علوم اجتماعی در عصر دیجیتال
پژوهشگران علوم انسانی هنوز نمیتوانند با تکیه بر دادههای فیسبوک یا گوگل به مطالعۀ جامعه و تحولات آن بپردازند. نخستین علت آن است که آنان به مطالعۀ پدیدهها در دراز مدت عادت کردهاند و نمیتوانند با سرریز شدن شتابان دادهها همگام شوند. زیرا برای گردآوری، تنظیم و بررسی این دادههای انبوه و پیوسته نو، به روشهای تازه نیاز دارند. از همین رو، آن دسته از پدیدههای اجتماعی که در زمان کوتاه میگنجند، از دایرۀ کنجکاوی آنان بیرون مانده است.
شبکۀ اجتماعی فیسبوک با بیش از یک میلیارد و چهارصد میلیون عضو در جهان، درواقع، جامعهای است پرجمعیت تر و به هم پیوستهتر از جامعۀ چین. گردانندگان آن مدعیاند که این شبکۀ اجتماعی یک شبکۀ سادۀ ارتباطی نیست، بلکه وسیلهای است برای فهم جهان کنونی و پیگیریِ تحولات آن. زیرا آنچه در جامعههای انسانی میگذرد، نه تنها بیدرنگ در فیسبوک بازتاب مییابد بلکه در معرض تجزیه و تحلیل کاربران و سپس کارشناسان قرار میگیرد. آمارشناسان، دانشمندان کامپیوتر و ریاضیدانان اطلاعات و دادههای لازم را دربارۀ جامعهها از اینترنت میگیرند و به تجزیه و تحلیل آنها میپردازند. در نتیجه، نیاز به کارشناسان علوم اجتماعی روز به روز کمتر میشود و از اعتبار آن علوم کاسته میشود.
آیا پژوهشگران علوم انسانی میتوانند با تکیه بر دادههای فیسبوک یا گوگل به مطالعۀ جامعه و تحولات آن بپردازند؟ بیشک آنان برای گردآوری، تنظیم و بررسی این دادههای انبوه و پیوسته نو، به روشهای تازهای نیاز دارند. آنان به علل گوناگون هنوز نمیتوانند با سرریز شدن شتابان دادهها همگام شوند. نخستین علت آن است که علوم اجتماعی به مطالعۀ پدیدهها در دراز مدت عادت کردهاند. به یاد داشته باشیم که جامعهشناسی در پایان قرن نوزدهم با مطالعۀ تحول ساختارهای خانوادگی، نظامهای کلان فرهنگی مانند ادیان و سنن و یا با مطالعۀ پدیدههایی مانند خودکشی آغاز به کار کرد. این موضوعها همه در زمان بلند میگنجند.
در حال حاضر، پژوهشگران علوم اجتماعی بیشتر به مسائلی رغبت نشان میدهند که دولتها یا نهادهای تصمیم گیرنده با آنها درگیرند و هزینۀ تحقیق دربارۀ آنها را تأمین میکنند. این مسائل اصولاً در زمان بلند میگنجند و باید از این منظر به آنها نگریست. اما بسیاری از پدیدههای اجتماعی در جامعههای کنونی نیازمند بررسی از منظر زمان کوتاه اند و همین پدیدهها هستند که از دایرۀ کنجکاوی پژوهشگران علوم اجتماعی بیرون ماندهاند.
پژوهشگران علوم انسانی هنوز نمیتوانند با تکیه بر دادههای فیسبوک یا گوگل به مطالعۀ جامعه و تحولات آن بپردازند. نخستین علت آن است که آنان به مطالعۀ پدیدهها در دراز مدت عادت کردهاند و نمیتوانند با سرریز شدن شتابان دادهها همگام شوند. زیرا برای گردآوری، تنظیم و بررسی این دادههای انبوه و پیوسته نو، به روشهای تازه نیاز دارند. از همین رو، آن دسته از پدیدههای اجتماعی که در زمان کوتاه میگنجند، از دایرۀ کنجکاوی آنان بیرون مانده است.
شبکۀ اجتماعی فیسبوک با بیش از یک میلیارد و چهارصد میلیون عضو در جهان، درواقع، جامعهای است پرجمعیت تر و به هم پیوستهتر از جامعۀ چین. گردانندگان آن مدعیاند که این شبکۀ اجتماعی یک شبکۀ سادۀ ارتباطی نیست، بلکه وسیلهای است برای فهم جهان کنونی و پیگیریِ تحولات آن. زیرا آنچه در جامعههای انسانی میگذرد، نه تنها بیدرنگ در فیسبوک بازتاب مییابد بلکه در معرض تجزیه و تحلیل کاربران و سپس کارشناسان قرار میگیرد. آمارشناسان، دانشمندان کامپیوتر و ریاضیدانان اطلاعات و دادههای لازم را دربارۀ جامعهها از اینترنت میگیرند و به تجزیه و تحلیل آنها میپردازند. در نتیجه، نیاز به کارشناسان علوم اجتماعی روز به روز کمتر میشود و از اعتبار آن علوم کاسته میشود.
آیا پژوهشگران علوم انسانی میتوانند با تکیه بر دادههای فیسبوک یا گوگل به مطالعۀ جامعه و تحولات آن بپردازند؟ بیشک آنان برای گردآوری، تنظیم و بررسی این دادههای انبوه و پیوسته نو، به روشهای تازهای نیاز دارند. آنان به علل گوناگون هنوز نمیتوانند با سرریز شدن شتابان دادهها همگام شوند. نخستین علت آن است که علوم اجتماعی به مطالعۀ پدیدهها در دراز مدت عادت کردهاند. به یاد داشته باشیم که جامعهشناسی در پایان قرن نوزدهم با مطالعۀ تحول ساختارهای خانوادگی، نظامهای کلان فرهنگی مانند ادیان و سنن و یا با مطالعۀ پدیدههایی مانند خودکشی آغاز به کار کرد. این موضوعها همه در زمان بلند میگنجند.
در حال حاضر، پژوهشگران علوم اجتماعی بیشتر به مسائلی رغبت نشان میدهند که دولتها یا نهادهای تصمیم گیرنده با آنها درگیرند و هزینۀ تحقیق دربارۀ آنها را تأمین میکنند. این مسائل اصولاً در زمان بلند میگنجند و باید از این منظر به آنها نگریست. اما بسیاری از پدیدههای اجتماعی در جامعههای کنونی نیازمند بررسی از منظر زمان کوتاه اند و همین پدیدهها هستند که از دایرۀ کنجکاوی پژوهشگران علوم اجتماعی بیرون ماندهاند.