فلسفی معرفی کتب فیلسوفان

[ZahraHayati]

الحدود
«الحدود» یا تعریفات، تألیف ابن سینا، از جمله رساله های اولیه وی به زبان عربی است. ابن سینا این رساله را همان گونه که در مقدمه اش تصریح کرده به خواهش یکی از دوستان به رشته تحریر کشیده و در آن به تعریف مسائل طبیعی و فلسفی و علمی پرداخته و برای هرکدام به اختصار، حدودی را بیان کرده است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه ابن سینا و 73 تعریف است که از آن جمله اند: حد عقل، نفس، صورت، هیولی، موضوع، ماده، عنصر و. . .​

 

[ZahraHayati]

رسالة الطیر
رسالة الطیر یکی از شاهکاری های فلسفی و عرفانی شیخ الرئیس است وی توانست مسائل پیچیده فلسفی وعرفانی را در قالب تمثیل و رمز بطور جالب و جذّاب برای خوانندگان ارائه دهد. یکی از کسانی که به ترجمه این رساله همّت گماشت احمد بن محمد بن القاسم بن احمد بن خدیو الاخسیکتی ملقب به ذو الفضائل است که در نظم و نثر تبحّر فراوانی داشته و بیشتر ادباء و فضلای خراسان شاگردان وی بودند. در طول تاریخ کسانی مانند غزّالی خواستند به سبک بوعلی منطق الطیر بنویسند ولی در این میان رساله شیخ چشمگیر بوده و از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد.​

 

[ZahraHayati]

رسالة فی تعقب الموضع الجدلی
«رسالة فی تعقب الموضع الجدلی»، از شیخ الرئیس و در علم منطق است که به زبان عربی، تألیف شده است. این رساله، در واقع برای تبیین قیاس می باشد.
رساله، بسیار کوتاه و فاقد باب بندی و فصل بندی است.
رسالة فی ما تقرر عنده من الحکومة
«رسالة فی ما تقرر عنده من الحکومة»، رساله ای است از ابن سینا، به زبان عربی و در زمینه قضاوت در مورد ادله کسانی که قائلند برای ماضی، مبدأ زمانی وجود دارد.
رساله، دارای یازده فصل است.​

 

[ZahraHayati]

رساله نفس
کتاب«رساله نفس» که به نام های رسالة فی ماهیة النفس و سعادتها و شقاوتها فی النشئة الاخری، رسالة فی النفس للشیخ الرئیس ابی علی الحسین بن عبد الله بن سینا اعلی الله درجته، رساله در نفوس، رساله در معرفت و فلسفه مزایای نفس، رسالة الفصول، النفس الناطقة الانسانیة و ماهیت نفس، نیز آمده است، رساله ای است فلسفی که بو علی سینا آن را به زبان فارسی، بنا به درخواست علاء الدوله دیلمی، ترجمه کرده است، زیرا این کتاب، در اصل به زبان عربی و به نام کتاب المعاد، بوده است.
کتاب، دارای شانزده باب می باشد.​

 

[ZahraHayati]

الشفاء(الالهیات)
«الشفاء(الالهیات)»، بخشی از کتاب گران سنگ شفای بو علی است. این کتاب، به زبان عربی و حاوی مباحث فلسفه اعلی یا الهیات بالمعنی الاعم می باشد.
تأثیر این بخش از شفاء، نه تنها در شرق که در غرب نیز بسیار شگفت انگیز بوده است؛ بگونه ای که متفکرین غربی، آن را مقدم بر سایر اجزای شفاء، به زبان لاتینی ترجمه کرده اند​

 

[ZahraHayati]

الشفاء(الطبیعیات)
کتاب گران سنگ شفاء را به واقع می توان دائرة المعارفی به زبان عربی، در علوم عقلی به حساب آورد که در هر چهار قسمت منطق، ریاضی، طبیعی و الهیات توانسته به طور دقیق و کامل سخن گفته و مطالب لازم را در بارۀهر یک از این چهار علم شریف به صورتی منظم و قابل استفاده در اختیار مخاطب قرار دهد. این اثر شیخ الرئیس در طول قرون مورد توجه کم نظیر دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان واقع گردیده است که حاکی از جایگاه علمی و منطقی آن در بین کتب علوم عقلی می باشد. فعلا آنچه مورد نظر ما است بخش طبیعیات است.
تقسیم بندی بخش طبیعیات شفا، بدین صورت است: این بخش، مشتمل بر هشت فن است و فن اول آن، دارای چهار مقاله است که به ترتیب مشتمل بر پانزده، سیزده، چهارده و پانزده فصل می باشند؛ فن دوم آن، دارای یک مقالۀده فصلی است؛ فن سوم آن، یک مقاله پانزده فصلی دارد؛ فن چهارم آن، یک مقالۀنه فصلی و یک مقالۀدو فصلی دارد؛ پنجمین فن آن، دو مقاله دارد که هر کدام دارای شش فصل است؛ فن ششم آن، از پنج مقاله تشکیل یافته است که به ترتیب دارای پنج، پنج، هشت، چهار و هشت فصل می باشند؛ فن هفتم آن دارای یک مقاله هفت فصلی است؛ هشتمین فن آن، از نوزده مقاله تشکیل یافته است که مجموعا دارای شصت و پنج فصل می باشند.​

 

[ZahraHayati]

الشفاء(المنطق)
«الشفاء» مهم ترین و جامع ترین اثر ابن سینا، به زبان عربی است که در آن چکیده آرای فلاسفه بزرگ قدیم یونان و شارحان مدرسه اسکندریه و افلاطونیان و نوافلاطونیان و. . . در همه علوم عقلی، اعم از منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات فراهم آمده و مورد تحلیل و نقد و بررسی علمی قرار گرفته است.
این کتاب، با آن که به طور پراکنده و در بیش از ده سال، در حالات و شرایط کاملا متفاوت و پرفراز و نشیب، نوشته شده است و با آن که بخش اعظم آن، بدون دست رسی به منابع و تنها با تکیه بر حافظه، تألیف گردیده است، از عالی ترین دقایق و تحلیل های علمی و فلسفی برخوردار است.
بخش منطق شفا که در این مقاله مورد نظر ماست، از جامع ترین آثار در باره علم منطق می باشد و در چهار جلد رحلی، به زبان عربی، به چاپ رسیده است.
کتاب شفا، مشتمل بر فنون طبیعیات، منطق، الهیات و ریاضیات است؛ به این صورت که مباحث هر علمی به فنونی و مباحث هر فنی به مقالاتی و مباحث هر مقاله ای به فصولی تقسیم شده و در هر فصل، مسائل، با حوصله و تفصیلی که شایسته آثار علمی است، بدون تکرار و اطناب، مورد بررسی قرار گرفته است.
بخش منطق این کتاب در نه فن تنظیم شده است به این صورت: 1- فن اول، مشتمل بر دو مقالۀچهارده فصلی و چهار فصلی؛ 2- فن دوم، مشتمل بر هفت مقالۀشش، پنج، چهار، پنج، شش، شش و چهار فصلی؛ 3- فن سوم، مشتمل بر دو مقالۀده و پنج فصلی؛ 4- فن چهارم، مشتمل بر نه مقاله هفت، چهار، پنج، شش، پنج، شش، سه، سه و بیست و چهار فصلی؛ 5- فن پنجم، مشتمل بر چهار مقالۀدوازده، ده، نه و ده فصلی؛ 6- فن ششم، مشتمل بر هفت مقالۀده، شش، چهار، سه، پنج، یک و چهار فصلی؛ 7- فن هفتم، مشتمل بر دو مقالۀچهار و شش فصلی؛ 8- فن هشتم، مشتمل بر چهار مقالۀهفت، نه، هشت و پنج فصلی؛ 9- فن نهم، مشتمل بر هشت فصل.​

 

[ZahraHayati]

عشر قصائد و اشعار
«عشر قصائد و اشعار»، رساله ای است منظوم، از بو علی، به زبان عربی و در موضوعات پراکنده ای همچون نفس، فلسفه عمر، پیری و حکمت و زهد و. . .
رساله، در ذیل ده عنوان و در قالب شصت و چهار بیت، مرتب شده است.​

 

[ZahraHayati]

عیون الحکمة
«عیون الحکمة»، کتابی است موجز، به قلم ابن سینا، به زبان عربی و در مورد اقسام سه گانه حکمت نظری. این کتاب، گاهی با نام«الموجز» یاد می شود. کتاب، یک نگاه اجمالی به سه بخش منطقیات و طبیعیات و الهیات دارد و مناسب است که مبنایی برای تدریس یا محوری برای کتاب های مفصل واقع شود چنان که فخر رازی شرحی بر آن نوشته است.
بخش اول کتاب، منطقیات است با نه فصل؛ بخش دوم، طبیعیات است با شانزده فصل و بخش سوم، الهیات است با پنج فصل.​

 

[ZahraHayati]

کتاب السیاسة
«کتاب السیاسة» به قلم بو علی و در باب سیاست است که در قرن نهم هجری، به زبان عربی تألیف شده است.
مطالب کتاب، در سه عنوان کلی تنظیم شده و سومین عنوان، خود، به پنج عنوان جزیی تقسیم گردیده است.
بو علی، ابتدا در مورد تفاوت مردم در صفات و مراتب و سپس در باره لازم بودن تدبیر و سیاست برای مردم، سخن گفته است، آن گاه تحت عنوان کلی«اهل الانسان»، به مسائل زیر پرداخته است: 1- فی سیاسة الرجل لنفسه. 2- فی سیاسة الرجل دخله و خرجه. 3- فی سیاسة الرجل اهله. 4- فی سیاسة الرجل ولده. 5- فی سیاسة الرجل خدمه.​