بوشهر معرفی استان بوشهر و مناطق دیدنی آن

ATENA_A · 2018/04/08

رود مند با طول 725 کیلومتر، مهم‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه استان بوشهر است و از ارتفاعات شمال شرقی کازرون (کوه انار) و ارتفاعات شمال غربی شیراز سرچشمه می‌گیرد. قسمت علیای این رود «قره آغاج» نامیده می‌شود که از پیوستن رودهای شور خورموج، سنا، فیروزآباد، دشت پلنگ و باغان به آن، رودخانه مند شکل می‌گیرد. رود مند منطقه دشتی و قسمتی از شهرستان جم را آبیاری نموده و در نهایت در جنوب بندر کنگان وارد خلیج فارس می‌شود.

آبرفت‌های غنی رود مند که در فصل زمستان با طغیان این رودخانه از کوهستان‌های بالادست به همراه می‌آید، در شهرستان دشتی هنگامی که شیب زمین به حداقل می‌رسد ته‌نشین شده و در فصل تابستان با وزش بادهای گرم و خشک به صورت شن‌های روان و ذرات ریز گرد و خاک معلق در هوا به سمت سواحل شرقی در حاشیه امتداد رشته کوه زاگرس، کوه‌های بالادست روستاهای بادوله تا بنیادو، سرزمینی بسیار حاصلخیز ایجاد می‌کند که در طی سال‌های اخیر با رواج کشت گوجه فرنگی اهمیت و اعتبار اقتصادی و کشاورزی خود را نمایان ساخته است. در حقیقت این آبرفت‌های رود مند است که در فصل تابستان همراه با وزش بادهای گرمی که از جنوب غرب به شمال شرق می‌وزند و در منطقه به «تشباد شمال» معروفند، باعث حاصلخیزی سرزمین‌های ساحل شرقی مند می‌باشند و این مطلب به وضوح در اراضی کشاورزی روستاهای بادوله تا بنیادو در شهرستان دیر و در روستاهای حدّفاصل کناری تا بردخون قابل مشاهده و رهگیری است.
در حاشیه نزدیک سواحل دو سوی این رودخانه رویش درختچه‌های گز، باعث به وجود آمدن جنگلی سرسبز و زیبا شده که در نوع خود و در استان‌های حاشیه خلیج فارس کم‌نظیر و شاید حتی بی‌نظیر است. این جنگل زیبا علاوه بر درختچه‌های گز، انواع درختچه‌های بومی دیگر را نیز در خود دارد که در فصل طغیان رودخانه مند با رویش گل‌ها و بوته‌های دارویی، تصاویر زیبایی را خلق می‌نماید. آنچه در این جنگل زیبا که در پهنه‌ای چندین کیلومتری به موازات رودخانه مند تا خلیج فارس امتداد می‌یابد و شایسته توجه و اعتنای بیشتری می‌باشد، زنجیره‌ای از جانوران و گونه‌های منحصر به فرد از گیاهان دارویی و بومی منطقه است که در سال‌های اخیر با ویرانی روستاهای حاشیه رود مند با دخالت کمتر انسان و دام، اکوسیستمی زیبا و منحصر به فرد را نوید می‌دهد. همچنین تفاوت غلظت نمک در رود مند در نقاط مختلف، سبب حیات آبزیان گوناگونی در این رودخانه شده است که برخی گونه‌های مختلف ماهیان آن حتی در نوع خود منحصر به فرد و بسیار ذی‌قیمت است.
در واقع به همین دلیل است که رود مند از دیرباز و در منابع مکتوب پیشین، «پرفایده‌ترین رود پارس» نام گرفته است.

%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%AF.jpg

%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%AF2.jpg

%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%AF3.jpg

ATENA_A · 2018/04/08

این جزیره در مجاورت سواحل بخش بردخون شهرستان دیر قرار دارد و فاصله آن تا بردخون حدود 13 کیلومتر است. این جزیره به شکل مستطیل بوده و دارای طول 12 کیلومتر و عرض 5 کیلومتر می‌باشد.
آب و هوای این جزیره گرم و مرطوب و در حال حاضر خالی از سکنه است و زیستگاه پرندگان دریایی می‌باشد.
این جزیره منشأ رسوبی دارد و گونه غالب گیاهی آن را درختچه تَهما و نوعی بوته شورپسند به نام منگک تشکیل می‌دهد که استفاده خوراکی دارد.

این جزیره با نام‌های دیگری همچون تَهمادو و تَهمادون نیز شناخته می‌شود.

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%862.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%863.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%864.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%865.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%866.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%867.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%868.jpg

ATENA_A · 2018/04/08

این جزیره در فاصله 5 الی 8 کیلومتری جزیره ام‌ الکرم واقع شده است.
این جزیره در حال حاضر زیستگاه لاک‌پشت‌های خلیج فارس است و از نظر زیست محیطی حائز اهمیت می‌باشد زیرا همه ساله با شروع فصل بهار، پرندگان مهاجر برای تابستان‌گذرانی و زاد و ولد، به این جزیره مهاجرت می‌نمایند. در واقع ایجاد کلونی‌های بزرگ و زادآوری گسترده، از مشخصات بارز پرندگان در جزیره نخیلو می‌باشد.

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%883.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%884.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%886.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%887.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%888.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%889.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%8810.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%8811.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%8812.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%86%D8%AE%DB%8C%D9%84%D9%8813.jpg

=

ATENA_A · 2018/04/08

این جزیره در 12 کیلومتری شمال غربی شهرستان بوشهر و 6 کیلومتری شمال بندر بوشهر و در منتهی‌الیه تالاب حله قرار دارد.

جزیره شیف بیش از 4200 نفر سکنه دارد که بیشتر ساکنان آن اهل تسنن می‌باشند. اهل تسنن و شیعیان در این جزیره در نهایت آرامش با یکدیگر زندگی می‌کنند. اکثریت قریب به اتفاق اهالی این جزیره به زبان عربی سخن می‌گویند.

متأسفانه حجم بسیار زیاد زباله که در ساحل این جزیره انباشته شده، منظره بسیار زشت و تأسف‌باری را به وجود آورده است.

به دلیل واقع شدن مزار شیخ سعد؛ که مدتی حاکم جزیره بوده است، این جزیره به نام «جزیره شیخ سعد» خوانده می‌شد اما در سال 1327 خورشیدی که جزیره در اختیار احمدخان انگالی قرار گرفت، نام آن با زور سرنیزه به «شیف» تغییر یافت. در این سال مردم علیه احمدخان انگالی قیام کردند و با تمام اعضای خانواده خود به بوشهر مهاجرت نمودند و مدت 2 سال در محله‌های مختلف بوشهر سکونت گزیدند و پس از سرنگونی احمدخان، مجدداً به جزیره شیف مراجعت نمودند.

جزیره شیف در گذشته بندر حمل و نقل کالهای صادراتی و وارداتی از ایران به کشورهای خلیج فارس و برعکس بود. به این معنی که تمام کالاها از تهران، اصفهان و شیراز به وسیله چهارپایان به شیف آورده می‌شد و سپس به وسیله لنج، به کشورهای خلیج فارس حمل می‌گردید.

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%81.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%812.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%813.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%814.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%815.jpg

%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D9%816.jpg

ATENA_A · 2018/04/08

موقعيت جغرافيايى و تقسيمات سياسى استان
استان بوشهر با مساحتى حدود ۶۵۳۲۷ کيلومترمربع بين ۲۷ درجه و ۱۴ دقيقهٔ عرض شمالى و ۵۰ درجه و ۶ دقيقه تا ۵۲ درجه و ۵۸ دقيقهٔ طول شرقى از نصف‌النهار گرينويچ قرار دارد. اين استان از شمال به استان خوزستان و قسمتى از کهگيلويه و بويراحمد، از جنوب به خليج‌فارس و قسمتى از استان هرمزگان، ‌ از شرق به استان فارس و از غرب به خليج‌فارس محدود است. استان بوشهر با خليج‌فارس بيش از ۶۰۰ کيلومتر مرز دريايى دارد و از اهميت سوق‌الجيشى و اقتصادى قابل توجهى برخوردار است.
براساس آخرين تقسيمات سياسى کشور استان بوشهر مشتمل بر ۸ شهرستان، ۱۷ بخش، ۱۳ شهر، ۳۶ دهستان و ۷۰۶ آبادى داراى سکنه است. شهرستان‌هاى استان بوشهر عبارت‌اند از : بوشهر، تنگستان، دشتستان، دشتى، دَيِر، ‌ ديلم، کنگان و گناوه.
جغرافياى طبيعى و اقليم استان
استان بوشهر از نظر پستى و بلندى به دو قسمت جلگه‌اى و کوهستانى تقسيم مى‌شود:
– قسمت جلگه‌اى: استان در امتداد خليج‌فارس قرار دارد که عرض آن نيز در جهت شمال غربى (ناحيه بندر ديلم) به قسمت جنوب شرقى افزايش مى‌يابد و حداکثر به ۱۴۰ کيلومتر در امتداد دره رود مند مى‌رسد. جلگهٔ مذکور از رسوبات رودهاى دالکى، شاپور، اهرم و مند تشکيل يافته است. از جملهٔ اين نواحى مى‌توان به دشت بوشهر و برازجان اشاره کرد که سطح وسيعى از شمال استان را در بر گرفته است. اين مناطق تا دوران چهارم زير آب بود. اکثر شهرها و مراکز جمعيتى استان بوشهر در اين جلگه استقرار يافته‌اند. اين جلگه‌ها تا کويت و دشت‌هاى جنوبى خليج‌فارس ادامه دارد.
– قسمت کوهستانى: استان از دو رشته کوه عمده تشکيل مى‌شود که در سراسر طول استان به موازات هم امتداد يافته‌اند. اين رشته‌کوه‌ها مشتمل بر ارتفاعات گچ ترش و ارتفاعات نوکند است که به ترتيب در محدودهٔ شمالى و شرق استان قرار دارند.
با توجه به استقرار استان بوشهر در منطقهٔ فوق حاره‌‌اى، مهم‌ترين پديده و فرآيند مشهود اقليمى آن گرماى هواست. اين ناحيه تحت تأثير فشار زياد عرض‌هاى متوسط قرار دارد و فاقد بارندگى قابل توجه است، ولى فرآيند تبخير آن به علت طولانى بودن فصل گرما شدت و حدت بيشترى دارد. در فصل زمستان به دليل هجوم و گسترش جبهه‌هاى هواى سرد شمالى و درياى مديترانه به سمت شرق، آب و هواى مناسبى توأم با ابر و باران به‌وجود مى‌آيد.
به ‌طور کلى آب و هواى بوشهر در نوار ساحلى گرم و مرطوب و در قسمت‌هاى داخلى گرم و خشک صحرايى است. در استان بوشهر دو فصل محسوس وجود دارد‌: زمستان نسبتاً خنک شامل ماه‌هاى آذر، دى، بهمن، اسفند و تابستان گرم و خشک و طولاني. پاييز و بهار اين استان بسيار زودگذر است.
متوسط دماى سالانهٔ استان ۲۴ درجهٔ سانتيگراد است که بيشترين مقدار آن در تابستان حدود ۵۰ درجه و کمترين مقدار آن در زمستان حدود ۶ درجه ثبت شده است. دماى هوا در سردترين ماه‌هاى سال به ندرت به صفر درجه مى‌رسد. گرماى متوسط خنک‌ترين ماه‌هاى اين منطقه يعنى دى‌ماه ۱۵ درجه گزارش شده است. در استان بوشهر بين دهم ارديبهشت تا دهم مهرماه (حدود ۱۴۰ روز) درجهٔ‌ حرارت بيش از ۱۰ درجه است. در ۶۳ روز از اين مدت درجهٔ‌ حرارت بين ۴۰ تا ۵۰ درجه است.
ميزان بارندگى در استان بوشهر کم و متغير است. زمان بارندگى معمولاً بين ماه‌هاى آبان و ارديبهشت است. در طول اين مدت بادهاى باران‌زا به طور متوسط ۳ تا ۶ بار سراسر استان به خصوص سواحل آن را تحت تأثير قرار مى‌دهند. متوسط بارش ساليانهٔ استان ۲۱۷ ميلى‌متر و از نوع باران با دوره‌هاى ريزش بسيار محدود است. ريزش باران در پاييز و بهار به صورت رگبارهاى شديد، کوتاه ‌مدت و همراه با رعد و برق است، در حالى که در زمستان به صورت باران ريز و مداوم است. ريزش برف در منطقه بى‌سابقه است، ولى تگرگ به طور پراکنده مشاهده شده است.
در ماه‌هاى خرداد و تير دماى بيش از حد و رطوبت شديد هوا که به علت شرايط خاص جوى به حالت اشباع مى‌رسد، هواى دم کرده و کم تحرکى به وجود مى‌آورد که در اصطلاح محلى به «شرجي» معروف است و تحمل آن بسيار دشوار است. ميزان رطوبت نسبى تقريباً در تمام مدت سال يکنواخت است و معدل ساليانهٔ آن ۷۱ درصد است.
بادهاى محلى استان بوشهر در حقيقت قسمتى از طوفان‌هاى خليج‌فارس است که در اثر اختلاف فشار بين صحراى عربستان و ارتفاعات جنوبى ايران در فصول مختلف پديد مى‌آيد. اين بادها تقريباً در تمام سواحل خليج‌فارس مى‌وزند و در نقاط مختلف خليج‌فارس اسامى متفاوتى دارند. اين اسامى که بنا به مقتضيات زمانى (فصل وقوع آنها) و تصورات ذهنى دريانوردان و همچنين خطرات ناشى از آن‌ها است عبارت‌اند از:
– باد لهيمر يا لهيما:ر که معمولاً در پاييز و به قول دريانوردان در برج عقرب مى‌وزد. شدت اين باد به اندازه‌اى ناگهانى و غافلگيرکننده است که ممکن است در عرض چند دقيقه و يا چند ساعت خسارات سنگينى به بار آورد.
– باد لچيزب يا «گول‌زن»: که معمولاً در پاييز مى‌وزد، ولى روز و ساعت معينى ندارد. دريانوردان محلى معتقدند که اين باد ده روز پيش از عقرب مى‌وزد و شدت آن نيز کمتر از باد لهيمر است.
– باد قوس: که جهت جنوب شرقى – شمال غربى دارد و از مدار رأس‌السرطان در جهت شرقى حرکت مى‌‌کند. اين باد در تابستان گرم و سوزان و در زمستان گرم و مرطوب و اکثراً باران‌آور است. اين باد نيز شديد است و گاهى خسارات جانى و مالى فراوان به همراه دارد. در گذشته براى حرکت کشتى از هند به بوشهر از اين باد استفاده مى‌شد. باد باران‌آ‌ور قوس در زمستان جهت شمال شرقى دارد و باعث ريزش باران بيشترى مى‌شود.
– باد شمال: برعکس باد قوس باد خشکى است، وزش آن در زمستان دما را کاهش مى‌دهد و گاهى نيز باعث بارندگى مى‌شود. معمولاً جهت وزش باد قوس به شمال غربى تغيير مى‌يابد و باد شمال ناميده مى‌شود. اين باد معروف‌ترين باد محلى بوشهر است و تقريباً تنها بادى است که هواى گرم تابستان را تا حدودى متعادل مى‌کند. به همين جهت در گذشته اکثر ساکنين بوشهر پنجره‌هاى منازل خود را به طرف شمال غربى نصب مى‌کردند. اين باد نه تنها در زندگى مردم، بلکه در بافت شهرى شهرستان بوشهر نيز تأثير داشته است.
– باد بررد: که غالباً شب‌ها به سوى دريا مى‌وزد و خشک است.
– باد سهيلى: که اواخر تابستان و اوايل زمستان مى‌وزد و مردم محلى معتقدند که اين باد ناشى از طلوع ستارهٔ سهيل است.
– باد غيوب:، باد تريه، باد توبيخ، باد پيرزن و باد سبعه از ديگر بادهاى محلى استان بوشهر است.
جغرافياى تاريخى استان
به ‌طورى که از اسناد و اطلاعات برمى‌آيد، اين منطقه به علت موقعيت استراتژيکى مناسب براى احداث پايگاه دريايى و بندرگاه، مورد استفاده پادشاهان عيلام قرار مى‌گرفت.
در زمان هخامنشيان که کشور ايران به بيست ساتراپ‌نشين (استان) تقسيم مى‌شد، سرزمين بوشهر جزء ساتراپ‌نشين پارس بود. داريوش فرمان داد که حفر ترعهٔ نيل به درياى سرخ را دنبال کنند. اين کانال محققاً راهى بود که به جاى کانال سوئز امروز مى‌توانست خليج‌فارس و درياى عمان را از طريق درياى سرخ مستقيماً به مصر و مديترانه اتصال دهد. مقابر کنده شده بر سطح سنگى جزيرهٔ خارک دليل بر حضور سربازان هخامنشى در استان بوشهر است که براى نگهبانى از چنين راه طولانى تدارک شده بود.
خليج‌فارس به دليل موقعيت سوق‌الجيشى و به لحاظ اهميت اقتصادى و بازرگانى، در طول تاريخ همواره از سوى کشورها و دولت‌ها براى تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت مورد توجه قرار گرفته است. اولين يورش دولت‌‌هاى اروپايى به سواحل خليج‌فارس در سال ۱۵۰۶ ميلادى با حملهٔ پرتغالى‌ها تحت عنوان محافظت و حراست از منافع پرتغال در برابر تجار مصرى و ونيزى صورت گرفت. در سال ۱۰۳۱ هجرى قمرى شاه‌عباس با انگليسى‌ها متحد شد و دست پرتغالى‌ها را از خليج‌فارس کوتاه کرد.
از سال ۱۱۴۸ هجرى قمرى نادرشاه بوشهر را که دهکده‌اى بيش نبود مورد توجه قرار داد و مشغول آماده کردن بوشهر به عنوان يک بندر و اسکلهٔ کشتى‌سازى با استفاده از چوب جنگل‌هاى مازندران شد. همچنين براى تأمين ارتباط جزاير و سواحل خليج‌فارس درصدد تأسيس نيروى دريايى برآمد. در سال ۱۱۴۹ هجرى قمرى لطيف‌‌خان را به ايالت دشتستان و کاپيتانى کل سواحل خليج‌فارس انتخاب و اعزام کرد. اين شخص براى تهيهٔ ناوگانى در خليج‌فارس، بوشهر را مرکز دريايى خود قرار داد. در اواخر سلطنت نادر ايران ۲۳ تا ۲۵ فروند کشتى جنگى در خليج‌فارس داشت. بدين‌ترتيب از زمان نادرشاه بوشهر روى به پيشرفت نهاد و حتى مدتى بندرعباس را نيز تحت‌الشعاع خود قرار داد. پس از قتل نادر در اثر هرج و مرجى که در ايران پديد آمد، کشتى‌هاى جنگى توسط حکمرانان و شيوخ اطراف خليج‌فارس ضبط گرديد. همچنين بندر بوشهر و بندرعباس نيز اهميت سابق خود را از دست دادند. تجار هلندى که در سال ۱۶۲۳ ميلادى روابط تجارى خود را با ايران شروع کرده بودند پس از قتل نادر ايران را ترک کردند و بصره را مرکز تجارت خود قرار دادند، اما پس از مدتى در اثر دسيسهٔ رقباى انگليسى و به منظور نزديکى بيشتر با دهانهٔ‌ خليج‌فارس، تأسيسات تجارى خود را به خارک منتقل کردند و در عين حال از پرداخت اجاره‌بهاى خارک به ميرمُهنّا حاکم بندر ريگ و جزيرهٔ خارک خوددارى نمودند. ميرمهنا در سال ۱۷۵۶ به تأسيسات هلندى‌ها حمله برد، دژ آنها را تسخير کرد و آنها را از جزيره بيرون راند، ولى به سبب اينکه در دفعات متعدد بناى سرکشى و تمرد از دستورات کريم‌خان زند را گذاشت و مدتى آرامش خليج‌فارس را برهم زد، کريم‌خان او را شکست داد و جزيرهٔ خارک و بندر ريگ را تصرف کرد. در همين زمان نفوذ انگليسى‌ها در سواحل و جزاير خليج‌فارس و به خصوص سرزمين بوشهر رو به گسترش نهاد و آنها موفق شدند اجازهٔ تأسيس تجارتخانه‌اى را در بوشهر با امتيازات فوق‌‌العاده به دست آوردند.
سلسلهٔ قاجاريه که پس از زنديه روى کار آمد. چندان نفوذى در خليج‌فارس نداشت، به همين دليل، رفته‌رفته نفوذ انگليسى‌ها در خليج‌فارس بيشتر شد و زمام امور خليج‌فارس و درياى عمان به دست آنها افتاد و جنرال کنسول در بوشهر مدت ۲۰ سال بر همهٔ خليج‌فارس حکمرانى کرد.
در زمان ناصرالدين ‌شاه ارتش ايران هرات را اشغال کرد و به دنبال آن حالت جنگى بين ايران و انگليس به وجود آمد. به دنبال اين مسئله ناوگان انگليس در خليج‌فارس مرکب از هشت کشتى جنگى و تعدادى ناوگان بخارى و بادى به ايران حمله کردند و جزيرهٔ خارک را متصرف شدند. پنج روز پس از آن قواى انگليسى در حوالى بوشهر در خاک ايران پياده شدند و شروع به پيشروى به سوى برازجان کردند. قواى ايران برازجان را تخليه و عقب‌نشينى کرده بود. بنابراين قواى انگليس انبار اسلحه و مهمات برازجان را منفجر کرد و سپس به بوشهر بازگشت. سرانجام در نبردى که در نهم ژانويه ۱۸۵۷ ميلادى در خوشاب بين ايران و انگليس رخ داد، انگليسى‌ها موفق شدند سپاه ايران را شکست دهند.
پيش از جنگ اول جهانى بار ديگر دولت انگليس منطقهٔ بوشهر را مورد تجـ*ـاوز قرار داد و در سال ۱۹۱۳ ميلادى جنگ سختى بين نيروى انگليس و دليران دلوارى در گرفت. در جريان اين جنگ رئيس على دلوارى و مردم تنگستان و دشتستان نقش برجسته‌اى ايفا کردند.
رئيس على دلوارى از مشروطه‌خواهان به نام جنوب ايران بود که در سال ۱۲۹۹ هـ.ق در روستاى دلوار تنگستان ديده به جهان گشود. در ۲۵ سالگى به صفوف مبارزين مشروطه‌خواه جنوب ايران پيوست و همکارى نزديکى را با محافل انقلابى و عناصر مشروطه‌طلب ايران شروع کرد. با کودتاى ضد‌انقلابى لياخوف روسى عليه مشروطه‌خواهان در ۱۳۲۶ هـ.ق و بمباران مجلس شوراى ملى و استقرار ديکتاتورى محمدعلى شاه قاجار، رئيس على به همراه سيد مرتضى علم‌الهدى اهرمى به مبارزه عليه استبداد صغير پرداخت. در سال ۱۳۲۷ هـ.ق با کمک تفنگچى‌هاى تنگستانى، بوشهر را از عناصر مستبد وابسته به دربار محمدعلى شاه پاک کرد و ادارهٔ گمرک و انتظامات و ديگر ادارات را تسخير کرد. اين کار دليران تنگستان بر انگليسى‌ها که ادارهٔ‌ گمرک را در اجاره داشتند گران آمد و آنان براى تضعيف مشروطه‌خواهان و استمرار سلطه بر حيات اقتصادى و سياسى جنوب ايران به جنگ با دليران تنگستانى پرداختند و در اين راه از ديگر خوانين جنوب ايران يارى جستند. جنگ بين رئيس على و دليران تنگستان از يک طرف و انگليسى‌ها و خوانين متحد آنان از سوى ديگر به طور متوالى و پراکنده تا شوال ۱۳۳۳ هـ.ق ادامه يافت و انگليسى‌ها نتوانستند بر رئيس على و يارانش تفوق يابند. تا اين که درگير و دار حملهٔ انگليسى‌ها به بوشهر در شب ۲۳ شوال ۱۳۳۳ هـ.ق (سوم سپتامبر ۱۹۱۵. م) هنگامى که رئيس على در محلى به نام «تنگک صفر» قصد شبيخون به قواى انگليسى‌ها را داشت، از پشت مورد هدف گلوله يکى از همراهان خائن قرار گرفت و در دم به شهادت رسيد. وى هنگام شهادت حدود ۳۴ سال داشت. مبارزات رئيس على دلوارى برگ زرين ديگرى در تاريخ مقاومت دلير مردان ايران در مبارزه با استعمار است.

وضعيت اجتماعى و اقتصادى استان
براساس سرشمارى عمومى نفوس و مسکن سال ۱۳۷۵، جمعيت استان بوشهر ۶۷۵۷۴۳ نفر بود که از اين تعداد ۵۳/۰۵ درصد در نقاط شهرى و ۴۴/۷۶ درصد در نقاط روستايى سکونت داشتند و بقيه غيرساکن بودند.
از کل جمعيت استان در همين سال، ۳۹۰۳۷۷ نفر مرد و ۲۸۵۳۶۶ نفر زن بودند نسبت جنسى جمعيت برابر ۱۰۳ به دست مى‌آيد. به عبارت ديگر، در اين استان در مقابل هر ۱۰۰ نفر زن، ۱۰۳ نفر مرد وجود داشت.
از جمعيت استان بوشهر ۴۲/۵۲ درصد در گروه سنى کمتر از ۱۵ ساله، ۵۳/۷۲ درصد در گروه سنى ۶۴-۱۵ ساله و ۳/۷۴ درصد در گروه سنى ۶۵ ساله و بالاتر قرار داشتند و سن بقيهٔ‌ افراد نامشخص بود.
در آبان‌ماه سال ۱۳۷۵، از جمعيت استان ۹۹/۹۱ درصد را مسلمانان تشکيل مى‌دادند. اين نسبت در نقاط شهرى ۹۹/۸۸ و در نقاط روستايى ۹۹/۹۴ درصد بود.
در فاصلهٔ سال‌هاى ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵، حدود ۴۲۹۱۰۲ نفر به استان وارد و يا در داخل آن جابه‌جا شده‌اند. محل اقامت قبلى ۴۱/۰۹ درصد مهاجران ساير استان‌ها، ۲۲/۳۳ درصد شهرستان‌هاى ديگر همين استان و ۳۵/۱۰ درصد شهرستان محل سرشمارى بود. محل اقامت قبلى بقيهٔ افراد، خارج از کشور يا اظهار نشده بود. مقايسهٔ محل اقامت قبلى مهاجران با محلى که در آن سرشمارى شده‌اند نشان مى‌دهد ۲۰/۴۸ درصد از روستا به شهر، ۵۰/۰۷ درصد از شهر به شهر، ۱۲/۹۷ درصد از روستا به روستا و ۱۵ درصد از شهر به روستا طى ۱۰ سال قبل از سرشمارى آبان ۱۳۷۵ مهاجرت کرده‌اند.
در آبان ۱۳۷۵، از ۶۶۹۶۳۸ نفر جمعيت ۶ ساله و بالاتر، ۸۰/۵۶ درصد باسواد بودند. نسبت باسوادى در گروه سنى ۱۴-۶ ساله ۸۸/۹۶ درصد و در گروه سنى ۱۵ ساله و بالاتر ۷۲/۴۹ درصد بود. در بين افراد لازم‌التعليم (۱۴-۶ ساله) نسبت باسوادى در نقاط شهرى ۹۷/۹۷ درصد و در نقاط روستايى ۹۶/۴۲ درصد بود. در اين استان نسبت باسوادى در بين مردان ۸۵/۷۴ درصد و در بين زنان ۷۵/۲۲ درصد بود. اين نسبت در نقاط شهرى براى مردان و زنان به ترتيب ۹۰/۳۶ درصد و ۸۲/۳۱ درصد و در نقاط روستايى ۸۱/۱۲ درصد و ۶۸/۸۰ درصد بود.
براساس همين سرشمارى، از جمعيت ۲۴-۶ سالهٔ استان، ۶۸/۲۹ درصد در حال تحصيل بودند. اين نسبت در نقاط شهرى ۷۲/۳۹ درصد و در نقاط روستايى ۶۵/۰۶ درصد بود. در اين استان ۹۵/۲۵ درصد از کودکان، ۸۸/۹۰ درصد از نوجوانان و ۳۵/۶۹ درصد از جوانان به تحصيل اشتغال داشتند.
در آبان‌ماه ۱۳۷۵، در استان بوشهر، افراد شاغل و افراد بيکار (جوياى کار) در مجموع ۳۰/۹۷ درصد از جمعيت ده ساله و بالاتر را تشکيل مى‌دادند. اين نسبت در نقاط شهرى ۳۲/۳۵ درصد و در نقاط روستايى ۲۸/۷۳ درصد بود. از جمعيت فعال اين استان ۹۲/۷۱ درصد را مردان و ۲۹/۷ درصد را زنان تشکيل مى‌دادند. بيشترين فعاليت مربوط به گروه سنى ۳۹-۳۵ ساله با ۵۳/۱۴ درصد و کمترين ميزان مربوط به گروه سنى ۱۴-۱۰ ساله با ۱/۵۶ درصد بود. بالاترين ميزان فعاليت براى مردان مربوط به گروه سنى ۳۹-۳۵ ساله با ۹۵/۸۰ درصد و براى زنان مربوط به گروه سنى ۲۹-۲۵ ساله با ۹/۷۳ درصد بود. براساس همين سرشمارى، از شاغلان ۱۰ ساله و بيشتر استان ۱۹/۴۲ درصد در گروه عمدهٔ کشاورزى، ۲۰/۳۶ درصد در گروه عمدهٔ صنعت، ۵۸/۸۶ درصد در گروه عمدهٔ خدمات فعاليت داشتند و ۱/۳۶ درصد نامشخص بود. اين نسبت در نقاط شهرى به ترتيب ۶/۲۹ درصد، ۱۸/۱۶ درصد، ۷۴/۳۵ درصد و ۱/۲۰ درصد و در نقاط روستايى به ترتيب ۳۲/۴۷ درصد، ۲۴/۹۴ درصد، ۴۱ درصد و ۱/۵۹ درصد بود. بدين‌ترتيب ملاحظه مى‌شود که بيشترين ميزان فعاليت هم در نقاط شهرى و هم در نقاط روستايى اختصاص به گروه عمدهٔ فعاليت‌‌هاى خدماتى دارد.
اقتصادى استان بوشهر به بخش‌هاى کشاورزى، دامدارى، شيلات و تا حدودى به صنعت متکى است. کشاورزى استان از نظر نوع محصولات توليدى و روش‌هاى توليد به دو قسمت محصولات زراعى و محصولات درختى تقسيم مى‌شود. مهم‌ترين محصولات زراعى را گندم و جو آبى و ديم، تنباکو، پياز، کنجد، سبزى، صيفى و نباتات علوفه‌اى تشکيل مى‌دهد. به علت شورى زياد خاک، اراضى قابل کشت به صورت محدوده‌‌هاى مجزا و دور از هم در سطح استان پراکنده‌‌اند.
در زمينهٔ‌ باغدارى استان بوشهر امکانات زيادى ندارد. بيشترين باغ‌هاى منطقه را نخلستان‌ها تشکيل مى‌دهند. همچنين باغ‌هاى محدود و کوچک مرکبات نيز به طور پراکنده به چشم مى‌خورند. شهرستان دشتستان و تنگستان از لحاظ توليد سالانهٔ خرما و مرکبات مقام اول و دوم را در استان کسب کرده‌اند. ميزان توليد خرما در حدود هشتاد هزار تن و ميزان توليد مرکبات حدود ده هزار تن است.
امکانات دامدارى استان بوشهر از نظر تأمين خوراک و علوفهٔ دام اندک است. مساحت مناطق تحت پوشش مراتع در حدود ۲/۵ ميليون هکتار برآورد شده است که ظرفيت مراتع موجود عليرغم وسعت زياد به علت فقر پوشش گياهى جوابگوى يک پنجم دام‌هاى فعلى نيز نيست. از سوى ديگر دام‌هاى عشاير قشقايى و بويراحمدى براى زمستان‌گذرانى به مناطق مختلف اين استان کوچ مى‌کنند. اين امر فشار چراى دام‌ها را بر مراتع افزوده و سبب تخريب بيش از حد آنها شده است. دامدارى به شيوه سنتى انجام مى‌گيرد، در نتيجه توليد گوشت و شير آنها قابل توجه نيست. بيشترين دام‌هاى استان را بز، گوسفند، گاو و شتر تشکيل مى‌دهد. پرورش زنبور عسل نيز در اين استان از اهميت نسبى برخوردار است. در حدود ۱۵۰۰ کندوى جديد و ۱۰۰۰ کندوى سنتى در استان وجود دارد.
يکى از مهم‌ترين فعاليت‌هاى اقتصادى استان بوشهر صيد ماهى است، ولى به واسطهٔ استفاده از وسايل قديمى و روش‌هاى سنتى صيادى امر صيد ماهى، که يک منبع مهم اقتصادى به شمار مى‌رود، نقش واقعى خود را بازنيافته است، به طورى که در بعضى نواحى، نيازهاى غذايى مردم سواحل را نيز تأمين نمى‌کند. با اين حال در تمام بنادر و سواحل استان بوشهر عدهٔ زيادى به صيد ماهى و ميگو اشتغال دارند.
صنايع استان بوشهر به دو بخش صنايع دستى و صنايع ماشينى تقسيم مى‌شود. صنايع دستى از گذشته‌هاى دور نقش مهمى در زندگى و معيشت روستائيان داشته است. صنايع دستى استان بوشهر در حال حاضر جنبهٔ تجارتى و ارزش صادراتى ندارد و بيشتر تأمين‌کنندهٔ‌ نيازهاى بومى منطقه است. مهم‌ترين صنايع دستى منطقه عبارت‌اند از کشتى و لنج‌سازى، توربافى، قاليبافى، گبه‌بافى، گليم، نمد، کوزه و سفال. صنايع جديد نيز در حال حاضر نسبت به ساير استان‌ها رشد و توسعهٔ محدودى دارد. صنايع جديد استان غالباً متوسط کوچک و عموماً تبديلى هستند. در صنايع متوسط بوشهر و برازجان و در صنايع کوچک ابتدا شهرستان دشتستان و سپس بوشهر و شهرستان‌هاى دشتى و گناوه به ترتيب داراى اهميت هستند. به غير از شرکت ملى صنايع دريايى و نيروگاه اتمى، مالکيت صنايع استان عمدتاً به بخش خصوصى تعلق دارد. اين واحدهاى صنعتى شامل صنايع غذايى و دارويى، شيميايى، کانى غيرفلزى، برق و الکترونيک، فلزى و ريخته‌گرى، ماشين‌سازى، تجهيزات خودرو، نيروى محرکه و لوازم و ابزار صيادى است که عمده‌ترين آنها را صنايع غذايى و دارويى و ماشين‌سازى تجهيزات تشکيل مى‌‌دهند.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

ATENA_A · 2018/04/08

مشهورترین سوغات و محصول صنایع دستى استان بوشهر گبه و گلیم صادراتى است که در مناطق وسیعى از شهرستان‌هاى استان رواج دارد.

مهمترین مراکز گبه بافى در استان بوشهر عبارتند از: روستاهاى شول، کمالى، بهمنیارى، محمدصالحى، عباسى، فخرآورى، کلر و چهار روستایى از توابع شهرستان گناوه.

پس از آن باید از عباى شترى بوشهر نام برد که در نوع خود منحصر به فرد می‌باشد و امروزه به مقدار بسیار محدودى تولید می‌گردد.

گرگوربافى، حصیربافى، سفال و سرامیک از دیگر صنایع دستى استان بوشهر هستند. محصولات دریایى(ماهى و میگو) و شیره خرما و ارده از سوغاتى این استان هستند.

خرما، حلوای مسقطی، ارده، حلوا راشی، حلوای سنگک، خارک پخته، انواع ماهی و میگو، عروسک ها و کالاهایی تزئینی صدفی و انواع حصیرها و سبد های بافته شده از برگ درخت نخل از سوغاتی های استان بوشهر می باشد.

در حال حاضر شاخص ترین محصول صنایع دستى استان بوشهر گبه و گلیم صادراتى است که در مناطق وسیعى از شهرستانهاى استان رواج دارد. مهمترین مراکز گبه بافى در استان بوشهر عبارتند از:

روستاهاى شول، کمالى، بهمنیارى، محمدصالحى، عباسى، فخرآورى، کلر و چهار روستایى از توابع شهرستان گناوه. پس از آن باید از عباى شترى بوشهر نام برد که در نوع خود منحصر به فرد میباشد و امروزه به مقدار بسیار محدودى تولید می‌گردد.سوغاتی‌های استان بوشهر

گرگوربافى، حصیربافى، سفال و سرامیک از دیگر صنایع دستى استان بوشهر هستند. همچنین محصولات دریایى(ماهى و میگو) و شیره خرما و ارده از سوغاتى این استان هستند.

با توجه به وضعیت خاص اقتصادی در استان بوشهر صنایع دستی و بویژه صنایع دستی روستائی از گذشته دارای نقش تعیین کننده و مهمی در معیشت روستائیان منطقه بوده و بیشتر ساکنان نواحی روستایی به علت محدود بودن بخش کشاورزی و بیکاریهای فصلی ناشی از آن کوشیده اند تا از امکانات موجود و مواد اولیه ای که طبیعت در اختیار آنان قرار داده است به عنوان وسیله‌ای برای کسب در آمد بیشتر و امرار معاش استفاده کنند و به تولید محصولاتی مانند قالی، گبه، عبا، گلیم، حصیر، سفال، گیوه، مشک، دولچه، زنبیل، سبد، تور، سوزن دوزی، نساجی و مصنوعات رودوزی شده اقدام کنند.

گبه بافی:

برجسته ترین صنعت دستی و خانگی استان بوسهر که تقریباً در بیشتر نقاط روستایی و حتی شهری رایج بوده و شغل اول یا حرفه دوم تعداد زیادی از خانوارها محسوب می شود ، بافت گبه است.

گلیم بافی:

تقریباً در بیشتر نقاط روستایی رایج است. فصل بافت گلیم معمولاً در زمستان می باشد و خانواده های روستایی در کنار سایر فعالیتهای کشاورزی و دامپروری، از اوایل پاییز که فصل چیدن پشم گوسفندان آغاز می‌شود خود را برای شروع کار در زمستان آماده کرده و تدریجاً شستشوی، ریسیدن پشم و رنگرزی را آغاز می کنند و در اوایل دی ماه به کار بافت می‌پردازند.

تار گلیم‌های روستایی اغلب از موی بز که دارای استحکام بیشتری می باشد انتخاب می شود. ولی پود مصرفی تماماً ار پشم است.

لنج و قایق سازی ( گلافی):

لنج و قایق سازی از قدیمی ترین و مهمترین صنایع دستی بوشهر محسوب می شود که سابقه آن به دوره افشاریه می رسد. نیروی شاغل در این بخش منحصر به همان سازندگان لنج و قایق (گلافان) قدیمی می گردد.سوغاتی‌های استان بوشهر

مصالح اولیه مورد نیاز چوبهای جنگلی مقاوم در مقابل رطوبت برای اسکلت و تخته های مرغوب هندی به نام ( سای ) برای بدنه آن است و بقیه از محل تأمین می شود.

قالیبافى از پشم خالص طبیعى به طور محدود در برخى از روستاهاى بوشهر از جمله روستاهاى شول و ده کهنه رواج دارد و همچنین در روستاهاى تنگ ارم و اطراف پشت‌کوه هم به قالى‌بافى مى‌پردازند.

کشیدن نوعى قلیان در بوشهر مرسوم است که کوزهٔ‌ آن سفالى است و آب داخلى آن دیده نمى‌شود.

از نکات جالب این که هیچ یک از اعضاى این قلیان با هم تناسبى ندارند و به وسیلهٔ دست نگهداشته مى‌شود. به این نوع قلیان چلیم مى‌گویند. این نوع قلیان جزء صنایع دستى بوشهر است.

ATENA_A · 2018/04/08

کاخ هخامنشی چرخاب برازجان، در 15 کیلومتری شهر بندری بوشهر قرار دارد

در شهرستان برازجان آثار و بقایای 3 کاخ هخامنشی به نام‌های کاخ چرخاب، کاخ سنگ سیاه (که در بین اهالی به کاخ نظرآقا مشهور است) و کاخ بردک سیاه وجود دارد.

محوطه‌های باستانی محل واقع شدن این سه کاخ هم از لحاظ تاریخی دارای ارزش‌های بالایی است و هم بناهای موجود در آنها آثاری ویژه در هنر معماری ایرانیان محسوب می‌شوند.

براساس شواهد و اسناد به دست آمده معماری داخلی این 3 کاخ وام گرفته از کاخ بزرگ آپادانا در شوش پایتخت اصلی هخامنشی بوده است.

کاخ چرخاب از کاخ‌های زمستانی کوروش هخامنشی بوده و تنها و یا حداقل اصلی‌ترین سند معماری است که ثابت می‌کند خلیج فارس از دوران باستان متعلق به ایرانیان است.

همچنین در این محوطه باستانی یک لوح تاریخی به خط پارسی باستان در رابـ ـطه با کنترل هخامنشیان بر خلیج فارس کشف شده که بهترین سند در این باره است.

این بنا که از لحاظ ارزش‌های باستانشناسی همسطح با تخت جمشید و پاسارگاد است در نزدیکی برازجان در استان بوشهر و به فاصله 20 کیلومتری از دریای خلیج فارس بدون محافظت و هیچگونه نگهداری رها شده است

این محوطه باستانی و بی نظیر هم از لحاظ تاریخی واجد ارزش‌های بالایی است و هم یک بنای فوق‌العاده در هنر معماری ایرانیان است. کاخ چرخاب جزو کاخ‌های زمستانی امپراتوری بزرگ هخامنشی محسوب می‌شده است.

کاخ چرخاب نیز کاخ ناقصی است که هرگز مسکونی نشد و کاوش‌های باستان‌شناسی در آن نشان می‌دهد ساخت این کاخ بزرگ به فرمان کوروش کبیر بوده و احتمالا با مرگ وی نیز متوقف شده است. بخشی از دروازه شاهی این کاخ که ناتمام مانده برخلاف تالار اصلی با لعابی از جنس سیلیس کف سازی شده است.

10 پایه ستون کوچک تالار اصلی کاخ کوروش در چرخاب برازجان در جریان عملیات پاکسازی این محوطه به دست آمد که شبیه پایه ستون‌های پاسارگاد طراحی شده است.

مهم‌ترین ویژگی‌ این کاخ، تکنیک ساخت پایه ستون‌های سنگی مکعب شکلی است که به طریق دقیق و ظریفی تراش و صیقل داده شده به گونه‌ای که در اتصال سنگ‌ها، از هیچ نوع ملاط یا وسیله دیگری استفاده نشده است.

این پایه ستون‌ها با شالی‌های بسیار زیبا مجموعه‌ای ناقص هستند و تنها 4 سرستون آن‌ها سالم باقی مانده است و در دروازه شاهی نصب شده‌اند، بخشی از کاخ نیمه ساخته کوروش هخامنشی است که پس از مرگ وی ساخت این کاخ متوقف شده است.

فاصله هر یک از پایه ستون‌ها از یکدیگر حدود 2 متر است و بخشی از این بقایا به واسطه وجود سازه آبی‌ که همزمان با کشف این پایه ستون‌ها کشف شده آسیب دیده و آب باعث فرسایش بعضی از نقاط این ستون‌ها شده است.

به عقیده کارشناسان روش صیقل سنگ و اتصال آنها و نحوه استفاده از ترکیب رنگ، عایق‌بندی و مقاوم سازی در این سازه هخامنشی حتی در تخت جمشید و پاسارگاد هم مشاهده شده است.

موضوع مهم دیگر در معماری و زیبایی شناسی در این کاخ، انتخاب و تنوع رنگ در ستون‌هاست که برای اولین بار در محوطه‌های سنگی هخامنشی دیده می شود.

بنابر اطلاعات باستان‌شناسی این کاخ معاصر با پاسارگاد و تخت جمشید بوده است اما از دو اثر سنگی یاد شده در تراش ستون‌ها، به رنگ سنگی که ستون از آن تراش خورده اکتفا شده است در حالی که در این کاخ تکنیک صیقل و تراش سنگ‌ها این امکان را به هنرمند داده است که از سنگ‌هایی با دو رنگ متفاوت سیاه و سفید استفاده کند.

کاخ کوروش هخامنشی در چرخاب بوشهر، تنها نمونه از معماری این عصر است که در بنای آن هم از سنگ استفاده شده و هم از آجر.

استفاده از لعاب سلیس روی کف بنا نیز از دیگر موضوعات جالب توجه در این کاخ است که به عنوان اندود کف به کار گرفته شده و از نظر رنگ و جنس و روش ساخت موضوع قابل تاملی است به طوریکه بخشی از دروازه شاهی این کاخ که ناتمام مانده، برخلاف تالار اصلی، با لعابی از جنس سیلس، کف سازی شده است.

ATENA_A · 2018/04/08

در استان بوشهر مراسم ماه محرم همانند ساير شهرهاي کشورمان با شکوه تمام برگزار مي‌شود. علاوه بر مراسم‌هاي زنجير‌زني و سينه‌زني و روضه‌خواني مراسم‌هاي خاص منطقه برگزار مي‌شود.

مکان‌هاي عزاداري از مسجدها، حسينه‌ها، ميدان‌ها، خيابان‌ها، کوچه‌ها و منازل شخصي آغاز مي‌شود. با فرا رسيدن ماه محرم سردرخانه‌ها و تکايا و امامزاده‌ها را علم سياه زرد مي‌زنند و مردم لباس سياه پوشيده آنهايي که نذر دارند خود را براي پخت و پز آماده مي‌کنند.

روضه و نوحه‌خواني در هر شب به يک موضوع حادثه غم انگيز کربلا به شرح زير اختصاص دارد:

شب اول، درباره فرا رسيدن ماه محرم، شب دوم درباره حضرت مسلم، شب سوم در باره طفلان مسلم، شب چهارم در مورد حج‌الوداع، شب پنجم در باره حر، شب ششم درباره علي اصغر، شب هفتم درباره حضرت علي اکبر(ع)، شب هشتم در باره قاسم داماد، شب نهم درباره حضرت عباس (ع) و شب دهم درباره امام حسين(ع).

گهواره علي‌اصغر:
تقريباً در تمام شهرها و روستاهاي استان براي گهواره خدمت علي‌اصغر مراسمي بر پا مي‌شود. در اين گهواره چوبي که مختک نام دارد و با توري سبز آن را مي‌پوشانند، شبيه علي‌اصغر را مي‌خوابانند و آن را تکان مي‌دهند و به نوحه‌خواني و لالايي خواني مي‌پردازند. زنان نازا گهواره را تکان مي‌هند و لالايي مي‌خوانند.

وسايلي که همراه گروه عزاداران روزهاي نهم و دهم حمل مي‌شود عبارتند از:

سژه: در جلو هيأت عزاداري يک نفر سژه را روي کمربند چرمي پهن بسته و جلو عزاداران مي‌گرداند. هنگام حرکت سژه‌ها را تکان داده و به نشانه تعظيم و سلام امام حسين تيغه وسط سژه را که نوک بلندي دارد خم کرده و تا زمين مي‌آورند.

علم: گروهي از عزاداران انواع مختلف علم را به ترتيب پشت سر هم حمل کرده و حرکت مي‌دهند.

کتيبه: دو نفر پارچه‌اي را که مشخصات هيأت عزاداران روي آن نوشته شده جلو دسته‌حرکت مي‌دهند.

ذوالجناح: ذوالجناح اسب سفيدي است که روي آن لکه‌هايي مي‌مالند و شال‌هاي رنگي را دور گردن آن مي‌آويزند. پيرمرداني که توانايي سينه‌زني محکم را ندارند، اطراف ذوالجناح سينه مي‌زنند.

حجله حضرت قاسم :
حجله نمادين حضرت قاسم را با پارچه‌ها و نوارهاي رنگي تزيين و چراغاني مي‌کنند. اين حجله روي دست توسط چهار نفر حمل مي‌شود. زنان با ديدن آن کل مي‌کشند و بر سر و صورت خود مي کوبند و براي داماد ناشاد امام حسين گريه و زاري سر مي‌دهند. همراهان حجله نوحه قاسم مي‌خوانند. در عقب حجله قاسم خونچه‌هايي حاوي شمع، شيريني و حنا حمل مي‌شود.

نعش شهداي کربلا: نعش‌ نمادين شهيدان کربلا را در تابوت‌هايي قرار مي‌دهند و روي جنازه‌ها کبوترهاي خونين را مي‌گذارند و روي سر مردم حمل مي‌کنند. در روز عاشورا نعش‌ها را وسط ميدان گذاشته و شيري که به منزله پاسبان شهداست در کنار اجساد کاه و خاک روي سر خود مي‌ريزد.

سنج و دمام‌زني:
در مراسم عزاداري و همراه با دسته‌هاي سينه‌زني و هنگام تعزيه‌گرداني، سنج و دمام زده مي‌شود. دمام‌ها معمولاً هفت عدد است. يکي از دمام‌ها برخلاف ديگر دمام‌ها نواخته مي‌شود، به اين ريتم بشکون گفته مي‌شود. هنگام ضرب‌زدن طرف راست را با ضرب کوچک و طرف چپ دمام را با دست ضربه مي‌زنند. همراه دمام‌سنج زده مي‌شود که با حرکت ضرب بر هم کوبيده مي‌شود.

در ميداني که مراسم روز عاشورا و يا تعزيه برگزار مي‌شود، خيمه‌هايي که متعلق به امام حسين (ع) و حضرت عباس(ع) و حضرت زينب(س)، علي اکبر(ع) و قاسم(ع)است، بر‌پا مي‌شود. مردم در خيمه‌ها به عزاداري پرداخته و مراسم نذري و نون پوشان ( يک نوع نذري است که فرد نذر شده را بر خيمه امام حسين و يا در مساجد روي منبر خوابانده و تمام بدنش را با نان مي‌پوشانند سپس نان را با حلوا به صورت لقمه‌هاي بزرگ درآورده و بين مردم تقسيم مي‌کنند) را انجام داده و مشکل گشا تقسيم مي‌کنند.

هنگام آتش زدن خيمه امام حسين ( ع) در ظهر عاشورا عزاداران در گرماي طاقت فرسا با شور و هيجان فراوان به گرد خيمه برسر و سينه خود مي‌زنند و به عزاداري مي‌پردازند، خاکستري را که حاصل از سوختن خيمه است به عنوان تبرک براي شفا بر پيشاني خود مي‌مالند.

سينه‌زني:
پس از پايان مراسم روضه‌خواني مردم خود را براي مراسم سينه‌زني آماده مي‌کنند. ابتدا گروه دمام زنان با نواختن دمام مردم را خبر کرده و آنها را جمع مي‌کنند. سينه زنان به صورت حلقه‌هاي دايره‌وار به گرد نوحه خوان مي‌چرخند. نوحه خوان در وسط کنار سکويي نوحه مي‌خواند و عزاداران در حاليکه با دست چپ کمر همديگر را مي‌گيرند، با دست راست به سينه مي‌زنند.

نوحه خوان شروع به خواندن نوحه پيش‌خوان مي‌کند و سينه زنان به بيت تکراري نوحه که بعد از چند بيت مي‌آيد، جواب مي‌گويند. هنگام چرخيدن، عزاداران دست راست را بالا بـرده و پاي راست را به زمين کوبيده محکم دست را به سينه مي‌زنند. سينه خوب که گرم شد يعني به اوج رسيد نوحه خوان اعلام (واحد) مي‌کند، بعد از گفتن واحد ريتم نوحه‌ها عوض شده و بيت تکراري وجود ندارد. سينه زنان با حرکات موزون پا – پاي راست را عقب مي‌اندازند – در حالي که خم شده‌اند، دست راست را تا نزديک زمين مي‌برند، بعد با چرخش دست بلند مي‌شوند و به صورت هماهنگ و يک صدا سينه مي‌زنند. سينه با دعا براي عزاداران و دعا براي رهبر کشور ختم مي‌شود.

مراسم دمام‌زني و سينه زني علاوه بر ايام عاشورا در ماه صفر و ماه مبارک رمضان در عزاي حضرت علي (ع) نيز انجام مي‌شود.

شام غريبان: شب يازدهم محرم در مساجد و تکايا و حسينيه‌ها شام غريبان برگزار مي‌شود. تمام چراغ‌هاي کوچه‌ها و معابر اطراف را خاموش مي‌کنند و عزاداران به صورت دسته‌هاي چند نفري به راه مي‌افتند. چند قدم که راه افتادند به صورت حلقه‌وار دور يکديگر نشسته و شمع روشن مي‌کنند و نوحه شب شام غريبان را مي‌خوانند.

گروه اول پس از خواندن نوحه شمع‌ها را خاموش کرده، بلند مي‌شوند و به راه مي‌افتند. سپس گروه بعدي نشسته و نوحه شام غريبان را مي‌خوانند. در ميان راه همه ساکت شده يک نفر مصيبت مي‌خواند و بقيه بر سر و صورت خود زده و گريه و زاري سر مي‌دهند. در بعضي جاها در اين شب گروه موزيک نيز که شامل يک طبل‌زن و يک سنج‌زن به راه افتاده و ديگران پشت سر وي ملايم زنجير مي‌زندد و نيز طفل صغيري _ شبيه حضرت رقيه دختر سه ساله امام حسين ( ع) که در اين شب گم شده‌اند _ را که رويش را پوشانده‌اند در تخته‌اي که پر از خار است (خار نشانه بيابان کربلاست) نشانده و روي سر حمل مي‌کنند.

چهارشنبه‌سوري (چهارشنبه آخر ماه صفر): چهارشنبه آخر ماه صفر که به آن چهارشنبه‌سوري نيز مي‌گويند روزي نحسن و بديمن شمرده مي‌شود. در شهرها و روستاها مراسم و اعتقاداتي جالب راجع به اين روز دارند. در آبادي‌هايي ساحلي کنار دريا دختران چند عدد سنگ يا مهر را در دريا پرتاب کرده سپس پاي خود را در آب دريا فرو مي‌برند و حاجات خود را براي دريا باز مي‌گويند که دريا حاجت آنها را بدهد. مردم مقداري از آب دريا را برداشته به خانه براي تبرک مي‌برند. در اين روز مرغي را سر بـرده که خودريزي شور و دفع بلايا کند.

صفرکت: در بعضي مناطق مثل شبانکاره چوب و يا برگ درخت نخل را آتش زده و در اتاق‌ها مي‌گردانند سپس آن را از در حياط بيرون مي‌برند.

در روستاهايي که در جلگه قرار گرفته‌اند، در اين روز مردم به زيارت امامزاده يا قدمگاه محل مي‌روند و زناني که بچه‌دار نمي‌شوند، نذر مي‌کنند تا بچه‌دار شوند. مراسم روشن‌کردن آتش و پريدن از روي آن که در چهارشنبه سوري آخر سال خورشيدي برپا مي‌شود، در اين روز نيز اجرا مي‌شود.
شمع زنی

آئین شمع زنی یکی از آئینهای کهن بوشهر است که شب عاشورا در مکانهای مقدس و کوچه های قدیمی به یاد درگذشتگان و خوبان برپا می شود و بهانه ای برای راز و نیاز با معبود است.

ATENA_A · 2018/04/08

کوه پَدرْی،در حومه شهرستان جم از توابع استان بوشهر و در نیمه راه سیراف به جم قرار دارد.

این کوه نزد مردمان چاهه و جم، مکانی مقدس به شمار می‌رود، چرا که برپایهٔ نشانه‌های مستند موجود در آتشکدهٔ این کوه، گمان آن می‌رود که این کوه از نخستین مکان‌هایی باشد که در آن نفت سوزانده‌شده‌باشد. به باور مردم محلی، آتشکدهٔ موجود در قلهٔ این کوه، زادگاه و محل غسل تعمید پدر جمشید پیشدادی است.

برخی کوشیده‌اند با تغییر نام کهن و اصیل پدری به نام خودساخته پردیس، در نام‌های اصیل ایرانی دستی ببرند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کوه‌های مشرف بر ناحیهٔ جم، دیوارهای صیقل‌زده‌شدهٔ بزرگی در نقاط گوناگون با زاویه‌هایی خاص وجود دارد که افسانه‌ها و روایات قومی جم در لهجهٔ محلی آن را «چرم آینه» می‌خوانند به گفتهٔ بزرگ‌سالان ناحیهٔ جم، آن‌ها قطعه‌های کوچکی از شیشهٔ سیاه را در زیر این «چرم آینه»ها می‌یافته‌اند که فرضیهٔ پادشاهی جم در این ناحیه را قوی‌تر می‌کند.

مجسمه‌های «جمشید جم» و «غار آدم» در نزدیکی کوه پدری، به دلیل فعالیت‌های شرکت‌های نفتی و گازی در عسلویه در معرض خطر قرار دارند.

هرچند که پیشینهٔ روستاهای چاهه و دره پلنگی که در شمال کوه قرار دارند به درستی روشن نیست، ولی نشانه‌هایی از غارنشینی و وجود فسیل‌های بسیار قدیمی در منطقه دیده شده‌است.

این منطقه با قرارگیری در ارتفاع 700 متری از سطح دریا و در نزدیکی خلیج فارس، آب و هوای مطلوبی جهت پرورش گیاهان و درختان فراهم آورده است. اختلاف دمای هوا با کنار ساحل خلیج فارس که در برخی از روزهای سال تا 10 درجه سانتیگراد میرسد و همچنین رطوبت ملایم آن، این منطقه را به یکی از خوش آب و هواترین مناطق جنوب ایران تبدیل نموده است.

نکات قابل توجهي درباره اين کوه باستاني و عجيب وجود دارد:

از نكات منحصربفرد اين كوه، مغناطيس فوق‌العاده قوي آن است كه شهرت جهاني دارد. اگر در فاصله 50 تا 100 متري کوه، در انتهايي‌ترين نقطه آسفالت شده جاده، با ماشين توقف کنيد و دستي آن را بخوابانيد، ماشين بجاي حركت به پشت و درجهت سر پائيني، به نرمي به سمت کوه کشيده مي شود.

منطقه جم داراي خرماي ويژه اي است كه به “خرماي خصه “معروف است.

از ويژگي هاي جالب اين خرما، غرق شدن آن در شيره خود است؛ يک کاسه از اين خرما، در طي سه ساعت پر از شيره مي شود و شكل آن به اندازه يك آلبالو تغيير مي‌يابد.

از ديگر خواص دارويي اين خرما، استفاده از آن براي ساخت قندهاي رژيمي مخصوص بيماران ديابتي است، كه براي كشورهاي توليد كننده اين نوع قند صادر مي شود.

نکته جالب ديگر رويش درخت زيتون در دامنه شمالي کوه پرديس و در حد فاصل شهرستان جم تا روستاهاي چاهه و دره پلنگي است،که رويش چنين گياهي در اين آب و هوا، بسيار شگفت‌انگيز است.

%DA%A9%D9%88%D9%87-%D9%BE%D8%AF%D8%B1%DB%8C.jpg

ATENA_A · 2018/04/08

این بنا بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروزآباد است و از سنگ های نه چندان هموار که با ساروج به یک دیگر چسبیده اند ساخته شده است.

زیر بنای کوشک به صورت صلیب بوده و بنا دارای طاق های گهواره ای شکل است. در قسمت بالای کوشک ستون سنگی ایی مشهود می باشد که احتمالا برای افروختن آتش، خبررسانی یا دیده بانی بوده است. این بنا که در تنگ ارم واقع شده به احتمال زیاد جای استراحت و محلی برای شکار در دشت بزپر بوده است.

%DA%A9%D9%88%D8%B4%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C%D8%B1.jpg

بوشهر معرفی استان بوشهر و مناطق دیدنی آن

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

پیشنهادات

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

ATENA_A

کاربر نگاه دانلود

برخی موضوعات مشابه

آمار انجمن

این صفحه را به اشتراک بگذارید