آژانس ها و کمپانی های ترجمه (ارائه کننده خدمات زبان) ، روند مخصوص به خود را در مراحل ترجمه رعایت میکنند اما مترجمانی که به صورت آزاد کار میکنند و وابسته به هیچ شرکتی نیستند معمولاً از این مراحل و روند های مترجمی آگاه نیستند.
حتماً میدانید که مترجمی فقط تایپ کردن کلمات به زبان دیگر با استفاده از مترجمهای کامپیوتری و آنلاین نیست. ترجمه اصولی نیاز به مرور کردن و ویرایش دارد، زمانی که موارد فوق رعایت شود و اتفاق بیفتد میتوانیم بگوییم که یک ترجمه، آماده تحویل به مشتری است.
کنترل کیفیت (Quality Control) به معنی اقداماتی است که به منظور اطمینان پیدا کردن از انتظاراتی که کاربران دارند انجام می شود. این اقدامات در حقیقت شامل بررسی املای لغات، تایید تعداد پاراگراف ها، اعداد و ... می شود، البته متنخوانی نهایی نیز قبل از گذشتن از این مرحله انجام میشود. مرحله کنترل کیفیت، در شروع ترجمه صورت میگیرد. یکی از اصول اساسی صنعت ژاپن "از اول درست باشد" است؛ چرا که هر شخص باید از کاری که انجام میدهد، در همان ابتدای کار مطمئن باشد و آن را بی عیب و نقص انجام دهد.
اما اگر شما، خود فرما (کسی که برای خودش کار میکند) باشید، چگونه این مراحل را میگذرانید؟ اگر یک مترجم خود فرما هستید باید قبل از ارائه ترجمه، مرحله کنترل کیفیت را در روند انجام کار بگنجانید و به هیچ عنوان ترجمه را قبل از مرور، بررسی و خواندن کامل آن، به مشتری تحویل ندهید. این درست نیست که از همکاران یا دوستانتان بخواهید وقت خود را برای مطالعه کار شما یا بررسی اصطلاحاتتان صرف کنند.
نکته اینجاست که وقتی مترجمان و مشتریان در مورد ترجمه صحبت می کنند دربارهی مرحلهای از آن نیست، در حقیقت منظورشان کل فرایند ترجمه است. در واقع ترجمه از سه مرحله T.E.P (Translation – Editing - Proofreading) ترجمه، ویرایش، بازخوانی، تشکیل شده است. مراکز ترجمه اهمیت زیادی به کیفیت منبع نیز می دهند. به همین دلیل ارائه یک ترجمه با کیفیت در همان مراحل ابتدایی بسیار لازم و ضروری است.
2- مطمئن شوید که با موضوع ترجمه و نوع متن منبع راحت هستید و مشکلی با آن ندارید. گرچه برخی مترجمان برای ترجمه متن هایی غیر از تخصص خودشان کنجکاو هستند ولی در نظر داشته باشید که اگر در آن زمینه اطلاعات و تخصص نداشته باشید، لغات و اصطلاحات بسیاری وجود دارد که برای شما آشنا نیستند و همین مسئله باعث میشود که وقت و انرژی بیشتری صرف ترجمه آن کنید. قبول این نوع ترجمه ها مشکلی برای شما چالش جدیدی است و مرور متن و بررسی آن به منظور تصحیح اشتباهات کاری سخت و وقت گیر است. توجه داشته باشید که مترجمان ماهر، در زمینه تخصص خود کار ترجمه را انجام می دهند. ممکن است سفارشات کمتر شود، اما کیفیت ترجمه بسیار بالا میرود.
3- حتماً با فرمت و ساختار فایلهای ترجمه آشنا باشید. برخی شرکت های ترجمه یا مشتری ها، نوع ترجمه به وسیله کامپیوتر یا نرم افزار ها را مشخص می کنند. حتماً به آن ها عمل کنید و خودتان برنامهها و نوع ترجمه های سفارش شده را تغییر ندهید. حتما با برخی از برنامه هایی که به ترجمه کمک می کنند آشنایی دارید اما فراموش نکنید ممکن است شرکت یا مشتری، آن دستیار ترجمه را قبول نداشته باشند. پس حتماً طبق دستوراتی که به شما داده شده است عمل کنید.
4- از تمامی منابع، راهنمایی منابع، واژه نامه ها و منابع اصطلاحات استفاده کنید. اگر واژه نامه یا منبعی، همراه با سفارش ترجمه برای شما ارسال شده است، هرگز آن را نادیده نگیرید. همیشه از واژه نامه ها و اصطلاحات قبلی که خودتان ایجاد کردهاید یا مترجمان دیگر نوشته اند استفاده کنید. هیچ وقت به کار خودتان به صورت موقت نگاه نکنید. اگر می خواهید به عنوان یک مترجم، موفق باشید، باید به طور مرتب با مشتریها در تماس باشید. ممکن است که شما اولین مترجم در یک پروژه باشید؛ اما مشتری مورد نظر قبلاً با ترجمه های خوب مترجمان پیشین آشنایی داشته باشد، پس انتظار از ترجمه شما بالاتر میرود.
5- اگر هر مشکلی با واژه ها و اصطلاحات داشتید، فوراً به مدیر پروژه اطلاع دهید. ممکن است مترجمان قبلی با این اصطلاحات و واژهها آشنا باشند و شما را کمک کنند. در هر صورت اگر مشکلی با کیفیت مطالب و منابعی که به شما داده شده است دارید و نمی توانید از واژه نامه و اصطلاحات استفاده کنید، با مدیر پروژه تماس بگیرید و مشکل را عنوان کنید. حتی اگر به دلیل کمبود وقت، فرصت این کار را ندارید، حتما از ترجمه های قبلی استفاده کنید؛ حتی اگر با سبک و سیاق شما سازگار نباشد. می توانید اصطلاحات و واژه هایی که با آن ها مشکل دارید را بر روی برگهای جداگانه بنویسید و در فرصت مناسب سوالات خود را مطرح کنید.
6- اگر با مشکلاتی مثل نوع متن، واژه ها، قالب فایل، تعداد کلمات یا زمان تحویل سفارش روبرو شدید، به سرعت با مدیر پروژه و یا حتی مشتری تماس بگیرید.
7- حتماً منابع مرتبط با ترجمه را در اینترنت جستجو کنید. فقط به منابعی که به شما داده شده است اکتفا نکنید. به طور مثال اگر متن شما درباره دوچرخه است، برند دوچرخه را به زبان خودتان جستجو کنید. رقبای محصول مورد نظر، همیشه منبع خوبی برای اصطلاحات و لغتها هستند. قبل از شروع ترجمه این کار ها را انجام دهید. به این نوع فعالیت، "فعالیت پیشین" یا "کار پس زمینه" گفته میشود؛ که دیر یا زود جواب این کار ها را میگیرید و به نفع شما و ترجمه تان میشود.
8- بعد از اتمام ترجمه، تمام متن ترجمه شده را برای بررسی املای لغات مرور کنید. از برنامه ها نیز می توانید برای این کار کمک بگیرید. الان زمانی است که خودتان ویراستار ترجمه تان باشید. یک بار متن ترجمه را با منبع مقایسه کنید و یک بار بدون منبع، تا مطمئن شوید متن ترجمه شده روان و معنی دار است.
9- ترجمه خود را با منبع مقایسه و بررسی کنید و اشتباهات در قالب یا ساختار در ترجمه را اصلاح کنید. اگر از مترجمان آنلاین استفاده می کنید، معمولا هرکدام ویژگیهای متفاوتی را به کاربر ارائه می-دهند، ولی تقریبا همه آن ها، املای لغات و جایگذاری اعداد را رعایت میکنند.
10- از ترجمه لغت به لغت پرهیز کنید. مشتریها و خوانندگان به سرعت متوجه ترجمه های لغت به لغت می شوند. علاوه بر این، متنی که به این صورت ترجمه شده باشد، به هیچ عنوان زیبایی ندارد. ترجمههای تحت اللفظی جایز نیست، مگر در صورتی که عبارت یا یک اصطلاح فنی را ترجمه کنید. چرا که در متون فنی، عبارات استفاده شده، منظور دیگری را نمی رسانند و معنایشان با آن عبارات یکی است. به ترجمه خود از دید یک منتقد بنگرید و از زاویه دید خودتان فاصله بگیرید. با این روش، مشکلات متن ترجمه شده را بهتر تشخیص میدهید و ویرایش می کنید. هر مشتری منحصر به فرد است و شما باید برای هر کدام یک ترجمه حرفهای ارائه کنید. هیچ وقت روی ویراستارها و دیگر افراد، برای تصحیح اشتباهات متن ترجمه شده تان حساب نکنید. مطمئن باشید آن ها دلسوزانه برای کمبود ترجمه شما کمکی نمیکنند.
11- حتما دوباره ترجمه را از لحاظ املایی و نگارشی بازدید کنید. اگر همه چیز خوب پیش رفته باشد، این کار وقت کمی از شما میگیرد. ممکن است بخواهید چند لغت یا جمله تایپ کنید، اما اگر این مرحله را انجام ندهید و احتمال غلط نگارشی و املایی در ترجمه بالا برود، کل کار را خراب کرده اید.
12- در فایلی که تحویل مشتری یا مدیر خود می دهید، توضیحات و نکات قابل ذکر را در فایل جداگانهای قرار دهید و همراه با ترجمه تحویل دهید. وقتی فایل ترجمه را بدون هیچ پیوستی به مشتری یا مدیر تحویل می دهید، به این فکر میکنند که وقت کافی برای نوشتن چند خط درباره ترجمه یا خودتان نداشتید. پس قطعاً برای بررسی نهایی ترجمه هم وقت نگذاشتید. از مدیر برای کاری که در اختیارتان گذاشته تشکر کنید و بگویید منتظر کار های بعدی هستید.
منبع: tarjomeonline
حتماً میدانید که مترجمی فقط تایپ کردن کلمات به زبان دیگر با استفاده از مترجمهای کامپیوتری و آنلاین نیست. ترجمه اصولی نیاز به مرور کردن و ویرایش دارد، زمانی که موارد فوق رعایت شود و اتفاق بیفتد میتوانیم بگوییم که یک ترجمه، آماده تحویل به مشتری است.
کنترل کیفیت ترجمه (QC) در مقابل تضمین کیفیت ترجمه (QA)
سردرگمیهایی در صنعت ترجمه بین کنترل کیفیت و تضمین کیفیت وجود دارد که بیشتر در بین زبان شناسان اتفاق میافتد. منظور از تضمین کیفیت (Quality Assurance) سیاست های موجود برای اطمینان از پایداری کیفیت است. به عبارت دیگر ارائه اعتمادی که کیفیت نیازمند آن است و این به معنی چک کردن به وسیله نرم افزارها نیست.کنترل کیفیت (Quality Control) به معنی اقداماتی است که به منظور اطمینان پیدا کردن از انتظاراتی که کاربران دارند انجام می شود. این اقدامات در حقیقت شامل بررسی املای لغات، تایید تعداد پاراگراف ها، اعداد و ... می شود، البته متنخوانی نهایی نیز قبل از گذشتن از این مرحله انجام میشود. مرحله کنترل کیفیت، در شروع ترجمه صورت میگیرد. یکی از اصول اساسی صنعت ژاپن "از اول درست باشد" است؛ چرا که هر شخص باید از کاری که انجام میدهد، در همان ابتدای کار مطمئن باشد و آن را بی عیب و نقص انجام دهد.
اما اگر شما، خود فرما (کسی که برای خودش کار میکند) باشید، چگونه این مراحل را میگذرانید؟ اگر یک مترجم خود فرما هستید باید قبل از ارائه ترجمه، مرحله کنترل کیفیت را در روند انجام کار بگنجانید و به هیچ عنوان ترجمه را قبل از مرور، بررسی و خواندن کامل آن، به مشتری تحویل ندهید. این درست نیست که از همکاران یا دوستانتان بخواهید وقت خود را برای مطالعه کار شما یا بررسی اصطلاحاتتان صرف کنند.
نکته اینجاست که وقتی مترجمان و مشتریان در مورد ترجمه صحبت می کنند دربارهی مرحلهای از آن نیست، در حقیقت منظورشان کل فرایند ترجمه است. در واقع ترجمه از سه مرحله T.E.P (Translation – Editing - Proofreading) ترجمه، ویرایش، بازخوانی، تشکیل شده است. مراکز ترجمه اهمیت زیادی به کیفیت منبع نیز می دهند. به همین دلیل ارائه یک ترجمه با کیفیت در همان مراحل ابتدایی بسیار لازم و ضروری است.
۱۲ نکته برای ترجمه بهتر
1- حتماً قبل از شروع ترجمه، متن منبع را مرور کنید. تمام دستورالعمل هایی که برای انجام کار به شما محول شده است را انجام دهید. این دستورالعمل ها، راههای رسیدن به ترجمه نهایی را به شما نشان می-دهند. از یکسان بودن منابع، فایلها و اسناد تحویل گرفته شده توسط خودتان و آن هایی که مشتری تحویل داده است، اطمینان حاصل کنید.2- مطمئن شوید که با موضوع ترجمه و نوع متن منبع راحت هستید و مشکلی با آن ندارید. گرچه برخی مترجمان برای ترجمه متن هایی غیر از تخصص خودشان کنجکاو هستند ولی در نظر داشته باشید که اگر در آن زمینه اطلاعات و تخصص نداشته باشید، لغات و اصطلاحات بسیاری وجود دارد که برای شما آشنا نیستند و همین مسئله باعث میشود که وقت و انرژی بیشتری صرف ترجمه آن کنید. قبول این نوع ترجمه ها مشکلی برای شما چالش جدیدی است و مرور متن و بررسی آن به منظور تصحیح اشتباهات کاری سخت و وقت گیر است. توجه داشته باشید که مترجمان ماهر، در زمینه تخصص خود کار ترجمه را انجام می دهند. ممکن است سفارشات کمتر شود، اما کیفیت ترجمه بسیار بالا میرود.
3- حتماً با فرمت و ساختار فایلهای ترجمه آشنا باشید. برخی شرکت های ترجمه یا مشتری ها، نوع ترجمه به وسیله کامپیوتر یا نرم افزار ها را مشخص می کنند. حتماً به آن ها عمل کنید و خودتان برنامهها و نوع ترجمه های سفارش شده را تغییر ندهید. حتما با برخی از برنامه هایی که به ترجمه کمک می کنند آشنایی دارید اما فراموش نکنید ممکن است شرکت یا مشتری، آن دستیار ترجمه را قبول نداشته باشند. پس حتماً طبق دستوراتی که به شما داده شده است عمل کنید.
4- از تمامی منابع، راهنمایی منابع، واژه نامه ها و منابع اصطلاحات استفاده کنید. اگر واژه نامه یا منبعی، همراه با سفارش ترجمه برای شما ارسال شده است، هرگز آن را نادیده نگیرید. همیشه از واژه نامه ها و اصطلاحات قبلی که خودتان ایجاد کردهاید یا مترجمان دیگر نوشته اند استفاده کنید. هیچ وقت به کار خودتان به صورت موقت نگاه نکنید. اگر می خواهید به عنوان یک مترجم، موفق باشید، باید به طور مرتب با مشتریها در تماس باشید. ممکن است که شما اولین مترجم در یک پروژه باشید؛ اما مشتری مورد نظر قبلاً با ترجمه های خوب مترجمان پیشین آشنایی داشته باشد، پس انتظار از ترجمه شما بالاتر میرود.
5- اگر هر مشکلی با واژه ها و اصطلاحات داشتید، فوراً به مدیر پروژه اطلاع دهید. ممکن است مترجمان قبلی با این اصطلاحات و واژهها آشنا باشند و شما را کمک کنند. در هر صورت اگر مشکلی با کیفیت مطالب و منابعی که به شما داده شده است دارید و نمی توانید از واژه نامه و اصطلاحات استفاده کنید، با مدیر پروژه تماس بگیرید و مشکل را عنوان کنید. حتی اگر به دلیل کمبود وقت، فرصت این کار را ندارید، حتما از ترجمه های قبلی استفاده کنید؛ حتی اگر با سبک و سیاق شما سازگار نباشد. می توانید اصطلاحات و واژه هایی که با آن ها مشکل دارید را بر روی برگهای جداگانه بنویسید و در فرصت مناسب سوالات خود را مطرح کنید.
6- اگر با مشکلاتی مثل نوع متن، واژه ها، قالب فایل، تعداد کلمات یا زمان تحویل سفارش روبرو شدید، به سرعت با مدیر پروژه و یا حتی مشتری تماس بگیرید.
7- حتماً منابع مرتبط با ترجمه را در اینترنت جستجو کنید. فقط به منابعی که به شما داده شده است اکتفا نکنید. به طور مثال اگر متن شما درباره دوچرخه است، برند دوچرخه را به زبان خودتان جستجو کنید. رقبای محصول مورد نظر، همیشه منبع خوبی برای اصطلاحات و لغتها هستند. قبل از شروع ترجمه این کار ها را انجام دهید. به این نوع فعالیت، "فعالیت پیشین" یا "کار پس زمینه" گفته میشود؛ که دیر یا زود جواب این کار ها را میگیرید و به نفع شما و ترجمه تان میشود.
8- بعد از اتمام ترجمه، تمام متن ترجمه شده را برای بررسی املای لغات مرور کنید. از برنامه ها نیز می توانید برای این کار کمک بگیرید. الان زمانی است که خودتان ویراستار ترجمه تان باشید. یک بار متن ترجمه را با منبع مقایسه کنید و یک بار بدون منبع، تا مطمئن شوید متن ترجمه شده روان و معنی دار است.
9- ترجمه خود را با منبع مقایسه و بررسی کنید و اشتباهات در قالب یا ساختار در ترجمه را اصلاح کنید. اگر از مترجمان آنلاین استفاده می کنید، معمولا هرکدام ویژگیهای متفاوتی را به کاربر ارائه می-دهند، ولی تقریبا همه آن ها، املای لغات و جایگذاری اعداد را رعایت میکنند.
10- از ترجمه لغت به لغت پرهیز کنید. مشتریها و خوانندگان به سرعت متوجه ترجمه های لغت به لغت می شوند. علاوه بر این، متنی که به این صورت ترجمه شده باشد، به هیچ عنوان زیبایی ندارد. ترجمههای تحت اللفظی جایز نیست، مگر در صورتی که عبارت یا یک اصطلاح فنی را ترجمه کنید. چرا که در متون فنی، عبارات استفاده شده، منظور دیگری را نمی رسانند و معنایشان با آن عبارات یکی است. به ترجمه خود از دید یک منتقد بنگرید و از زاویه دید خودتان فاصله بگیرید. با این روش، مشکلات متن ترجمه شده را بهتر تشخیص میدهید و ویرایش می کنید. هر مشتری منحصر به فرد است و شما باید برای هر کدام یک ترجمه حرفهای ارائه کنید. هیچ وقت روی ویراستارها و دیگر افراد، برای تصحیح اشتباهات متن ترجمه شده تان حساب نکنید. مطمئن باشید آن ها دلسوزانه برای کمبود ترجمه شما کمکی نمیکنند.
11- حتما دوباره ترجمه را از لحاظ املایی و نگارشی بازدید کنید. اگر همه چیز خوب پیش رفته باشد، این کار وقت کمی از شما میگیرد. ممکن است بخواهید چند لغت یا جمله تایپ کنید، اما اگر این مرحله را انجام ندهید و احتمال غلط نگارشی و املایی در ترجمه بالا برود، کل کار را خراب کرده اید.
12- در فایلی که تحویل مشتری یا مدیر خود می دهید، توضیحات و نکات قابل ذکر را در فایل جداگانهای قرار دهید و همراه با ترجمه تحویل دهید. وقتی فایل ترجمه را بدون هیچ پیوستی به مشتری یا مدیر تحویل می دهید، به این فکر میکنند که وقت کافی برای نوشتن چند خط درباره ترجمه یا خودتان نداشتید. پس قطعاً برای بررسی نهایی ترجمه هم وقت نگذاشتید. از مدیر برای کاری که در اختیارتان گذاشته تشکر کنید و بگویید منتظر کار های بعدی هستید.
منبع: tarjomeonline