Shirin Saadati
کاربر نگاه دانلود
- عضویت
- 2016/06/15
- ارسالی ها
- 528
- امتیاز واکنش
- 6,633
- امتیاز
- 613
جمعیت شناسی
برپایه نتایج نهایی سرشماری عمومی نفوس و مسکن آبان‌ماه ۱۳۷۵ جمعیت استان خوزستان ۳٬۷۴۶٬۷۷۲ نفر بوده‌است که از این تعداد ۶۴ درصد در سکونتگاه‌های شهری و ۳۵ درصد در سکونتگاه‌های روستایی زندگی می‌کردند و ۱ درصد کوچرو بوده‌اند. شمار عربها در نواحی روستایی استان خوزستان در سال ۷۸ تعداد ۴۲۹۱۹۷ نفر برآورد شده که حدود ۳۷٫۸ درصد کل جمعیت روستایی استان را دربر می‌گرفت. جمعیت تخمینی عربهای استان خوزستانبرپایه آمار ذکر شده آن سال بین پانصد تا هشتصد هزار نفر بوده‌است[۳۴] که با در نظر گرفتن جمعیت کل استان در آنزمان که ۳٬۷۴۶٬۷۷۲ نفر ذکر شده حدود سی درصد جمعیت استان تخمین زده می شود. این تخمین در پژوهش شورای فرهنگ عمومی که در سال 1389 انجام شد رقم ۳۳٫۶٪ (۳۵٫۶٪ مرد، ۳۱٫۹٪ زن) را نشان داد.[۳۵] شهرهای دزفول، شوشتر، بهبهان، رامهرمز، ماهشهر، هندیجان، بندر امام (شاهپور)به طور اصلی میزبان بازماندگان مردم باستانی خوزستان هستند. بختیاری (لر بزرگ) هابطور اصلی در شهرهای اهواز، مسجد سلیمان، ایذه، آغاجاری، باغ ملک، گتوند، لالی، اندیکا، هفتکل، قلعه تل، شیمبار، دهدز، سردشت و در سایر شهرهای استان بجز سوسنگرد و هویزه جمعیت قابل ملاحظه ای را تشکیل می دهند. در شهرهای شادگان، دشت آزادگان، خرمشهر، هویزه، باوی، رامشیر، کارون و حمیدیه عشایر اسکان داده شده عرب اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند. در شهرستانهای اهواز، شوش، آبادان و امیدیه جمعیت های ترکیبی از مردم خوزستان زندگی می کنند بویژه شهر اهواز رنگین کمانی از تمامی اقوام خوزستان است. شهرهای اندیمشک، شوش، حسینیه و الوار گرمسیری مردم لر کوچک زندگی می کنند. قنواتی ها در شهرهای اهواز، بهبهان، ماهشهر، شادگان زندگی می کنند. قشقاییها در شهرهای هفتگل و آغاجاری ساکن هستند. صابئیان مندائی که گروهی مردم پناهنده به ایران در زمان اشکانی بودنددر شهرهای اهواز، دزفول و آبادان زندگی می کنند.
از میان ۲۷ شهرستان این استان تراکم عربهای خوزستان در شهرستانهای دشت آزادگان، شادگان، شوش، خرمشهر و مناطق روستایی اهواز است.[۳۴] بیش از ۹۹ درصد از عربهای خوزستان شیعه هستند.[۳۶] عربی خوزستانیترکیبی از لهجه عراقی و کویتی است که در مناطق جنوبی به لهجه کویتی شبیه تر است چرا که ریشه این طوایف و تاریخ مهاجرت آنها از مناطق جنوبی عربستان مشترک است. گرچه ارزیابی زبانی از خوزستان تاکنون انجام نشده، گویش‌های صحبت شده توسط فارسی زبانان استان شامل:دزفولی- شوشتری،بهبهانی، رامهرمزی، گتوندی، قنواتی،ماهشهری، هندیجانی، لری، بختیاری و لکی است.[۳۷]
ترکیب قومیویرایش
خاک بختیاری، منتشر شده توسط دانشنامه ایرانیکا. ایرانیکا گستره سکونتگاه بختیاریها را از فریدن تا اهواز معرفی می‌کند.
استان خوزستان تیره‌های گوناگون انسانی را در بر می‌گیرد. خوزستان از لحاظ خرده‌فرهنگ‌ها متکثرترین استان ایران است. بختیاریها، عربها، فارس‌های بومی شهرها، لرها و.. از آن جمله می‌باشد که به تفصیل در ذیل می‌آیند:[۳۸]
بومیان خوزستان، مردم بومی فارس زبان شوشتر، دزفول،بهبهان، ماهشهر، رامهرمز، هندیجان، رامشیر (رام اردشیر)،زیدون، سربندر (قنواتی)، شادگان (قنواتی) از بازماندگان مردم شهرنشین باستان خوزستان هستند و هر کدام گویشمخصوص به خود دارند که با هم متفاوتند.[۳۸]
بختیاریها که از هزاره‌های دور در خوزستان و عراق (تا سده‌های اولیه اسلامی) حضور داشته‌اند. شهرهای اهواز،آبادان، ایذه ،مسجد سلیمان، هفتکل ،باغملک ،اندیکا، لالی،سالند (سردشت دزفول)، صفی آباد، قلعه خواجه، دهدزو.. بصورت اصلی و سایر شهرهای خوزستان نیز جمعیت قابل توجهی از ایشان را در خود دارند. طرح لباس اینان، ترسیمی از معبد چغازنبیل شوش است. بر خلاف نام استانچهار محال و بختیاری، مرکزیت جمعیتی اینان خوزستان است. در نقشه‌های زمین‌شناسی، زمینهای وسیعی از نیمه مرکزی خوزستان به سمت شمال و شرق، به نام کنگلومرای بختیاری[۳۹] شناخته می‌شود. اوکسیان (هوزیان) زمان هخامنشی که از سپاهیان ویژه امپراتوری ایران بوده‌اند تطبیق با ایشان دارد که به روایتی نام خوزستان نیز از نام ایشان گرفته شده است: پارسی‌ها (۲۷۰۰ سال قبل) با عیلامی‌ها (هالتامتی‌ها) درآمیختند و نژاد واحدی به وجود آوردند که بعدها در دوره‌های هخامنشی و ساسانی «هسی یا اوکسی یا خوزی یا هوزی» نامیده شدند و در سده ۶ هجری قمری به نام لر بزرگ، و در اوایل دوره صفویه،بختیاری خوانده شدند.[۴۰]
عربهای خوزستان، طوایف عرب خوزستان همگی از دسته کوچ نشین، غیر ثابت و با اصل و نسب مشخص در شبه جزیره عربستان بودند. مهاجرت ایشان به جنوب غربی خوزستان از سده نهم ه. ق پس از دعوی سید محمد مشعشع از روسای قبایل عرب شبه جزیره عربستان، پس از فتح هویزه شروع گردید و تا زمان معاصر ادامه یافت. بزرگترین این طوایف بنی طرف است که حدود سیصد سال پیش پس از گذر از اروند رود وارد خوزستان شدند.[۴۱] در دهه‌های اخیر بویژه از زمان جنگ به این سو، در برخی از شهرهای این منطقه نیز ساکن گردیدند. تا پیش از جنگ ایران و عراق عمده تمرکز جمعیتی عربهای خوزستان، شادگان، سوسنگرد، هویزه و روستاهای جنوب غربی خوزستان بود که پس از شروع جنگ، جنگ‌زدگان عرب در (بیشتر شهرکهای اطراف) شهرهای امیدیه، ماهشهرو اهواز سکنی یافتند. شهر صنعتی و تجاری خرمشهر که پس از جنگ کاملاً خالی از سکنه بوده است نیز محل اسکان جمعیت زیادی از عشایر عرب شد.[۴۲]
لرها (لر کوچک)، قلمرو اینان که در سده‌های اولیه اسلامی نیز حضورشان در این منطقه گزارش شده، در منطقه شمال غرب خوزستان، ازشوش تا الوار در شمال اندیمشک امروزی بوده است و امروزه نیز تمرکز شهری جمعیتی ایشان نیز دراندیمشک، شوش، حسینیه و الواراست. (رج:همان منبع))
قشقاییها، در حدود شهرستان هفتکل زندگی می‌کنند.
برپایه نتایج نهایی سرشماری عمومی نفوس و مسکن آبان‌ماه ۱۳۷۵ جمعیت استان خوزستان ۳٬۷۴۶٬۷۷۲ نفر بوده‌است که از این تعداد ۶۴ درصد در سکونتگاه‌های شهری و ۳۵ درصد در سکونتگاه‌های روستایی زندگی می‌کردند و ۱ درصد کوچرو بوده‌اند. شمار عربها در نواحی روستایی استان خوزستان در سال ۷۸ تعداد ۴۲۹۱۹۷ نفر برآورد شده که حدود ۳۷٫۸ درصد کل جمعیت روستایی استان را دربر می‌گرفت. جمعیت تخمینی عربهای استان خوزستانبرپایه آمار ذکر شده آن سال بین پانصد تا هشتصد هزار نفر بوده‌است[۳۴] که با در نظر گرفتن جمعیت کل استان در آنزمان که ۳٬۷۴۶٬۷۷۲ نفر ذکر شده حدود سی درصد جمعیت استان تخمین زده می شود. این تخمین در پژوهش شورای فرهنگ عمومی که در سال 1389 انجام شد رقم ۳۳٫۶٪ (۳۵٫۶٪ مرد، ۳۱٫۹٪ زن) را نشان داد.[۳۵] شهرهای دزفول، شوشتر، بهبهان، رامهرمز، ماهشهر، هندیجان، بندر امام (شاهپور)به طور اصلی میزبان بازماندگان مردم باستانی خوزستان هستند. بختیاری (لر بزرگ) هابطور اصلی در شهرهای اهواز، مسجد سلیمان، ایذه، آغاجاری، باغ ملک، گتوند، لالی، اندیکا، هفتکل، قلعه تل، شیمبار، دهدز، سردشت و در سایر شهرهای استان بجز سوسنگرد و هویزه جمعیت قابل ملاحظه ای را تشکیل می دهند. در شهرهای شادگان، دشت آزادگان، خرمشهر، هویزه، باوی، رامشیر، کارون و حمیدیه عشایر اسکان داده شده عرب اکثریت جمعیت را تشکیل می‌دهند. در شهرستانهای اهواز، شوش، آبادان و امیدیه جمعیت های ترکیبی از مردم خوزستان زندگی می کنند بویژه شهر اهواز رنگین کمانی از تمامی اقوام خوزستان است. شهرهای اندیمشک، شوش، حسینیه و الوار گرمسیری مردم لر کوچک زندگی می کنند. قنواتی ها در شهرهای اهواز، بهبهان، ماهشهر، شادگان زندگی می کنند. قشقاییها در شهرهای هفتگل و آغاجاری ساکن هستند. صابئیان مندائی که گروهی مردم پناهنده به ایران در زمان اشکانی بودنددر شهرهای اهواز، دزفول و آبادان زندگی می کنند.
از میان ۲۷ شهرستان این استان تراکم عربهای خوزستان در شهرستانهای دشت آزادگان، شادگان، شوش، خرمشهر و مناطق روستایی اهواز است.[۳۴] بیش از ۹۹ درصد از عربهای خوزستان شیعه هستند.[۳۶] عربی خوزستانیترکیبی از لهجه عراقی و کویتی است که در مناطق جنوبی به لهجه کویتی شبیه تر است چرا که ریشه این طوایف و تاریخ مهاجرت آنها از مناطق جنوبی عربستان مشترک است. گرچه ارزیابی زبانی از خوزستان تاکنون انجام نشده، گویش‌های صحبت شده توسط فارسی زبانان استان شامل:دزفولی- شوشتری،بهبهانی، رامهرمزی، گتوندی، قنواتی،ماهشهری، هندیجانی، لری، بختیاری و لکی است.[۳۷]
ترکیب قومیویرایش
خاک بختیاری، منتشر شده توسط دانشنامه ایرانیکا. ایرانیکا گستره سکونتگاه بختیاریها را از فریدن تا اهواز معرفی می‌کند.
استان خوزستان تیره‌های گوناگون انسانی را در بر می‌گیرد. خوزستان از لحاظ خرده‌فرهنگ‌ها متکثرترین استان ایران است. بختیاریها، عربها، فارس‌های بومی شهرها، لرها و.. از آن جمله می‌باشد که به تفصیل در ذیل می‌آیند:[۳۸]
بومیان خوزستان، مردم بومی فارس زبان شوشتر، دزفول،بهبهان، ماهشهر، رامهرمز، هندیجان، رامشیر (رام اردشیر)،زیدون، سربندر (قنواتی)، شادگان (قنواتی) از بازماندگان مردم شهرنشین باستان خوزستان هستند و هر کدام گویشمخصوص به خود دارند که با هم متفاوتند.[۳۸]
بختیاریها که از هزاره‌های دور در خوزستان و عراق (تا سده‌های اولیه اسلامی) حضور داشته‌اند. شهرهای اهواز،آبادان، ایذه ،مسجد سلیمان، هفتکل ،باغملک ،اندیکا، لالی،سالند (سردشت دزفول)، صفی آباد، قلعه خواجه، دهدزو.. بصورت اصلی و سایر شهرهای خوزستان نیز جمعیت قابل توجهی از ایشان را در خود دارند. طرح لباس اینان، ترسیمی از معبد چغازنبیل شوش است. بر خلاف نام استانچهار محال و بختیاری، مرکزیت جمعیتی اینان خوزستان است. در نقشه‌های زمین‌شناسی، زمینهای وسیعی از نیمه مرکزی خوزستان به سمت شمال و شرق، به نام کنگلومرای بختیاری[۳۹] شناخته می‌شود. اوکسیان (هوزیان) زمان هخامنشی که از سپاهیان ویژه امپراتوری ایران بوده‌اند تطبیق با ایشان دارد که به روایتی نام خوزستان نیز از نام ایشان گرفته شده است: پارسی‌ها (۲۷۰۰ سال قبل) با عیلامی‌ها (هالتامتی‌ها) درآمیختند و نژاد واحدی به وجود آوردند که بعدها در دوره‌های هخامنشی و ساسانی «هسی یا اوکسی یا خوزی یا هوزی» نامیده شدند و در سده ۶ هجری قمری به نام لر بزرگ، و در اوایل دوره صفویه،بختیاری خوانده شدند.[۴۰]
عربهای خوزستان، طوایف عرب خوزستان همگی از دسته کوچ نشین، غیر ثابت و با اصل و نسب مشخص در شبه جزیره عربستان بودند. مهاجرت ایشان به جنوب غربی خوزستان از سده نهم ه. ق پس از دعوی سید محمد مشعشع از روسای قبایل عرب شبه جزیره عربستان، پس از فتح هویزه شروع گردید و تا زمان معاصر ادامه یافت. بزرگترین این طوایف بنی طرف است که حدود سیصد سال پیش پس از گذر از اروند رود وارد خوزستان شدند.[۴۱] در دهه‌های اخیر بویژه از زمان جنگ به این سو، در برخی از شهرهای این منطقه نیز ساکن گردیدند. تا پیش از جنگ ایران و عراق عمده تمرکز جمعیتی عربهای خوزستان، شادگان، سوسنگرد، هویزه و روستاهای جنوب غربی خوزستان بود که پس از شروع جنگ، جنگ‌زدگان عرب در (بیشتر شهرکهای اطراف) شهرهای امیدیه، ماهشهرو اهواز سکنی یافتند. شهر صنعتی و تجاری خرمشهر که پس از جنگ کاملاً خالی از سکنه بوده است نیز محل اسکان جمعیت زیادی از عشایر عرب شد.[۴۲]
لرها (لر کوچک)، قلمرو اینان که در سده‌های اولیه اسلامی نیز حضورشان در این منطقه گزارش شده، در منطقه شمال غرب خوزستان، ازشوش تا الوار در شمال اندیمشک امروزی بوده است و امروزه نیز تمرکز شهری جمعیتی ایشان نیز دراندیمشک، شوش، حسینیه و الواراست. (رج:همان منبع))
قشقاییها، در حدود شهرستان هفتکل زندگی می‌کنند.
آخرین ویرایش توسط مدیر:
