آموزشی ❃آموزش دروس عربی❃|طلایه کاربر نگاه

وضعیت
موضوع بسته شده است.

☾♔TALAYEH_A♔☽

کاربر نگاه دانلود
کاربر نگاه دانلود
عضویت
2017/05/18
ارسالی ها
35,488
امتیاز واکنش
104,218
امتیاز
1,376
روش ساختن فعل امر حاضر:


فعل امر حاضر از مضارع مخاطب می سازیم و برای این کار 4 عمل انجام می دهیم:
1. حرف (ت) را از سر مضارع مخاطب بر می داریم
2. در صورت نیاز بر سر فعل همره (ا) می آوریم ( درصورتی به همزه نیاز داریم که بعد از حذف «ت» فعل با سکون شروع شود)
3. به این همزه( ا) حرکت می دهیم اگر حرف اصلی دوم فعل ضمه «-ُ» داشته باشد به این همزه نیز ضمه «-ُ» میدهیم در غیر این صورت کسره می دهیم.
4. ضمه «-ُ» یا نون را از آخر فعل حذف می کنیم (غیر از صیغه جمع مؤنث) مانند: تذهَبُ --> ذْهبُ --> اذهبُ--> اذْهبُ--> أذهَبْ
تُجلسانِ --> جْلسان --> اجْلسان --> اجْلسانِ --> اجْلسا
تکتُبونَ --> کْتُبونَ --> اکتُبونَ --> اُکْتبونَ --> اُکتُبوا
تذْهبنَ-->ذْهبینَ --> اذْهبینَ --> اذْهبینَ --> اذْهبی
تُعَجّلونَ --> عَجّلونَ به همراه «ا» نیازی نیست --> عجّلوُا





وزن :


اغلب کلمات عربی غالباً سه حرف اصلی دارند. برای پیدا کردن وزن هر کلمه در عربی به جای حروف اصلی آن کلمه به ترتیب (ف) ، (ع) ، (ل) قرار می دهیم و بقیه حروف را عیناً در وزن می آمدیم و حرکت سکون همه حروف را نیز عیناً در وزن می نویسیم.
کَتَبَ --> فَعَلَ
نکْتُبُ--> یَفْعُلُ اَکْتُبْ --> اُفْعُلْ
نأصر --> فاعل عَلِمَ --> فَعِلَ
یَذْهَبُ --> یَفْعلُ اِجْلِسْ --> افْعِلِ
منصور --> مفعول بَعُدَ --> فَعُلَ
یَجْلِسُ --> یَفْعِلُ اذهَبْ --> افْعل
شَهید --> فَعیل





جمله اسمیه : جمله ای است که غالباً با اسم شروع می شود و دو رکن دارد.


ا. مبتدا
2. خبر
مبتدا :‌اسمی است که غالباً در ابتدای جمله می آید و درباره آن خبری می دهیم.
مانند : الطّالبُ در جلمه : الطّالبُ جالسٌ
خبر : کلمه یا کلماتی است که غالباً بعد از مبتدا می آید و معنی جمله را کامل می کند و درباره مبتدا خبر می دهد.
مانند : جالس در جمله الطّالبُ جالسٌ
مبتدا و خبر هر دو مرفوع هستند (رفع می گیرند)
علامت رفع غالباً (-ُ یا –ٌ ) است.
مانند :‌الطّالبُ(مبتدا) جالسٌ(خبر)





جمله فعلیه : جمله ای است که غالباً با فعل شروع می شود و دو رکن دارد :


1. فعل
2. فاعل
فاعل : اسمی است که کار انجام می دهد. فاعل نیز مانند مبتدا و خبر مرفوع است. (رفع می گیرد)
مانند : جلس الطّالبُ علی الکرسیّ .
در بعضی از جمله های فعلیه علاوه بر فعل و فاعل ، مفعول هم وجود دارد.
مفعول کلمه ای است که کاربر آن واقع می شود. مفعول منصوب است (نصب می گیرد) علامت نصب غالباً (-َ یا –ً ) است.
کَتبُ(فعل) الطالبُ(فاعل) رسالةً (مفعول)





تقسیم اسم به مفرد و مثنی وجمع :


اسم مفرد :‌کتاب ، قَلَم، محفَظة، مَدْرسة
اسم مثنی : انِ : کتابانِ ، قلمانِ ، محفظتانِ ، مدرستانِ
اسم مثنی : ین : کتابَیْنِ، قلَمینِ ، محفظتینِ ، مدرستینِ
اسم مذکر : ونَ : معلّم --> معلّمونَ ، مؤمن --> مؤمنونَ
اسم مذکر : ین َ : معلّم --> معلّمین َ ، مؤمن--> مؤمنینَ
اسم جمع مؤنث : ات : معلّمة --> معلّمات، مؤمنة --> مؤمنات
اسم جمع مکسر : معلمة --> معلمات ، مؤمنه --> مؤمنات
مکسر : نشانه خاصی ندارد : مانند : کتاب --> کتُبُ ، مدْرسة --> مدارِس


 
  • پیشنهادات
  • ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    درس اول : یاد آورﻯ

    این درس شامل یادآورﻯ دروس دوره ﻯ راهنمائـﯽ مـﯽ باشد که در نوع خود اساسـﯽ و با اهمیت است . به تفکیک انواع

    کلمه (اسم . فعل . حرف) ، هر یک را مورد بررسی قرار می دهیم.

    1. اسم

    تمرین

    2. فعل

    تمرین

    3. حرف

    تمرین

    1. اسم:

    کلمه اﻯ است که بر موجودات جاندار و بـﯽ جان اطلاق شده و عارﻯ از هر زمان و صیغه اﻯ است.

    ال الکتاب

    علامت هاﻯ اسم: تنوین کتابٌ

    پذیرفتن نقش اضافه (مضاف واقع شدن) کتابُ علیّ

    ** : باید توجه داشت که : هیچیک از این سه علامت ، با هم در اسمـﯽ جمع نمـﯽ شوند . به عبارتـﯽ دیگر ، یک اسم

    نمـﯽ تواند هم تنوین داشته باشد و هم " ال" ، یا هم مضاف باشد و هم " ال " یا تنوین بگیرد .

    این نوع از کلمه ( اسم ) تقسیم بندیهاﯼ خاصّ خود را دارد .

    عـلامـت مثال

    مفرد کتاب ، محمّد ، مدرسة



    از نظر تعداد مثنـﯽ ان ِ ، َ یـن ِ کتابان ِ ، کتا بَـیـْن ِ

    سالم مذکر ونَ ، یـنَ معـلـّمونَ ، معـلـّمیـنَ

    جمع سالم مؤنـث ات معـلـّـما ت

    مکسّـر کتاب کتـب



    حقیقـﯽ رَجُـل ، دیک ، محمّد

    مذکر

    مجازﻯ قلم ، دفتر ، باب

    از نظر جنس

    حقیقـﯽ فاطمة ، امرأة

    مؤنث مجازﻯ مـِـسْطـَرَة ، شجرة

    معنوﻯ أم ، زینب ، شمس

    لفظـﯽ مصطفـﯽ ، حمزة



    توجه :

    1.« ن » در مثنـﯽ و جمع مذکر سالم در حالت اضافه حذف مـﯽ شود.

    مانند: معـلمونَ المدرسة معـلمو المدرسة و کتابَـیـن ِ علیٍّ کتابَیْ علیّ

    2. اسم ، هر سه حالت فتحه ، ضمه و کسره را مـﯽ پذیرد .

    3. بعضـﯽ از دیگر مشخصات اسم را در درس هاﻯ آینده مـﯽ آموزیم .



    تمرین اسم :

    الف ) عین المفرد و المثنـﯽ و الجمع فی العبارات التالیة :

    1. « إنّـما المؤمنونَ إخوة ٌ فأ صْـلـِحوا بین أخَوَیـْکم . »

    2. الإیمانُ قولٌ و عملٌ و هما أخَـوان ِ شریکان ِ .

    3. « لقد أنزلـْنا آیاتٍ مُـبَـیـِـّنـاتٍ .»

    4. مَن اسْـتوﻯ یوما هُ فهو مَغـْبـونٌ .

    ب) اکتب المفرد لهذه الجموع :

    أموات : أحیاء : أمانات : أحرار:

    أسرار : قبور : الکافرون : أولیا ء :

    بُغا ة : مصارع: صدور : إ ِ خْوان :

    مَطامـِع: نائبات : ألـْسـِنـَة : عُقول :

    مَعا شـِر: بُـروق :

    ج) غـیّـرالجمل التالیة إلـﯽ المثنـﯽ :

    1. الصَّـدیقُ الوَفـیّ ُ یُـساعـِدُ صَدیقَـهُ .

    2. الطالبُ الذ ََّکیّ ُ لایـَقـْضـی وَقـْتـَه بالبـَطالـةِ .

    3. صفوفُ المدرسةِ کبیرة ٌ.

    د) عین المذکر والمؤنث و أنواعهما و اذکر علامات التأ نیث :

    1. إن النفسَ لأمّارة ٌ بالسّـوءِ .

    2. کلمة الله هی العـُلـْیا .

    3. الدنیا ساعة ٌ فاجْعَـلوها طاعة ً.

    4. إن شمسَ الهدایة ِ تـُـشرقُ مِـن بیتِ فاطمة الزهراء ( س) .

    5. کان حمزة عمَّ رسولِ الله (ص).

    2. فـعـل :

    کلمه اﻯ است که داراﻯ زمان و صیغ مشخصـﯽ است .



    ماضـﯽ : بر گذشته دلالت دارد .

    مضارع : بیانگر حال وآینده است .

    از نظر زمان

    امر : با آن انجام کارﻯ را از کسـﯽ مـﯽ خواهیم .

    نهـﯽ : بوسیله ﻯ این فعل ، عدم انجام کارﻯ را از کسـﯽ مـﯽ خواهیم .

    اصل زمان فعل ، سه زمان ماضـﯽ ، مضارع و امر است . البته گاهـﯽ نهـﯽ هم به آن اضافه مـﯽ شود . اما در جمله بندیها زمانـﯽ پیش مـﯽ آید که این افعال در ترکیبـﯽ با افعال دیگر قرار مـﯽ گیرند و مفهوم جدیدﻯ مـﯽ یابند . از جمله

    ماضـﯽ بعید، استمرارﻯ و ... که به اینها عنوان "معا دل" تعلـق مـﯽ گیرد . مانند : معادل ماضـﯽ بعید و ... زیرا در

    مفهوم و ترجمه ﻯ فارسـﯽ چنین است ، نه اینکه زمان فعلش در زبان عربـﯽ تغییر کند .

    ماضـﯽ بعید : کان + ( قد ) + فعل ماضـﯽ

    مثال : کان قد ذهب ( یا ) کان ذهب : رفته بود .

    ماضـﯽ استمرارﻯ : کان + فعل مضارع

    مثال : کان یذهب : مـﯽ رفت

    1. البته مـﯽ تواند بجاﻯ کان ، فعل ماضـﯽ بیاید . 2. فاعل مـﯽ تواند بین کان و فعل اصلـﯽ قرار گیرد .
     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    توجه (1) :

    تمام این زمانها داراﻯ 14 صیغه ﻯ غائب و مخاطب و متکلمند ، غیر از امر که فقط 6 صیغه ﻯ مخاطب دارد . با صیغه هاﻯ دیگر امر ، طور دیگرﻯ عمل مـﯽ کنیم که تأ کیدﻯ را برسانیم و در سال دوم به آن خواهیم پرداخت . به این 8 صیغه ﻯ باقیمانده ، مضارع مجزوم به لام امر گفته مـﯽ شود . البته بعضـﯽ به اشتباه (یا شاید براﻯ اینکه دانش آموز در فهم مطالب دچار مشکل نشود ) به آن امر غائب مـﯽ گویند .

    توجه (2):

    الف ) افعال مضارع ، تمام حرکات را مـﯽ پذیرند ، غیر از کسره که مختص اسم است یعنـﯽ فتحه ، ضمه و ساکن .

    ب ) حالت جزم مخصوص فعل است .

    در اینجا نمونه اﻯ از صرف فعل را در زمانهاﻯ مختلف نشان مـﯽ دهیم :


    ماضـﯽ


    مضارع


    امر


    نهـﯽ


    مفرد مذکر غائب

    ( للغائب )


    ذهَـبَ


    یَـذهَـبُ


    --------


    لا یَذهَـبْ

    (آن یک مردنبایدبرود)


    مثناﻯ مذکر غائب

    ( للغائبـَیـْنِ )


    ذهَـبا


    یـذهـبانِ


    --------


    لا یَذهَـبا

    (آن دو مردنبایدبروند)


    جمع مذکر غائب

    ( للغائبـیـنَ )


    ذهَـبُوا


    یـذهـبـونَ


    --------


    لا یَذهَـبوا

    (آن مردان نبایدبروند)


    مفرد مؤنث غائب

    ( للغائبة )


    ذهَـبَـتْ


    تـذهـبُ


    --------


    لا تذهَـبْ

    (آن یک زن نبایدبرود)


    مثناﻯ مؤنث غائب

    ( للغائبـَتـَیـْنِ )


    ذهَـبَـتا


    تـذهـبانِ


    --------


    لا تذهَـبا

    (آن دوزن نباید بروند)


    جمع مؤنث غائب

    ( للغائبات )


    ذهَـبـْنَ


    یـذهـبْـنَ


    --------


    لا یَذهَـبْـنَ

    (آن زنان نباید بروند)


    مفرد مذکر مخاطب

    ( للمخاطب )


    ذهَـبـْتَ


    تـذهـبُ


    ِاذْهَـبْ


    لا تذهَـبْ

    ( تو یک مرد نرو)


    مثناﻯ مذکر مخاطب

    ( للمخاطبـَیـْنِ )


    ذهَـبـْتما


    تـذهـبانِ


    ِاذهَـبا


    لا تذهَـبا

    ( شما دو مرد نروید)


    جمع مذکر مخاطب

    ( للمخاطبـیـنَ)


    ذهَـبـْتم


    تـذهـبـونَ


    ِاذهَـبوا


    لا تذهَـبوا

    ( شما مردان نروید)


    مفرد مؤنث مخاطب

    ( للمخاطبة )


    ذهَـبـْتِ


    تـذهـبینَ


    ِاذهَـبی


    لا تذهَـبی

    (تو یک زن نرو)


    مثناﻯ مؤنث مخاطب

    ( للمخاطبَـتـَیـْنِ )


    ذهَـبـْتما


    تـذهـبانِ


    ِاذهَـبا


    لا تذهَـبا

    ( شما دو زن نروید)


    جمع مؤنث مخاطب

    ( للمخاطبات )


    ذهَـبـْتـُنَّ


    تـذهَـبْـنَ


    ِاذهَـبْنَ


    لا تذهَـبْـنَ

    ( شما زنان نروید)


    متکلم وحده

    ( للمتکلم وحده )


    ذهَـبـْتُ


    أذهَـبُ


    --------


    لا أذهَـبْ

    ( من نباید بروم)


    متکلم مع الغیر

    ( للمتکلم مع الغیر )


    ذهَـبـْنا


    نـذْهـبُ


    --------


    لا نـَذهَـبْ

    ( ما نباید برویم)


     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    تمرین فعل :

    الف ) عین الأفعال و أنواعها فی هذه العبارات :

    1. « أحْـسِـنْ کَما أحْـسَنَ اللهُ إلیـک .»

    2. « و لـَـئـنْ سَأ لـْتـَهم مَنْ خَلـَقَ السّمـواتِ و الأرضَ لـَیـَقـولـنَّ اللهُ . »

    3. « إنّا أنزلـْناه قرآناً عربیاً لعَـلـَّکم تعـْقِـلونَ . »

    4. « و إذْ قال لـقمانُ لابنِهِ و هو یَعـِظهُ یا بُـنـَیَّ لا تـُشـْرِکْ باللهِ إنَّ الشرکَ لـَظلـمٌ عظیمٌ . »

    5. « یَسْأ لونکَ ما ذا یُـنـْفِـقـونَ قـُلِ العَـفـوَ . »

    6. « فا نـْظـرْ إلـﯽ آثارِ رحمةِ اللهِ کیفَ یـُحْیی الأرضَ بَعْـدَ مَـوْتـِها .»

    7. « وَوَصَّـیـْنا الإنسانَ بوالدیهِ حُسْـناً و إنْ جاهَـداکَ لـِتـُشـْرِکَ بی ما لیس لکَ به عِـلـمٌ فـَلا تـُطِعـْهُـما .»



    3. حرف :

    کلمه اﻯ است که به تنهایـﯽ معناﻯ خاصـﯽ ندارد و با کلمه یا کلمات قبل و بعد از خود ، مفهوم مـﯽ یابد . مانند : فی ،

    إلـﯽ ، عَـلـﯽ ، مِـن ، ماﻯ نفـﯽ ، ال و .....

    عامـل

    حروف به دو قسمت تقسیم مـﯽ شوند .

    غیر عامل

    حروف عامل : حروفـﯽ هستند که بر اعراب کلمه ﻯ بعد از خود تأثیر مـﯽ گذارند ؛ و عبارتند از :

    الف) حروف جر ، که قبل از اسم مـﯽ آیند و آن را مجرور مـﯽ کنند .

    مانند : فی ، إلـﯽ ، علـﯽ ، مِـن ، عَن ، حتـﯽ ( اگر قبل از اسم بیاید . ) ، بـِ ، لـِ ، کـَ و ...

    ب) حروف ناصبه ، که قبل از فعل مضارع مـﯽ آیند و آن را منصوب مـﯽ کنند .

    و عبارتند از : أنْ ، لـَنْ ، کَـیْ ، إذَنْ ، حتـﯽ ( قبل از فعل مضارع ) ، لِـ ( قبل از فعل مضارع ) .

    ج) حروف جازمه ، که قبل از فعل مضارع مـﯽ آیند و آن را مجزوم مـﯽ کنند .

    و عبارتند از : لـَمْ ، لمّـا ، لـِ ( لام امر ) ، لاﻯ نهـﯽ [ که این حروف ، یک فعل را مجزوم مـﯽ کنند .] و إنْ ، مَـنْ، ما [ که دو فعل را مجزوم مـﯽ کنند . ]

    حروف عامل دیگرﻯ نیز داریم که در سال هاﻯ آینده به آن خواهیم پرداخت . إن شاء الله .

    حروف غیر عامل : حروفـﯽ هستند که هیچ تأثیرﻯ بر کلمه ﻯ بعد از خود ندارند . مانند :

    الف) حروف عطف ، مانند : وَ ، فَـ ، ثـُمَّ ، لکنْ ، بَلْ ( به معنـﯽ بلکه ) ، أوْ ، لا ( در بعضـﯽ جمله ها به معنـﯽ نه این و نه آن ) و ...

    ب) حروف نافیه ، مانند : لا (معمولاً قبل از فعل مضارع ) ، ما ( معمولاً قبل از فعل ماضـﯽ) ، إنْ (به معنـﯽ نیست).

    ج) حروف استفهام ، که عبارتند از : أ ، هل .

    د) حروف استثناء ، که عبارت است از : إلا .

    و بعضـﯽ حروف دیگر که در بحث ما نمـﯽ گنجد .



    تمرین حرف :

    عین أنواع الحروف فی العبارات التالیة :

    1. « اِذْهَـبْ أنتَ و أخوکَ بآیاتی و لا تـَنـِیا فی ذکْـری . »

    2. « یُـنـَـزِّ لُ الملائکة َ با لروح ِ مِـنْ أمْـرهِ عـَلـﯽ مَنْ یَـشاءُ مِـنْ عِـبا دِهِ أنْ أنـْذِروا أنـّه لا إلهَ إلـّا أنا فا تــّقـون ِ . »

    3. « یا أیها الذین آمنوا اسْـتعینوا بالصبر و الصلاة . »
     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    درس دوم و سوم : ثلاثـﯽ و رباعـﯽ ( مجرد و مزید )

    یکـﯽ دیگر از تقسیم بندﻯ هاﻯ فعل ، بر اساس حروف اصلـﯽ آن است .

    مجرد

    ثلاثـﯽ

    مزید

    فعل طبق حروف اصلـﯽ

    مجرد

    رباعـﯽ

    مزید

    ثلاثـﯽ :

    فعلـﯽ است که سه حرف اصلـﯽ داشته باشد .

    رباعـﯽ :

    فعلـﯽ است که چهار حرف اصلـﯽ داشته باشد .

    هر کدام به مجرد و مزید تقسیم مـﯽ شوند . مجرد ، آن است که حرف یا حروفـﯽ به اولین صیغه ﻯ ماضـﯽ آنها

    ( ثلاثـﯽ و رباعـﯽ ) اضافه نشده باشد . اما مزید ، عکس آن است .

    ثلاثـﯽ مجرد :

    سماعـﯽ است . یعنـﯽ وزن ماضـﯽ ، مضارع و مصدر آن از قاعده ﻯ خاصـﯽ پیروﻯ نمـﯽ کند . ( توضیح آن در حد ما نیست .) اوزان آنها را مـﯽ توان با تمارین بسیار و یا مراجعه به کتب لغت فهمید .

    یَـفـْعَـلُ

    فـَعَـلَ مضارع یَـفـْعِـلُ

    یَـفـْعُــِلُ



    یـَـفـْعَـلُ

    فـَعـِـلَ مضارع یـَـفـْعِـلُ

    ------

    ------

    فـَعـُـلَ مضارع ------

    یَـفـْعُـلُ



    غیرازثلاثـﯽ مجرد ، بقیه ﻯ موارد قیاسـﯽ است . یعنـﯽ وزن خاصـﯽ دارد و از قانون مخصوص خود پیروﻯ مـﯽ کند .

    ثلاثـﯽ مزید :

    آن است که حروف اصلـﯽ آن سه تا بوده و حرف یا حروفـﯽ به اولین صیغه ﻯ ماضـﯽ آن اضافه شده باشد .

    کلاً 12 باب دارد که در کتب دبیرستانـﯽ به 8 باب آن اشاره شده است . هر کدام از این باب ها هم منظور خاصـﯽ را مـﯽ رسانند .
     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376


    باب


    ماضـﯽ


    مضارع


    امر


    مصدر


    حروف زائد


    منظوراز باب


    إفعا ل


    أفْـعَـلَ


    یُـفـْعِـلُ


    أفـْعـِـلْ


    إفعا ل


    همزه


    متعدﻯ ساختن فعل



    أحْسَنَ


    یُحْسِنُ


    أحْـسـِـنْ


    إحسان



    تفعیل


    فـَعَّـلَ


    یُـفَعِّـلُ


    فـَعـِّـلْ


    تفعیل (تـَفْعِـلة )


    تکرارعین الفعل


    متعدﻯ ساختن فعل



    قـَدَّ مَ


    یُـقَـدِّ مُ


    قـَدِّ مْ


    تقدیم



    مفاعَـلة


    فاعَـلَ


    یُـفاعـِلُ


    فاعـِـلْ


    مُفاعَلة (فِعال)


    الف


    مشارکت



    دافَعَ


    یُدافِعُ


    دافِعْ


    مُدافَعة(دفاع)



    تـَفاعُل


    تـَفاعَلَ


    یَـتـَفاعَلُ


    تـَفاعَلْ


    تـَفاعُل


    ت - الف


    مشارکت



    تـَکاتـَبَ


    یَـتـَکاتـَبُ


    تـَکاتـَبْ


    تـَکاتـُب



    افتـِعال


    اِفـْتـَعَـلَ


    یَفـْتـَعِـلُ


    اِفـْتـَعِـلْ


    اِفـْتِعال


    همزه – ت


    اثر پذیرﻯ



    ِافـْتـَتـَحَ


    یَفـْتـَتـِحُ


    اِفْـتـَتِـحْ


    افتتاح



    انفـِعال


    اِنـْفـَعَـلَ


    یَـنـْفَـعِـلُ


    اِنـْفَـعِـلْ


    اِنـْفِـعال


    همزه – ن


    اثر پذیرﻯ



    اِنـْقـَلـَبَ


    یَـنـْقـَلـِبُ


    اِنـْقـَلـِبْ


    انقلاب



    تـَفـَعّـُـل


    تـَفَـعَّـلَ


    یَـتـَفَعَّلُ


    تـَفـَعَّـلْ


    تـَفَعّـُـل


    ت – تکرار عین الفعل


    اثر پذیرﻯ



    تـَقَـدَّمَ


    یَـتـَقَـدَّ مُ


    تـَقـَدّ َ مْ


    تـَقـَدّ ُم



    استـِفـْعال


    اِسْتـَفـْعَـلَ


    یَسْتـَفـْعِـلُ


    اِسْتـَفـْعِـلْ


    اِستفعال


    همزه – س -ت


    طلب و درخواست



    اِسْتـَغـْفَـرَ


    یَـسْتـَغـْفـِرُ


    اِسْتـَغـْفِـرْ


    اِستِغفار



    اِفـْعِلال


    اِفـْعَـلَّ


    یَـفـْعَـلّ ُ


    اِفـْعَـلَّ


    اِفـْعِلال


    همزه – تکرارلام الفعل


    بیا ن صفت



    اِحْمَرَّ


    یَحْـمَرّ ُ


    اِحْمَرَّ


    اِحْمِـرار



    اِفـْعیـلال


    اِفـْعَـوْعَـلَ


    یَـفـْعَـوْعـِلُ


    اِفـْعَـوْعِـلْ


    اِفـْعـیـلال


    همزه – واو – عین الفعل دوم


    مبالغه



    اِحْدَوْدَبَ


    یَحْدَوْدِبُ


    اِحْدَوْدِبْ


    اِحْدیداب



     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    توجه :

    1. وزن دوم مصدر باب تفعیل ، « تَـفـْعِـلة » است . مانند : تبصرة

    2. وزن دوم مصدر باب مفاعلة ، « فِـعال » است . مانند : قِـتال

    مهم : 3. همزه ﻯ امر باب إفعال ، همیشه همیشه همیشه مفتوح است . مانند : أکْـرِمْ ( گرامـﯽ بدار )

    4. در صرف افعال مزید ، گاه پیش مـﯽ آید که بعضـﯽ از زمانها و صیغه ها داراﻯ وزن مشترک مـﯽ گردند . راه تشخیص آنها جمله است . این وزنها از این قرارند :



    ماضـﯽ ، مثنـﯽ مذکر غائب

    1. تـَفاعَـلا

    امر ، مثنـﯽ مذکر و مؤنث مخاطب



    ماضـﯽ ، جمع مذکر غائب

    از باب تفاعـُل 2. تـَفاعَـلوا

    امر ، جمع مذکر مخاطب



    ماضـﯽ ، جمع مؤنث غائب

    3. تـَفاعَـلـْنَ

    امر ، جمع مؤنث مخاطب

    ماضـﯽ ، مثنـﯽ مذکر غائب

    1. تـَفـَعَّـلا

    امر ، مثنـﯽ مذکر و مؤنث مخاطب

    ماضـﯽ ، جمع مذکر غائب

    از باب تـَفـَعّـُـل 2. تـَفـَعَّـلوا

    امر ، جمع مذکر مخاطب



    ماضـﯽ ، جمع مؤ نث غائب

    3. تـَفـَعَّـلـْنَ

    امر ، جمع مؤنث مخاطب
     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    همچنین در باب افعلال که از بحث ما خارج است .

    رباعـﯽ مجرد :

    در تمام موارد ، قیاسـﯽ است .

    معروف ترین وزنهاﻯ رباعـﯽ مجرد :

    ماضـﯽ


    مضارع


    امر


    مصدر


    حروف اصلـﯽ


    فـَعْـلـَـلَ


    یُـفَعْـلِـلُ


    فـَعْـلِـلْ


    فَعْـلـَلـَة (فِـعْلال)


    ف- ع- ل- ل


    زَلـْزَلَ


    یُـزَلـْزِلُ


    زَلـْزِلْ


    زَلـْزَلـَة ( زِلــْزال)


    ز- ل - ز- ل


    تـَرْجَمَ


    یُـتـَرْجِمُ


    تـَرْجِـ‌مْ


    تـَرْجَمَة ( ----- )


    ت- ر- ج – م




    رباعـﯽ مزید :

    کلاً 3 باب دارد که همه قیاسـﯽ هستند . ما در اینجا به 2 باب آن اشاره مـﯽ کنیم .

    باب


    ماضـﯽ


    مضارع


    امر


    مصدر


    حروف زائد


    حروف اصلـﯽ


    منظور از باب


    تـَفـَعْلـُـل


    تـَفـَعْلـَـلَ


    یَـتـَفَعْـلـَلُ


    تـَفَعْلـَــلْ


    تـَفَعْـلـُـل


    ت -

    لام الفعل دوم


    ف -ع- ل-ل


    اثر پذیرﻯ



    تـَزَلـْزَلَ


    یَـتـَزَلـْزَلُ


    تـَزَلـْزَلْ


    تـَزَلـْزُل


    ز- ل- ز- ل


    اِفـْعِـلـّا ل


    اِفـْعَـلـَـلَّ


    یَـفـْعَـلـِـلّ ُ


    اِفـْعَـلـِـلَّ


    اِفـْعِـلـّـا ل


    همزه –

    لام الفعل دوم


    ف-ع - ل-ل


    مبالغه



    اِطـْمَأنَّ


    یَطـْمَـئِـنّ ُ


    اِطـْمَـئِـنَّ


    اِطـْمِـئــْنان


    ط – م- أ- ن



    تمرین مزید :

    عین الأبواب لهذه الأفعال و اذکر المضارع و الأمر لها :



    الرقم الفعل


    الباب


    المضارع


    الأمر


    1 قا تـَـلَ




    2 اِخْضَرَّ




    3 اِنـْصَرَفـْتـُم






    4 أجْـلـِسْ




    5 تـَفاهَـمـوا




    6 أدَّ بـْنَ




    7 تـَحارَبا




    8 اِنـْتـَشَـرَتْ




    9 اِشـْتـَغـَلـْتـُما




    10 تـَکَـلـَّـفَـتا




    11 اِسْـتـَرْحَـمْتُ





     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    درس چهارم و پنجم : جامد و مشتق

    تعریف : مشتق : در لغت به معناﻯ گرفته شده و اشتقاق یافته است .

    در اصطلاح مشتقات ، اسمهایـﯽ هستند که از کلمات دیگر گرفته شده و غالباً داراﻯ معناﻯ وصفـﯽ اند.

    مشتقات 8 نوعند :

    1. اسم فاعل

    2. اسم مفعول

    3. اسم مکان

    4. اسم زمان

    5. صفة مشبهة

    6. اسم مبالغة

    7. اسم تفضیل

    8. اسم آلت



    جامد : اسمهایـﯽ که در این تقسیم بندﻯ قرار نگیرند ، جامدند .

    جامد ها 2 نوعند :

    1. مصدرﻯ

    2. غیر مصدرﻯ

    توجه :

    1. راه تشخیص : ملاک براﻯ تشخیص مشتق و جامد ، مشتقات هستند . زیرا مشخص ترند . در صورتـﯽ که کلمه ﻯ مورد نظر ما جزء مشتقات نبود ، آن را جامد محسوب مـﯽ کنیم .

    2. جامد و مشتق بودن ، همچنین مذکر و مؤنث بودن جمعهاﻯ مکسر بستگی به مفرد آنها دارد . مثلاً کلمه اﻯ مانند أولیاء در تجزیه ، مذکر و مشتق ( صفة مشبهة ) است . زیرا مفرد آن « وَلـیّ » است .


    مجرد : بر وزن فاعـِـل ( کاتب )

    1. اسم فاعل

    مزید ( غیر ثلاثـﯽ مجرد ) : از مضارع فعل

    1 : حذف حرف مضارع

    2: جایگزینـﯽ مـُ

    3: کسره دادن به عین الفعل

    ( مُـحـسِـن ) ( نیکـﯽ کننده )



    مجرد : بر وزن مَـفعول ( مکتوب )

    2. اسم مفعول

    مزید ( غیر ثلاثـﯽ مجرد ) : از مضارع فعل

    1 : حذف حرف مضارع

    2 : جایگزینـﯽ مـُ

    3 : فتحه دادن به عین الفعل

    مـشـتـقـات ( مُـحـسَـن ) ( کسـﯽ که به او نیکـﯽ شده )

    مَـفـْعَـل ( مَـکْـتَــَب ، مَطـلـَع )

    مجرد : بر وزن

    3 و 4 . اسم مکان و زمان مَـفـْعـِـل ( مَـجلـِـس ، مَـغـر ِب )

    مزید ( غیر ثلاثـﯽ مجرد ) :

    مانند اسم مفعول مزید ساخته مـﯽ شود .

    ( مُـنـْحـَـرَ ف )

    1 . فـَعـیل ( شریف = با شرف )

    2. فـَعـِـل ( کـَسـِـل = تنبل )

    3. فـَعْـل ( صَـعْـب = سخت )

    5 . صفة مشبهة 4. فـَعْلان ( عَـطـْـشان = تشنه )

    .. ..

    .. ..

    .. ..







    1. فَـعّـا ل ( جَبّـا ر= بسیار زور گو یا بسیار جبران کننده )

    6 . اسم مبالغة 2. فَــعّـا لة ( عَـلـّا مة = بسیار دانا )

    3. فـَعول ( صَـبور = بسیار صبر کننده )


    براﻯ مذکر : أ فـْعَـل ( أکـبَـر = بزرگ تر )

    7 . اسم تفضیل

    براﻯ مؤنث : فـُـعْـلـﯽ ( کُـبرﻯ = بزرگ تر )




    1 . مِـفـْعا ل ( مـِـصباح = چراغ )

    8 . اسم آلت 2. مـِـفـْعَـل ( مـِـقـْـبَـض = دستگیره )

    3. مـِـفـْعَـلـَة ( مـِـسْـطـَرة = خط کش )
     

    ☾♔TALAYEH_A♔☽

    کاربر نگاه دانلود
    کاربر نگاه دانلود
    عضویت
    2017/05/18
    ارسالی ها
    35,488
    امتیاز واکنش
    104,218
    امتیاز
    1,376
    توجه :

    چند نکته ﻯ بسیار مهم :

    1 . بدلیل اینکه مشتقات ، اسم هستند ، حرکت حرف آخر آنها بستگـﯽ به جمله دارد .

    2 . باید توجه داشت که اسم فاعل با فاعل و اسم مفعول با مفعول متفاوت است . اسم فاعل آن است که خودش ساخت اسم فاعل را داشته باشد ، نه اینکه در جمله فاعل باشد . مخالف آن : اگر کلمه اﻯ در جمله فاعل بود ، نه این است که

    حتماً ساخت اسم فاعل را داشته باشد . همینطور است در مورد اسم مفعول و مفعول .

    مثال : جاء علیٌ . علـﯽ در اینجا فاعل است ، اما اسم فاعل نیست . زیرا ساخت اسم فاعل را ندارد .

    رأیتُ المُحْـسـِـنَ . محسن در اینجا مفعول است ، درحالیکه ساخت اسم فاعل را دارد .

    3 . باید افزود که صفة مشبهة و اسم مبالغة اوزان بسیارﻯ دارند که مربوط به بحث ما نمـﯽ شود . اما نکته ﻯ مهم این است که صفة مشبهة وزنـﯽ دارد که متأ سفانه به آن عنایتـﯽ نمـﯽ شـود و آن وزن « فاعـِـل » است . مانند: صابر،عاقل.

    * * باید توجه کنیم هر کلمه اﻯ که بر وزن فاعـِل باشد ، اسم فاعل نیست . اگر کننده ﻯ کار با شد ، آن را اسم فاعل

    محسوب مـﯽ کنیم و اگر صفتـﯽ را برساند ، صفة مشبهة .

    4 . حرف « ة » در وزن فـَعّالة ، علامت تأنیث نیست ، بلکه نشانه ﻯ مبالغه ﻯ بیشتر است . مثلاً وقتـﯽ مـﯽ گوییم : عَلـّا مَة ، یعنـﯽ بسیار بسیار دانا . در واقع دو وزن فـَعّال و فـَعّالة در مذکر و مؤنث ، یکسان است .

    5 . وزن « فـَعّـال » ، گاهـﯽ بر شغل نیز اطلاق مـﯽ شود که در این صورت در ترجمه ﻯ اینگونه کلمات ، از کلمهﻯ

    « بسیار » استفاده نمـﯽ کنیم . البته اصل اینکه این کلمات را اسم مبالغه محسوب کرده اند ، نه مشتقات دیگر ، همین است که صاحبانش زیاد با آنها سر و کار دارند . مانند : جَلــّا د ، مَـشـّـاط ( آرایش گر ) ، فـَـلـّـاح و ...

    6. ممکن است بعضـﯽ کلمات ، وزن مشتق را داشته باشند اما در واقع جامد باشند . مثل « طریق » که بر وزن فـَعیل

    است اما چون صفتی را نمـﯽ رساند ، نمـﯽ توان آن را صفة مشبهة به حساب آورد . « طریق » ، جامد است . پس باید به مفهوم کلمات نیز دقت کنیم .

    7. براﻯ تعیین جامد یا مشتق بودن ( همچنین مذکر یا مؤنث بودن ) اسمـﯽ که جمع مکسر است ، به مفرد آن نگاه

    مـﯽ کنیم . مانند : تـُـجّـار ، که چون مفرد آن تاجر است ، اسم فاعل مـﯽ باشد و مانند کلمه ﻯ أولیاء ( مفرد آن ولیّ ) که صفة مشبهة است .

    8 . صفة مشبهة وزنـﯽ براﻯ رنگ دارد که مذکر آن بر وزن « أفـْعَـل » و مؤنث آن بر وزن « فـَعْلاء » مـﯽ باشد .

    مانند :

    مذکر


    مؤنث


    أبیض


    بیضاء


    أسود


    سوداء


    أصفر


    صفراء


    أحمر


    حمراء


    أخضر


    خضراء


    أزرق


    زرقاء



    1 . مصدرﻯ ( ذَها ب = رَفتن ، کـِـتابة = نوشتن ، إحسان = نیکـﯽ کردن ، تَـَواضُـع = فروتنـﯽ کردن ،

    استرحام = طلب رحمت کردن و ... )

    جامد

    2 . غیر مصدرﻯ ( قلم ، دفتر ، جـِـدار و ... )



    توجه :



    اگر کلمه اﻯ مشتق نباشد ، مسلماً جامد است . از بین جامدها اگر مصدر باشد ( چه مجرد و چه غیر مجرد ) ، جامد مصدرﻯ و در صورتـﯽ که مصدر هم نباشد ، جامد غیر مصدرﻯ محسوب مـﯽ شود .

    تمرین مشتقات :

    عین المشتقات و أنواعها :

    الف) « فـَضَّلَ اللهُ المُجاهِـدینَ علـﯽ القاعِـدینَ دَرَجَة ً . »

    ب) کلامُ الرَّجُـلِ مِعْـیارُ عَـقله .

    ج) « إنّ اللهَ لا یُحِـبُّ المُسْرفینَ . »

    د) أکرِمْ ضَیـْفکَ وَ إنْ کانَ حَقیراً وَ قـُمْ عَنْ مَجْـلسِـکَ لأبیکَ وَ مُعَـلـّمکَ وَ لـَوْ کُـنتَ أمیراً .

    هـ) الفقرُ أشَـدُّ مِـنَ القتل ِ .

    و) العقلُ دلیلُ المُؤمن ِ .

    ز) مَنْ یَطلب الدنیا لا یَـنصَحُکَ وَ مَنْ یَطلب الآخرة َ لا یَصْحَـبُـکَ .

    ح) « إنک أنتَ عَلـّامُ الغُیوبِ . »

    ط) هذا الکتابُ مُمَـزَّقُ الأوراق ِ .
     
    وضعیت
    موضوع بسته شده است.
    بالا