بوشهر معرفی استان بوشهر و مناطق دیدنی آن

[KIMIA_A]

بافت تاریخی بوشهر شامل چهار محله بنام بهبهانی، دهدشتی، کوتی و شنبدی است که در شبه جزیره مثلث شکل بوشهر قرار گرفته است بافت قدیم در رأس این مثلث که دارای تورفتگی در دریای خلیج فارس است قرار گرفته است. بافت تاریخی ۳۸ هکتاری بوشهر حدودا شامل 1000 خانه است که از منحصر به فردترین و زیباترین بافت های مسکونی ایران محسوب می شود. اوج شکوفایی بافت مربوط به دوره قاجاریه است زمانی که بوشهر دروازه ورود ملل مختلف به ایران بشمار می رفت.
قدمت‌ بافت‌ تاریخی‌ بوشهر، به‌ دوره‌ی‌ حکومت‌ نادرشاه‌ افشار برمی‌ گردد که‌ در آن‌ هنگام‌ با تأسیس‌ پایگاه‌ دریایی‌ نادرشاه‌ در خور شرقی‌ بوشهر موسوم‌ به‌ خور نادری‌، بندر بوشهر از یک‌روستای‌ کوچک‌ ماهیگیری‌ به‌ یک‌ بندر مهم‌ تبدیل‌ گردید. از آن‌ تاریخ‌ رونق‌ و آبادانی‌ آن‌ ادامه‌ یافت‌ و در دوره‌ی‌ زندیه‌ به‌ دلیل‌ نزدیکی‌ به‌ پایتخت‌ ایران‌ در شیراز اهمیت‌ این‌ بندر دوچندان‌ شد. بافت‌ قدیم‌ بوشهر از شرق‌، شمال‌ و سمت ‌مغرب‌ به‌ دریا محدود است‌ و از جنوب‌ به‌ خیابان‌ لیان‌ فعلی‌ محدود می‌باشد.
بطور کلی تا حدود سال ۱۳۳۵، بندر بوشهر منحصر به محدوده بافت قدیم و مهمترین و بیشترین کارکردهای شهری در جهت تضمین حیات ساکنین، در آنجا متمرکز بوده، ولی در پی تقلید، تغییر و تحولات شهرسازی، بافت ارگانیک شهر دچار ضربه‌های شدید کالبدی، اقتصادی و عملکردی گردید که برجسته ترین شهود آن کشیدن خیابان انقلاب (ششم بهمن سابق) از وسط بافت و تقسیم آن به دو تکه شرقی و غربی می‌باشد. بافت قدیم بوشهر، با توجه به نحوه استقرار و عناصر خاص خود، با بافت دیگر بنادر ساحلی متفاوت بوده دارای بافتی متراکم است که ویژگی‌های منحصربفردی دارد. بجز بافت مسکونی، در گذشته بافت تجاری آن نیز حائز اهمیت ویژه بوده که هم اکنون بخش عمده آن فاقد وجود عینی کالبدی و فعالیت و بصورت متروکه در لابه لای بافت یافت می‌شود.

بافت تاریخی بوشهر دارای بناهای منحصر به فردی شامل عمارتهای زیبا مربوط به دوونیم قرن پیش، بناهای کنسولگری‌ کشورهای مختلف، مراکز مذهبی مانند مساجد، حسینیه، و کلیسا، بازار قدیمی، و کوچه‌های زیبا است که هر بیننده‌ای با ورود به داخل بافت جذب ساختمان ها و معماری‌های بافت می‌شود.

متاسفانه هم اکنون در بافت قدیم بوشهرهرچه ساخته می شود هیچ هماهنگی با معماری بوشهر ندارد و مهمترین و بزرگترین مشکل بافت قدیم شهر بوشهر سیستم فاضلاب آن است که به عنوان یک دافعه عمل می کند و هیچ گردشگری نمی تواند با وجود تمام زیبایی های بافت قدیم بوشهر یک ساعت از آن بازدید کند و اگر مسوولان بتوانند در عمرخدمتی خود بافت قدیم بوشهر را احیا کنند، کاربزرگی انجام داده اند. دانشکده هنر و معماری بوشهر در بافت قدیم این شهر در دست ساخت است.
از بناهای معروف در بافت قدیم بوشهر می توان به :

کلیسای گریگوری : این کلیسا در سال 1819م/1235 ق توسط خانواده آوریان (ازخانواده های سرشناس ارمنی بوشهر) در وسط شهر محله شنبدی به صلیب ساخته شد و انگلیسی ها بخشی از هزینه آن را متقبل شدند. در داخل کلیسا کتیبه های مرمر بکار رفته است. در جلوی آن گورستانی به مساحت 400 تا 500 متر برای دفن مردگان تخصیص داده شده بود با توجه متون سنگ قبرهای از بدو تأسیس تا پایان جنگ دوم جهانی اموات مسیحیان در این بخش از کلیسا دفن می شد.
کلیسای ظهور عیسی مسیح : کلیسای عیسی مسیح در محله کوتی بوشهر واقع در خیابان ساحلی جنب نایب کنسولگری سابق انگلیس توسط ((رالف نارمن شارپ)) خاور شناس انگلیس در سال 1911م/1330.ق تأسیس گردید. این کلیسا به کارمندان و افسران انگلیسی اختصاص داشت. در معماری کلیسا متأثر از سبک گوتیک و هنری است. کتیبه آن اکنون در اداره میراث فرهنگی بوشهر نگهداری می شود. کلیسا هوانس ( یوحنان ) بوشهر (1773/1186ق ) و کلیسای کارملیب (1774م/1157ق) از دیگر کلیساهای ظهور در بوشهر بوده اند که تعطیل شده اند.

کنسولگری بریتانیا : یکی از آثار حضور انگلیسی ها در بوشهر، کنسولگری آنان در محله کوتی است. این ساختمان به کوتی نیز مشهور است. کوتی واژه ای هندی به معنی قلعه و حصار است.عمارت کوتی در سال 1763 ساخته شد. سنگ بناهای آن در دوره کریم خان زند گذاشته شد. کمپانی هند شرقی تا سده نوزد آن را در اختیار داشت پس از آن به کنسولگری تبدیل گردید.عمارت کوتی وسیع و مستطیل شکل 200 متر طول و 100 متر عرض دارد. این بنا محل تصمیم گیریه ای سیـاس*ـی دولت بریتانیا در خلیج فارس بوده است .

بوشهر دارای چهار محل می باشد بنام کوتی، بهبهانی، شنبدی و دهدشتی است. نام گذاری این محلات با توجه به ساکنین اولیه آنها صورت گرفته است. در زمان بنیانگذاری بوشهر هر طایفه و قومی قسمتی از شهر را برای زندگی خود در نظر گرفته است که باعث تقسیم بافت به چهار محله اصلی شد. در گذشته هر محله دارای یک رئیس و بزرگ بوده است.

وجود دهها مسجد و حسینیه در بافت باعث ساخت بافت قدیمی شده است که در هر محله مسجدی بوده است که محل گردهم آیی اهالی محل برای ادای فریضه دینی و تصمیم گیریهای عمومی و اجتماعی بوده است. حسینیه حاج سید محمدکازرونی، مسجد فیل، مسجد دهدشتی، مسجد شنبدی، مسجد کوفه، مسجد ملک و …از آن جمله است.

آب انبارها نیز در شکل گیری فضای شهر تأثیر داشته اند بعلت اینکه بوشهر در ناحیه گرم و خشک واقع است آب باران را زمستان در آب انبار ذخیره و به مصرف تابستانی می رسانده اند. آب انبار قوام یکی از آب انبارهای عمومی بزرگ است که در قسمت ساحل بافت قدیم واقع شده است. این بنا توسط شخصی به نام علی اکبر قوام ساخته شده این آب انبار 26 متر طول ، 9متر عرض و 4 متر ارتفاع دارد. این مکان ریزی و جالب اکنون به رستوران سنتی تبدیل شده است.

​

 

[Ellery]

چه دلیلی بهتر از دریا برای رفتن به سرزمین بوشهر. شهر کوچک و مثلث شکل بوشهر همه جایش بوی خلیج فارس می دهد. بوی ماهی های تازه و اگر همین روزها که هوا رو به خنکی است، میهمان این شهر باشید، نسیم عصرهای بندر، روح را تازه می کند. اما باید این را هم بپذیرید که دارید به یکی از استان های محروم سفر می کنید و برای رسیدن به بندر بوشهر باید از شهرهایی بگذرید که امکانات شان محدود است. بوشهر بندری است با نزدیک به 200 هزار نفر جمعیت که تاریخچه اش حتی به دوره ساسانی هم می رسد. می گویند زمانی اردشیر ساسانی سنگ بنای این شهر را نهاده، اما آنچه امروز به عنوان بندر بوشهر شناخته می شود، مرهون تلاش های نادرشاه افشار برای ساخت بندری تجاری است.

دریا، جاذبه این جاست
دریا زیباترین دیدنی بوشهر است. بوشهر دو بافت مجزا از هم دارد. یکی بافت قدیمی شهر و دیگری بافت تازه آن. اگر سری به بافت قدیمی بزنید، حتما با دیدنی هایی رو به رو خواهیدشد که جای دیگری نمی توانید آن را پیدا کنید. مظنره شهر از این بافت، آمیزه ای است از ترکیب سه رنگ سفید، زرد و قهوه ای بر زمینه آبی رنگ دریا و شاید این زیباترین تصویری باشد که از این شهر برای تان به یادگار خواهدماند.

دریا زیباترین دیدنی بوشهر است



قدمت بوشهر آن قدر زیاد است که اماکن تاریخی و دیدنی آن را نمی توان در یک هفته سر جمع کرد. فهرست بلندبالایی از امکان تاریخی، ابنیه دیدنی، جاذبه های طبیعی و... در این شهر قرار دارند که می توان در یک سفر سیاحتی تنها به دیدار بخشی از آن قناعت کرد. ریشهر، آب انبار قوام، خانه قاضی، عمارت ملک، گور دختر، عمارت دهدشتی، مدرسه گلستان، امامزاده عبدالمهین، قبر ژنرال انگلیسی، آرامگاه اصفهانی، معبد خدا دریا، کلیسای مسیح مقدس، قلعه هلندی ها، کنیسه یهودیان، قبرستان انگلیسی ها و عمارت حاج رییس بخشی از این فهرست بلندبالا هستند.


موزه های خوب
شهرستان هایی مثل بوشهر، معمولا موزه مرم شناسی خوبی دارند. این موزه ها بهترین راهنما برای یافتن هویت و ویژگی های مردمی هستند که شما به میهمانی شان رفته اید. موزه مردم شناسی بوشهر یک نمونه خوب در میان موزه هایی از این جنس است. پس از آن که دو ساعتی را در این موزه پر از دیدنی قدم زدید، وقت آن است که سری هم به موزه دریانوردی خلیج فارس بزنید.

بوشهر یکی از قطب های کشتی سازی ایران است و اگر می خواهید از این هنر و فن مختص به خلیج فارس سر دربیاورید یا مثلا می خواهید بدانید که قدیمی ترین قطب نماها چه شکلی بوده اند، بهترین مکان را در کل کشور یافته اید. در این موزه تا دل تان بخواهد اشیای دنیای سیاحان و دریانوردان به چشم می خورد، بعضی ها تاریخی و عتیقه هستند و بعضی ها به روز و جالب توجه! البته بوشهر سه موزه دیگر هم دارد؛ موزه باستان شناسی، موزه دهدشتی و موزه تاریخ طبیعی که دیدنی های خوبی در وقت اضافه به شمار می روند.

شهرستان هایی مثل بوشهر، معمولا موزه مرم شناسی خوبی دارند





بازارها
از آنجایی که بوشهر هم یکی از شهرهای حاشیه ای کشور به حساب می آید، خیلی ها به این جا سفر می کنند تا از اجناس ارزان آن برای خود چیزی دست و پا کنند. با این همه قیمت ها در بوشهر چندان ارزان نیست و پیشنهاد ما این است که برای خرید به بازارها و مراکز تجاری ای بروید که لااقل کیفیت اجناس شان تضمین شده باشد.


مجتمع تجاری، تفریحی و مسکونی زیتون بوشهر، مراکز خرید ملت، آزادی، بوشهر، لیان و آزادگان در کنار بازارهای سنتی چون بازار صفا، بازار قدیمی، بازار شهرداری و بازار روز بهترین گزینه ها برای خرید هستند. اما اگر دوست داشتید در یک بازار محلی با بارفروش ها، میوه فروش ها، ماهی فروش ها و سوغاتی فروش ها همراه شوید، هیچ گزینه ای بهتر از بازار قدیمی یا بازار شهرداری نیست.

اگر برای سفر به بوشهر میروید سری هم به بازار قدیمی بوشهر بزنید


بافت قدیمی بوشهر
بسیاری از کسانی که به دیدن بوشهر می روند، بعد از دیدار دریا و اسلکه های ماهی گیری آن به سراغ کوچه پس کوچه های شهر می روند؛ چرا که بوشهر پر است از کوچه پس کوچه های پر از معماری. بافت تاریخی بوهش زمانی پایتخت تجارت دربایی ایران بوده است. در آن زمان، هم هلندی ها و هم انلگیسی ها در ان کنسولگری داشته اند.

تجار و بازرگانان ایرانی مسلمان، یهودی، مسیحی، زرتشتی و صابئی در این شهر فعالیت می کردند. معماری بوشهری که در تمام ساختمان های این شهر به کار گرفته شده، از بافت سنتی و قدیمی با الهامی از معماری اسپانیا و ایتالیا شکل گرفته و خانه ها، راهورها، پنج دری ها و بالاخانه ها با سقف های بلند، درها و پنجره های هلالی با هلال های رنگی قرمز، سبز و آبی- که در اثر تابش نور خورشید مانع ورود حشرات می شده است- درهای چوبی از ساج و آبنوس، دیوارها و ستون های محکم و استوار از گچ، ساروج و آهک- که موجب خروج حرارت و رطوبت از داخل خانه به بیرون می شده است- و آب انبارهای زیرزمینی ساخته شده از سنگ، ساروج و آهک قدمت 200 ساله خود را حفظ کرده اند.

وشهر پر است از کوچه پس کوچه های پر از معماری



مجموعه حاج رییس
اگر علاقه ای به دیدن آثار معماری تاریخی دارید، حاج رییس را در برنامه های تان قرار دهید. این بنا مجموعه ای از پنج ساختمان تودرتو است که در اواسط دوره قاجاریه، توسط تاجری سرشناس به نام آقای حاج عبدالرسول طالبی معروف به حاج رییس ساخته شد و هنوز هم یکی از دیدنی های مهم این شهر است. موقعیت مکانی این بنا به دلیل انجام معاملات تجاری جهت خروج و ورود کالاهای تجاری از کشتی ها، نزدیک به دریا بنا شد و فاصله آن تا دریا فقط 6 متر است. درواقع قسمتی از این مجموعه بزرگ، محل سکونت مالک و قسمت دیگری محل کار منشی ها بوده است.

به تبع بافت قدیم بوشهر، مصالح به کاررفته سنگ های مرجانی و گچ است و در پوشش سقف از چوب های صندل و حصیری به نام بوریا استفاده شده است. در ساخت در و پنجره ها نیز از چوب ساج که محصول کشورهای آفریقایی بوده، استفاده شده است.

کثرت در و پنجره های این بنا برای کوران شدن هوا و خنکی فضای داخلی بنا در تابستان بوده است. در ضلع جنوب باختری این مجموعه، بنایی مرتبط با آن، به نام سه کنجه وجودداشت که مراسم عزاداری، روضه خوانی و مجالس مختلف مذهبی در آن صورت می گرفت.

اگر علاقه ای به دیدن آثار معماری تاریخی بوشهر دارید، حاج رییس را در برنامه های تان قرار دهید


شناشیرهای دیدنی
هنوز در کوچه پس کوچه های باریک و پیچ در پیچ بوشهر که خود چون زنجیره های به هم پیوسته برای رسیدن نسیم دریا به قلب و چهارگوشه شهر به حساب می آیند، می توان قدم زد و از نزدیک شهر را با تمام ویژگی هایش حس کرد. اما این اتفاق فقط در بافت سنتی بوشهر می افتد و بس! اگر گذرتان به این بخش از شهر افتاد، لابد خواهیددید که دیوارها ،حجره ها، پنجره ها و طاقچه های همه خانه ها طوری طراحی شده اند که از جریان باد بیشترین استفاده در خنک کردن شهر بشود. بیشتر خانه ها پنج تا هفت پنجره در دیوار خود دارند که اهالی، آنها را «نیم در» می نامند و این پنجره ها هم نقش همان منفذها را بازی می کنند.



در راه های پرپیچ و خم شهر هم حواس تان به درهای چوبی بوشهر باشد. درهای چوبی شهر طوری ساخته شده اند که برای ساخت آنها به هیچ وجه از میخ یا آهن استفاده نمی شده و می توانید عکس های یادگاری خوبی در جوارشان بگیرید. درها دو «دق الباب» جداگانه مخصوص مردها و زن ها داشته که هنوز هم در بسیاری از نقاط شهر دیده می شوند. اغلب ساختمان های این شهر دارای «شناشیر» هستند. شناشیرها بالکن های چوبی کرکره ای اند که جلوی پنجره های طبقات فوقانی خانه ها قرار داشته و مشرف به حیات کوچه بوده اند و این روزها پر است از گلدان های پرگل !

شناشیرها بالکن های چوبی کرکره ای اند که جلوی پنجره های طبقات فوقانی خانه ها قرار داشته


جاذبه های فراموش نشدنی
هوای معتدل پاییز و زمستان، چشمه های آب معدنی، سواحل دریای مشهور و زیبای خلیج فارس، جزیره های متعدد، تالاب های کم نظیر و ارزشمند، ویژگی های ژئومورفولوژی و زمین شناسی منحصر به فرد، پوشش گیاهی نواحی گرمسیری، جانوران خاص مناطق خشکی و دریایی همراه با جاذبه های تاریخی و اجتماعی در این منطقه؛ همگی دست به دست هم داده و یکی از پرجاذبه ترین نواحی طبیعی کشور را به وجود آورده است. از میان بناهای قدیمی منطقه، کاخ کورش مربوط به دوره کورش (بنیان گذار سلسله هخامنشی) و کاخ سنگ سیاه که آن هم از بناهای دوره هخامنشی است، از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

گور دختر- که گفته می شود آرامگاه دختر یا خواهر کوروش است- نیز از آرامگاه های مهم منطقه است. کوشک اردشیر یکی دیگر از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروزآباد بوده و برج قلعه خورموج یکی از آثار شکوهمند تاریخی است که از بقایای قلعه عظیم خورموج به شمار می رود. سبک معماری این بنا سلجوقی بوده و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی بنا شده است.

گورستان باستانی خارک نیز در تنگستان قرار دارد و به زرتشتیان منسوب است. پل مشیر که روی رودخانه دالکی بنا شده، مربوط به عهد قاجاریه است. مسجد توحید (مسجد برازجانی ها) از قدیمی ترین مساجد بوشهر است که بنای درخور توجهی دارد. امامزاده عبدالمهیمن نیز در شهر بوشهر واقع شده و گنبد آن از گچ بری های زیبایی برخوردار است.

از میان بناهای قدیمی بوشهر، کاخ کورش و کاخ سنگ سیاه از اهمیت بیشتری برخوردار هستند

 

[Ellery]

استان‌ بوشهر به‌ علت‌ موقعیت‌ استراتژیكی‌ مناسب‌ برای‌ احداث‌ پایگاه‌ دریایی‌ و بندرگاه‌، مورداستفاده‌ پادشاهان‌ عیلام‌ قرار گرفته‌ بود. در زمان‌ هخامنشیان‌ سرزمین‌ بوشهر جزو ساتراپ‌ پارس‌ بود. خلیج‌فارس و به‌ تبع‌ آن‌ استان‌ بوشهر، به‌ دلیل‌ موقعیت‌ سوق‌ الجیشی‌ و اهمیت‌ اقتصادی‌ و بازرگانی‌، در طول‌ تاریخ‌همواره‌ از سوی‌ كشورها و دولت‌ها برای‌ تبادل‌ علم‌ و ثروت‌ و گسترش‌ قدرت‌ سیـاس*ـی‌ مورد توجه‌ قرار گرفته‌است‌.

موزه رئیسعلی دلواری
موزهٔ رئیسعلی دلواری در شهر دلوار از توابع شهرستان تنگستان واقع شده‌است. ساختمان این موزه خانه و محل زندگی رئیسعلی دلواری بوده‌است. که در ۴۵ کیلومتری شهر بوشهر قرار دارد.

قلعهٔ نصوری
قلعه نصوری واقع در شهر بندر طاهری از توابع بخش مرکزی شهرستان کنگان یکی از اثرهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.

«قلعهٔ نصوری» در ۲۵۰ کیلومتری خاور استان بوشهر قرار گرفته‌است. قلعه نصوری به «قلعه شیخ» نیز مشهور بوده‌است و متعلق به اوایل دوره قاجاریه است. ساخت قلعه به امر شیخ جبار نصوری درحدود ۱۸۰ سال پیش انجام یافته و معمار آن علی اضعر شیرازی بوده‌است. مصالح به کاررفته، سنگ‌های بزرگ و ملاط آن گل و گچ است. دَر ورودی قلعه از سمت جنوب و رو به خلیج فارس است که دارای دَر بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده‌است. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می‌شود؛ در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان به طبقه دوم منتهی می‌شود و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می‌کند. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می‌رود. در این طبقه یک ایوان با ستون‌های سنگی و گچبری‌های جالب وجود دارد. این ایوان از طرف پنچ در چوبی به اتاقی راه می‌یابد که باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ بری با تزئینات گل و بوته وجود دارد که فاقد هرگونه تزیین است و در جبهه باختری از طریق پلکانی به طبقه دوم راه می‌یابد. این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان‌های ساحلی خلیج فارس است. این بنا ویژگی معماری ساختمان‌های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون داری در طبقه دوم می‌باشد. تزیینات گچ بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آن‌ها شبیه ستون‌های بازار وکیل شیراز است. گچ بری‌ها شامل شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگانی است که بر رونق و زیبایی قلعه افزوده‌است.

رافائل
رافائل نام نخستین طرح کشتی‌های «میکل آنژ» و «رافائل» در سال ۱۹۵۸ میلادی کشیده شد است. در سال ۱۳۶۲ برای بازگرداندن رافائل و میکل آنژ به سفرهای دریایی تصمیماتی گرفته شد اما هنوز این تصمیم عملی نشده بود که در روز پنجشنبه ۲۶ آبان ۱۳۶۲ هواپیماهای عراقی بالاخره در گرماگرم بمباران خارگ و بوشهر آن را هدف موشک قرار داده و به آن آسیب جدی وارد کردند به حدی که رافائل تا نیمه در آب‌های کم عمق ساحلی لنگرگاه بوشهر فرورفت. چیزی نگذشت که یک کشتی باری به نام «ایران سلام» (ایران سیام) ناگهان به صورت اتفاقی با آن برخورد کرد و به بدنه اش آسیب جدی رساند و کاری را که هواپیماهای عراقی آغازش کرده بودند تمام کرد؛ رافائل کاملاً در اعماق خلیج فارس غرق شد.

سی‌نیز
سی‌نیز یا شی‌نیز بندری باستانی در بخش امام حسن کنونی واقع در شهرستان دیلم استان بوشهر بوده‌است که در ناحیه شمالی استان بوشهر میانه دو بندر مهروبان و جنابه (گناوه) قرار داشته و صنعت پارچه‌بافی آن شهرتی جهانی داشته، متون ادبی از بزرگان سینیز بخوبی یاد کرده‌اند.

منطقه شکارممنوع کوه‌سیاه
نطقه شکارممنوع کوه‌سیاه در منطقه کوهستانی دشتستان استان بوشهر قرار دارد. این منطقه محل قشلاق عشایر قشقایی است. در حدود ۷هزار رأس کل، بز، قوچ و میش وحشی در این زیست‌پناهگاه زندگی می‌کنند. این منطقه در ۸۳ کیلومتری جنوب شرقی برازجان با ارتفاع ۱۶۹۱ متر قرار دارد. در مناطق حفاظت شده شکارممنوع کوه سیاه با اجازه سازمان محیط‌زیست و اخذ پروانه، امکان شکار در فصول معینی وجود دارد.

گنبد نمکی جاشک
گنبد نمکی جاشک یا دشتی یا کوه نمک ناحیه‌ای وسیع و مرتفع از شمال غرب کوه جاشک منتهی‌الیه جنوبی رشته کوه زاگرس، حدفاصل شهرستان دیر و دشتی در استان بوشهر، یکی از بزرگ‌ترین و فعال ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌های طبیعی استان بوشهر است که در بهمن سال ۱۳۸۶ بعنوان اثر طبیعی ملی فسیلی به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به ثبت رسید. مهمترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمکهای این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصر به فرد، آبشارها، بلورها و ... می‌توان اشاره داشت.

موزه دریانوردی خلیج فارس
موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس، یکی از موزه‌های استان بوشهر و در محله سبزآباد بندر بوشهر می‌باشد.

محل کنونی این موزه که شامل ساختمان کنسولگری و عمارت کلاه فرنگی می‌باشد، در سال ۱۸۵۸ میلادی تاسیس شد و مدتی بعد به مقر دائمی سرکنسول گری انگلستان در بوشهر تبدیل شد. این بنا تا پایان جنگ جهانی دوم در اختیار دولت انگلیس بود تا آنکه در سال ۱۹۴۶ میلادی برابر ۱۳۲۵ هجری قمری و بعد از انتقال نمایندگی سیـاس*ـی انگلیس به بحرین، این عمارت به دولت ایران تحویل گردید و در اختیار نیروی دریایی ایران قرار گرفت.

در محوطه موزه ۴۰ فروند شناور سطحی و انواع زیرسطحی‌های جنگی دریایی متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی از جمله قاچار و کشتی پرسپولیس نگهداری می‌شود. در درون ساختمان کلاه فرنگی که اکنون بطور کامل بازسازی شده‌است انواع تجهیزات جنگی، مخابراتی، کنترل و هدایت دریایی، پزشکی و ظروف نقره‌ای و سفالینه‌های کشف شده از دورانهای مختلف تاربخی بندر بوشهر می‌باشد.

ریشهر
ریشهر (بوشهر)، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.

«ریشهر» در جنوب شهر بوشهر واقع شده‌است. قدمت آثار کشف شده آن به هزاره سوم تا هزاره اول پیش از میلاد می‌رسد. آثار مکشوف در سال‌های ۱۸۷۲ تا ۱۸۷۷ میلادی و نتایج اکتشافات باستان شناسان فرانسوی به سرپرستی پزار در سال ۱۹۱۴ میلادی که شامل کتیبه‌های میخی عهد شوتروک ناهونته و آثار بناها و اشیا مفرغی و سفال‌های نقش داراست، نشان می‌دهد که ریشهر از هزاره دوم پیش از میلاد یکی از شهرهای مهم امپراتوری عیلام بوده‌ است. از آجر نوشته‌های عیلامی معلوم می‌شود که این شهر در آن عصر به نام «لیان» خوانده می‌شده‌است. ظاهراً لیان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی یکی از حلقه‌های ارتباطی تمدن‌های شرق و غرب دنیای قدیم بوده‌است چرا که مرزهای جنوبی فلات ایران به سبب هم جواری با دریا و سایر شرایط جغرافیایی به ساکنان فلات هند اجازه می‌داد که از آب‌های ساحلی، برای ارتباط تجاری با تمدن‌های ایران و دشت بین النهرین استفاده کنند. منطقه ریشهر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

 

[کوثر فیض بخش]

بافت شهر بوشهر
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مختصات:

۲۸.۹۲۲۰۴۱°شمالی ۵۰.۸۳۳۰۹۲°شرقی

بافت شهر بوشهر
نام بافت شهر بوشهر
کشور

ایران
استان استان بوشهر
شهرستان بوشهر
اطلاعات اثر
کاربری شهر تاریخی، بافت تاریخی
دیرینگی دوره افشار
دورهٔ ساخت اثر دوره افشار
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت ۲۳۶۰
تاریخ ثبت ملی ۲۹ تیر ۱۳۷۸
بافت شهر بوشهر مربوط به دوره افشار است و در بوشهر، بافت ساحل دریا، خیابان ساحلی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۳۶۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]

 

[O_Q]

اما بوشهر کنونی در سال ۱۱۵۰ قمری توسط «ابومهیری»(ناخداباشی کشتی‌های نادرشاه) پایه‌گذاری شده است و علت اصلی تأسیس آن خواست نادرشاه بود. بند در سرعت کم توانست به رونق خوبی دست پیدا کند و به‌عنوان رقیب اصلی بندر بصره شناخته شد.

از تاریخچه این بندر که بگذریم، بوشهر موقعیت بسیار مطلوبی در صنعت صیادی دارد و هرساله صدها تن ماهی از بند بوشهر صادر می‌شود. بوشهر در زمینه کشاورزی و دامداری هم استانی صاحب‌امتیاز است. این استان علاوه بر اینکه از مراکز مشت انبوه خرما در کشور است، بلکه یکی از مهم‌ترین مناطق درکشت گوجه فرهنگی خارج از فصل است و همچنین در زمینه پرورش شتر هم جایگاهی قابل‌توجه دارد.

بندر بوشهر در زمان محمد شاه قاجار

و اما سوغاتی‌های بوشهر! وجود نخلستان‌های فراوان در مجاورت استان باعث شده تا خرما به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین سوغاتی‌های این استان به‌حساب آید، بسیاری از روستاییان استان بوشهر با درست کردن صنایع‌دستی و فروش آن‌ها زندگی خود را می‌گذرانند به همین دلیل صنایع‌دستی این استان کم نیست.

سوغاتی‌های خوراکی
خرمای بوشهر

کشت خرما در بوشهر به عصر هخامنشیان برمی‌گردد، تولید خرما و فروش آن امروز به‌عنوان یکی از مشاغل اصلی استان بوشهر به‌حساب می‌آید. از خرمای بوشهر فرآورده‌های بسیاری به دست می‌آید که ازجمله آن‌ها می‌توان به شیره خرما، پنیر نخل، لواشک خرما، شهد خرما، سرکه خرما و بسیاری از فرآورده‌های دیگر اشاره کرد. خرما و فرآورده‌های آن تنها محصول درخت‌های خرما نیست، از درخت‌های خرما صنایع‌دستی نظیر حصیر، زنبیل و کلاه هم تهیه می‌شود.

پنیر نخل

پنیر نخل ماده‌ای ترد و سفیدرنگ است که درواقع بخش میانی درخت خرما است. پنیر خرما بسیار شیرین و خوشمزه است و علاوه بر بوشهر در جهرم، و هرمزگان تولید می‌شود، در بوشهر به پنیر خرما «غاپ» هم می‌گویند. برای به دست آوردن پنیر خرما یا همان غاپ ابتدا سردرخت را می‌اندازند و برگ‌ها و لیف‌های دور برگ‌ها را تا رسیدن به میانه و پنیر درخت جدا می‌کنند.

این سوغاتی خوشمزه بسیار گران‌قیمت است و سرشار از خاصیت! این سوغاتی لذیذ سرشار از قند، مواد معدنی، ویتامین و آهن است.

ارده بوشهر

ارده یکی از فرآورده‌های لذیذ کنجد است که به‌عنوان غذایی پرانرژی در کنار شیره خرما یا شیره انگور مصرف می‌شود. ارده از کنجد تهیه می‌شود و روغن آن منبع غنی از ویتامین، آنتی‌اکسیدان و چربی اشباع‌شده است. این خوراکی گرم، بدن را در برابر هوای سرد مقاوم می‌کند. تهیه ارده و شیره مرغوب از بوشهر کار بسیار راحتی است، اگر روزی به بوشهر رفتید، خرید این محصول را فراموش نکنید.

خارک

بوشهری‌ها به خرمای نارس خارک می‌گویند، خارک یکی از لذیذترین خوراکی‌های جنوبی است.

خارک پخته

خارک پخته یکی از شیرینی‌های سنتی و سوغات بوشهر است که طرفداران زیادی دارد. برای تهیه خارک پخته، خارک و شکر را در دیگ می‌ریزند و مقداری آب به آن اضافه می‌کنند و آن را می‌جوشانند تا به‌صورت کامل نرم شود. بعد از نرم شدن خارک‌ها باید آب آن را گرفت و هسته خرما از آن بیرون کشیده شود و خارک‌ها بر روی حصیر پخش‌شده تا خشک شوند.

حلوای راشی

حلوای راشی یا حلواارده یکی از شیرینی‌های سنتی بوشهر است که درواقع نوعی حلوا است. برای تهیه حلوا راشی، شیره خرما را در ظرفی کروی که ته آن گود و مقعر است می‌ریزند و با شعله کم حرارت می‌دهند تا کاملاً سفید شود، سپس مقدار مناسبی از ارده را به آن اضافه می‌کنند و آن‌قدر هم می‌زنند تا کاملاً متلاشی شود.

حلوا سنگک
پخت انواع حلوا در بسیاری از مناطق بوشهر رواج دارد، برای پخت حلوا سنگک، شیره خرما را که با حرارت سفید کرده‌اند، باضخامت کم در ظروفی شبیه به سینی می‌ریزند و قبل از اینکه سرد شود، کنجد بوداده را بر روی آن می‌پاشند. حلوا پس از سرد شدن آماده مصرف است.

حلوا پسکی

حلوا پسکی نوعی حلوا محلی است که در برخی مناطق استان مانند برازجان پخت آن مرسوم است. برای پخت حلوا پسکی، خرمای رسیده را با آرد در روغن سرخ می‌کنند و سپس مقداری ماست را با حلوا ورز می‌دهند تا حلوا آماده شود.

مسقطی

مسقطی فقط سوغاتی مشهور شیراز نیست، در بیشتر شهرهای جنوبی مسقطی به‌عنوان یکی از سوغاتی‌های محبوب شناخته می‌شود. مسقطی دو قرن پیش از مسقط پایتخت عمان به سواحل خلیج‌فارس رسید و به همین دلیل نامش مسقطی است. برای تهیه مسقطی باید از نشاسته، روغن، شکر، زعفران، هل و گلاب استفاده کرد و ترکیب آن با چای بی‌نظیر است.

استاندار لار این حلوا را در سال ۱۳۹۴ تحت عنوان حلوا مسقطی لاری در سازمان استاندارد ملی به ثبت رساند و شرایط صادران این حلوای خوشمزه را فراهم کرد.

انواع نان

نان‌های محلی همیشه عطر و بویی دیگر دارند، بیشتر شهرهای ایران نان‌های محلی خاصی دارند، از نان‌های محلی بوشهر می‌توان به نان نازک، نان گرده و نان بلبل اشاره کرد که نان بلبل بر روی تابه پخته می‌شود. پخت کماج در بوشهر بسیار متداول است، کماج نان حجیمی است که با آرد گندم سفید و مایه‌خمیری که از نخود لپه درست‌شده است، تهیه می‌شود.

ترشی

اگر از طرفداران ترشی‌های خوشمزه هستید، جای درستی آمده‌اید، در بوشهر می‌توانید ترشی‌های بسیار خوشمزه‌ای تهیه کنید. ترشی انبه یکی از ترشی‌های محبوب بوشهر است. از دیگر ترشی‌های خوشمزه بوشهر می‌توان به ترشی لیموعمانی و ترشی بادنجان اشاره کرد. اگر به بوشهر سفر کردید، ترشی انبه را فراموش نکنید!

ماهی و میگو بوشهر

اگر به دنبال ماهی تازه و خوشمزه هستید، شهر بوشهر بهترین انتخاب است. بازارهای ماهی‌فروشی زیادی در بوشهر وجود دارد که هرروز ماهی‌های تازه‌ای در آن‌ها به فروش می‌رسند. ازجمله ماهی‌های بوشهر می‌توان به ماهی سنگسر، هامون، ماهی مرکب، ماهی شیر و بسیاری از گونه‌های ماهی‌ها اشاره کرد. میگو بوشهری را هم نباید فراموش کرد.

 

[O_Q]

صنایع‌دستی
گبه و گلیم

مشهورترین سوغات و محصول صنایع‌دستی استان بوشهر گبه و گلیم صادراتی است که در بسیاری از روستاها بافت آن رواج دارد. گبه و گلیم بوشهر آوازه‌ای جهانی دارد و به بسیاری از کشورهای خارجی صادر می‌شود.

مراکز زیادی در استان بوشهر وجود دارد که گبه‌بافی در آن رایج است ازجمله برترین مراکز گبه‌بافی می‌توان به روستاهای شول، کمالى، بهمنیارى، محمد صالحی، عباسى، فخر آوری، کلر و چهار روستایى از توابع شهرستان گناوه اشاره کرد.

و گلیم‌بافی، این هنر در بیشتر روستاهای بوشهر جریان دارد، فصل بافت گلیم زمستان است و خانواده‌های روستایی در کنار کشاورزی و دام‌پروری، اوایل پاییز شروع به چیدن فصل گوسفندها می‌کنند و در فصل زمستان مشغول بافتن گلیم می‌شوند.

تار گلیم‌های روستایی اغلب از موی بز است که دارای استحکام بیشتری است ولی پود از پشم است.

عبا بافی

یکی از محبوب‌ترین سوغاتی‌های بوشهر، عبای شتری است. عبای شتر یکی از گران‌ترین نوع عباها است که به تعداد بسیار محدود تولید می‌شود. عبا بافی ازجمله صنایع‌دستی است که به پشم وابسته است و بیش از ۵۰۰ سال سابقه دارد.

حصیربافی

حصیربافی در استان بوشهر به دلیل فراوانی برگ و الیاف درخت خرما و گیاهان خودرو در مناطق باتلاقی و شوره‌زار از دیرباز رایج بوده است. معمولاً در همه روستاهای بوشهر، صدف بافی به‌عنوان تفریحی در اوقات فراغت انجام می‌شود. مواد اولیه این محصول بسیار فراوان است و کاربرد محصولات حصیری بسیار زیاد، به همین دلیل حصیربافی یکی از حرفه‌های مهم اقتصادی در این منطقه است.

نوعی فرش حصیری به نام «تک» وجود دارد که معمولاً با ۸ ساعت کار یک بافنده ماهر در ابعاد ۲۰۰ در ۲۰۰ سانتی‌متر بافته می‌شود و بهترین وسیله برای پوشش سقف کپرهای روستایی است. از دیگر محصولات حصیری می‌توان به تویزه، مخرف، بادبزن، کلاه حصیری، زیر داغی، کپو، سبد جمع‌آوری خرما اشاره کرد. مهم‌ترین مراکز تولید حصیر در استان بوشهر، شهرستان گناوه، دشتی، دشستان و کنگان است.

سفالگری

به دلیل اهمیت آب در منطقه گرم بوشهر، تهیه وسایلی برای خنک نگه داشتن آب به‌صورت طبیعی بسیار مهم است. در کارگاه‌های سفالگری محصولاتی تولید می‌شود تا با استفاده از آن‌ها آب‌خنک نگه‌داشته شود. خاک کوزه‌گری در بوشهر از معادن شهرهای اطراف تهیه می‌شود و شیوه تولید کوزه‌ها، چرخ‌های سفالگری سنتی است. از مراکز مهم تولید کوزه در استان بوشهر می‌توان به شهرستان دشتستان و کنگان اشاره کرد.

گرگور بافی

گرگور نوعی تور ماهیگیری است که با فلز ساخته می‌شود و بوشهر یکی از مهم‌ترین مراکز گرگور بافی است. بیشتر صیادان بوشهری ابتدا گرگورهای خود را با نوعی چوب هندی و چینی که در بوشهر «باصچیل» نامیده می‌شود، تهیه می‌کردند. تقریباً از ۶۰ سال پیش با وارد شدن سیم بکسل توسط کشتی‌های بین‌المللی به شهر، صیادان از این سیم‌ها و باصچیل برای ساخت تور استفاده می‌کردند. بعدها در حدود سال‌های اول دهه ۴۰ با وارد شدن سیم‌های مخصوص گالوانیزه که ساخت کشور بلژیک و انگلیس بود، گرگورها کاملاً سیمی شدند و بافت آن باسیمی خاص انجام می‌شد.

در حال حاضر گرگور باسیم فلزی گالوانیزه و به شکل نیم‌کره بافته می‌شود و مردان مسئولیت بافت آن رادارند. ارتفاع گرگور به‌تناسب نوع شناور و محل صید،۳ تا ۱ متر است. استفاده از گرگور باعث می‌شود تا ماهی زنده و با کمترین آسیب صید شود. از مراکز مهم تولید گرگور می‌توان به شهرستان‌های دیلم، گناوه و دیر و کنگان اشاره کرد.



لنج و قایق سازی (گلافی)

لنج و قایق‌سازی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین صنایع‌دستی بوشهر است که سابقه آن به دوره افشاریه برمی‌گردد.

 

[ATENA_A]

سیراف (صورت قدیمتر: سیراب) در بعضی نوشته‌ها صیراف نیز نوشته شده‌است. شهری باستانی واقع در بخش مرکزی شهرستان کنگان در استان بوشهر یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. سیراف یکی از قدیمیترین بنادر ایران است که زمانی دارای رونق فراوانی بوده‌است. شهر باستانی «سیراف» دارای معماری خاصی می‌باشد که بسیار شبیه به روستای ماسوله در شمال کشور می‌باشد. سیراف پررونق ترین بندرکشور بود که روابط تجاری زیادی با کانتون چین و…در دوره‌های ساسانی و اسلامی داشت.

بندر سیراف

در فاصله قرون دوم تا پنجم هجري قمري/هشتم تا دوازدهم ميلادي، بندر باستاني و تاريخي سيراف (طاهري امروزي) يكي از بزرگترين و باشكوه ترين بنادر ايراني و اسلامي در سرتاسر حوزه خليج فارس به شمار مي رفت.

دريانوردان و بازرگانان سيرافي نه تنها با كليه بنادر آباد و پررونق خليج فارس بلكه با هندوستان، چين و شرق آفريقا نيز در تجارت مستقيم و مستمر بودند. شهرسيراف در قرون اوليه اسلامي، شهري آباد، با عظمت و بسيار ثروتمند بود. مالكان خانه هاي زيبا، چوب مورد نياز بناهاي خود را از آفريقا و هندوستان وارد مي كردند و در بندر سيراف خانه هاي چندطبقه مي ساختند كه قيمت آنها بيش از سي هزار درهم بود. شهر، داراي سيستم فاضلاب و لوله كشي سفالي بوده و بيمارستان بزرگي در آن احداث شده بود. علاوه بر اين سيراف داراي چندين مسجد بزرگ و كوچك بوده كه معروفترين آنها مساجد جامع و امام حسن بصري مي باشد.

هنرمندان سيرافي يا مقيم سيراف در كارگاه هاي خاصي، مرواريدهايي را كه از نواحي مختلف خليج فارس مي رسيده، پردازش هنري مي كردند و سپس آن مرواريدها را به هند، چين و آفريقا صادر مي نمودند. هنر گچ بري نيز در بندر باستاني سيراف رواج كامل داشته و مردمان متموَل و ثروتمند سيراف، اغلب ديوارها و سقف هاي خانه هاي خود را با نقوش و طرح هاي چشمگيري گچ بري مي كردند. مردمان خوش ذوق سيراف حتي در آيين دفن مردگان خود نيز مسايل هنري را رعايت مي كردند. آنان سنگ قبرهاي مكعب شكلي بر قبرهاي مردگان خود مي گذاشتند و آيات قرآن كريم و نام متوفي را با خط كوفي بسيار زيبا بر سنگ هاي مخصوص حك مي كردند.

سيراف بندري بوده كه در باريكه اي ميان كوه و دريا قرار داشته و به همين دليل از چشم انداز بسيار زيبا و استثنايي برخوردار بوده است. هيچ بندري در سرتاسر خليج فارس، موقعيت طبيعي سيراف را نداشته است. شهر با عظمت و پرشكوه سيراف سرانجام در زلزله هولناكي كه در نيمه دوم قرن چهارم هجري رخ داد به كلي ويران شد و بخش قابل توجهي از آن نيز به زير آب فرو رفت. اكنون از آن همه شكوه، تنها ستون هاي نيمه فرو ريخته، ديوارهاي شكسته، قبرهاي متروك و مساجد ويران باقي مانده است. ويرانه هايي كه هنوز زيبا و چشم انداز هستند و بيانگر رونق افسانه اي شهر در روزگاري دور مي باشند.

بازمانده‌های سیراف تاریخی

بازمانده‌های این شهر باستانی در نزدیکی بندر سیراف کنونی دیده می‌شود. سیراف زمانی از بندرهای اصلی ایران و خاورمیانه و محل پهلوگیری کشتی‌های بزرگ بود. بازرگانان سیرافی به دوردست‌های آسیا و آفریقا سفر دریایی می‌کردند. آنچه از سیراف بازمانده، حفره‌های سنگی کنده شده بر شیب تبه‌های سنگی است که گویا بعد از اسلام به‌عنوان قبر نیز استفاده شده‌اند. همینطور سنگچین‌ها، چاه‌ها، سنگ‌فرش‌ها و غارهایی شبیه آتشگاه در دل کوه‌ها بجا مانده‌است. غلامرضا معصومی، محمد حسین سمسار، رضا طاهری و سید قاسم یاحسینی تاریخ نگارانی بوده‌اند که به صورتی مبسوط سیراف را در حوزه های باستان‌شناسی و بناهای تاریخی، وضعیت اجتماعی، موقعیت جغرافیای تاریخی و اجتماعی و مشاهیر آن شرح داده‌اند.

حوضچه‌های آب باران

آنچه که امروزه در ارتفاعات مشرف بر دامنه کوههای شمالی سیراف می‌بینیم، و اندیشمندان و محققان از آن به عنوان قبور سنگی یاد می‌کنند، در ابتدا به منظور ایجاد قبر و مدفن مردگان خلق نشده‌اند بلکه حوضچه‌های استحصال آب باران بوده‌اند که بر روی کوههای مشرف به دریا و شهر برای استفاده از آب باران و نیز تزریق به درون زمین و پیوستن به سطح سفره‌های آب زیرزمینی جهت تقویت آبخوانهای آن منطقه و به منظور برداشت در پائین دست از طریق چاههای حفره شده در طبقات سنگی بوده‌اند.

به منظور تأمین آب شرب از طریق باران، که تنهاترین، مهم‌ترین و مؤثرترین روش در استحصال آب باران به شمار می‌آید جمع آوری مستقیم آب بر روی سطوح نازله می‌باشد. به منظور بهره وری از آبهای نازله و جلوگیری از هدر رفتن آنها و نیز تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی چاههای مذکور پیشینیان سیراف به این نتیجه می‌رسند که هر آنچه آب نازله را بر سطح کوه مذکور در بالادست چاههای حفر شده، استحصال و ذخیره نمایند و بدین طریق به آبهای جمع آوری شده فرصت بیشتری جهت نفوذ به درون زمین دهند. در حال حاضر از نواحی نزدیک به خط الرأس کوه با ایجاد مخازن با مقطع چهارگوش به ابعاد متفاوت حوضچه‌هایی را در سرتاسر یال جنوبی کوه تعبیه نموده‌اند که قادر به جمع آوری مجموعه آبهای نازله بر سطح اراضی مذکور باشد. چاههای حفر شده درون طبقات سنگی نیز درست در پائین دست هر مجموعه مخازن ذخیره آب تعبیه شده به طوریکه با نفوذ آب و رسیدن به سطح ایستابی منطقه بلافاصله سطح آب چاههای مذکور را مورد تأثیر قرار می‌دهد.

ابعاد حوضچه‌ها عموماً به صورت مقطع مستطیلی (چهارگوش) بوده و طول این مخازن در جهت شیب واقع است. برخی از این حوضچه‌ها دارای سرریز بوده بطوریکه پس از پرشدن آن، آب مستقیما درون حوضچه پائین دست هدایت می‌شده‌است. همچنین در بخش انتهائی برخی از این مجموعه حوضچه‌های دامنه‌ای، سرریز آخرین حوضچه به یک کانال دست ساز (که می‌توانسته مسیر طبیعی جریان آب باشد) ختم می‌شود که احتمالاً از این کانال آب به عنوان سرریز نهائی یا حقابه پائین دست و یا شاید آبیاری مزارع به مکانهای مورد نظر هدایت می‌شده‌است. لزوم استفاده بهینه از آبهای نازله جهت تقویت سفره‌های آب زیرزمینی به حدی بوده‌است که حتی در دامنه پائین کوه نیز امکان حفر گودال وجود داشته و شاهد حضور حوضچه‌هایی با جهت عمود یا مایل نسبت به دیگر حوضچه‌ها هستیم. کوچکی ابعاد این گودالها به حدی است که به تنها چیزی که نمی‌توان آنان را نسبت داد، قبر می‌باشد.

دخمه‌ها وقبرها

قبرهای سنگی قبرستان سیراف به احتمال زیاد می‌توان گفت که گودالهای حفر شده بر پهنه کوهستان سیراف در ابتدا به منظور جمع آوری و استحصال آب ایجاد شده‌اند و آنچه که بعدها توسط افرادی (احتمالاً متنفذ و متمول و نیز شاید توسط عموم و بدلیل رخداد حوادث غیر مترقبه همچون زلزله و یا بیماری طاعون و نیاز به دفن سریع مردگان) مورد استفاده به عنوان گورهای فردی یا خانوادگی شده در روزگارانی زیاد پس از احداث اولیه اینان صورت گرفته‌است. پیدا شدن استخوان و آثار مردگان درون برخی از این حوضچه‌ها نه تنها منکر سیستم استحصال و ذخیره آب نمی‌باشد بلکه با دقت بر گورهای یافته شده و وجود لایه‌ای از قشر نفوذ ناپذیر ساروج درون حوضچه‌های استفاده شده به عنوان قبر، به نکاتی موید روش تأمین آب در شهر باستانی سیراف پی بـرده می‌شود.

وصف دخمه

دخمه یا برج خاموشانمکانیست بی در و پیکر که زرتشتیان نسا یا مردار آدمیان را که بنا بر عقاید آنها نجـ*ـس و پاریار است در آن می گذاردند تا گوشت مردار توسط درندگان و پرندگان خورده شود آنگاه با قیمانده استخوان ها را درون چاه میانه دخمه انبار می کردند . بنا بر عقاید زرتشتیان دفن مردار موجب آلودگی عنصر مقدس خاک می گردید و لازم بذکر است که در دین زرتشتیان بیتابی از برای مرگ عزیزان شدیدا منع شده است.

معماری دخمه

دخمه ها خواه ساخته شده بدست انسان خواه برامده از عوارض طبیعی بگونه ای آرایش میافتند تا دسترسی گوشتخواران به مردار را ساده میسر نمایند بدین منظور اکثر آنها فاقد سقف یا میان فضا و در خارج سکونتگاه شهری روستایی و معمولا بر فراز بلندی‌ها ساخته می‌شده‌اند. با گذر زمان و تغییرات دبن زرتشت عملکرد دخمه ها پیچیده تر شد و وظیفه متلاشی کردن گوشت و نسج مردارها از درندگان به پرندگان ( با تدابیری مانند مرتفع کردن دخمه ویا محدود کردن دسترسی درندگان) مانند دخمه داریوش کبیر در نقش رستم شیراز و از پرندگان به نور عوامل طبیعی (مانند گنبد کاووس در استان گلستان) تغییر یافت.

سپردن مردار به دخمه

نسا یا مردار توسط فرد یا افرادی موسوم به آدمکش از خانه به محل دخمه انتقال میافت و در آنجا تحویل مسئول دخمه که جاکفشی نامیده میشد، میگردید و در آنجا باقی میماند تا متلاشی میشد و سپس فردی که تمام عمر محکوم به خارج نشدن از دخمه بود و لوسی نامیده میشد یقایای استخوان و لوس باقی مانده را درون چاه وسط دخمه میریخت. در ایران هنوز دخمه‌هائی یافت می‌شود اما زرتشتیان دیگر از آن استفاده نمی‌کنند. از معروف‌ترین دخمه‌های ایران دخمه بندر سیراف است که بعد از اسلام به قبرستان مسلمانان تبدیل شد و نیز مقبره کوروش که تنها دخمه ساخته شده یه شکل خانه است.

دخمه‌ها و آرامگاه‌های تاریخی مربوط به پیش از نفوذ اسلام در ایران که نوعی معماری صخره‌ای محسوب می‌شوند را گوردخمه می‌نامند.

 

[ATENA_A]

مدرسه سعادت یا مدرسه سعادت مظفری مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر خیابان امام روبروی میدان معلم واقع شده است. این مدرسه در سال ۱۲۷۸ ش به سبک نوین آموزشی تاسیس شد که از نظر تاریخی مادر مدارس جنوب ایران است. بافت مدرسه سعادت همانند بافت مرکزی شهر بوشهر زیبایی خیره کننده‌ای دارد.

بندر بوشهر در قرن نوزدهم میلادی در زمینه مسایل اقتصادی و فرهنگی به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافت و معتبرترین بندر تجاری جنوب ایران گردید. به همین لحاظ در آستانه‌ قرن بیستم میلادی در پوشش ظاهری آرام،‌ عرصه‌ تحولات فرهنگی مهمی شد.

با استفاده از چنین شرایطی احمد خان دریابیگی حکمران بوشهر در پیوند با خواست عمومی مردم همراه با شیخ محمدحسن سعادت و برادرش شیخ عبدالکریم اقدام به تأسیس و راه‌اندازی مدرسه سعادت بوشهر در سال 1278 ش / 1317 ق نمود. اداره مطلوب این نهاد آموزشی باعث شد تا سیل مشتاقان اندیشه و علم به این کانون توسعه یابد به نحوی که دو سال از عمر این مدرسه نگذشته بود که تعداد دانش‌آموزان از هفتاد نفر به چهارصد و پنجاه نفر افزایش یافت.

همانطور که گفته شد این مدرسه به مدرسه سعادت مظفری نیز معروف است که علتش به جهت کمک های نقدی مظفرالدین شاه که به درخواست دریابیگی صورت گرفت، می باشد.

شعاع فعالیت‌های این مدرسه، شهرهای نجف، کربلا، کاظمین و سامرا را نیز شامل شده و سرزمین‌های امارات، بحرین، آسیای میانه، کویت، زنگبار و هند را متوجه ساخت.

بوشهر و بوشهریان بدین‌گونه نهضت مدرسه سازی را در یک قرن پیش بدون اتکا به دولت قاجار در شهر خود آغاز کردند و مدرسه‌ای کاملاً‌ غیرانتفاعی را در قلب جنوب بنیان گذاشتند. این مدرسه طی حیات صد ساله خویش دستاوردهای ارزشمندی را در عرصه تاریخ ایران خلق کرده است. استادان، نویسندگان، شاعران، معلمان، نمایندگان مجلس، سفیران و خدمت‌گزاران الهی را در خود پرورش داده و تعداد بسیاری از شهیدان انقلاب اسلامی و جبهه و جنگ را تقدیم ایران اسلامی نموده است.

پاسداشت این دستاوردها باعث شد تا در آبان ماه 1378 کنگره صدمین سالگرد این مدرسه در بوشهر برگزار شود که حاصل آن حضور اندیشمندان بزرگ و تدوین کتب مهمی در خصوص مدرسه سعادت بود.

اینک چند سالی است که سالروز تأسیس مدرسه سعادت به عنوان روز بوشهر جشن گرفته می شود. مدرسه سعادت بوشهر در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تصاویر قبل از بازسازی :

 

[ATENA_A]

از آنجا که سراسر مرز شرقی استان بوشهر با خلیج فارس در ارتباط است، رطوبت نسبی در تمام مواقع سال در این استان بالاست در نتیجه ساکنان استان بوشهر از لباس‌های نخی استفاده می‌کنند تا در انجام فعالیت‌های روزمره راحتی بیشتری داشته باشند. از طرفی استان بوشهر از دو ناحیه کوهستانی و جلگه‌ای تشکیل شده و همین امر تا حدودی لباس ساکنان دو ناحیه را از یکدیگر متفاوت ساخته است. لباسهای سه تیکه بانوان که با گلابتون دوزی و زری دوزی تزیین شده است از قدمت بالایی برخوردار است این لباسها حجاب کامل دارد نوع دیگری از این لباسها که به مدل عماراتی معروف است دارای سنگ دوزی و پولک دوزی زیبایی می باشد. شال را هم از پارچه خود لباس وی دوزند. از این لباسها در مراسم عروسی و حنابندان و … استفده می شود. بانوان در استان بوشهر پیراهن بلند دورچین به همراه عبای سیاه، مقنعه نازک سیاه رنگ، روبنده نازک، شلوار چیت و نوعی کفش صندل به نام «کوش» می‌پوشند. پیراهن رسمی بانوان بوشهر جامه گشادی است که به آن پیراهن عربی می‌گویند و دارای تزئینات بسیار زیبا و جالب است. زنان در استان بوشهر اغلب با چادر محلی در انظار ظاهر می‌شوند.

 

[ATENA_A]

بندر دیلم به لحاظ همجواری با کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله امارات و کویت و تجارت بازرگانان و تجار این شهر با این کشورها و دیگر کشورهای آسیایی مثل چین و تایلند و سنگاپور، نوسان نرخ ارز از جمله دلار، درهم امارات و دینار کویت تاثیر مستقیمی بر بازار و معیشت مردم و به خصوص بازاریان، کارگران و ملوانان دارد. نخستین آوازه این شهرستان تجارتی بودن آن است که از قدیم مردم این دیار به کار و فعالیت دراین زمینه مشغول بودند. اجناس خارجی در این شهر با قیمتی کمتر از بازار ایران به فروش می رسند به طوری که از استان های همجوار و حتی دیگر استان ها برای خرید به این شهر می آیند . به همین دلیل در ایام تعطیل شلوغ ترین شهراستان بوشهراست . برپایی بازارچه فصلی دستفروشان در ایام نوروز در کنار ساحل دیلم از دیگر جاذبه های این شهر توریستی است که عرضه انواع اجناس ایرانی و خارجی در غرفه های کوچک و بزرگ به قیمت مناسب و هیاهوی بازارچه و شلوغی آن علاوه بر مسافران نورزوی، دیلمی ها رو هم در ایام نوروز به این بازارچه می کشاند.

آدرس : بوشهر – دیلم‎ ۳ کیلومتری بندر مهروبان