سمت سرور به مجموعه عملیاتهای گفته میشود که در سمت سرور در یک شبکه کلاینت_سرور اجرا میشود.
بهطور معمول، سرور یک برنامه کامپیوتری است. از جمله این برنامهها میتوان به برنامههای وب سرور، کنترل راه دور سرور، دسترسی به کامپیوتر محلی یا ایستگاه کاری نام برد. عملیاتهایی ممکن است در سمت سرور انجام شود. به این دلیل که به توابع و اطلاعاتی نیاز دارند که نمیشود در سمت کاربر اجرا شوند. یا اینکه نوعی رفتاری نیاز دارند که اجرای آن بر روی سرویس گیرنده غیرقابل اعتماد است.
عملیتهای سمت سرور همچنین ممکن است شامل پردازش و ذخیره اطلاعات از سرویس گیرنده به سرور باشد. که این اطلاعات میتواند به وسیله گروهی از کاربران مورد بازدید قرار بگیرد. همچنین SAMP در سرور از کراکر محافظت میکند.
نمونه از پردازشهایی که سمت سرور اجرا میشوند میتواند به ایجاد و اقتباس از یک پایگاه MySql اشاره کرد.
سمت کاربر (به انگلیسی: Client Side) به عملیتهایی اشاره دارد که به وسیله کاربر در یک رابـ ـطه کاربر-سرور در شبکههای کامپیوتری اجرا میشود.[۱]
بهطور معمول یک برنامه کامپیوتر سمت کاربر مانند مرورگر وب، که بر روی کامپیوتر محلی کاربر یا ایستگاه کاری اجرا میشود و برای کار کرد باید حتماً به یک سرور متصل باشد.
عملیتها ممکن است سمت کاربر اجرا شود زیرا ممکن است به اطلاعات یا توابعی نیاز داشته باشند که در سمت کاربر دردسترس باشند و در سمت سرور در دسترس نباشد. به این علت که کاربر نیازمند مشاهده اطلاعات ورودی است؛ یا اینکه بخاطر پردازش سنگینی که در حالتی که تعداد دستورها زیاد باشد بر روی سرور ایجاد میکند.
بعلاوه اگر عملیاتها بتوانند در سمت کاربر اجرا شوند بدون اینکه اطلاعاتی در شبکه ارسال کنند باعث کاهش مصرف پهنای باند نیز میشود؛ و همینطور خطرات امنیتی ناشی از سرقت اطلاعات در شبکه را نیز کاهش میدهد.
زمانی که سرور در حالت ارائه خدمات رایج است، برای مثال انطباق پروتکلهای Http و Ftp، کاربران ممکن است که تعدادی از عملیاتهای سمت سرور را انتخاب کنند که این عملیات به کاربر برگشت داده میشود. سپس کاربر این اطلاعات را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد؛ و هنگامی که تجزیه و تحلیل کامل شد نتایج به سرور برگشت داده میشوند.
اسکریپتنویسی سمت سرور
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری پرش به جستجو
صفحه وب پویا: مثالی از برنامهنویسی سمت سرور (پیاچپی و مایاسکیوال). اسکریپتنویسی سمت سرور روشی است که برای طراحی وب که شامل اسکریپتهای نهان درون یک کد اچتیامال میباشد استفاده میشود که نتیجه درخواست یک کاربر به سرور یک وب سایت میباشد که با کدنویسیهای سمت سرور قبل از پاسخ دادن سرور به کاربر انجام میگردد. اسکریپتها میتواند درون هر کدام از زبانهای اسکریپتی موجود تحت سرور نوشته شود. برنامهنویسی سمت سرور با نوع برنامهنویسی سمت کاربر تفاوت دارد که انواع نهان آن همچون جاوااسکریپت در مرورگر وب در سمت کاربر اجرا میشود. کدنویسی سمت سرور معمولاً برای ایجاد یک واسط کاربری و محدود کردن دسترسی کاربران به پایگاههای داده یا منابع اطلاعاتی میباشد. این اسکریپتها ممکن است مشخصات کاربر را برای استفاده در سفارشی کردن پاسخ براساس مشخصات کاربر، نیازمندیهای کاربر و حقوق دسترسی کاربران، گرد آوری کنند. همچنین کدنویسی سمت سرور باعث میشود که مالک وب سایت بتواند دسترسی کاربران به کد منبع و اسکریپتهای سمت سرور را کاهش دهد که این خود ممکن است اختصاصی یا ارزشی باشد. مشکل کدنویسی سمت سرور این است که کامپیوتر سرور وب سایت باید بیشتر منابع مجاسباتی را پیش از ارسال صفحه به کاربر برای نمایش در مرورگر وب ارائه کند. وقتی که سرور معمولاً از یک راه برای مثال پروتکل FTP،HTTP داده ارائه می کد، کاربران ممکن است حق انتخاب از میان تعدادی از برنامههای سمت کاربر دارند (بسیاری از مرورگرهای وب میتوانند از هر دو پروتکل گفته شدهاستفاده کنند). در موارد برنامههای کاربردی خاص تر، ممکن است برنامه نویسان خودشان اقدام به نوشتن پروتکل برای سرور، کاربر و انتقال اطلاعات نمایند، که میتواند فقط میتواند توسط یکدیگر استفاده شود. برنامههایی که بر روی کامپیوتر کاربر به صورت محلی بدون ارسال یا دریافت اطلاعات از طریق شبکه میباشد سرویس گیرندههای را در نظر نمیگیرند، و به همین دلیل اعمال آن برنامههای تأثیری بر روی اعمال کامپیوترهای سرویس گیرنده ندارند.
تاریخچه
برای اولین بار در دسامبر ۱۹۹۴، نتاسکیپ یک پیادهسازی از جاوااسکریپت را به وسیله Netscape Enterprise Server برای کدنویسی سمت سرور ارائه نمود. (مدت کمی پس از ارائه شدن جاوااسکریپت برای مرورگرها بود) کدنویسی سمت سرور بعدها در اوایل ۱۹۹۵ به وسیله Fred DuFresne در طراحی (Boston MA television station (WCVB استفاده شد؛ و این فناوری با شماره ۵۸۳۵۷۱۲ در آمریکا ثبت شد؛ و این حق انحصاری در سال ۱۹۹۸ منتقل شد و در حال حاضر متعلق به (Open Invention Network (OIN است. در سال ۲۰۱۰ OIN، آقای Fred DuFresne را به خاطر اعمالش در اسکریپتنویسی سمت سرور «Distinguished Invertor» نامید.
و با پوستهای از اسکریپتهای (Common Gateway Interface(CGI انجام میشد. آن اسکریپتها توسط سیستم عامل اجرا میشدند؛ و نتایج آن توسط وب سرور بازتاب داده میشدند. بسیاری وب سرورهای جدید میتوانند بهطور مستقیم یک خط از زبان اسکریپتی همچون ASP و PHP را به وسیله خود وب سرور یا ماژولهای اضافه (همچون mod_perl یا mod_php)که برای وب سرورها بودند اجرا نمایند. برای مثال WebDNA شامل یک پایگاه داده نهان درون خودش است. همچنین روشی از کدنویسی(i.e، CGI یا اجرای مستقیم) میتواند برای سخت سایتهای پیچیده با چندین صفحه استفاده شود، ولی معمولاً اجرای مستقیم سربار کمتری دارد که ناشی از عدم تماس با مفسرهای خارجی میباشد. وب سایتهای پویا گاهی اوقات از برنامههای سروری کاربردی تحت وب خاصی استفاده میکنند، برای مثال کتابخانه "Python "Base HTTP Server، همچنین بعضی افراد این را کدنویسی سمت سرور نمی دانند. استفاده از روش کدنویسی تحت وب پویا در هنگام طراحی، همچون ASP کلاسیک یا PHP، توسعه دهندگان باید درک عمیقی از منطق، موقت و جدایی فیزیکی بین سرویس گیرنده و سرور داشته یاشند. برای اعمال کاربران برای به راه انداختن کدهای سمت سرور، حالتی را داریم که توسعه دهندهای با ASP کلاسیک کار میکند باید به صراحت باعث شود که مرورگر کاربر یک بازخورد درخواست به وب سرور بفرستد. ایجاد این چنین فعل و انفعالاتی به آسانی باعث صرف وقت زیادی در طراحی و به وجود آورنده مقدار زیادی کد ناخوانا میشود. JSP یک زبان اسکریپتی سمت سرور میباشد.
در فرهنگ رایانه، کاربر (به انگلیسی: User) کسی است که با یک سیستم - اعم از سختافزار یا نرمافزار - تعامل دارد و از آن استفاده میکند. اکثر اوقات، کاربر انسان است. واژهٔ کاربر، استعارهای (Metaphor) است که بین افرادی که در پیادهسازی سیستم مشارکت داشتهاند (مانند برنامهنویسان)، و استفادهکنندگان واقعی از آن (مانند اپراتورها)، تمایز ایجاد میکند. گاهی برای تأکید، از اصطلاحاتی مانند کاربر نهایی (End-user) یا کاربر برنامه نساخته (Non-programmer User) هم استفاده میشود. بعضی از محصولات نرمافزاری توسط سایر نرمافزارها مورد استفاده قرار میگیرند و در واقع کاربر نهایی ندارند.
هر کاربر برای خود یک حساب کاربری میسازد و به واسطه نام کاربری خود شناسایی میشود. هر سیستم میتواند یک یا چند نوع کاربر داشته باشد؛ برای نمونه، در ویکیپدیای فارسی، چندین نوع کاربر وجود دارد، از جمله: مدیران، مشارکتکنندگان، و بازدیدکنندگان.
در فرهنگ طراحی تعامل، کاربرنماها یا پرسوناها (به انگلیسی: Personas) شخصیتهایی خیالی هستند که برای نشاندادن انواع کاربران مختلفی که از یک وبسایت یا محصول استفاده میکنند، تعریف میشوند. کاربرنماها عمدتاً در فرایند طراحی کاربر-محور مورد استناد قرار میگیرند. یک کاربرنما، نمایانگر و نمایندهٔ گروهی از کاربران است که در عمل از سیستم استفاده خواهند کرد.
واسط کاربر
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری پرش به جستجو رابط کاربر[۱] (به انگلیسی: User Interface) (به اختصار UI) فضایی است که تعامل بین انسان و ماشین در آن رخ میدهد. واسط کاربر، بخش دیدنی و قابل لمس یک ابزار است که کاربر مستقیماً با آن سر و کار دارد. این اصطلاح را میانای کاربر،[۲] میانجی کاربر[۳] و رابط کاربر[۴] هم ترجمه کردهاند.
هر رابط کاربر، به دو سازوکار اساسی مجهز است:
درونداد؛ کاربر از طریق رابط کاربر، به ماشین فرمان میدهد.
برونداد؛ ماشین از دریچه رابط کاربر، به دستورهای کاربر، پاسخ و عکسالعمل نشان میدهد.
در این حالت اصطلاحاً میگویند که کاربر و رابط کاربر، با یکدیگر تعامل دارند.