نقاشی طراحی حالات چهره – آناتومی صورت (کامل)

[@nicedavil]

این پست اولین قسمت از سری آموزش های طراحی حالات چهره هست. دوستانی که طراحی چهره کار می کنند می دونن که نشون دادن احساسات در چهره می تونه کار سختی باشه. بعضی وقت ها سعی می کنیم یک چهره شاد، غمگین و… بکشیم ولی کارمون در آخر ممکنه مصنوعی به نظر برسه یا اون احساس در چهره ای که کشیدیم خیلی قابل تشخیص نباشه. این آموزش ها به خصوص اگر طراحی کاراکتر یا کاریکاتور کار می کنید به کمکتون می یاد. چون چه سبک رئال کار کنید چه فانتزی و کارتونی، برای این که کارِتون قشنگ و حرفه ای به نظر برسه باید درک خوبی از اجزای تشکیل دهنده صورت و دینامیکش داشته باشید.

بهترین منبعی که فعلاً برای یادگرفتن این موضوع پیدا کردم کتابی به اسم

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نوشته Gary Faigin هست که خیلی مفصل درباره آناتومی صورت از جمله شکل و حرکت عضله های صورت و این که برای هر حسی که در چهره نمایش داده می شه کدام قسمت های صورت درگیر هستند توضیح داده. متاسفانه این کتاب در ایران چاپ نشده و فارسیش موجود نیست. برای همین تصمیم گرفتم بخش های مهمش رو به طور خلاصه از نسخه انگلیسی ترجمه کنم و در این سایت قرار بدم.

دوستان توجه داشته باشید برای این که بهترین استفاده رو از این مطالب ببرید باید قبلش با اصول طراحی چهره آشنا باشید و طراحی از چهره عادی (بدون این که احساس خاصی داشته باشه) رو تمرین کرده باشید. اگر تازه می خواید طراحی چهره رو شروع کنید این پست ها برای شروع مناسب نیستند و من پیشنهاد می کنم کلاس برید یا از روی کتاب “چگونه از چهره طراحی کنیم” اندرو لومیس که در ایران منتشر شده و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

اصول اولیه طراحی چهره رو یاد بگیرید.

قبل از شروع آموزش ها لازمه دو نکته رو در نظر داشته باشیم:

در هر حالت چهره تنها چند ماهیچه درگیر می شوند
کل ماهیچه های صورت در تک تک احساساتی که با چهره نشون داده میشه درگیر نمی شن و قسمت عمده بار نمایش حالات چهره بر عهده ترکیب ماهیچه های ابرو و چشم و ماهیچه های اطراف دهان هست. این دو ناحیه صورت دارای عضله های پیچیده تری هستند و در نتیجه می تونن تغییرات رو به خوبی نشون بدن. تعجبی نداره که اغلب موقع صحبت کردن به چشم ها و دهان طرف مقابل نگاه می کنیم. اگر چه در چهره لااقل ۲۶ ماهیچه مختلف وجود داره، اما این کتاب ۱۱ تا از مهم ترین ماهیچه ها رو انتخاب کرده و اون ها رو به دسته ماهیچه های ناحیه چشم (۴ تا) و ماهیچه های ناحیه دهان (۷ تا) تقسیم کرده.


حالت چهره در حالت خنثی کلید درک حالات دیگر است
همون طور که در تیتر گفته شد، ما باید اول به چهره در حالت عادی و خنثی اشراف کامل داشته باشیم تا بعد بتونیم اون حالت رو تغییر بدیم. ما به طور ناخودآگاه می دونیم که موقعیت ابرو در حالت عادی چطوریه، گوشه های لب ها در چه جهتی هستند و چشم های یک فرد عادی چقدر بازه. این عوامل در چهره تمام افراد با هر نژادی تقریباً ثابته. برای همین کوچکترین تغییری رو در صورت هر فرد تشخیص می دیم. برای طراحی از حالات مختلف چهره اول باید چهره خنثی رو خوب تمرین کنیم و با موقعیت هر عضو صورت در حالت عادی آشنا باشیم تا بعد مثلا لبخند رو به صورت پوزخند طراحی نکنیم!

خب حالا اولین آموزش رو با آناتومی صورت و عضله هایی که در نشون دادن احساسات دخالت دارند شروع می کنیم.

 

[@nicedavil]

آناتومی صورت – ماهیچه های تاثیرگذار در حالات چهره

1. Orbicularis oculi – به داخل حدقه چشم و پوست گونه وصل شده. با کمک این ماهیچه می توان چشم ها رو جمع و فشرده کرد.
2. Levator palpebrea – به حدقه و پلک بالایی وصله و پلک بالایی رو مثل حالت تعجب بالا می کشه.
3. Levator labii superioris – یک گروه ماهیچه با سه شاخه است. سر شاخه اول به پایه استخوان بینی، سر شاخه دوم به حدقه چشم و سر شاخه سوم به کمان زایگوماتیک (استخوانی که گونه رو به گیجگاه وصل می کنه) وصل است و هر سه به ماهیچه دور لب بالایی ختم می شوند. این ماهیچه به ماهیچه نیشخند معروفه.
4. Zygomatic Major – از کمان زایگوماتیک شروع می شه و به گوشه لب ختم می شه. به ماهیچه لبخند معروفه چون وقتی منقبض میشه گوشه لب ها رو به حالت لبخند بالا می کشه.
5. Risorius – یک سرش به گوشه فک و سر دیگه به گوشه لب وصله. با کمک این ماهیچه دهان مثل حالت گریه به سمت گوشه فک کشیده می شه. برای همین اسم دیگه اش lip stretcher هست.
6. Frontalis – از محل رویش مو تا پوست زیر ابرو کشیده شده و به ما کمک می کنه ابروها رو بالا ببریم، مثل حالت تعجب. بهش brow lifter هم می گن.
7. Orbicularis oris – به ماهیچه گوشه لب ها وصله و دور تا دور لب ها کشیده شده. به ما کمک می کنه لب هارو فشرده و یا غنچه کنیم. اسم دیگه این ماهیچه lip tightener هست.
8. Corrugator – یک سر آن به پل بینی و سر دیگرش یه پوست میان دو ابرو وصله. وظیفه این ماهیچه پایین کشیدن سر ابروهاست. به ماهیچه اخم هم معروفه.
9. Triangularis – این ماهیچه از گوشه لب ها شروع شده و به پایین فک متصله و لب ها رو مثل وقتی که روز بدی رو گذرونده باشیم به سمت پایین می کشه!
10. Depressor labii inferioris – یک سرش به چانه و سر دیگه به لب پایینی وصله و لب پایینی رو موقع صحبت کردن مستقیم به پایین می کشه.
11. Mentalis – دقیقاً از ناحیه زیر دندان ها شروع شده و به گردی چانه ختم می شه. وقتی این ماهیچه منقبض بشه روی چانه چین و چروک به وجود می یاد و لب پایین بالا آورده میشه.

 

[@nicedavil]

چشم و ابرو جذاب ترین و گیراترین عضوهای چهره هستند. به نظر می رسه یک خاصیت جادویی در چشم ها وجود داره که احساسات آدم ها رو در خودش منعکس می کنه. ما به طور ذاتی کوچکترین تغییر حالت رو در چشم و ابروی طرف مقابلمون متوجه می شیم. مثلاً اگر مشغول صحبت با کسی باشیم و اون شخص حواسش به ما نباشه، بلافاصله از حالت دور شدن نگاهش متوجه می شیم و واکنش نشون می دیم. برای نشون دادن همه این ظرافت ها در طراحی هامون لازمه با ساختاری که این تغییرات رو ایجاد می کنه آشنا بشیم.

محل قرار گرفتن پلک ها در حالت عادی
میزان پوشیده شدن عنبیه چشم توسط پلک بالایی و پایینی تاثیر زیادی در حالت چشم داره.

بالاترین حد ممکن در حالت عادی پایین ترین حد ممکن در حالت عادی
پلک بالایی بالای عنبیه. اگر پلک بالا از لبه عنبیه بالاتر بره، سفیدی چشم دیده میشه و چهره حالت هیجان زده یا متعجب پیدا می کنه. البته در بعضی افراد پلک بالا کمی بالاتر از عنبیه قرار داره ولی این موارد استثناء هست. بالای قرنیه. وقتی هوشیار باشیم پلک بالایی همیشه کمی از عنبیه رو می پوشونه ولی بالاترین حد پوشش اون بالای قرنیه است. اگر کمی پایین تر بیاد حالت چهره تغییر اساسی می کنه و حالت خواب آلود، غمگین، مـسـ*ـت و… به خودش می گیره.
پلک پایینی کمی بالاتر از لبه پایین عنبیه. پلک پایینی تنها قسمت کوچکی از عنبیه رو می پوشونه. اما در حالات گریه و خنده چشم فشرده میشه و پلک پایینی بالاتر میاد. کمی پایین تر از لبه پایین عنبیه. در بعضی افراد سفیدی چشم در ناحیه زیر عنبیه دیده میشه. در هر صورت یادتون باشه پلک پایین در هیچ حالتی از حد طبیعی خودش پایین تر نمی یاد.

 

[@nicedavil]

برای درک بهتر به تصاویر زیر توجه کنید:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

محل قرار گرفتن ابروها در حالت عادی
یک سوم داخلی ابرو (C) پر تحرک ترین قسمت در کل ابروست. در حالت عادی این قسمت هم سطح یا کمی پایین تر از ۲/۳ دیگه ابرو قرار داره. به محض این که این ۱/۳ نسبت به حالت عادی کمی بالاتر بره چهره حالت نگران و مشوش پیدا می کنه. یک خط فرضی رو در نظر بگیرید که از بالاترین نقطه پلک بالایی کشیده شده (B). ابرویی که در حالت عادی قرار داره هرگز پایین تر از این خط قرار نمی گیره و فقط وقتی که اخم کنیم ۱/۳ داخلی ابرو از این خط پایین تر میاد.

ابروی مردها (چپ) معمولاً نسبت به ابروی زن ها (راست) به چشم نزدیک تره. در هر دو جنس ابرو کم و بیش قوس داره که بالاترین نقطه این قوس در حدود ۱/۳ بیرونی ابرو قرار گرفته (A) و قوس ابروی زن ها در اکثر اوقات بیش تر از قوس ابروی مردهاست.

ماهیچه های ابرو

 

[@nicedavil]

Frontalis

ماهیچه پهن و صافی که از محل رویش مو شروع شده و به پوست زیر ابرو ختم میشه. بافت های عمودی داره و عملکردش ساده است: وقتی منقبض میشه ابروها رو مستقیم به سمت بالا می کشه و چین های موجی شکلی روی پیشانی ایجاد می کنه که به چهره حالت نگران، غمگین یا وحشتزده می ده. خط این چین ها مطابق قوس ابروها است و بالاترین چین کم ترین عمق رو داره. فراموش نکنید که دم ابرو سر جای خودش تقریباً ثابته و با سایر قسمت های ابرو بالا نمی ره برای همین وقتی ابروها رو بالا می بریم قوس ابرو تندتر از حالت عادی میشه.

بالا بردن ابروها لزوماً همیشه چشم ها رو بازتر نمی کنه، بلکه با بالا کشیدن گوشت زیر ابرو باعث میشه پلک بالایی بهتر دیده بشه.

بالا بردن فقط یک لنگه از ابروها مهارتیه که همه ندارن! علت ممکن بودن این کار اینه که دو طرف چپ و راست Frontalis رو میشه به طور جداگانه حرکت داد.

 

[@nicedavil]

Corrugator
این ماهیچه که به ماهیچه اخم معروفه از ترکیب دو ماهیچه ساخته شده: یک ماهیچه عمودی که از بالای پل بینی شروع میشه و به پوست وسط پیشانی وصل شده و یک جفت ماهیچه که از قسمت داخلی حدقه چشم شروع شدند و به صورت اریب به سمت بالای قسمت میانی ابرو کشیده شدند.

گروه ماهیچه های Corrugator ابروها رو به سمت داخل و پایین می کشه و حالت اخم رو که موقع احساس ناراحتی، عصبانیت، گیجی و… در صورت آدم ها پدیدار میشه رو به وجود میاره. با منقبض شدن Corrugator سر ابروها از حد طبیعی خودش پایین تر میاد. خط های عمودی بین دو ابرو ظاهر میشه (A)، بالای قسمت میانی ابرو یک حفره کم عمق به وجود میاد (B) یعنی درست جایی که یک سر ماهیچه وصل شده و با منقبض شدنش این حفره ایجاد میشه. گوشت زیر ابرو برجسته میشه و پوست روی اون تا می خوره (C). این تا خوردگی قسمتی از پلک بالایی رو می پوشونه و تا سر ابرو امتداد پیدا می کنه و به فرو رفتگی که از پایین کشیده شدن سر ابرو به وجود اومده می پیونده (D).

در نمای نیم رخ به خوبی می تونیم رو به پایین و جلو کشیده شدن ابرو رو ببینیم (E). همچنین فشار این ماهیچه باعث میشه پلک بالایی کمی پایین تر بیاد و چشم بسته تر دیده بشه.

ماهیچه های چشم
Levator Palpebrae
تحرک پلک بالایی خیلی بیش تر از پلک پایینی هست، علتش اینه که پلک بالایی ماهیچه مخصوص به خودش با اسم Levator Palpebrae رو داره. یک سر این ماهیچه به پوست پلک بالایی و سر دیگه اش به سقف حدقه چشم وصله و وقتی منقبض میشه پلک رو به سمت بالا می کشه، هر چقدر انقباض بیش تر باشه چشم بازتر دیده می شه. وقتی بیداریم این ماهیچه کمی در حالت انقباض قرار داره و چشم رو باز نگه می داره تا وقتی که می خوابیم و LP هم در حالت ریلکس قرار می گیره و چشم بسته میشه. میزان پوشیده بودن عنبیه توسط پلک بالایی تعیین کننده حالت چشم هست و با توجه به میزان بالا بودن پلک بالایی چهره میتونه حالت متعجب تا خواب آلود رو به خودش بگیره:

• A هیجانزده. چشم ها تا جای ممکن باز هستند. کمی از سفیدی بالای عنبیه پیداست. قوس پلک بالایی بیشتر از حالت عادیه. نگاه حالت خیره داره.
• B هوشیار. چشم کمی از حالت عادی بازتره.
• C عادی. در این شخص بیش از نیمی از عنبیه چشم پیداست.
• D خواب آلود. حدود نیمی از عنبیه و کمی از قرنیه با پلک بالایی پوشیده شده.
• E در حال از دست دادن هوشیاری. یک لحظه گذرا که دو سوم عنبیه با پلک پوشیده شده. فرد یا در حال بیدار شدنه یا به خواب رفتن.
• F خواب. ماهیچه LP کاملاً در حالت استراحت قرار داره. قوس پلک پایینی جاییه که دو پلک روی هم قرار می گیرند و مژه ها پرپشت تر دیده می شن.

 

[@nicedavil]

Orbicularis Oculi
OO یک ماهیچه بزرگ و بیضی شکله که دور تا دور چشم و کمی از بالای گونه رو در برگرفته. برای این که بافت این ماهیچه رو بهتر درک کنید یک بیضی بزرگ رو در نظر بگیرید که داخلش بیضی های کوچکتر تو در توی هم قرار گرفتند (شکل بالا). یک سر این بافت ها به استخوان بینی وصله و سر دیگه به پوست گونه و گوشه بیرونی چشم ها. وقتی این ماهیچه منقبض میشه پوست اطراف چشم ها به سمت استخوان بینی کشیده میشه، چشم ها تنگ میشن و چروک هایی گوشه چشم ها ظاهر میشه.

این ماهیچه رو بر اساس کارهایی که هر قسمت از اون انجام میده به سه بخش تقسیم بندی کردند:

• Palpebral: قسمتی از OO که دور پلک ها کشیده شده (شکل بالا – سمت راست). بافت این قسمت بسیار ظریفه و موقع منقبض شدن تنها چروک های کوچکی روی پلک ها ایجاد می کنه. وقتی چشم ها رو تنگ می کنیم تاثیر این ماهیچه مشخص می شه. پلک بالا و پایین تا لبه قرنیه به هم نزدیک می شن و پُف کوچکی زیر چشم ایجاد میشه (تصویر زیر).
  
• نیمه پایینی Orbital: اوربیتال قسمتی از OO هست که دور تا دور حدقه چشم کشیده شده (شکل بالای تیتر – سمت چپ). نیمه پایینی اوربیتال یکی از بخش هایی از چهره است که به هنگام شادی فعال میشه. خیلی از آدما اختیاری روی این بخش ندارند و برای همین میشه لبخند واقعی رو از مصنوعی فقط با دقت روی این قسمت تشخیص داد. وقتی لبخند می زنیم انقباض نیمه پایینی Orbital فقط روی نواحی زیر چشم و گوشه چشم ها اثر می ذاره. چشم ها باریک می شن، قوس پلک پایینی تبدیل به یک خط صاف میشه و قسمتی از عنبیه رو می پوشونه در حالی که پلک بالایی در حالت عادی خودش باقی می مونه. چروک های خنده گوشه چشم ها ظاهر می شن، گونه برجسته تر می شه و یک هلال فرو رفته زیر پلک پایین ایجاد میشه (تصویر زیر).
  

 

[@nicedavil]

• نیمه بالایی Orbital: نیمه بالایی اوربیتال به اندازه نیمه پایینیش تحرک نداره چون بافتش با ماهیچه های ابرو گره خورده. وقتی این بخش منقبض بشه کل نواحی اطراف چشم ها تغییر شکل پیدا می کنند. چشم ها در دریایی از چین و چروک غرق می شن چون با انقباض نیمه بالایی چین هایی روی ناحیه بین دو چشم ظاهر می شن و ابروها به سمت پایین کشیده می شن. چنین حالتی فقط در پاسخ به شرایط سختی مثل درد کشیدن یا زور زدن ایجاد می شه (تصویر زیر).
• 
  
• 
  
• 

 

[@nicedavil]

بررسی حالت چشم ها در نگاه رو به بالا
در نقاشی های قدیمی از نگاه رو به بالا اغلب برای ایجاد حس عرفانی در چهره استفاده می کردند. حتی در این دوره هم معمولا از طراحی چهره با نگاه رو به آسمون چنین برداشتی میشه، مگر این که مشخصاً چیزی که اون شخص بهش خیره شده هم به تصویر کشیده بشه.

وقتی نگاه کسی به سمت بالا می چرخه بلافاصله از موقعیت عنبیه نسبت به گوشه چشم ها و تغییر شکل پلک ها متوجه این حرکت می شیم. پیدا شدن سفیدی چشم هم عامل دیگه ایه که در حالت های شدیدتر ما رو متوجه چرخش نگاه رو به بالا می کنه. بالاترین حد حرکت چشم رو به بالا وقتیه که لبه بالایی قرنیه به پلک بالایی می رسه که اصلا موقعیت راحتی برای چشم ها نیست.

وقتی که نگاه رو به بالا می چرخه اولین چیزی که متوجه می شیم تغییر محل قرارگیری عنبیه نسبت به گوشه چشم ها است. در اکثر افراد وقتی نگاه رو به جلو و مستقیمه، بخش کوچکی از عنبیه زیر سطح گوشه چشم ها قرار می گیره (A).

همین که عنبیه شروع به حرکت به سمت بالا می کنه حالت گردی عنبیه به شکل بیضی در میاد. چشم بازتر دیده میشه، قوس پلک بالایی بیش تر میشه و قوس پلک پایینی کمتر. قرنیه کمی از خط واصل دو گوشه چشم بالاتر میاد (B).

با بالاتر رفتن عنبیه زاویه گوشه چشم ها با خط واصل دو گوشه از ۴۵ درجه بیش تر میشه (C) و سفیدی چشم زیر عنبیه پیدا میشه (D).

 

[@nicedavil]

بررسی حالت چشم ها در نگاه رو به پایین

نگاه کردن رو به پایین به مراتب از نگاه کردن به سمت بالا آسون تره، اما به تصویر کشیدنش به دلیل شباهت این نوع نگاه به چشم های بسته می تونه مشکل باشه. وقت چشم هامون رو می بندیم عنبیه و قرنیه توسط پلک ها پوشیده می شن اما در نگاهِ رو به پایین شکاف کوچکی بین دو پلک برای دیدن وجود داره. وقتی کره چشم به پایین می چرخه پلک پایینی به دلیل فشار چشم کمی پایین تر میاد، قوسش بیش تر می شه و زیرش یک چین هلالی شکل تشکیل میشه.

در نگاه مستقیم حدود یک سوم عنبیه زیر خط واصل دو گوشه چشم قرار می گیره (A). وقتی کره چشم به سمت پایین می چرخه، قوس پلک پایینی بیش تر میشه (B). فرق بین چشم نیمه بسته و نگاه رو به پایین همین قوس بیش تر پلک پایین نسبت به حالت عادی و موقعیت عنبیه هست.

همین که نگاه باز هم پایین تر میاد، دید محدودتر میشه، چین زیر پلک پایین عمیق تر میشه، قسمت بیش تری از پوست و مژه های پلک بالا در معرض دید قرار می گیره (C).

در پایین ترین حد نگاه رو به پایین، شکل چشم مثل دو خط منحنی که فاصله بینشون تیره است دیده میشه. در این موضعیت عنبیه خوب دیده نمیشه. فرق این وضعیت با چشم های بسته اینه که در چشم بسته یک خط منحنی داریم اما در نگاه رو به پایین دو خط منحنی (D).