بوشهر معرفی استان بوشهر و مناطق دیدنی آن

[ATENA_A]

دسترسی: این چشمه در نزدیکی شهر اهرم در 63 کیلومتری جاده بوشهر به طرف بندرعباس قرار دارد و حدود دو کیلومتر مسیر فرعی خاکی تا رسیدن به مظهر چشمه فاصله دارد .
اين چشمه در نزديکى شهر اهرم در ۶۳ کيلومترى جادهٔ بوشهر به طرف بندرعباس قرار دارد و حدود ۲ کيلومتر مسير فرعى خاکى تا رسيدن به مظهر چشمه فاصله دارد. مظهر چشمه از شکاف سنگ‌هاى رسوبى مارنى و گچى از زمين خارج مى‌شود و آب آن در رديف‌ آب‌هايى با بارهاى منفى و مثبت مختلف و گرم است.

اين چشمه دو استخر زنانه و مردانه دارد که در چند سال اخير توسط جهاد سازندگى احداث شده است و آب گرم توسط يک کانال از سرچشمه به استخرها هدايت مى‌شود.

 

[ATENA_A]

نخستین صخره‌کند، عبارت است از چهارضلعی‌ای نیم‌متری با گوشه‌های مدور که بر کف زمین و بر روی صخره‌ای مسطح و مشرف به یک راه قدیمی تراشیده شده است. در میانه نیمه بالایی این نگارکند، نیم‌کره‌ای حفر شده و چهار خط چلیپایی به مرکزیت آن تا چهار ضلع‌ مجاور امتداد یافته است.

اندازه‌گیری با قطب‌نما نشان می‌دهد که این چهار خط با دو درجه انحراف شرقی به سوی چهار جهت جغرافیایی، و اندازه‌گیری با جی‌پی‌اس نشان می‌دهد که این چهار خط ، رو به سوی چهار جهت اصلی دارند (دقت اندازه‌گیری ~ ۱۵ دقیقه قوسی). در واقع خطوط این شکل، رو به سوی چهار جهت حقیقی و غیر مغناطیسی دارند. نگارنده قدمت این «سمت‌نما» را که کاربری آن نامشخص است، با مقایسه با دیگر آثار سنگی و همچنین لایه‌های اکسیده‌شده و فرسایش یافته سنگ، در حدود دو تا سه هزار سال تخمین می‌زند.

متأسفانه بخشی از این صخره‌کند بر اثر تخریب و ریزش دیواره سنگی حامل آن از بین رفته است. این رویداد تلخی است که در جزیره خارک به فراوانی بر اثر عوامل طبیعی و انسانی دیده می‌شود. از آنجا که چنین اثری در ایران کاملاً تازگی داشته و نمونه دیگری از آن در اختیار نیست، جا دارد که برای حفاظت و نگهداری از آن کوشش‌های فزاینده‌ای انجام شود. به ویژه که به دلیل ویژگی و ارتباطش با وضعیت جغرافیایی منطقه، امکان انتقال آن به موزه یا هر محل دیگری ممکن نیست و موجب از بین رفتن مشخصه جهت‌یابی آن می‌شود.

 

[ATENA_A]

دیگر نگارکندهای نویافته خارک عبارت است از گودال‌های کوچکی با قطر چهار تا ده سانتیمتر که با ترکیب‌های گوناگون و متنوعی بر کف زمین و بر روی صخره‌های مرجانی ساحل شمال‌غربی جزیره کنده‌کاری شده‌اند. این نقش‌ها در جایی ساخته شده‌اند که دارای زمینی صخره‌ای و مسطح و مرتفع و دارای چشم‌اندازی عالی به دریا است.

تاکنون هفت نمونه از این نگارکنده‌ها که هر کدام ترکیب چینش متفاوتی دارند، شناسایی شده است. نمونه نخست دارای دو ردیف خانه پنج‌تایی در میان، دو خانه بزرگ‌تر در دو طرف و دو خانه کوچک‌تر در بالای آنها (در مجموع ۱۴ خانه)؛ نمونه دوم دارای هشت ردیف چهارتایی و یک خانه در بالای آنها (۳۳ خانه)؛ نمونه سوم دارای دو ردیف هفت‌تایی (۱۴ خانه)؛ نمونه چهارم دارای دو ردیف پنچ‌تایی (۱۰ خانه)؛ نمونه پنجم نیز دارای دو ردیف پنج‌تایی (۱۰ خانه)؛ نمونه ششم دارای وضعیتی تخریب شده و نامشخص؛ و نمونه هفتم دارای چهار ردیف هفت‌تایی (۲۸ خانه) هستند. آخرین نمونه، برخلاف بقیه در ساحل دریا واقع نشده است.

نگارنده تاکنون نتوانسته است برخلاف فرض نخستین، ارتباطی با سنجش زمان و کاربری‌های تقویمی در میان این ترکیب‌های متنوع بیابد. با توجه به تنوع و تفاوت فراوان آنها با یکدیگر، و نیز موقعیت قرارگیری آنها، گمان می‌رود که نوعی صفحه نرد برای مشغولیت و بازی‌ها و ورزش‌های فکری باشند. نمونه‌های دیگری از چنین صفحه‌هایی از جنس چوب با قدمت پنج‌هزار سال در شهرسوخته سیستان و از جنس سنگ با قدمت حدود ۱۵۰۰ سال در کرمانشاه دیده شده است.

اکنون این نردهای سنگی وضعیت نگهداری و حفاظت مناسبی ندارند. لایه‌های زیرین صخره حامل آنها که بافتی نرم و رو به سوی دریا دارند، در معرض فرسایش ناشی از باد و کوبش امواج هستند. تخریب لایه‌های زیرین موجب تلاشی لایه‌های فوقانی و فروریختن آنها به دریا می شود. ممکن نیز هست که در میان انبوهی از صخره‌های تخریب شده پیشین که در محل فراوان هستند، نمونه‌های دیگری از این نردهای سنگی و یا حتی نگارکندهایی دیگر وجود داشته باشد.

رشد گل‌سنگ بر سطح آثار باستانی سنگی جزیره‌ای در میان خلیج فارس که دارای رطوبت بسیار زیاد و اقلیمی شرجی می‌باشد، بسیار ناچیز است. این نشانه‌ای دیگر از بی‌ارتباطی افزایش رطوبت محیطی با گسترش رشد گل‌سنگ در بناهای سنگی باستانی است.

نگارنده قدمت این آثار را نیز را با مقایسه با دیگر آثار سنگی، لایه‌های اکسیده‌شده و فرسایش یافته سنگ و همچنین در قیاس با یادگارهای نوشته‌های سده اخیر، در حدود دو تا سه هزار سال تخمین می‌زند.

 

[ATENA_A]

در قسمت شمالی محلی كه معبد ها در آن قرار گرفته ا ند ،‌و بر روی كف صخره ای سنگی ، ۱۵ حفره بزرگ بدون نظم خاصی حفر شده اند . این حفره ها كه طول آنها بین ۵/۱ تا ۳۰ /۲ متر است با سنگ پوشیده شده اند و استخوان ها به صورت در هم ریخته و بدون نظم آناتومیك در داخل حفره قرار گرفته اند . در داخل یكی از این قبرها بیش از ۲۴ جمجمه شمارش شده است. پس از بررسی های باستان شناسی مشخص گردید كه این استخوان ها در داخل سبدهای حصیری كه لایه بیرونی آن با ماده ای قیر مانند پوشیده شده بود و یا خمره های بزرگ سفالی به این محل آورده شده اند. از این قبرها،‌یك عدد سكه متعلق به امپراطور اونوریوس فلاویوس Honorius Flavius ( ۴۲۳ـ ۳۹۵) و یك عدد جواهر با تصویر پادشاه مسن ـ شاراسن كه احتمالا آتمبلوس سوم Attembelos III می باشد ، به دست آمده است. هرنیك E.Haerinck غالب سفال های به دست آمده از قبور مربوط قرون هفتم تا نهم میلادی و به فتح جزیره توسط اعراب می‌داند. البته تا حدودی این تاریخ ها با زمان استقرار تازه واردان جزیره هماهنگ می باشد. وی معتقد است كه مسیحیان نیز به هنگام زندگی در این جزیره از این قبور استفاده می كردند كه تاریخ احداث آنها به عصر برنز بر می گردد.

 

[ATENA_A]

این جزیره در 103 کیلومتری سواحل جنوبی ایران و در حدّفاصل مرز بین ایران و عربستان واقع شده و از این نظر بسیار حائز اهمیت می‌باشد. طول جزیره فارسی 14 کیلومتر و عرض آن 7 کیلومتر است.

جزیره فارسی فاقد آب شیرین و خالی از سکنه می‌باشد و هم‌اکنون در آن تأسیسات نفتی و تأسیسات نظامی نیروی دریایی ارتش حضور فعال دارند. ایستگاه هواشناسی که در جزیره فارسی مستقر می‌باشد، اطلاعات هواشناسی را به تمام شرکت‌های کشتیرانی می‌رساند.

این جزیره زیستگاه لاک‌پشت‌های پوزه عقابی خلیج فارس و مکان تخم‌گذاری آنان می‌باشد.

این جزیره از توابع استان بوشهر است و ورود به آن به راحتی امکان‌پذیر نمی‌باشد.

 

[ATENA_A]

جزیره نگین از جزیره‌های کوچک ایران در خلیج فارس است.این جزیره در فاصله نزدیک از بندر بوشهر قرار دارد. جزیره نگین حدود ۳۰ هکتار مساحت داشته و تا ۷۰ هکتار هم قابلیت گسترش دارد و مزیت مهم آن قرار داشتن در کنار حوضچه قابل کشتیرانی و امکان دسترسی مستقل به بزرگراه بوشهر – برازجان است. الحاق جزیره نگین به منطقه ویژه اقتصادی بندر بوشهر از طریق احداث یک جاده دسترسی به طول دو کیلومتر از جزیره نگین به اتوبان اصلی بوشهر در دست مطالعه است. محدودهٔ عملیاتی بندری موجود در بندر بوشهر به دلیل محصور بودن در محدودهٔ شهری، عملاً امکان توسعه ندارد و تنها راه گسترش این بندر «جزیره نگین» می‌باشد.

 

[ATENA_A]

محل تلاقی دو رودخانه دالکی و شاپور در منطقه حله تالاب بزرگی به وجود آورده است که یکی از تالاب های مشهور سراسر قلمرو جنوبی ایران محسوب می شود. آب این تالاب از سرریز جریان رودخانه دالکی و شاپور، بارندگی زمستانه و تا حدودی جزر و مد خلیج فارس تامین می گردد.

اطراف تالاب را نیزاری فرا گرفته و در داخل آن حیات گیاهی و جانوری ویژه ای به وجود آمده است. از این تالاب می توان به عنوان یک اکوسیستم محلی بهره برداری های تفرجی و پژوهشی به عمل آورد. این تالاب محل زیست هزاران پرنده آبزی مهاجر است که از آن جمله می توان به درنا، حواصیل، گاچی رو، پرستو، ترنی، حمامی، بط، هفت رنگ، دراج و خردل اشاره کرد.

این تالاب درسال ۱۳۴۲براثر طغیان رودخانه حله بوجود آمد و از آن سال به بعد به عنوان تالاب و منطقه حفاظت شده زیر نظر محیط زیست استان بوشهرقرار گرفت تالاب حله به عنوان یکی از گنجینه‌های ارزشمند حیات وحش وپرندگان بومی و مهاجر کشور در فاصله ۱۰کیلومتری شمال شرق بوشهر قرار دارد. تنوع گیاهی، وجود رودخانه حله و نزدیک بودن به سواحل این تالاب را به زیستگاه و چراگاه بسیار غنی برای حیات وحش تبدیل کرده‌است. وسعت منطقه حفاظت شده حله به ۴۲هزار و ۶۰۰هکتار می‌رسد که یکی از زیباترین مناظر طبیعی سواحل جنوبی کشور است. ۲۰هزار هکتار از منطقه حفاظت شده حله تالابی است و رودخانه دائمی حله منبع تامین آب این تالاب و منطقه است. درحاشیه رودخانه و تالاب حله انواع گیاهان آبزی رویش یافته وچراگاه مهمی برای جانواران و پرندگان آبزی و کنار آب چرایجاد کرده‌است. پرنده دراج و جغدانبار دو گونه پرنده بسیار کمیاب است که درحله می‌توان سراغ آنها را گرفت. انواع پرندگان شکاری ونوعی از عقاب هادرمنطقه حفاظت شده حله وجود دارند که کمتر در تالاب‌ها و مناطق حفاظت شده کشور به چشم می‌خورند.

 

[ATENA_A]

رودخانه شاپور با طول 220 کیلومتر، از ارتفاعات شمال شرقی کازرون سرچشمه گرفته و در تنگ چوگان به چشمه ساسان متصل می‌شود. این رود سپس از ناحیه غربی کازرون گذشته و پس از دریافت آب رودخانه شکستیان و طی یک مسیر کوهستانی، وارد دشت خشت شده و پس از آبیاری بیش از 2 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی این منطقه و اتصال چند شاخه فرعی دیگر به آن، در نزدیکی روستاهای جره بالا و میلک، وارد دشت شبانکاره شهرستان دشتستان استان بوشهر می‌شود. رودخانه شاپور در استان بوشهر به رود دالکی پیوسته و با نام رود حلّه، به خلیج فارس می‌ریزد.

به منظور بهره‌برداری بیشتر از آب این رودخانه، در استان بوشهر دو سد مخزنی به نام‌های رئیس علی دلواری و انحرافی شبانکاره، بر روی آن بسته شده است. متأسفانه این امر سبب شده است رودخانه بسیاری از توان‌ها و کارکردهای خود را از دست بدهد به عنوان مثال در گذشته زمین‌های حاشیه رودخانه در فصل پرآبی از آب اشباع شده و پس از عقب‌نشینی آب، این زمین‌ها به کشتزارهایی از صیفی‌جات همچون هندوانه، خربزه و … تبدیل می‌شد و در برخی روستاها نیز زراعت گندم و جو صورت می‌گرفت یا این زمین‌ها که در منطقه با عنوان چم شناخته می‌شد، به عنوان مرتع به دامداران منطقه واگذار می‌گردید. در حال حاضر این کشتزارها از بین رفته و به جای آن‌ها بیشه‌زارهایی از گز و درختچه‌های شورپسند به جا مانده است.

رودخانه شاپور اثرات مثبت زیست محیطی نیز در این منطقه داشته و به عنوان یکی از متنوع‌ترین زیستگاه‌های آبزیان آب‌های شور و شیرین همچون انواع ماهی، لاک‌پشت، خرچنگ و …، منبعی مطمئن در تأمین مواد پروتئینی ساکنان منطقه و کرانه‌های آن زیستگاه انواع پرندگان بومی و مهاجر بوده است.

علاوه بر این، جریان آرام و گاه خروشان رودخانه شاپور در منطقه خشک و سوزان جنوب کشور، یکی از زیباترین و دل‌انگیزترین چشم‌اندازها را به وجود آورده بود که همه ساله گردشگران بسیاری از نقاط مختلف کشور به منظور بهره‌مندی از این موهبت طبیعی، به این منطقه مراجعه می‌نمودند.

 

[ATENA_A]

این تنگ در جنوب روستایی به همین نام واقع است. شروع مسیر تنگ از کنار مسجدی، چند صد متر پایین تر از روستا است. تنگه بسیار سرسبز و پوشیده از درختان پده ،انار، بنه ، بادام وحشی (باسوره)، مركبات ، نخل ، كنار ، انجير ،درختچه هايي همچون گز ، خرزهره ، شير بادام ،بوته هايي همچون هلپه ، گون ، گل گندم و علفهايي مثل گاوزبان ، بارهنگ ، دم روباه ، است که هر چه به انتهای آن نزدیک میشوید بر تراکم درختان افزوده می شود، تا جایی که در برخی ازمناطق برای عبور از میان درختان باید نشست. در میان تنگه رودی جاری است که آب آن را چشمه های واقع در انتهای تنگ تامین می کنند. نیزارهای زیبایی اطراف رود را پوشانیده است. چشمه ها در کنار یکدیگر واقع شده اند و دو حوضچه به عمق حدوداً یک متر را تشکیل داده اند. البته چشمه سمت چپ را به یک منبع آب هدایت کرده اند که پس از پر شدن آن به درون حوضچه سرازیر میشود. دسترسی به این تنگ از طریق جاده ارتباطی شهرستان اهرم به روستای بنیون میسر است.

منطقه خاييز در جنوب شرقي شهرستان تنگستان به وسعت تقريبي حدود 3۵000 هكتار قرار دارد. اين منطقه از شمال به رودخانه باهوش و ارتفاعات قلعه دختر ،از جنوب به ارتفاعات بيرمي ،از شرق به كوه سرخ و از غرب به اهرم محصور مي شود. کوه های خاییز از مجموعه رشته كوههاي زاگرس است وبلندترین کوه منطقه بیرمی نام دارد که ارتفاع آن1950 متر مي باشد.به این کوه بلندبام استان بوشهر نیز گفته اند. وجود اين کوه و همینطور وجود چشمه هاي آب شيرين كوه بيرمي باعث وجود آب وهوايي معتدل در اين منطقه شده است . متوسط درجه حرارت سالانه 6/24 سانتيگراد و بارندگي 260 ميليمتر مي باشد. خاييز مجموعا شامل ده روستا و آبادي را شامل مي شود كه مهمترين آنها عبارتند از بنيون ، گشي ،مخدان ، يخ و آشي .

منطقه خاييز در جنوب شرقي شهرستان تنگستان به وسعت تقريبي حدود 3۵000 هكتار قرار دارد. اين منطقه از شمال به رودخانه باهوش و ارتفاعات قلعه دختر ،از جنوب به ارتفاعات بيرمي ،از شرق به كوه سرخ و از غرب به اهرم محصور مي شود. کوه های خاییز از مجموعه رشته كوههاي زاگرس است وبلندترین کوه منطقه بیرمی نام دارد که ارتفاع آن1950 متر مي باشد.به این کوه بلندبام استان بوشهر نیز گفته اند. وجود اين کوه و همینطور وجود چشمه هاي آب شيرين كوه بيرمي باعث وجود آب وهوايي معتدل در اين منطقه شده است . متوسط درجه حرارت سالانه 6/24 سانتيگراد و بارندگي 260 ميليمتر مي باشد. خاييز مجموعا شامل ده روستا و آبادي را شامل مي شود كه مهمترين آنها عبارتند از بنيون ، گشي ،مخدان ، يخ و آشي .

موقعیت خاص جغرافیایی این منطقه باعث بوجود آمدن چند نوع پوشش آب وهوایی منحصر به فرد گرديده كه در هيچ جا یا کمتر جای استان بوشهر می توانیم شاهد آن باشیم.

مناطق پست : از ارتفاع 150 متري در بستر رودخانه فصلي رود شيرين در شمال غربي منطقه شروع مي شود و تا ارتفاع 500 متري در تپه هاي مشرف به تنگه هاي بيرمي ادامه پيدا مي كند.عموماً گياهان علفي يكساله، گياهان بوته اي يكساله وچند ساله مانند خارشتر،قيچ،اشك ودربعضي از نقاط خرزهره و درختچه هاي كهور ايراني، كنار، گزشور و استبرق را درخود جاي داده ، آب وهوا در اين مناطق با ساير نقاط استان بوشهر زیاد تفاوت ندارد.

تنگه هاي كوه بيرمي نوع دیگری از پوشش آب و هوايي را تشكيل مي دهند كه از ارتفاع 500 متري از ابتداي تنگه بنيون شروع مي شود و تا ارتفاع 900 متري ادامه پيدا مي كند . كوه بيرمي داراي۷ تنگه مهم بنامهاي تنگ تلخ آب بيد ،تنگ بنيون ،تنگ روانی ،تنگ گشي ،تنگ يخ ،تنگ مخدان و تنگ آشي مي باشد . وجود چشمه هاي آب شيرين ودائمي درابتداي اين تنگه ها و ارتفاع نسبتا بالا از سطح دريا باعث رويش گياهان مختلف و ايجاد جنگلها و نيزارهاي زيبا شده است . طبيعت اين تنگه هاي منحصر به فرد را درختان چندين ساله همچون پده ،انار، بنه ، بادام وحشی (باسوره)، مركبات ، نخل ، كنار ، انجير ،درختچه هايي همچون گز ، خرزهزه ، شير بادام ،بوته هايي همچون هلپه ، گون ، گل گندم و علفهايي مثل گاوزبان ، بارهنگ ، دم روباه ، پرسياوشان تشكيل مي دهند. وجود حيات وحش متنوع اين تنگه ها را به اكوسيستمي بارز با چشم اندازي زيبا تبديل شده است. دمای هوا در اين منطقه بطور محسوب باساير نقاط استان بوشهر تفاوت دارد و بهتر و خنکتر است.

نوع سوم، اقليم كوهستاني منطقه است كه از ارتفاع 1000 متر، با تغيير در پوشش گياهي شروع مي گردد و كم كم درختچه ها و بوته هاي برگ ريز جاي درختان پهن برگ را مي گيرند . بارز ترين گياه اين منطقه آويشن شيرازي است كه فقط در ارتفاع 1000متري به بالا مشاهده مي گردد . پوشش غالب درختان، بادام كوهي وبه ندرت بنه و افرا در اين منطقه ديده مي شود . ضمن اينكه بوته هاي برگ ريز يكساله و گلهايي همانند گل پامچال به وفور يافت مي شود . دماي هوا به صورت محسوسي كاهش مي يابد و در اغلب زمستانها قله كوه كه ارتفاع 1950 متر دارد، براي مدت كوتاهي پوشيده از برف مي گردد. فصل ها در اين منطقه نسبت به ساير نقاط استان بوشهر متمايزترند و بارندگي نيز زيادتر است .

حيات وحش اين منطقه، گونه هاي جانوري زيادي را درخود جاي داده است . كه مي توان گفت؛ بدليل وضعيت نسبتا مناسب زیست محیطی،منطقه توانايي افزايش اين گونه های جانوری را در خود دارد . از پستانداران مي توان به قوچ و ميش ، كل و بز،پلنگ، گربه وحشي ، خارپشت ايراني ،تشي ، خفاش ميوه خوار، روباه معمولي وشني ، گراز ، شغال ،كفتار ، گرگ ، خدنگ ، سمور كوهي و انواع جوندگان اشاره كرد . ازرده بزرگ پرندگان در حدود 100 گونه پرنده در منطقه خاييز زندگي مي كنند، از آنها مي توان انواع عقابها، كبك ،تيهو ،كبوترچاهي ، قمري ها ، سبزقبايان ، داركوب سوري و تعداد قابل توجهي گونه هاي گنجشك سانان را نام برد.

از رده خزندگان نيز چندين گونه وزغ ويك نوع قورباغه، اگاما ، اسكينك ، بزمجه و انواع مارهاي سمي همچون جعفري و نيمه سمي مانند تيرمار و غير سمي مثل مارقيطاني در اين منطقه زندگي مي كنند . از ماهيان نيز دو گونه بركه زي از كپور ماهيان (سيپرينيون و گارا) و گونه اي مارماهي مشاهده گرديده است.

 

[ATENA_A]

رود مند با طول 725 کیلومتر، مهم‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه استان بوشهر است و از ارتفاعات شمال شرقی کازرون (کوه انار) و ارتفاعات شمال غربی شیراز سرچشمه می‌گیرد. قسمت علیای این رود «قره آغاج» نامیده می‌شود که از پیوستن رودهای شور خورموج، سنا، فیروزآباد، دشت پلنگ و باغان به آن، رودخانه مند شکل می‌گیرد. رود مند منطقه دشتی و قسمتی از شهرستان جم را آبیاری نموده و در نهایت در جنوب بندر کنگان وارد خلیج فارس می‌شود.

آبرفت‌های غنی رود مند که در فصل زمستان با طغیان این رودخانه از کوهستان‌های بالادست به همراه می‌آید، در شهرستان دشتی هنگامی که شیب زمین به حداقل می‌رسد ته‌نشین شده و در فصل تابستان با وزش بادهای گرم و خشک به صورت شن‌های روان و ذرات ریز گرد و خاک معلق در هوا به سمت سواحل شرقی در حاشیه امتداد رشته کوه زاگرس، کوه‌های بالادست روستاهای بادوله تا بنیادو، سرزمینی بسیار حاصلخیز ایجاد می‌کند که در طی سال‌های اخیر با رواج کشت گوجه فرنگی اهمیت و اعتبار اقتصادی و کشاورزی خود را نمایان ساخته است. در حقیقت این آبرفت‌های رود مند است که در فصل تابستان همراه با وزش بادهای گرمی که از جنوب غرب به شمال شرق می‌وزند و در منطقه به «تشباد شمال» معروفند، باعث حاصلخیزی سرزمین‌های ساحل شرقی مند می‌باشند و این مطلب به وضوح در اراضی کشاورزی روستاهای بادوله تا بنیادو در شهرستان دیر و در روستاهای حدّفاصل کناری تا بردخون قابل مشاهده و رهگیری است.
در حاشیه نزدیک سواحل دو سوی این رودخانه رویش درختچه‌های گز، باعث به وجود آمدن جنگلی سرسبز و زیبا شده که در نوع خود و در استان‌های حاشیه خلیج فارس کم‌نظیر و شاید حتی بی‌نظیر است. این جنگل زیبا علاوه بر درختچه‌های گز، انواع درختچه‌های بومی دیگر را نیز در خود دارد که در فصل طغیان رودخانه مند با رویش گل‌ها و بوته‌های دارویی، تصاویر زیبایی را خلق می‌نماید. آنچه در این جنگل زیبا که در پهنه‌ای چندین کیلومتری به موازات رودخانه مند تا خلیج فارس امتداد می‌یابد و شایسته توجه و اعتنای بیشتری می‌باشد، زنجیره‌ای از جانوران و گونه‌های منحصر به فرد از گیاهان دارویی و بومی منطقه است که در سال‌های اخیر با ویرانی روستاهای حاشیه رود مند با دخالت کمتر انسان و دام، اکوسیستمی زیبا و منحصر به فرد را نوید می‌دهد. همچنین تفاوت غلظت نمک در رود مند در نقاط مختلف، سبب حیات آبزیان گوناگونی در این رودخانه شده است که برخی گونه‌های مختلف ماهیان آن حتی در نوع خود منحصر به فرد و بسیار ذی‌قیمت است.
در واقع به همین دلیل است که رود مند از دیرباز و در منابع مکتوب پیشین، «پرفایده‌ترین رود پارس» نام گرفته است.