ، احتمال عفونت بسیار کاهش یافته است. تب ، لرز ، قرمزی محل زخم یا سوند می تواند از نشانه های عفونت باشد که باید به سرعت اطلاع داده شود.
در مواردیکه سوراخ Ostomy در دیواره شکم ایجاد می شود ، مراقبت محل سوراخ اهمیت بسزایی دارد ، در ساات اولیه جراحی تخلیه کیسه باید بر حسب ضرورت یا هر ۲ ساعت یکبار انجام شود ، ولی بعد از چندین ساعت ، می تواند به هر شش ساعت یکبار تقلیل یابد.
گاهی در محل سوراخ سنگ های ادرای ایجاد می شود و درد ایجاد می کند ، در صورتیکه احساس کردید تخلیه صورت نمی گیرد ، به کادر پرستاری اطلاع دهید.
شیمی درمانی و درمان بیولوژیک در سرطان مثانه
پس از جراحی ، بیمار به متخصص خون و انکولوژی معرفی می شود. حتی اگر جراح توده را به طور کامل برداشته باشد ، این مشاوره الزامی است ، چون هنوز ممکن است تعداد کمی سلول سرطانی باقی مانده باشد.
امروزه با پیشرفت های صورت گرفته در داروها وروشهای درمانی ، ویزیت متخصص خون و انکولوژی ، تنها به معنی شیمی درمانی نیست. خوشبختانه درمانهای موثر و کم عارضه ای همچون هدفمند درمانی (نوعی درمان بیولوژیک ) ، هورمون درمانی و BCG درمانی هم توسط متخصص خون و انکولوژی انجام می شود.
این درمانها می تواند داخل وریدی ، داخل مثانه ای و یا خوراکی باشد. شما می توانید از بخش ” ” استفاده کنید ومطالب تخصصی مربوط به دارویتان را مطالعه بفرمائید.
را می توانید در بخش اختصاصی اش مطالعه کنید.
اشعه درمانی
گاهی لازم است از اشعه جهت انهدام نهایی سلولهای سرطانی مثانه استفاده شود. اشعه درمانی در بیماران مبتلا به سرطان مثانه ۵ بار در هفته به مدت یک ماه انجام می شود. در هر بار مراجعه به کلینیک اشعه درمانی فرآیند بسیار کوتاه خواهد بود و در کمتر از ده دقیقه بیکار مرزک را ترک خواهد کرد. اشعه درمانی اگر چه بدون درد است ، اما بدون عارضه نیست.
ما در بخش ” ” برخی از عوارض ومشکلاتی را که بیماران حین شیمی درمانی یا اشعه درمانی ممکن است با آن مواجه شوند را فهرست کردیم ، که می توانید مطالعه بفرمایید.
پیگیری های پس از بهبودی
بعد از بهبودی لازم است بیمار هر چند وقت یکبار تحت چکاپ قرار بگیرد. اینکه فاصله چک آپها چقدر باشد بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک معالج دارد.
چک آپ ممکن است شامل آزمایش خون ، آزمایش ادرار ، سیستوسکوپی و عکس های رادیولوژی باشد.
ویزیت متخصص اورولوژی و فوق تخصص خون انکولوژی در چک آپ ها در نظر گرفته می شود.
سایت ایران انکو برایتان آرزوی سلامت و تندرستی پایدار می نماید. ما همواره کنارتان هستیم ، هر وقت سوالی داشتید از طریق سایت وآدرس صفحات اجتماعی مان بپرسید.
خوشحال می شویم ، در بهبودی تان نقش مثبت داشته باشیم.
