معرفی کتاب های تاریخی ایرانی

[فروغ ارکانی]

جامع‌التواریخ​

نویسنده:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
جامع التواریخ یا تاریخ رشیدی از آثار ارزشمند و کهن

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

به زبان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دربارهٔ تاریخ، اسطوره‌ها، باورها و فرهنگ قبایل ترک و مغول و همچنین تاریخ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

از

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تا

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

پیامبر اسلام، تاریخ ایران تا پایان دوره

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و سایر اقوام است که توسط

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

سیاستمدار و تاریخ‌نگار ایرانی در اواخر سده هفتم خورشیدی/اوایل سده ۸ قمری و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نگاشته شده است

 

[فروغ ارکانی]

روضةالصفا​

نویسنده: محمّد بن خاوند شاه معروف به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
روضةالصفا فی سیرة الانبیاء و الملوک و الخلفاء یا اختصاراً روضةالصفا کتاب تاریخ عمومی به زبان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نوشتهٔ محمّد بن خاوند شاه معروف به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است. میرخواند در این کتاب حوادث تاریخ جهان، از آغاز آفرینش تا روزگار خود یعنی دوران حکومت

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

را آورده‌است. روضةالصفا شامل ۷۷ قسم است که نویسنده قسمتی را از تاریخ‌های عربی ترجمه و اقتباس کرده‌است و قسمتی را نیز از تاریخ‌های فارسی نقل کرده‌است.
پس از درگذشت میرخواند، نوهٔ دختری او

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

به تکمیل کتاب روضةالصفا پرداخت و حوادث تاریخی را از شرح تاریخ زندگانی سلطان حسین بایقرا تا حوادث تاریخی سال ۹۲۹ قمری به‌صورت تکمله‌ای بدان افزود.
در دورهٔ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تکمله‌ای بر روضةالصفا با عنوان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نگاشت و حوادث تاریخی را از آغاز حکومت

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تا سال ۱۲۷۰ قمری شرح داد.
روضة الصفا بارها در هند و ایران به چاپ رسیده‌است. از چاپهای این اثر در ایران، چاپ سنگی ده جلدی هدایت، و چاپ حروفی سال ۱۳۳۸ خورشیدی با مقدمهٔ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

دارای اعتبار است.

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نیز متن کوتاه‌شده و پیراسته‌ای از روضةالصفای میرخواند را در دو جلد منتشر کرد.

 

[فروغ ارکانی]

احسن‌التواریخ​

نوسنده:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
احسن‌التواریخ کتابی بوده‌است در دوازده جلد (بنا به ادعای مؤلف) که دو جلد پایانی آن باقی مانده‌است و اثری از ۱۰ جلد دیگر در هیچیک از کتابخانه‌های جهان به دست نیامده است و ممکن است اصلاً نگاشته نشده باشد. دو جلد موجود دربارهٔ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و برخی مناطق مجاور (از جمله

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

) از سال ۸۰۷ قمری/

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

خورشیدی تا ۹۸۵ ق./

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است. نویسنده این کتاب

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

از مورخان و سربازان ایرانی عهد

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است.
این کتاب وقایع تاریخی را از آغار پادشاهی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

-پسر

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

- در سال ۸۰۷ قمری/

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

خورشیدی آغاز می‌کند و به شرح حکومت‌های

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

یا

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و برخی حکومتهای جزئی دیگر تا سال ۹۸۵ ق./۹۵۶ خ. که مصادف با آغاز پادشاهی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است می‌پردازد.
احسن‌التواریخ مهمترین منبع برای تاریخ ایران در دوران

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است و در آن شرح حال شاعران و نویسندگان و هنرمندان دوران مذکور آمده است و از این لحاظ، این کتاب فقط به تاریخ سیـاس*ـی و جنگها نمی‌پردازد بلکه تاریخ فرهنگی را نیز مدنظر دارد. این کتاب نثری ساده و روشن دارد و از اشعار فارسی نسبتاً زیادی در متن آورده شده است که برخی سروده خود

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است.

 

[فروغ ارکانی]

تاریخ بیهقی​

نویسنده:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی نام کتابی نوشتهٔ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است که موضوع اصلی آن تاریخ پادشاهی

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

پسر سلطان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است. این کتاب علاوه بر تاریخ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

، قسمت‌هایی درباره تاریخ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و دوره پیش از پادشاهی محمود غزنوی دارد. نسخه اصلی کتاب حدود ۳۰ جلد بوده که به دستور

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

بخش زیادی از آن از بین رفته‌است. و از این کتاب امروزه مقدار کمی (حدود پنج مجلد) بر جای مانده‌است.

 

[فروغ ارکانی]

حبیب‌السیر​

نویسنده:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
حبیب السیر فی اخبار افراد البشر با نام کوتاه حبیب‌السیر کتابی است به زبان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

، در تاریخ عمومی جهان، نوشتهٔ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

(۸۸۰–۹۴۱ق). کتاب از

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

می‌آغازد و به حوادث پایان عمر

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

خاتمه می‌یابد. در پایان کتاب شمه‌ای در کرامات سادات و عجایب عالم ذکر می‌شود. کتاب به نام خواجه حبیب‌الله وزیر هرات نوشته شده‌است، پس خواندمیر آن را حبیب‌السیرخوانده‌است. نثر حبیب‌السیر جز در مقدمه‌ها و خطبه‌ها ساده یا بینابین است.

 

[فروغ ارکانی]

فارسنامه ناصری​

نویسنده:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
فارسنامهٔ ناصری کتابی در حوزهٔ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

که در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۱ هـ.ق توسط

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و به دستور

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

به رشتهٔ تحریر درآمده‌است.
این اثر در دو گفتار تنظیم شده و هر گفتار در یک جلد گنجانده شده‌است.
گفتار اول درمورد تاریخ فارس (احوال پادشاهان و ثروتمندان و بزرگان فارس) از صدر

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تا سال

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است. حوزهٔ آن بخش‌هایی از سواحل و بنادر

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

، خوزستان و حتی کرمان امروزی در دورهٔ بعد از اسلام تا اوایل

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

هجری را شامل می‌شود.
گفتار دوم دربارهٔ وضعیت جغرافیایی و باغ‌ها و آبادی‌ها و مسجدها و چشمه‌ها و رودهای فارس است که در چاپ حاضر، و از منابع معتبر در این باره به‌شمار می‌رود. و تقسیم فارس در دورهٔ پیش از اسلام؛ خصایص شیراز و محلات شیراز؛ علما، شعرا، وزرا، بِقاع، مساجد، مدارس، و بساتین شیراز؛ بلوکات فارس و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

؛ محصولات و سرانجام معرفی مشاهیر و آثار آنها. در پایان این گفتار، ایلات مملکت فارس، جزایر خلیج فارس، چشمه‌ها و دریاها و دریاچه‌های فارس، رودخانه‌ها، صحراها و طوایف متفرقه، قلعه‌های کوهی، کوه‌ها و معدن‌های فارس معرفی شده، و در پی آن، فهرست بلوکات فارس آمده‌است. در پایان کتاب، پس از نقشهٔ بافت قدیم شیراز (و نقشهٔ راهنمای استان فارس)، فهرست‌های نام کسان، جاهای، اشعار و کتاب‌ها، به انضمام تعلیقات به طبع رسیده‌است. جلد دوم کتاب با تصاویری از اماکن همراه است.

 

[فروغ ارکانی]

فارس‌نامه (ابن بلخی)​

توضیحات:
فارس‌نامه کتابی‌است پیرامون

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

که در دههٔ نخست قرن ششم هجری قمری نوشته شده‌است. نام نویسندهٔ کتاب مشخّص نیست، ولی نویسنده خود در دیباچهٔ کتاب نسب نیایش را از

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و خویشتن را زاده و پرورده در پارس ذکر می‌کند. از این رو معمولاً از وی با نام

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

یاد می‌شود. بخش جغرافیای فارس‌نامه به خاطر اطلاعات بدیعی که در آن یافت می‌شود نزد پژوهشگران بسیار ارزشمند است، بخش تاریخ کتاب عمدتاً منطبق با تواریخ پیشین یا حتی مأخوذ از آنهاست، گرچه گاه اطلاعات اضافه‌ای هم در آن یافت می‌شود. بخش تاریخ این اهمیت را می‌دارد که نخستین تألیف (در مقابل

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

) پیرامون

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

است که به دست ما رسیده‌است.

 

[فروغ ارکانی]

شناخت کوروش، جهانگشای ایرانی​

نویسنده:رضا ضرغامی
توضیحات:
شناخت کوروش، جهانگشای ایرانی (به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

: Discovering Cyrus: The Persian Conqueror Astride the Ancient World) کتابی از رضا ضرغامی درباره کوروش بزرگ است که به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نوشته شده است.
در مقدمه کتاب ۷۰۰ صفحه‌ای که رضا ضرغامی به تازگی درباره

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

، پادشاه هخامنشی، منتشر کرده

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نوشته: "این کتاب نه تنها به عنوان بهترین پژوهش درباره کوروش که باید به عنوان تحقیقی دقیق درباره آغاز پیدایش ایران و

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

مورد توجه قرار گیرد.
در این کتاب مقدار زیادی از راست و دروغ‌هایی که درباره کوروش گفته می‌شود، بررسی شده است.

 

[فروغ ارکانی]

تاریخ طبری​

نویسنده:

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

توضیحات:
تاریخ الرسل و الملوک یا تاریخ الامم والملوک معروف به تاریخ طبری کتابی است به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

که توسط

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تاریخ‌نگار و محقق مسلمان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

در اواخر سده سوم پس از هجرت به رشته تحریر درآمده‌است. طبری نویسندهٔ مشهورترین، مهم‌ترین و ارزشمندترین مجموعه‌های مفصل تاریخ عمومی اسلام و جهان به شمار می‌آید. طبری این کتاب را پس از پایان

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تألیف نمود. این کتاب، تاریخ را از زمان خلقت شروع کرده و سپس به نقل داستان پیامبران و پادشاهان قدیمی می‌پردازد. در بخش بعدی کتاب طبری به نقل تاریخ

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

می‌پردازد، و از آنجا به نقل زندگی پیامبر اسلام،

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

می‌پردازد. در این کتاب وقایع پس از شروع تاریخ اسلامی (مقارن با

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

) به ترتیب سال تنظیم شده و تا سال ۲۹۳ هجری شمسی را در بر می‌گیرد.
تاریخ طبری دارای ۱۶ جلد و مرجع عمده

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

تا اول سده چهارم هجری است، همچنین این کتاب مأخذ عمده بسیاری از کسانی واقع شده‌است که بعد از طبری به تألیف

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

اهتمام ورزیده‌اند.

 

[فروغ ارکانی]

وحدت قومی کرد و ماد​

نویسنده:حبیب الله تابانی
توضیحات:
وحدت قومی کرد و ماد با عنوان فرعی منشاء، نژاد و تاریخ تمدن کردستان کتابی ست در ۱۱ فصل از

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

که به معرفی تاریخ تمدن

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

و منشاء مردم کرد می‌پردازد.این کتاب جلد ۱۷‌ام از "مجموعه پژوهش های تاریخ" است که نشر گستره منتشر کرده است.این کتاب از جمله منابع جدیدی ست که درباره تاریخ کرد ها نوشته شده است.
این کتاب چند سال پس از انتشار به فارسی ،توسط جلیل گادانی با عنوان "هاونه‌ته‌وه‌یی کورد و ماد : چاوگه، ره‌گـه‌ز" به

Please, ورود or عضویت to view URLs content!

نیز ترجمه شد.