آموزشی ❃آموزش دروس عربی❃|طلایه کاربر نگاه

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

ویژگیهای فردی - نقش آن در جمله


بررسی ویژه گیهای فردی هر کلمه بدون در نظر گرفتن موقعیت آن در جمله در زبان فارسی تجزیه نام دارد و در عربی التحلیل الصرّفی
بررسی نقش هر کلمه با توجه به موقعیت آن در جمله در زبان فارسی ترکیب نام دارد و در عربی الاعراب سپس بنابراین باید برای هر کدام از اقسام کلمه در الاعراب و التحلیل الصرفی موارد زیر را باید تشخیص دهیم.
اسم : مفرد یا مثنی یا جمع ( عدد) – مذکر یا مؤنث جنس – مشتق یا جامد – و نقش اعراب آن در جمله (فاعل، مفعول ، مبتدا….)
فعل : ماضی یا مضارع یا امر، صیغه (غائب ، مخاطب، متکلم ) مجرد یا مزید …….نقش آن در جمله و اشاره به فاعل آن
حرف : نوع آن و ….




تجزیه و ترکیب به ما کمک می کند که :


1. هر یک از کلمات را درست بشناسیم
2. موقعیت هر کلمه را در جمله تشخیص دهیم
3. مفهوم جمله را درست درک کنیم

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

مرینات درس 5 :
تمرین اول :
1 – در آیات و عبارت های زیر اسم های مشتق به شکل متضاد به کار رفته، آنها را با ذکر نوع مشتق داخل بنویسید.


1. ( و ما ارْسَلْناک الاَ ……….بشراً و نذیراً )
بشیر:صفت مشبهه
نذیر:صفت مشبهه

2. (هو الذی خلَقَکُم فمنکم کافرٌ و منْکُم مؤمنٌ)
کافر:اسم فاعل
مومن:اسم فاعل

3. لَوْ عَلِمَ النّاقِصُ بنقصه لکانَ کاملاً
ناقص:اسم فاعل
کامل:اسم فاعل




2 – عیّن نوع المشتق الذی اُشیرالیه بخط و اکْتُبُهُ فی الجدول : نوع مشتقی را که با خط مشخص شده معین کن و آزاد در جدول بنویس.
1. (انّ النّفسَ لامارةٌ بالسوء ) همانا نفس فرمان دهنده به بدی است
2. لقَدَ خلقنا الانسانَ فی اَحْسَن تقویم ) انسان را به نیکوترین صورت آفریدیم
3 ( …. رحمةٌ الله و برکاتُهُ علیکم اهل البیت .« انّهُ حمید مجید » رحمت و برکت خدا بر شما اهل بیت باد، همانا او ستوده ی سرافراز است .
4 – و لله المشرقُ و الْمغربُ . و مشرق و مغرب از آن خداست


امارة --> اسم مبالغه-->بسیار امرکننده
احْسنْ -->اسم تفضیل--> نیکوترین
حمید -->صفت مشبهه--> ستوده
مجید -->صفت مشبهه--> سرافراز
المشرق -->اسم مکان--> مشرق(خاور)
مغرب -->اسم مکان--> مغرب (باختر)




3 – متن زیر را بخوانید و ترجمه کنید و نوع مشتق کلماتی را که زیر آنها خط کشیده شده، مشخص کنید.


قالَتِ الفراشةُ الصّغیرةُ للطبیعة : پروانه کوچک به طبیعت گفت
للوردة الحمراء رائحةً طیبة …… : گلسرخ بوی خوشی دارد………
للشّجرة الخضراء اوراق لطیفةًٌ ….. : درخت سبز برگ های لطیفی دارد………
للشّمسِ فی الصّباح طلعةُ جمیلة ...... : خورشید در صبح سیمای زیبایی دارد.....
بِلْبلِ صوتٌ عذْبٌ بدیع ........ : بلبل صدای دلنشین و عالی دارد
للنّهر میاهٌ صافیة و صوتٌ رنّان ......... : رود آب هایی زلال و صدای طنین اندازی دارد
فماذا نزَکْتِ ایّتها الطبیعة للفراشة ٍ ، أنْتبکَ الصّغیرة ؟ :
پس ای طبیعت به پروانه دختر کوچکت چه داده ای ؟
فقالت ایّها الطبیعةٌ ..... : پس مادرس طبیعت گفت :
«للفراشةُ الصّغیرة الحُسنْ و الجمال، ألا تَقْتغین بهذالنصیب؟!» : پروانه کوچک زیبایی و جمال دارد. آیا به این قسمت قانع نیستی

الصغیرة، لطیفة ، جمیلة ، بدیع ، صفت مشبهه، رنّان، اسم مبالغه




4 – عیّن الصحیح فی التحلیل الصرفی للکلمات التی تحتها خطُّ
در تجزیه کلماتی که با خط مشخص شده اند صحیح را معین کن


رزق اللهٌ ولداً صالحاً . خدا به او فرزند صالحی عطا کرد
رَزَقَ :
الف – فعل ماضی ، للغائبه، مزید ثلاثی
ب – فعل ماضٍ ، للغائب، مجرد ثلاثی
ج – فعل مضارع ، للمخاطب ، مزید ثلاثی

صالح :
الف – اسم ، مفرد ، مذکر ، مشتق (اسم مفعول)
ب – اسم ، مفرد ، مذکر ، مشتق ( اسم فاعل)
ج – اسم ، مثنی ، مؤنث ، مشتق (اسم مکان)

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

پرتوهای قرآنی :
الف – در متن درس با کلمه های (اَعْلَمْ) آشنا شدید. اکنون دیگر مشتقات از این ریشه را در آیات زیر مشخص کنید و نوع و ترجمه آن را بنویسید


1 – انّ اللهَ عالمُ غیبِ السّماوات و الارضِ
همانا خدا دانای غیب آسمانها و زمین است
عالم:دانا

2 – انّک اَنْتَ علاّم ُ الغیوب
همانا تو خود کاملاً دانای غیب ها هستی
علام:بسیار دانا

3 – والّذین فی اموالهم حق معلوم للسائل و المحروم
و کسانی که در مالهایشان برای گدا و محروم حق معینی وجود دارد
معلوم:معین




ب – پس از خواندن آیات زیر به سؤالات پاسخ دهید
و اتخذَ اللهُ ابراهیم َ خلیلاَ
و هُوَ اللطیفُ الخبیر
معنی کلمه های خط کشیده شده به ترتیب کدام است؟


خلیل :
دوست بودن
دوست
دوستی انتخاب می کند

لطیف :
مهربانی کرد
مهربانی
مهربان

خبیر :
آگاه
آگاه کردن
آگاه تر

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تست های کنکوری درس 5 :


1 – ترجمه ی کدام گزینه صحیح نیست؟
الف)‌هُوََ یتَرّوحُ بکُمِّهِ : او آستینش را خشک می کند
ب) هلْ عنْدِکَ قمیصٌ لی ؟ آیا پیراهنی برای من داری ؟
ج) هُوَ یفرِحُ زیارة بنتة فاطمة ؟ او با دیدار دخترش فاطمه خوشحال می شود
د) و لله المشرقُِ و المغربُ : مشرق و مغرب از آن خداست

2 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟
الف) الالبسة : ظرف ها
ب) رنّان : طنین انداز
ج) البدیع :‌نو
د) شَطَرَب : احساس کرد

3 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟
الف) طلعة :‌سیما
ب) غَسَلَ :‌بهشت
ج) علِمَ ب : پی برد
د ) هکذا :‌بنابراین

4 – کدام گزینه صفت مشبهه است ؟
الف)‌مُرسلین
ب) مشرق
ج) بشیر
د) رنّان

5 – کدام گزینه اسم زمان است؟
الف) عظمة
ب) مَغرِب
ج) الحاکم
د ) عطّار

6 – کدام گزینه اسم مکان است؟
الف)‌مطْبخ
ب) غَضبان
ج) امّارة
د) لاحِقُون

7- کدام گزینه اسم مبالغه است؟
الف) اَحْسَنْ
ب) ناصحین
ج) کذّاب
د) مشرِق

8- کدام گزینه اسم تفضیل است؟
الف) اعظم
ب) صغیر
ج) معبد
د) مجروح

9- کدام گزینه ترجمه صحیح (لطیف) است؟
الف) مهربانی
ب) مهربان
ج) مهربانی کرد
د) محبت

10 – کدام گزینه ترجمه صحیح (اَفْضَل انسانٍ) است.
الف) انسان برتر
ب) انسان فاضل
ج) فضیلت انسان
د) برترین انسان

11 – کدام گزینه در مورد تجزیه ( تعلّموا) در جمله (تعلّموا القرآن فانّهُ احسنُ الحدیث) صحیح نیست؟
الف) فعل امر، ثلاثی مزید
ب) برای جمع مذکر مخاطب
ج) از باب تفعّل
د) فعل ماضی از باب تفعیل

12 – کدام گزینه در مورد ترکیب (الطّالبُ) در جله ( نجَحَ الطّالبُ) صحیح است.
الف) مبتدا و مرفوع
ب) فاعل و مرفوع
ج) خبر و مرفوع
د) مفعول به و منصوب

13 – کدام گزینه در مورد ترکیب ( ربیعُ) در جمله (القرآن ُ ربیع القلوب) صحیح است.
الف) مبتدا و خبر
ب) فاعل و مرفوع
ج) خبر و مرفوع
د) جار و مجرور

14 – کدام گزینه در مورد ترکیب (بزیارة) در جمله (هوَ یفرحُ بزیارةٍ بنْتةِ فاطمة ) صحیح است؟
الف) مفعول به و منصوب
ب) فاعل و مرفوع
ج) جار و مجرور
د) مبتدا و مرفوع

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

الدرس الرابع : درس چهارم
العِبرَةُ : درس عبرت


کلمه ها و ترکیب های تازه :
الْاجیال : جمع جیل ، نسل
اتْبَعَدَ : دور شد
ابتلَعَ : بلعید
خلّصَ : رهایی بخشید
الالیم : دردناک
الذّهب : طلا
الالیم : دردناک
النجدة : کمک
أنْفَقَ : انفاق کرد
الْمَملوءَة : پر، سرشار
لا یُنفقونها : آن را انفاق نمی کنند
المتفضّلُ :‌کرم ، بخشنده
تضرّعَ : التماس کرد
الْمُستَسْلِمُ : مطیع ، فرمان بردار
الحافظ: نگهدارنده
المَغتصبة : غصب شده
دلّ –ُ : راهنمایی کرد
زَهَق َ : نابود شد
فرَجَ فی زینتة : با جلال و شکوه بیرون آمد
السائر :‌سیرکننده ، حرکت کننده
الصّانع :‌سازنده
عاقب : مجازات کرد
لیْتَ : کاش
المعاصی : جمع معصیه ، گـ ـناه
معتذراً : عذرخواهانه
یکْتُرونَ الذّهب و الفّضة : طلا و نقره جمع می کنند

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

قواعد درس چهارم :
اسم ها به دو گروه تقسیم می شوند:


1. مشتق
2. جامد
1 – مشتق اسمی است که از کلمه دیگری گرفته شود مانند : کاتب ، مکتوب، مکتب و مکتبة که از کَتَبَ گرفته شده اند.
2 – جامد اسمی است که از کلمه دیگری گرفته نمی شود . مانند :‌قلم ، دفتر ، طلا ، سقف




انواع اسامی مشتق :


1. اسم فاعل
2. اسم مفعول
3. اسم زمان
4. اسم مکان
5 – صفت مشبهه
6 – اسم مبالغه
7- اسم تفضیل

1 – اسم فاعل برانجام دهنده یا دارنده حالتی بودن دلالت می کند و معادل آن در فارسی معمولاً صفت فاعلی یا اسم فاعل است.
اسم فاعل از ثلاثی مجرد بر وزن فاعل ساخته می شود
مانند نَصَرَ --> ناصر
کَتَبَ --> کاتِب
اسم فاعل از فعل های مزید به شکل زیر ساخته می شود.
مُب+ مضارع بدون ی + کسره ما قبل آخر مانند :
یُرشِدُ --> مُرشدِ
یَتَحوّلُ --> متحوّل
یَنْسجِمُ --> مُنسَجِمْ
یَسْتَخْدِمُ --> مُستَخْدِمْ
1 – اسم فاعل برانجام دهنده یا دارنده حالتی بودن دلالت می کند و معادل آن در فارسی معمولاً صفت فاعلی یا اسم فاعل است.
اسم فاعل از ثلاثی مجرد بر وزن فاعل ساخته می شود
مانند نَصَرَ --> ناصر
کَتَبَ --> کاتِب
اسم فاعل از فعل های مزید به شکل زیر ساخته می شود.
مُب+ مضارع بدون ی + کسره ما قبل آخر مانند :
یُرشِدُ --> مُرشدِ
یَتَحوّلُ --> متحوّل
یَنْسجِمُ --> مُنسَجِمْ
یَسْتَخْدِمُ --> مُستَخْدِمْ

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تمرینات درس چهارم :
1 – عین الجواب الصحیح : جواب صحیح را تعیین کنید


1. أَمر قارون َ بدفْعٍ دینارٍ لاولئکَ الرّجال لب..... قارون فرمان داد به آن مردان دینار بدهند برای ............
الف) تحقیرهم
ج) تخویفهم
ب) مُساعدتهم
د) بشیرهم

2 . قارون ..... عند نزولُ النداب .
قارون .......موقع نزول عذاب
الف – ساعد الفقراء
ب- قصدالرّجوع عن کُفره
ج – ما قصد مساعدة الفقراء
د – اَنْفقَ اَموالَهُ




2 – این دو نفر ( شکل 43 کتاب درسی) در کارگاه خود از تابلوی افعالف تعدادی اسم فاعل و اسم مفعول ساخته اند . آیا می توانید پیش بینی کنید که تابلوهای بعدی چگونه خواهد بود و به تابلوهای ساخته شده ، قبلاً چگونه بوده اند؟ فراموش نکنید که معنی آن را بنویسید.



اسم فاعل اسم مفعول
محسن محمد
شاهد مشاهِد بیننده مشاهَد دیده شده
استخرج مستخرِج استخراج کننده مستخرَج استخراج شده
اعتمد معتمِد اعتماد کننده معتمَد مورد اعتماد
بشَّر مبشِر بشارت دهنده مبشَر بشارت داده شده
ینتظر منتظِر منتظر منتَظَر مورد انتظار



3- ترجم العبارت ثمّ عیّن اسم الفاعل و اسم المفعول : عبارت های زیر را ترجمه کن و اسم فاعل و اسم مفعول آن را بنویس.
ترجمه متن به عهده دانش آموز : متن تمرین در ص 43 کتاب


اسم فاعل:مجرد:حافظ، طالب، شاکر
اسم فاعل:مزید:متعذر، متفضّل، منْصِف، مُستسْلِم
اسم مفعول:مجرد:مملوءَة ، محرومین، مظلومون
اسم مفعول:مزید:مَغْصَبة ، مُسْتَضعفون

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

کارگاه ترجمه درس چهارم : 1- غلط های موجود در ترجمه های فارسی را تصحیح کنید


1 - (قَدْ أفْلَحَ المؤمنونَ ........الذّین هُمْ عن اللّغو مُعرضونَ)
مؤمنان محققاً رستگار شدند
کسانی که از بیهوده دور شده اند (روی گردانند)

2 – مشاورة المشْفق الجاهل خطرًٌ
مشورت کننده ی دلسوز نادان شده خطرناک است.
مشورت کردن با دلسوزان نادان خطرناک است

3 – المُسْتضعفون هم وارثون الارضَ
ضعیف کنندگان همان وارثان زمین هستند
کسانی که ضعیف نگاه داشته شده اند، همان وارثان زمین هستند




پرتوهای قرآنی :
1 – هر یک از کلمات زیر را با توجه به معنی آیات، در جای خالی مناسب قرار دهید: الْمُرسلین ، المکذّبین ، مُبشّرین ، مُنذرین


1. فَبَعَثَ اللهُ النّبین مُبشّرین و مُنذرین (بقره 213)
خداوند پیامبران را بشارت دهنده و بیم دهنده مبعوث کرد

2. فسیرو فی الارض فانظروا کیف کان عاقبة المُکذّبین
بنابراین در زمین حرکت کنید و بنگرید عاقبت تکذیب کنندگان چگونه بوده است؟




ب – دوآیه زیر را بخوانید و به سؤالات پاسخ دهید
یا ایّها النّبیُّ انّا ارسَلْناکَ شاهداً و مبشراً و نذیراً .(احزاب 45)
ای پیامبر ما تو را شاهد و بشارت دهنده و بیم دهنده فرستادیم

و ما نُرلسلُ المرسلینَ الاّ مُبشّرین و مُنذرین (کهف / 56)
و پیامبران را جز بشارت دهنده و بیم دهده نمی فرستیم
سؤال :


1- تفاوت میان « شاهداً‌، مبشراً » از لحاظ اشتقاق چیست؟
شاهداً اسم فاعل است و از ثلاثی مجرد ساخته شده است لذا مبشّراً اسم فاعل است و از ثلاثی مزید ساخته شده است.

2 – شباهت « مرسلینَ و مُنذرین » از چه جهتی است ؟
هر دو از ثلاثی مزید ساخته شده است.

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

تست کنکوری درس 4 :


1 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟الف) اللهم خلقنا من شرّ هذا الطاغوت : خدایا مرا از شر این سرکش نجات بده
ب) هذه عاقبة المکذّبین . این سرانجام تکذیب کنندگان است
ج) اللهُ غافِرُ کلّ ذنبٍ . خدا آمرزنده هر گناهی است
د) تفرّعْتُ الی ربّی معتذراً . با التماس به پروردگارم عرض کردم

2 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟الف) ایْتلع : بلعید
ب) الاجیال : نسل ها
ج) الحافظ : نگهدارنده
د) الصانع : مصنوعی

3 – ترجمه کدام گزینه صحیح نیست؟الف) الالیم : دردناک
ب) کنَزَ : گمان کرد
ج) الدلیل : راهنما
د) صاحب الجلالة : اعلی حضرت

4 – کدام گزینه مشتق است ؟الف) دفتر
ب) قلم
ج) کاتب
د) لوْح

5 – اسم فاعل از ثلاثی مجرد چگونه ساخته می شود؟الف) بر وزن فاعل
ب) با آوردن (مُُ) بر سر مضارع ج) بر وزن مفعول
د) با مکسور کردن حرف ما قبل آخر مضارع

6 – اسم مفعول از ثلاثی مجرد چگونه ساخته می شود؟الف) بر وزن مفعول
ب) با برداشتن (ی) از ابتدای فعل مضارع
ج) بر وزن فاعل
د) با آوردن مُب بر سر مضارع

7 – کدام گزینه از روش های ساخت اسم فاعل از ثلاثی مزید نیست؟الف) از فعل مضارع ساخته می شود
ب) به جای حرف مضارع میم مفهوم (مُ) می آید
ج) حرف ما قبل آخر مکسور می شود
د) از فعل ماضی ساخته می شود

8- کدام گزینه از روش های ساخت اسم مفعول از ثلاثی مزید نیست؟الف)‌از فعل مضارع ساخته می شود
ج) حرف ما قبل آخر مفتوح می شود
د) به جای حرف مضارع به مفهوم (مُ) می آید
9- کدام گزینه اسم فاعل نیست؟الف)‌عالَمینَ
ب) طالبینَ
ج) حافظون
د) ناظِران

10 – کدام گزینه اسم مفعول نیست؟الف) مملوء
ب) مملوءة
ج) ظالم
د) مظلوم

11 – کدام گزینه اسم فاعل نیست؟الف) مُتفضَّل
ب) مُغْتصبه
ج) مُضفین
د) مُشاهِدون

12- کدام گزینه اسم مفعول نیست؟الف) مستضعفون
ب) مُنسجم
ج) مخاطبین
د) محکمات

13 – کدام گزینه جمله (فانظروا کیف کان عاقبة .....) را کامل کنید؟الف)شاهداً
ب) نذیراً
ج) المکذّبین
َ د) سیروا

14 – کدام گزینه در مورد (شاهد – مُشاهد) صحیح نیست؟
ذ الف) هر دو اسم فاعل هستند
ب) هر دو از یک ماده (ریشه) هستند
ج) شاهد از ثلاثی مجرد ساخته شده است و مشاهد از ثلاثی مزید
د) شاهد اسم فاعل است و مشاهد اسم مفعول

15 – کدام گزینه جامد است؟الف) قاتِل
ب) مَشْمول
ج) مُشْرک
د) عالَم

 

[☾♔TALAYEH_A♔☽]

الدرس الثالث : درس سوم
التلمیذُ المثالی: دانش آموز نمونه

کلمه ها و ترکیب های تازه :
اَسِف : متأسفم
الرخیص :‌ارزان
الْأخْدیة : کفش
السّجادة : قالیچه
اِسْتَقْبََلَ :‌استقبال کرد
علّقَ : آویخت
اِسْتَیْقَظَ : بیدار شد
غداً :‌فردا
أصْبَحَ : شد، گردید
المثالی : نمونه، الگو
اَقْبَلَ : روی آورد
الْمحرْقة : سوزان
اتْعقد : برگزار شد
الأسْوةَ :‌نمونه
الأنیقة : شیک
تَوَضّأ : وضو گرفت
الْبائع : فروشنده
الْمُسترحیّة :‌نمایش نامه
بائع الصّحف : روزنامه فروش
مَنِحَ –َ : بخشید
الباهظ : گران
النّذیر : هشدار دهنده
الْبشیر : بشارت دهنده
الوسام : نشان
تکامَلَ : تنبلی کرد
هیّأَ : ساخت ، آماده کرد
الثّمن : قیمت
ثَمْنُه باهظ : قیمتش گران است
حبّب : خوشایند ساخت